Morgunblaðið - 25.04.1976, Blaðsíða 46

46 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. APRlL 1976
ó tjaldinu
* ★ MANDINGO —
AI’STI'RB/FJARBIÓ
Ilór t'f l'ylnt K:im;tlli formúlu.
Handfitirt cr hyyyt á metsölu-
bók sem inniheldur dá/íóóan
slatta af kynlifslýsiní>um, of-
beldi. pyntinf>um, blóðsút-
hellin/íum 0« kvalalosta, sem-
sa/'t flestu því sem hinn al-
menni kvikmyndahúsaftetur
óskar eftir aö sjá i dug. Sióan er
fenfjin þokkalepur leikstjóri til
aó skila þessu sömasamlepa á
tjaldió, nokkrár millistjörnur
ráónar til aö auka aðsóknina og
aö sjá um aö leikurinn sé i
s;emileí>um höndum. Þá er o«
drepinn fram í sviösljósió vel-
þekktur blámaóur úr íþrötta-
heiminum, aö þessu sinni Ken
Norton sem er einn af fáum
hnefaleikurum sem komiö hafa
Muhamed Ali á kné. Kn blá-
menn úr rööum atvinnurotara
op ru/íbyparpa hafa hlotiö þö
nokkuö brautar}>en/;i í kvik-
myndaheiminum. Kndahnútur-
inn er svo sá aö fá dápóöan
tönsmiö o g kvikmyndatöku-
mann til aö trvypja aó yfirboró
mvndarinnar se slétl. fellt oj;
trúveröupt
i/rt.'11/leei ó ulkoltla þes.sai ái
formúlu er MandinKo. Dino de
Laurentiis er aö veröa nrand
chief í þeirri prautarfierðarlist
sem að framanfireinir. Ofi
myndir hans skila jafnan væn-
unt hafinaói. Ofi áhorfendur fá
einnifi flestir eitthvaö fyrir aur-
ana sína, því þetta eru yfirleitt
betri afþreyinfiarmyndir er
fierist ofi fienfiur. Kn kvik-
myndahúsfiestum er ráölefit aö
leita eitlhvaö annaö ef þeir eru
að leita aó frumlefiheitum eða
einhverjum listnenum tilþrif-
um. SV
NÝJABÍÓ
* * THREE DAYS OE
THE CONDOR Kinn af
starfsmönnum bandarísku
leyniþjónustunnar Robert Red-
ford kemst á snoður um fialla í
kerfinu. Ofi á meöan hann er aó
komast fyrir meinsemdina er
líf hans i sífelldri hættu og þarf
oft aó bjarfia sér á hinn kænlefi-
asta hátt.
Þetta er einkar skemmtilefi
ofi „elegant" mynd á aó horfa.
Til hennar hefur verið vandað
og hvergi kastað til höndunum.
Leikstjóranum, Sidney Pollaek,
(JKRKMIAH JOHNSON, THK
YAZUKA. THKY SHOOT
HORSKS, DONT’t THKY?).
tekst að halda jafnri og þéttri
spennu út alla myndina. Þar
nýtur hann fióðrar aðstoðar tón-
smiósins David Grusin ok allra
aöalleikaranna. Vönduö af-
þreyingarm.vnd. SV
laugarAsbíó
* ir JARÐSKJALFT-
INN (EARTHQUAKE)
Stjörnur myndarinnar eru tví-
mælalaust framleiðsluhönnuð-
urinn (production design), Al-
exander Golitzen; Frank
Brendel, special effects; Albert
Whitlock, sem hafði yfirumsjón
með myndatöku „effektum" og
leiksviðssmiðurinn, (art direct-
or), E. Preston Ames. Þessir
ágætu menn, undir leikstjórn
Mark Robson, hafa skapað
hrottalega sannverðugan jarð-
skjálfta og (umhverfislegar)
afleiðingar hans. Reyndar njót-
um við ekki þeirrar lágtíðni
tækni sem frumnýtt var við
gerð myndarinnar, (sensur-
round), og fær sætin til að
nötra. En þrátt fyrir það eru
jarðskjálftasenurnar nægilega
magnþrungnar til að halda at-
hygli kvikmyndahúsgesta
óskiftri og fylla þá á köflum af
hryllingi.
Myndin fer afturámóti að fjar-
lægjasl áhorfandann þegar
stjörnurnar, misskærar að vísu,
fara að birtast á tjaldinu og
setja svip sinn á atburðarásina.
