Morgunblaðið - 28.09.1975, Qupperneq 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. SEPTEMBER 1975
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni Garðár Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6, sími 10 100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22 4 80.
Áskriftargjald 800,00 kr. á mánuði innanlands.
í lausasölu 40,00 kr. eintakið.
Hvers vegna gremst minnihluta-
flokkunum opinber rannsókn ?
Bersýnilegt er, að það
hefur komið borgar-
ráðsmönnum minnihluta-
flokkanna í borgarráði
Reykjavíkur algerlega í
opna skjöldu, að borgar-
stjórnarflokkur sjálf-
stæðismanna skyldi taka
ákvörðun um að óska eftir
sakadómsrannsókn á þeim
ásökunum, sem bornar
hafa verið fram í sambandi
við Ármannsfellsmálið svo-
nefnda. Blöð þessara aðila
hafa að undanförnu haft
uppi ögrandi ummæli um
það, hvers vegna saksókn-
ari hafi ekki frumkvæði
um slíka rannsókn en þeg-
ar þeir, sem ásökunum er
beint að, leggja sjálfir
fram slíka beiðni geta full-
trúar minnihlutaflokkanna
tæpast dulið gremju sfna.
Þessi viðbrögð þeirra við
beiðni sjálfstæðismanna
um opinbera rannsókn
segja meira en mörg orð
mundu gera, hvað raun-
verulega hefur vakað fyrir
minnihlutaflokkunum í
borgarstjórn Reykjavíkur í
máli þessu.
Hinn 19. september sl.
lagði borgarfulltrúi Al-
þýðuflokksins fram tillögu
í borgarráði um skipun sér-
stakrar nefndar til þess að
rannsaka lóðaúthlutun til
Ármannsfells. Þessi tillaga
var umsvifalaust samþykkt
af borgarráðsmönnum
Sjálfstæðisflokksins. Á
næsta borgarráðsfundi á
eftir var svo fjallað um
það, hvernig skipa skyldi
nefndina. Að sjálfsögðu
töldu fulltrúar Sjálfstæðis-
flokksins eðlilegt, að
nefndin yrði skipuð eins og
aðrar nefndir borgarráðs,
þ.e. sjálfstæðismenn hefðu
meirihluta í henni og for-
maður hennar yrði úr
þeirra röðum. Lagði
borgarstjóri fram tillögu
um, að nefndin yrði skipuð
7 mönnum, 4 frá Sjálf-
stæðisflokknum og 3 frá
minnihlutaflokkunum og
tilgreindi sérstaklega for-
mannsefni sjálfstæðis-
manna. Þessa tillögu gátu
fulltrúar minnihlutaflokk-
anna ekki sætt sig við og
kröfðust þess, að þeir sjálf-
ir hefðu meirihluta í
nefndinni. Eins og borgar-
stjóri benti á, á blaða-
mannafundi sínum, þýddi
þetta í raun, að þeir, sem
einna harðast hafa gengið
fram í árásum á borgar-
stjórnarmeirihlutann og
borgarstjóra í máli þessu
ætluðu sjálfir að stjórna
rannsókn málsins! Þetta
kom auðvitað ekki til mála.
Hins vegar kom fram mið-
lunartillaga á þá leið, að
hvor aðili um sig hefði 3
fulltrúa í nefndinni en að
formaður hennar væri úr
Sjálfstæðisflokknum.
Þessu höfnuðu minnihluta-
fulltrúarnir einnig. Einn af
borgarráðsmönnum Sjálf-
stæðisflokksins bauðst þá
til að flytja tillögu um, að
rannsóknarnefnd borgar-
ráðs yrði skipuð fulltrúum
minnihlutaflokkanna eina!
Þeirri tillögu var einnig
hafnað.
Þegar hér var komið
sögu, þótti borgarstjórnar-
flokki sjálfstæðismanna
einsýnt, að ekkert sam-
komulag mundi takast um
skipun rannsóknarnefndar
þessarar og var því ákvörð-
un tekin um að vísa málinu
til sakadómsrannróknar.
