Morgunblaðið - 23.11.1976, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. NÓVEMBER 1976
FRA LEIBBEININGASTOfl HUSMÆflRA
Niðurskorið kjöt-
álegg í lofttæmdum
umbúðum
Það hefur tíðkast i nokkur ár
að selja niður skorið álegg f
lofttæmdum umbúðum. Um-
búðirnar eru gerðar úr plast-
þynnum og er 90-95% af loftinu
sem í umbúðunum er, numið
burt.
Litið er þvi eftir af súrefni og
dafna ýmsir gerlategundir því
ekki verulega innan í slíkum
umbúðum. Myglusveppir virð-
ast ekki heldur dafna, enda hef-
ur reynslan leitt i ljós að áiegg i
lofttæmdum umbúðum myglar
ekki nema ef gat hefur komist á
umbúðirnar. Fitan þránar sið-
ur, þar sem súrefni loftsins hef-
ur ekki nema að litlu ieyti að-
gang að henni.
Plasþynnan kemur ennfrem-
ur i veg fyrir, að áleggið þorni
eða óhreinkist, einnig kemur
hún að mestu ieyti i veg fyrir að
það taki í sig bragð- og lyktar-
efni frá öðrum matvælum.
Neytendur verða hinsvegar
að gera sér grein fyrir að vörur
i lofttæmdum umbúðum eru
ekki rottryggðar eins og niður-
soðnar vörur og geta þær þvi
ekki geymst, þar sem mörg mis-
munandi atriði hafa áhrif á
geymsluþolið. Óhætt er þó að
gera ráð fyrir að álegg í loft-
tæmdum umbúðum geymist
helmingi lengur en f venjuleg-
um umbúðum, svo framarlega
sem umbúðirnar eru heilar og
áleggið geymt þar sem hitastig-
ið er ekki nema 5°C eða lægra.
Hitastigið er það sem mestu
máli skiptir varðandi geymslu-
þol áleggsins. En gerlar marg-
faldast þegar hitasitgið hækk-
ar.
Geymsluþolið eykst þegar
salt er í álegginu þar sem salt
bindur vatnið, en gerlar þurfa
vatn til þess að geta dafnað.
Einnig eykst geymsluþolið hafi
áleggið verið reykt. Að fyllsta
hreinlætis sé gætt við fram-
leiðsiu og við pökkun áleggsins
skiptir að sjálfsögðu einnig
mikiu máli.
Það óhapp getur viljað til að
framleiðandi beri sýkla í fram-
leiðsluna, þó að það eigi ekki að
koma fyrir. I kjötálegg í loft-
tæmdum umbúðum er það helst
staphylococcus aureus sem
dafnað getur i álegginu og þar
með valdið matareitrun. En slik
hætta er einungis fyrir hendi ef
áleggið er geymt við of hátt
hitastig. Það er þvi mjög áríð-
andi að geyma áleggið á köldum
stað.
I verslunum ætti ekki að vera
meira en 5“C þar sem áleggið er
geymt og ætti hitamælir að
hanga þar, til að sanna að hita-
stigið sé ekki of hátt.
Að sjáifsögðu verða neytend-
ur ætið að geyma álegg heima
hjá sér í kæliskáp, en láta það
ekki liggja klukkutímum sam-
an á eldhúsborðinu.
Neytendum skal einnig á það
bent, að nú er skylda að merkja
allar unnar kjötvörur I neyt-
endaumbúðum. Reglugerð þar
að lútandi gekk i gildi 1. júlí s.l.
A umbúðunum skulu vera
greinilegar upplýsingar m.a.
um heiti vörunnar, nettóþyngd
innihalds, einingarvérð og sölu-
verð vörunnar og um pökkunar-
dag o.fl.
Framhald á bls. 31
Björn Magnússon:
Að lokinni
svartolíuráðstefnu
LAUGARDAGINN 13. nóv. 1976
var haldin ráðstefna um svart-
olíunotkun á vegum sjávarútvegs-
ráðuneytisins.
Ellefu erindi voru flutt, og á
eftir voru umræður.
En hver er niðurstaðan eftir
allt þetta tal?
Ég efast um að nokkur af þeim
útgerðarmönnum, sem þarna
voru mættir, til þess að fá endan-
lega úr þvi skorið hvort þeir eigi
að taka svartoliu eða ekki, séu
nokkru nær.
SON (svartolíunefnd) er ennþá
jafnsannfærð um eigið ágæti og
efasemdarmenn eru ennþá með
sömu efasemdirnar.
Einhvernveginn finnst mér að
rannsókn þessa máls sé ekki
framkvæmd á réttan hátt. Hefði
ekki verið réttara að taka nokkur
skip með samá vélabúnað, og með
svipaða aðstöðu — setja svartolíu
í helminginn og halda áfram með
gasoliu í hinum helmingnum og
bera svo saman niðurstöður?