Handrit flestra hamfaramynd-
anna virðast nefnilega með
afbirgðum slöpp. (THE
TOWERING INFERNO mun
víst vera eina undantekning-
in). Það er sullað saman hóp af
margvislefium manngerðum,
sem allar eiga i stórvandræðum
eða í átökum innbyrðis.
JARÐSKJAFTINN er engin
undantekning í þeim efnum,
handritið er oft á tíðum næsta
fáránlefit. Kn á meðan verk
hinna ágætu manna sem nefnd-
ir voru í upphafi, fá að tala, (og
það er fióður hluti myndarinn-
ar), þá ætti engum að leiðast.
SV
if Earthquake
Am„ 1974, leikstjóri Mark
Robson.
Eins og nafnið bendir til er
þetta ein af hinum svonefndu
„stórslysamyndum", eða
„disaster films", en þær virðast
allar gerðar eftir nákvæmlega
sömu formúlunni. Ef þú hefur
séð The Poseidon adventure þá
er meðferðin á persónunum (ef
persónur skyldi kalla) sú
nákvæmlega sama. Enda er
ekki fleiri orðum eyðandi að
dramatík eða samtölum í mynd-
inni. Um tæknilegan frá-gang
þarf heldur ekki að fjölyrða,
hann er með ágætum og sum-
staðar jafnvel of góður. T.d.
voru nokkrar myndir af borgar-
rústunum, eldunum og reykn-
um svo fallegar, að þær minntu
einna helst á póstkort í ferða-
skrifstofubæklingi. Hins vegar
tel ég það mjög rétta afstöðu að
setja ekki upp lágtíðni
hátalarana, sem eiga að fylgja
myndinni og koma af stað
titringi á loftið til að líkja eftir
jarðskjálfta, því ég er hræddur
um að þessi jarðskjálftaþjóð
hefði þá endanlega staðið upp
og labbað út skellihlæjandi yfir
þessum vanmáttugu tilraunum
til að líkja eftir höfuðskepnun-
um, sem við búum i návigi við.
SSP.
ALTMAN VIÐ POKER-
BORÐIÐ
STJÖRNUBÍÓ
★ ★ ★ CALIFORNIA SPLIT
Leikstjóri Robert Altman;
handrit Joseph Walsh; kvik-
mvndataka Paul Lohmann. Að-
alhlutverk Georg Segal, Elliot
Gouid. Amerísk, Columbia
Tveir spilasjúkir Los Angeles
búar kynnast af tilviljun. Ann-
ar þeirra, (Gould), virðist ekk-
ert hafa þarfara fyrir stafni en
að svala þessari áráttu sinni, en
hinn, (George Segal) vinnur
við tímarit en gefur veðmálur
um og spilaborðunum mut.
meiri tíma en ritvélinni.
Með þeim félögum tekst hin
ágætasti kunningsskapur. Þeir

KVIK-cfi w
mijndc ■ ■
/íðon í \
l
SIGURÐUR SVERRIR PÁLSSON
SŒBJÖRN VALDIMARSSON
gantast við tvær linsoðnar
gleðikonur sem deila húsi með
Gould, hálfæra líftóruna úr
rosknum kynvilling, drekka og
skemmta sér, en umfram allt
eyða þeir þó tímanum við veð-
mál og pókerspil. Að lokum
halda þeir til hinnar frægu
spilaborgar, Reno, þar sem þeir
leggja aleiguna undir. Nú á
annaðhvort að vinna — eða
tapa öllu.
Þetta hljómar allt nokkuð
kunnuglega, en það er öllu
borgið i höndum Altmans. Að
venju er það frásagnarstíllinn
sem liggur þyngst á metunum.
Leikurunum gefnar frjálsar
hendur við að improvisera að
vild sinni, (líkt og i nokkrum
skemmtilegustu senum mynd-
arinnar).
Þá hefur Altman til liðs við
sig frábæran sviðsmyndahönn-
uð, (art director), Leon
Erickson. Samstarf þeirra í
McCABE AND MRS. MILLER
er minnisstætt og svo er einnig
hér. Erickson hefur m.a. skapað
heilt spilavíti sem er aldeilis
stórkostlegur rammi kringum
það vonleysi, ístöðuleysi og
veiku gróðavon sem þjakar
flesta þá sem stunda slíka
skemmtistaði. Reyndar lítur
spilavítið einna helst út fyrir að
vera deild ásjúkrahúsi.