Þar voru að sjálfsögðu
brostnar forsendur fyrir
því, að málið yrði rannsak-
að af hálfu borgarráðs og
var því flutt og samþykkt
tillaga í borgarráði sl.
föstudag um að fella úr
gildi fyrri ályktun borgar-
ráðs um skipun rannsókn-
arnefndar. Viðbrögð full-
trúa minnihlutaflokkanna
i borgarráði við þessari
þróun mála urðu hin furðu-
legustu og virtust þeir
skyndilega tilbúnir til að
samþykkja það, sem þeir
höfðu áður hafnað! Um
þessi viðbrögð sagði Birgir
fsl. Gunnarsson borgar-
stjóri í viðtali við Morgun-
blaðið í gær: „Mér komu
mjög á óvart viðbrögð
borgarráðsmanna minni-
hlutaflokkanna við þeirri
ákvörðun borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins að
óska opinberrar rannsókn-
ar. Blöð þeirra og jafnvel
þeir sjálfir hafa í öðru orð-
inu rætt um opinbera rann-
sókn en viðbrögðin á borg-
arráðsfundinum benda til
þess, að opinber rannsókn
sé þeim sízt að skapi. Þeir
lögðu alla áherzlu á, að
skipuð yrði pólitísk nefnd
til að rannsaka mál þetta.
Við borgarfulltrúar Sjálf-
stæðisflokksins teljum
hins vegar rétt, að hlutlaus
rannsóknardómari kanni
þetta mál og leitist við að
leiða fram allar staðreynd-
ir um gang þess. Á grund-
velli þeirrar rannsóknar
mun saksóknari að sjálf-
sögðu meta, hvort ástæða
sé til frekari aðgerða af
dómsvaldsins hálfu og
borgarstjórn og borgarbú-
ar munu á grundvelli rann-
sóknarinnar meta hvort
óeðlilega hafi verið að mál-
um staðið.“
Því miður virðist þetta
sýna, að fulltrúum minni-
hlutaflokkanna í borgar-
stjórn Reykjavíkur sé ekki
sérstakt kappsmál að leiða
sannleikann fram í dags-
ljósið. Þess vegna eru við-
brögð þeirra á þann veg, að
þeir geta naumast leynt
vonbrigðum sínum yfir
því, að sjálfstæðismenn
hafa óskað opinberrar
rannsóknar. Minnihluta-
flokkarnir hafa bersýni-
lega gert sér vonir um, að
þeim tækist að þyrla upp
endalausu pólitísku mold-
viðri í kringum lóðaúthlut-
un þessa. Viðbrögð þeirra
vekja einnig upp aðrar
spurningar. Eru þeir
hræddir við opinbera rann-
sókn á Ármannsfellsmál-
inu? Óttast þeir, að opin-
ber rannsókn á þessu máli
kunni að leiða til víðtækari
skoðunar á fjármálum
stjórnmálaflokkanna al-
mennt og málgagna
þeirra? Þessum spurning-
um verður sjálfsagt ekki
svarað en afstaða minni-
hlutans talar sínu máli.
Rey kj aví kurbréf
►Laugardagur 27. sept.<
Leggja
spilin á borðið
I Reykjavíkurbréfi Morgun-
blaðsins fyrir hálfum mánuði var
fjallað um hina umdeildu lóðaút-
hlutun til byggingarfélagsins Ár-
mannsfells hf. og staðhæfingar
um hugsanleg tengsl milli hennar
og fjárframlag byggingarfélags-
ins til Sjálfstæðishússins nýja. t
Reykjavíkurbréfi þessu sagði
m.a.: „Aðalatriðið er hins vegar
það, að borgarstjórnarflokkur
sjálfstæðismanna, sem ber þá
miklu ábyrgð að hafa með hönd-
um meirihlutastjórn í Reykjavík,
verður að gera hreint fyrir sínum
dyrum opinberlega en frá for-
svarsmönnum borgarstjórnar-
flokksins hefur ekkert heyrzt frá
því að umræður og skrif um þessi
mál hófust. Má væntanlega gera
ráð fyrir, að þeir skýri þetta mál
að lokinni athugun, sem standa
mun yfir innan Sjálfstæðisflokks-
ins.“
Nú hafa forystumenn Sjálf-
stæðisflokksins í borgarstjórn
Reykjavíkur lagt spilin á borðið
og sanngírni krefst þess, að þess
sé getið, að ein meginástæðan fyr-
ir því, að svo lengi dróst af þeirra
hálfu að gera hreint fyrir sínum
dyrum, var sú staðreynd, að
borgarstjóri hefur verið erlendis
um skeið, fyrst í opinberum er-
indagjörðum og síðar í sumarleyfi
sfnu.
SI. miðvikudag efndi Birgir Isl.
