Morgunblaðið - 04.12.1976, Blaðsíða 38

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. DESEMBER 1976
38
Don Siegel, John Wayne
ogThe Shootist
t þau 43 ár sem Don
Siegel hefur unnað að
kvikmyndagerð hefur
hann getið sér orðstír
meðal áhorfenda fyrir
spennandi og hugvits-
samlegar átakamyndir,
með lifandi, sérkennileg-
um og fastmðtuðum.
persðnum. Nýjasta mynd
hans, THE SHOOTIST,
er þar engin undan-
tekning.
Þó að John Wayne fari
með aðalhlutverkið í
THE SHOOTIST, hinn
sívinsæli, næstum goð-
sagnakenndi vestra-
leikari, þá er þetta hlut-
verk ærið ólíkt þeim sem
við eigum að venjast að
sjá hann í. 1 stað hins
venjulega, ósærandi góð-
mennis, fer Wayne hér
með hlutverk John
Bernard Books, aldur-
hnigins vígamanns (gun-
fighter), sem kemst að
því í upphafi myndar-
innar, að krabbamein er
að draga hann til dauða.
Books sest þá að á kyrr-
látu gistihúsi í Carson
City, undir dulnefni, þar
sem hann, undir lokin
ætlar að eyða ævi-
kvöldinu í friði og ró. En
þó að Carson City sé ekki
orðin nein stórborg árið
1901 þá spyrst fljótlega
Laureen Bacall og John
Wayne í hlutverkum sín-
um f THE SHOOTIST
af hinni aldurhnignu
landskunnu meistara-
skyttu, svo litlir karlar
hugsa sér gott til glóðar-
innar og hyggjast ná
frægð og frama með því
að vega Books. Hann sér
þvi fljótlega fram á að
hann verður að enda líf
sitt í sama, vafasama
dýrðarljómanum og
hefur leikið um hann allt
hans líf.
Sníkjudýrin og
hrægammarnir sækja að
úr ólíklegustu áttum; út-
fararstjórinn hyggst
selja aðgang að útförinni,
löngu horfin ástkona
hans skýtur skyndilega
TÓNABIÓ:
HELKEYRSLAN (DEATH
RACE 2000)
Framleiðandi: Roger Corman,
Leikstj.: Poul Bartei. Kvik-
myndataka: Tak Fujimoto.
Aðalhlutv.: David Carradine,
Simone Griffeth og Sylvester
Stallone. Amerfsk, frá 1976.
„Árið 2000 hefur tilfinninga-
líf manna f hinum sameinuðu
ríkjum Ameríku — áður
Bandarfkjum Norður Ameríku
— kólnað til muna vegna stöð-
ugra styrjalda og áhrifa , frá
kreppunni miklu árið 1929. Það
er einungis þverlendiskapp-
aksturinn, eða Helaksturinn
mikli, sem virðist geta nokkurn
áhuga vakið með þjóðinni.
Hann er haldinn árlega, og er
sigurinn ekki einungis undir
þvf kominn, að viðkomandi aki
á sem skemstum tíma á milli
stranda í Bandaríkjunum, held-
ur hlýtur hver þátttakandi og
stig fyrir hvern (fótgangandi)
mann sem honum tekst að
verða að bana, og getur það
ráðið úrslitum...“
Þetta er inntak hinnar maka-
lausu myndar, HELAKSTUR-
INN, sem nýlega hóf göngu
sfna í Tónabíó. Hinn nokkuð
frumlegi og langt jsótti efnivið-
ur hefði getað orðið forvitnileg
undirstaða myndar sem gerð
hefði verið af einhverri kunn-
áttusemi og rýmra fjármagni.
(Kvikmyndin ROLLERBALL,
gerð af Norman Jewison, með
upp kollinum í hjart-
næmu atriði, en fljótlega
kemur tilgangurinn áljós
— hún ætlar sér að
giftast Books á dánar-
beðinu, og fá þar með út-
gáfuréttinn á ævi-
minningum hans, o.s.frv.
Books tekst dável að
bíta frá sér holdi klædda
féndur sína, en sjúk-
dómurinn ágerist og með
degi hverjum stækka
meðalaskammtarnir.
Læknirinn segir honum
að sá tími nálgist nú óð-
fluga er áhrif lyfjanna
hætta að verka, og „ef ég
hefði þinn manndóm“,
segir læknirinn, „mundi
James Caan, og fjaflar um ekki
óskylt efni, sameínar þetta
hvorttveggja). Því miður örlar
á hvorugu hér; myndin er við-
vaningsleg að allri gerð, en þó
er það sparsemin sem ergir
áhorfandann liklega hvað mest.