Þeir Gould og Segal eru bráð-
skemmtilegir báðir tveir, Gwen
Welles sýnir hér hvernig stóð á
því að Altman treysti henni fyr-
ir litlu, en erfiðu hlutverki í
NASHVILLE.
CALIFORNIA SPLIT, (slang
úr pókermáli) fjallar því um
mislukkaðar persónur í einskis-
mannslandi, þar sem lifað er
fyrir líðandi stund og allt látið
reka á reiðanum. En Altman er
í hópi nokkurra bestu leik-
stjóra bandaríkjamanna, og í
lokin fær myndin fyllingu og
tilgang.
Á undan CALIFORNIA
SPLIT gerði Altman myndirn-
ar THE LONG GOODBYE OG
THIEVES LIKE US. Islenskum
kvikmyndahúsgestum er farið
að lengja eftir þeim.
SV
★ ★ ★ ★ California Split.
Am. 1974, leikstjóri: Robert
Altman.
Leikstjórinn Robert Altman,
sem nú er rúmlega fimmtugur,
hefur á síðustu árum aukið
mjög við virðingu sína og vin-
sældir og er nú hiklaust meðal
fremstu leikstjóra í Banda-
rikjunum. Það var ekki fyrr en
með MASH 1970, tæpum
tuttugu árum eftir að Altman
fór að fást við kvikmyndir, að
nafn hans var skyndilega á
hvers manns vörum. Eftir
MASH fylgdi svo Brewster
McCloud, persónulegt verk,
sem þótt undarlegt sé, leit út
eins og byrjendaverk. En Alt-
man náði sér stax á strik og með
McCabe and Mrs. Miller,
Images, Thieves Like Us og
The Long Goodbve festi hann
sig í sessi sem eftirtektarverður
leikstjóri. Nú nýverið höfum
við notið þess að sjá Nashville,
frábærlega vel gerða mynd, þar
sem Altman lýsir Ameríku í
hnotskurn. 1 Nashville má lesa
alls konar meiningar og
meiningarleysi, sem Altman
heldur að áhorfandanum. I
California Split hinsvegar er
litið um stórar meiningar, þar
liggur áherslan miklu meir á
persónulýsingum og Altman
virðist leggja sig hér í fram-
króka við að láta leikarana
„improvisera", þ.e. búa til
hluta af samtölunum og hreyf-
ingunum í sjálfri upptökunni,
án þess það hafi nokkuð verið
æft áður. Þetta er að sjálfsögðu
einhver erfiðasta upptökuað-
ferð, sem hugsast getur, en er
um leið sú áhrifaríkasta, ef vel
Fréttir...
Kvikmyndaklúbbur fram-
haldsskólanna, Fjalakötturinn
hefur verið með sýningar í vet-
ur í Tjarnarbiói. Starfsemi
klúbbsins fer nú að ljúka að
sinni, en sýningar hafa verið á
laugardögum og sunnudögum,
kl. 17.00, 19.30 og 22.00.
Siðustu sýningar klúbbsins á
þessu starfsári verða sem hér
segir:
1 dag 25. 4. er seinni
sýningardagur á myndinni 200
Motels, sem gerð var af Frank
Zappa.
1. og 2. maí verður sýnd
myndin Boí, sem er fyrsta
mynd Claude Faraldo, gerð
1971 í Frakklandi (Faraldo
gerði siðar Themroc)
8. og 9. maí: The
Marat/Sade, bresk gerð 1967,
Ieikstjóri Peter Brook, Mjög
athyglisverð mynd, gerð af
"'•emsta leikhúsmanni Breta
^em er jafnframt óvenju
myndrænt hugsandi
15. og 16. maí verður svo
sýnd síðasta myhdin, en það er
King of Hearts, frönsk 1966
gerð af Philippe de Brocca,
með Alan Bates í aðalhlut-
verki.
FORVITIN UM FELLINI
Ó.Þ. skrifaði síðunni og
kvartaði undan því að kvik-
myndahúsin gættu þess ekki
nógu vel að auglýsa sérstak-
lega síðustu sýningar mynd-
anna sem i gangi væru. Hér
með er þeirri kvörtun komið á
framfæri. Þá spurði Ó.Þ. jafn-
framt eftir farandi spurninga:
1) Er íslendingum ekki heim-
ill aðgangur að kvikmyndahús-
inu á Keflavikurflugvelli,
(Andrews Theater)?
2) Geta Reykjavíkurblóin
fengið leigðar myndir af vell-
inum?
3) Hvenær kemur FELLINI’S
ROMA?