Gunnarsson borgarstjóri til blaða-
mannafundar, þar sem hann lagði
fram langa og ítarlega greinar-
gerð um gang hins svofgllda Ár-
mannsfellsmál og svaraði jafn-
framt margvíslegum Staðhæfing-
um, sem fram hafa komið i því
sambandi. Jafnframt lýsti borgar-
stjóri sig reiðubúinn til að svara
hvers kyns spurningum frá frétta-
mönnum 6 dagblaða, hljóðvarps
og sjónvarps og gerði það á þann
veg, að ekki hefur verið að
fundið. 1 þriðja lagi hefur borgar-
stjórnarflokkur Sjálfstæðis-
flokksins, bæði aðalfulltrúar og
varafulltrúar sent bréf til sak-
sóknara rikisins og óskað eftir
því, að hann beiti sér fyrir því, að
Sakadómur Reykjavíkur rann-
saki, hvort saknæmt atferli hafi
átt sér stað í sambandi við lóðaút-
hlutun þessa. í fjórða lagi hefur
Albert Guðmundsson, borgarfull-
trúi og formaður húsbyggingar-
nefndar Sjálfstæðisflokksins, sem
mjög hefur komið við sögu í máli
þessu, skýrt afstöðu sína og
sjónarmíð i viðtali í Morgunblað-
inu. 1 fimmta lagi hefur Davíð
Oddsson borgarfulltrúi, sem bar
fram fyrirspurn á sínum tíma á
lokuðum fundi borgarstjórnar-
flokks Sjálfstæðismanna um
þetta mál, gert grein fyrir sinni
afstöðu í viðtali við Morgun-
blaðið.
Af þessu er ljóst, að forsvars-
menn Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík hafa lagt spilin á
borðið. Þeir hafa skýrt málið frá
sinum bæjardyrum séð. Á grund-
velli þeirra gagna og skýringa,
sem þeir hafa Iagt fram, geta
borgarbúar og aðrir landsmenn
hver fyrir sig lagt persónulegt
mat á, hvernig að málum hefur
verið staðið. Jafnframt mun Saka-
dómur væntanlega hraða rann-
sókn sinni á þvi, hvort saknæmt
atferli hafi átt sér stað og er þess
að vænta, að niðurstöður þeirrar
rannsóknar liggi fyrir sem allra
fyrst.
Birgir fsl.
Gunnarsson
borgarstjóri:
í greinargerð þeirri, sem Birgir
ísl. Gunnarsson borgarstjóri lagði
fram á blaðamannafundi sínum
sl. miðvikudag, fjallaði hann m.a.
um þrjú höfuðatriði Ármanns-
fellsmálsins, eins og það hefur
komið fram í opinberum um-
ræðum. 1 fyrsta lagi, hvort óeðli-
lega hafi verið staðið að lóðaút-
hlutun til byggingarfélagsins. I
öðru lagi, hvort byggingarfélagið
hafi gefið fé til Sjálfstæðishúss-
ins og hvort hugsanleg tengsl séu
á milli þess og lóðaúthlutunar-
innar. í þriðja lagi um meint
tengsl hans sjálfs við Ármanns-
fell hf. í greinargerð sinni fjallar
borgarstjóri ítarlega um aðdrag-
anda lóðaúthlutunar þessarar til
Ármannsfells hf. og segir síðan:
„Ailmargir byggingaraðilar komu
til greina við úthlutun lóðarinnar,
en það var mat tæknimanna borg-
arinnar, að hér væri um eina lóð
að ræða, sem erfitt væri að skipta
á milli byggingaraðila. Við mat á
því, hver fá skyldi þessa lóð, réð
það mjög miklu í mínum huga, að
Byggingarfélagið Ármannsfell hf.
hafði komið fram með hugmynd
að skipulagi, sem að mati þeirra
er gerst þekkja, felur í sér veru-
lega nýjung í íbúðarbyggingum
hér í borginni. Meirihluti borgar-
ráðs féllst á þessa niðurstöðu, að
eins og málinu væri háttað, væri
eðlilegast og sanngjarnast, að
Byggingarfélagið Ármannsfell hf.
fengi þessa úthlutun."
Þá víkur borgarstjóri í greinar-
gerð sinni að þeirri gagnrýni, að
lóðin hafi ekki verið auglýst sér-
staklega. Hann vísar til þess, að í
desember 1974 hafi verið birt
auglýsing um almenna lóðaút-
hlutun í Reykjavík á árinu 1975. í
kjölfar þeirrar auglýsingar hafi
farið fram umfangsmikil lóðaút-
hlutun á einbýlishúsum og rað-
húsum. í maímánuði sl. hafi bygg-
ingarfélagið Breiðholt hf. fengið
úthlutað lóð án sérstakrar auglýs-
ingar, en á grundvelli þessarar
almennu auglýsingar (þ.e. lóðin,
sem Björgvin Guðmundsson,
borgarfulltrúi Alþýðuflokksins,
beitti sér sérstaklega fyrir, að
Breiðholt hf. fengi án auglýs-
ingar). Síðan segir borgarstjóri:
„Rétt er að taka fram, að Breið-
holt hf. og Ármannsfell hf. starfa
á mjög svipuðum grundvelli.