Togarinn Narfi hefur notað
svartoliu í fjögur ár. Illar tungur
segja hroðalegt slit og óeðlilegt í
vél togarans, á meðan aðstand-
endur b.v. Narfa neita öllu slíku
og segja aðeins eðlilegt slit.
Meðan við sitjum ráðstefnuna
heyrast sögur um að einn
japanskur skuttogari — með
svartolíubrennslu — hafi verið
dreginn til Reykjavíkur með
vélarbilun vegna svartolíu.
I lok ráðstefnunnar kom fram
maður og sagði okkur sorglega
sögu um einn nýjasta skuttogar-
ann okkar, sem stráx er hættur að
brenna svartoliu, vegna skemmda
af hennar völdum, þrátt fyrir full-
kominn útbúnað.
Og SON segir „ekki hannað af
okkur“.
Ég átti minn þátt i að Akraborg-
in brennir núna svartolíu.
A ráðstefnunni var ókkur sagt
fká góðri reynslu af svartolíunotk-
un í Akraborginni.
Ég mótmæli því að hægt sé að
tala um reynslu þótt búið sé að
keyra vélar Akraborgar í 8 mán-
uði með svartoliu án þess að gera
nema mjög takmarkaðar athug-
anir á vélum eftir 2—3 mánaða
notkun í maí/júnf. Næsta athug-
un á ekki að fara fram fyrr en
eftir áramót. Að visu hefur ekk-
ert skeð — sem betur fer — sem
stöðvað hefur skipið, en
„reynslu" er alls ekki hægt að
tala um.
Vonandi hefur SON rett fyrir
sér i öllu og vonandi getum við
sparað milljarða i olíukaupum í
framtiðinni með því að oll okkar
skip brenni svartoliu. En alltaf
læðist að mér þessi spurning:
Hversvegna brenna þjóðverjar
ekki svartoliu i sínum togurum?
Við höfum beztu svartolíu I
heimi — það vitum við — en gætu
þjóðverjar ekki gert sína svart-
olíu jafngóða og okkar með því að
blanda hana með gasoiiu og spar-
að þannig hluta af kostnaði?
Svona halda áfram að ásækja
mig ýmsar spurningar. Til dæmis:
Hvernig stendur á því að verð
svartolíu er lægra hér en annars-
staðar meðan aðrar olíutegundir
eru dýrarj? Er eitthvað undarlegt
við verðlagningu á olíu hér?
Verður svartolía jafndýr og gas-
olía þegar allir eru búnir að
breyta skipum sínum?
Og margar fleiri.
Reykjavik, 14. nóvember 1976.
Björn Magriusson
WOLF BIERMANN hefur ort ljóð
sem heitir Snemma. Það er stutt
og er svona
I morgun þegar ég naut þess að flatmaga f
rúminu
var ég skyndilega vakinn med harkalegri
hringingu.
(Jrillur og berfaettur stökk ég fram úr og
opnaði dyrnar fyrir syni mfnum,
sem hafði farið snemma eftir mjðlkinni
vegna þess að það var sunnudagur.
Þeir sem koma snemma eru sjaldan
velkomnir.
En svo drekkum við mjólkina þeirra.
Ég birti þessa þýðingu í safni
ljóðaþýðinga sem komu út hjá
Helgafelli 1971 og nefnast
Hillingar á ströndinni. I
upplýsingum um höfundinn
aftast í bókinni stendur þetta:
„Wolf Biermann (1936 —)
fæddist i Hamborg en fluttist til
Austur-Þýzkalands 1953 og starf-
aði lengi við leikhús Brechts:
Berliner Ensemble. Hann er
nútíma-Villon eða Bellman, visna-
skáld, sem syngur ljóð sín sjálfur.
Hann yrkir oftast pólitísk ljóð og
lítur á sig sem marxista, en er
fordæmdur sem „óvinur rikisins"
austan megin við múrinn og verk
hans bannfærð. Meðal ljóðabóka
Biermanns er Die Drahtharfe
(1965).“
Snemma er ef til vill ekki
einkennandi ljóð fyrir skáldskap
Wolfs Biermanns . Hann yrkir
létta söngva og langar ballöður
eins og til dæmis Vænstu ekki
betri tima þar sem sagt er að þeir
sem sviki hugsjón sósialismans
Sárin
gróa
ekki
eru þeir sem ákafast hrópi:
BYGGIÐ UPP!!! Byggið upp!
Allir vita við hverja hann á.