4) Verða einhverjar aðrar
myndir Fellinis endursýndar
eða frumsýndar hér á næst-
unni?
tekst til. Bertolucci náði þessu í
einu atriði með Brando í
„Síðasta tangónum" og Huston
reyndi þetta ábyggilega i Fat
Citv. Altman hefur hins vegar
gert þetta i fleiri myndum, m.a.
í Nashville. Það er svo til úti-
lokað fyrir áhorfandann að
segja með vissu, hvenær leikar-
inn er að improvisera eða bara
að endhrtaka rulluna, þetta fer
að vísu eftir leikurunum en
yfirleitt eru mörkin mjög óljós
og fínleg. En áhrifin eru hins
vegar ætíð hin sömu, ef
leikaranum tekst vel upp að
improvisera, — myndin hefur
öðlast innra líf, efnið er orðið
lífrænt / satt. Og þetta tekst
Altman í California Split — eða
réttara sagt þetta tekst leikur-
unum Elliot Gould og George
Segal. Eins og fleiri myndir
Altmans byggir þessi mynd
ekki á ákveðnum söguþræði
heldur raðast atvikin upp eins
og af sjálfu sér, ótengd,
persónur koma og fara án þess
að þjóna þróun einhvers sögu-
þráðar, eins og gerist i hinu
hefðbundna formi. Það er likt
og áhorfandanum sé boðið að
horfa á þessa tvo ágætis pilta i
nokkra daga, fylgjast með lifs-
háttum þeirra og leggja sið-
ferðilegt mat á gerðir þeirra, ef
áhorfandinn kærir sig þá um
það á annað borð. Þessi sundur-
lausa framsetning efnisins
hefur fælt marga áhorfendur
frá Altman, þó hinum fjölgi
stöðugt, sem kunna að meta
hann. Eitt af þvi sem ýmsir
kvarta yfir, er stöðugt tal,
kannski tveggja eða fleiri aðila
í einu í myndum Altmans og oft
heyrist tal i leikurum, sem alls
ekki sjást. En þetta er einmitt
eitt af veigameiri atriðunum, til
að láta myndina líta út sem
sanna. Að mínu mati hefur Alt-
man tekist hér mjög vel upp og
er myndin, i heild dæmafá
skemmtun, sem óhætt er að
mæla með. Að lokum er fróð-
legt að skoða þessa aðferð Alt-
mans með samanburði við aðr-
ar aðferðir. 1 sem einföldustu
skiptingu má segja, að heim-
ildarmynd sé frumstig kvik-
myndagerðar, þó ýmsir líti á
þetta form sem það lang merki-
legasta. Þetta er eins konar
skýrslugerð, þar sem reynt er
að festa á filmu ósnertan raun-
veruleika. Þetta þróast síðan í
leiknar heimildarkvikmyndir,
þar sem stjórnendur ráða yfir
hluta af efninu. I framhaldi af
þessu kemur síðan leikin mynd,
þar sem höfundarnir ráða öllu
út í ystu æsar. I fjórða lagi
kemur svo framhaldið af leiknu
myndinni, þar sem leikararnir
eru látnir improvisera innan
tiltekins ramma. Þarna er
horfið að hluta til upphafsinsog
reynt eftir krókaleiðum að
komast gegnum leikaraskapinn
til að skapa eitthvað raunveru-
legt. Þetta er sérsvið Altmans
— í bili — og vonandi á hann
eftir að ná enn lengra á þessari
braut.
SSP.
SVÖR
1 og 2) Islendingum er óheim-
ill aðgangur að ANDREWS
THEATER öðruvísi en að þeir
séu gestir bandaríkjamanna
sem starfar á vellinum. Mynd-
ir sem þar eru sýndar eru ekki
ætlaðar til sýningar utan vall-
ar.
3 og 4) FELLINIS ROMA
verður sýnd á næstunni í
Tónabíó. Nýjasta mynd meist-
arans, og sú eina sem hann
hefur lokið við eftir ROMU,
AMARCORD, hefur ekki verið
keypt enn af íslensku kvik-
myndahúsi mér vitanlega.
Hafnarbió hefur þó leitað eftir
henni.
Varðandi endursýningar
ættir þú að snúa þér til for-
ráðamanns kvikmyndaklúbbs-
ins FJALAKÖTTURINN. SV
Frá töku mvndarinnar JARÐSKJALFTINN, sem sýnd er í Laug-
arásbfói um þessar mundir.
BRÉFAdálkurinn