Bæði hafa félögin byggt íbúðir til
sölu á frjálsum markaði og bæði
hafa félögin stundað allumfangs-
mikla verktakastarfsemi. Það er
því á engan hátt óvenjulegt, að
umrædd lóð var ekki auglýst sér-
staklega. Borgaryfirvöld hafa á
grundvelli auglýsingar sem birt-
ist um áramótin, upplýsingar um
þá byggingaraðila, sem áhuga
hafa á lóðum í Reykjavíkurborg,
auk þess, sem margir þeirra hafa
fylgt eftir sínum umsóknum með
viðtölum við borgarstjóra,
embættismenn borgarinnar svo
og einstaka borgarfulltrúa."
Þá víkur borgarstjóri í greinar-
gerð sinni að hugsanlegum tengsl-
um milli framlags Armannsfells
hf. I byggingarsjóð Sjálfstæðis-
hússins og úthlutunar ofan-
greindrar lóðar og segir: „Eftir að
mál þetta komst á það stig að því
var haldið fram, að samband væri
milli þessarar úthlutunar og
framlags fyrirtækisins f húsbygg-
ingarsjóð, hef ég spurst fyrir um
það hjá húsbyggingarnefnd,
hvort Ármannsfell hf. hefði stutt
að byggingu hússins með fjár-
framlögum. Mér var þá tjáð og vil
að það komi hér fram, að Bygging-
arfélagið Ármannsfell hf. gaf 1
milljón króna í húsbyggingarsjóð
Sjálfstæðishússins í byrjun ársins
1975. Þeirri gagnrýni hefur sér-
staklega verið beint að Albert
Guðmundssyni, sem er formaður
húsbyggingarnefndar, að í af-
stöðu hans sé fólgið samband á
milli umrædds framlags og stuðn-
ings við svonefnda lóðaúthlutun.
Albert Guðmundsson svarar sjálf-
sagt fyrir sig, en ég vil líka að það
komi hér fram, að ég hef aldrei
orðið þess var í störfum hans, sem
borgarfulltrúa eða borgarráðs-
manns, að hann geri nokkurn
mun á þvf, hvaða stjórnmála-
flokki menn tilheyra og borgar-
fulltrúar allir vita, að Albert Guð-
mundsson rekur erindi þeirra
borgarbúa, sem til hans leita,
hvar í flokki, sem þeir standa. Ég
er þvf sjálfur sannfærður um, að
stuðningur Alberts við þessa lóða-
úthlutun er ekki á neinn hátt
tengdur fjárframlagi Ármanns-
fells hf. til húsbyggingarsjóðs
Sjálfstæðisflokksins.“
Loks fjallar borgarstjóri um
meint tengsl sín við byggingar-
félagið, en þvi hefur verið haldið
fram í blöðum, að hann eða eigin-
kona hans séu hluthafar í félag-
inu. Um þetta segir Birgir Isl.
Gunnarsson: „Hið rétta er, að
hvorki ég, eiginkona mín, né
nokkur á mínum vegum á hlut f
félaginu og því hef ég engra fjár-
hagslegra hagsmuna að gæta,
þegar um er að ræða afkomu
þessa félags. Það er mér með öllu
óviðkomandi. Ég hef hins vegar
engu að leyna að því er snertir
fyrri samskipti mín við Ármanns-
fell hf. og vil láta það koma hér
fram, að ég starfaði sem lögfræð-
ingur félagsins um riokkurt ára-
bil. Ég rak lögmannsskrifstofu í
Reykjavík á árunum 1963—1972
eða þar til ég tók við embætti
borgarstjóra. Sem lögmaður vann
ég lögfræðistörf fyrir ýmis fyrir-
tæki og einstaklinga hér í borg og
einn af þeim aðilum, sem leitaði
til mín á sínum tíma, var Ármann
heitinn Guðmundsson byggingar-
meistari, sem þá rak allumfangs-
mikla byggingarstarfsemi í
Reykjavík. Sem lögfræðingur
annaðist ég stofnun hlutafélags
fyrir Ármann og voru stofnendur
fyrst og fremst tengdir fjölskyldu
hans. Mun þetta hafa verið á
árinu 1965. Fljótlega eftir stofn-
un félagsins eignaðist ég lítinn
hlut í því eða 50 þúsund krónur,