Satt að segja hef ég alltaf átt
erfitt með að skilja útlegð Bier-
manns frá Vestur-Þýzkalandi og
útlegð hans frá Austur-
Þýskalandi kemur mér þess
vegna ekki á óvart nú. Hann
hefur eins og fleiri austur-þýsk
skáld orðið að sætta sig við
stranga ritskoðun og eftirlit,
stundum svo persónulegt að
friðhelgi heimilis hans hefur
verið rofin. Bækur hans hafa
komið út vestan múrsins, einnig
plötur. Manni hefur skilist að
hann hafi ætlað sér að siðbæta
kommúnismann I Austur-
Þýskalandi, að tilgangur hans
hafi verið að hafa vit fyrir ráða-
mönnum þar. Af þeim sökum
teldi hann sig eiga heima i
Austur-Þýskalandi. En nú er
hann lika svo gagnrýninn á margt
í fari landa sinna vestan megin,
hina svokölluðu velferð tækni-
veldisins Vestur-Þýskalands og
sjálfumgleði að varla verður
honum vært þar, enda leggur
hann áherslu á að komast heim
aftur. Hann hefur ort gegn stríðs-
rekstri og afskiptum Bandaríkja-
manna í fjarlægum löndum (Víet-
nam, Suður-Ameriku) og það
hefur gefið honum vissað byr
fyrir austan, en nú vandast málið
þegar spjótin beinast að þeim
kommúnisma sem ræður í
Austur-Þýskalandi.
Það er einkennileg reynsla að
hitta austur-þýska rithöfunda á
alþjóðlegum rithöfundamótum.
Þeir eru varir um sig og venju-
lega er að minnsta kosti einn með
í ferðinni sem fylgist með þvi að
ekki sé of mikið sagt. Þetta eru
hinir geðfelldustu menn, prúðir
og glaðir i samkvæmum og vinna
að skáldskap sínum af alvöru. Að
undanförnu hafa þeir fengið
meira frjálsræði en áður það
hefur verið hægt að skrifast á við
þá án þess að eiga á hættu að
pósturinn týndist einhvers staðar
í' kerfinu. Biermann hefur að
nokkru horfið i skugga annars
skálds, Reiners Kunze, sem menn
eru nú óðum að gera sér ljóst að
er eitt mesta skáld þýskumælandi
þjóða. Kunze (1933—) vakti
, > ^ J f *
> * * * ~
> Þ * é
I ‘ • *Í
I ) I |
•fl1 •
? m m
,'**’»*
„Hnodad,
kreist
Steinunn Marteinsdóttir Ljósmyndir
Mbl. — á.j.
Steinunn við nokkra af hlutunum
sínum.
..Nokkur námskeið á næstunni?"
..Nei, engin í bili a.m.k Ég nota
allan minn tíma í að vinna hluti sjálf og
býð gestum og gangandi að skoða það
sem ég er að vinna Þetta er góður
skottúr fyrir fólk að koma hingað upp í
Mosfellssveit. Hér er ekki neitt klippt,
rifið eða tætt, heldur hnoðað, kreist og
mótað Þetta er verkstæðið mitt, vinnu-
stofan og ég hef því hlutina sem ég er
að vinna í kring um mig og að sjálf-
sögðu sem einnig þá sem ég er búin
með Það er talsvert gestkvæmt hjá
mér síðan ég fór að hafa vinnustofuna
opna og líklega hafa t d. komið um
100 manns s I. sunnudag
Og það er nóg að skoða, sem lista-
konan hefur búið til, nytjahlutir og
skraut; kertastjakar, Ijós, veggmyndir,
teikningar, staup, blómapottar, vasar,
skálar og sitthvað fleira stórt og smátt
..Nýjungar? Helzt þá að ég er að fara
að búa til hluti úr eldföstum leir, potta
Margs konar Ijóskúpla gerir Stein-
unn og þarna er hluti af einum sem
er með fleiri göt en tesia
og mótað”
VIÐ LITUM inn hjá Steinunni leir-
kerasmið í Hulduhólum einn daginn
þvi þar er alltaf eitthvað við að vera.
Steinunn vinnur margs konar hluti I
leir, bæði til gagns og gamans, og
nýlega breytti hún vinnustofu sinni
nokkuð og býður fólki að líta inn.
„Þetta er nú engin ^tórbreyting,"
sagði Steinunn, „nema að ég er farin
að hafa verkstæðið opið á ákveðnum
timum fyrir fólk sem vill kíkka inn.
Ég hef opið á laugardögum, sunnu
dögum, mánudögum og miðvikudög-
um milli kl. 1 og 6 og hlutina mina
hef ég til sýnis og sölu."
og sitthvað fleira til að halda heitu og
það má líka Sjóða í þessum kirnum á
plötum, en hins vegar geri ég það þá
stundina, sem dettur i mig og eftir
áramótin ætla ég að fara meira út í
leirmyndir og teikningar. hvíla smá-
hlutina "
í sumar leið tók Steinunn m a þátt í
listsýningum erlendis og á viðamikilli
sýningu i Frakklandi fékk hún heiðurs-
verðlaun fyrir muni sína, m.a. stóra
gólfvasa og skálar