Þau örfáu augnablik, sem okk-
ur er ætlað að „kfkja inn f fram-
tfðina", eru ófrumleg, bak-
grunnurinn afkáralegur, gjarn-
an teiknaður og það illa.
HELKEYRSLAN inniheldur
allnokkur, hressileg kapp-
akstursatriði en oftast missa
þau marks vegna sóðalegs of-
Don Siegel bak við kvik-
myndatökuvélina.
beldis. í lokin er svo gerð mátt-
lítil tilraun til þjóðfélagsádeilu,
en af slíkum vanefnum að, hún
fer sjálfsagt fyrir ofan garð og
neðan hjá áhorfendum, enda
flestir orðnir áhugalitlir um
hvað fram fer á tjaldinu þegar
þá er komið sögu.
Þess ber að gæta að HEL-
KEYRSLAN er gerð af New
World Pictures, fjöldafram-
leiðslu „apparati“ Roger Cor-
man. Hann er fyrir löngu orð-
inn heimskunnur fyrir þann
urmul „b-mynda“ sem frá hon-
um hafa farið á sfðustu fimm-
tán árum. Ódýrar afþreyingar-
myndir eru sérréttir Cormans
og hafa fjölmargir, velþekktir
kvikmyndagerðarmenn sem
unnið hafa hjá „hraðsuðumeist-
aranum“ í gegnum árin, talið
sig hafa margt af honum lært. I
þeim hópi eru stórkarlar eins
ég ekki kjósa þann
dauðdaga".
Og að sjálfsögðu kýs
Books hann ekki. Hann
fellur' með sæmd, og
tekur með sér ófáa
þorpara.
Siegel, sem nú á 33
myndir að baki, hefur
upp á síðkastið gert
allnokkra framúr-
skarandi vestra. Þeirra á
meðal eru DEATH OF A
GUNFIGHTER (1969),
TWO MULES FOR SIST-
ER SARA (1970) og
THE BEGUILED (1971)
— tvær þær síðastnefndu
með vini sínum og læri-
sveini, Clint Eastwood í
aðalhlutverki.
Mikað lof hefur verið
borið á THE SHOOTIST,
og þá einkanlega á þá
Wayne og Siegel sem enn
virðast i fullu fjöri þó
báðir séu nú komnir á
sjötugsaldurinn...
og Francis Ford Coppola, Mart-
in Scorsese, Jack Nicholson, ofl.
ofl. Hann þykir frábær skipu-
leggjari og listamaður f því að
gera myndirnar á umsömdum
tíma og undir kostnaðaráætlun.
En eins og myndin ber með sér
bitnar þetta harkalega á gæð-
unum. Til að halda andlitinu
þar vestra, þá sér þetta fyrir-
tæki Cormans um dreifingu á
myndum Fellinis, Bergmans,
Truffaut, ofl. evrópskra lista-
manna um gjörvöll Bandarfkin.
Eitt það forvitnilegasta í
HELKEYRSLUNNI er fram-
koma ungs leikara, Sylvester
Stallone, sem United Artists er
nú að reyna að gera frægan á
einni nóttu með myndinni
ROCKY. En sú mynd er samin
af Stallone, sem jafnframt fer
með aðalhlutverkið. Hún þykir
allvel heppnuð, og Stallone því
tvímælalaust maður morgun-
dagsins (sjá Mbl. þ. 11/28).
Stallone sleppur furðuvel frá
þessari vitleysu, auðsýnilegt að
sitthvað blundar í karli. (Stall-
one er annars furðu líkur ein-
um velþekktum, íslenskum „ex-
poppara", aðeins nokkrum
númerum stærri!“.
David Carradine hefur að
undanförnu unnið við nýjustu
mynd Hal Ashby (HAROLD
AND MAUDE, THE LAST
DETAIL, SHAMPOO), sem
nefnist BOUND FOR GLORY,
en þar fer hann með hlutverk
þjóðlagasöngvarans góðkunr.a,
Arlo Guthrie (eldri). Er það
von mín að hvorugur þessara
ágætu leikara verði nokkurn
tíma f þeirri peningahönk að
þeir þurfi að ljá nafn sitt ann-
arri eins færibandaframleiðslu
og endemis hörmung og DEAT-
RACE 2000.
David Carradine við tryilitæki sitt í myndinni
HELKEYRSLAN.
Richard Boone, Siegel og Wayne slaka á milli atriða.
Hálfvandræðaleg
helkeyrsla...