Morgunblaðið - 05.06.1977, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. JUNÍ 1977
25
MORGl
h, >rv«ku> «*
SW^f
MU JOÍ’"
porbiöm Gu»«
8,ocöJ6h.""
An"
ABoUtr»l> 6
J kr * mínu®‘ 11
n ook' •""lu
dögurn, »* e'
r hen'uR' P»*“ ‘ |
•“SíS'A"-*
5Æ2w*“Í;
ir»r.
, ,,ðrv»rpsÞ'
sinití^*e,n
-málanna. Bl'
•irteW v•k,,
•instn
rni Guftnaaon
viðCang***"1
-iVisvaWsins
*/«»;;,°**v
foóófAu Sa/Í><
^ura ,
°pinborran mt
ftaf. 'ilurr ,'ne>1
w'-íe1
"1'ar/
kkieðU^
ðtóðopin
rer\T?a^-
ÆSs£ii3£*ss
' Phvort ekk‘ v .. „rssi sp-"
"**-
snn “"„p vettvanj*
iéium eM hlort „1»W 0,,k,,
5.
, o,:r„.«»■'
,inbr.» v' ■
:r»'«‘,*“'jl
;S“ »«»•>•'
«»»'”'
oplnbet*
. „I
Frá Kambódfu
málaráðstefna Alþýðusambands-
ins hefur lagt til.“ Öllum er nú að
verða ljóst, að vaxandi hlutdeild
hins opinbera I afrakstri þjóðar-
búsins hefur haft það i för með
sér, „aö hver einstaklingur og
fjölskylda hafa hlutfallslega
minna fé til ráðstöfunar i eigin
þarfir og að eigin vild en var fyrir
nokkrum árum.“ Skattabyrði
ríkisins og álögur eru farnar að
ganga of nærri fólki.
r
Aminning
sr. Árelíusar
Það er ekki út i hött að reyna að
gera sér grein fyrir því, hvað það
er, sem einna helzt hefur dregið
kjark úr einstaklingnum, eflt þau
sníkjudýr, sem sífellt naga rætur
og lauf þjóðarstofnsins. Við
höfum horft upp á heimsveldi
hrynja til grunna og sagan kennir
okkur, að mörg þau einkenni, sem
Gúanóið í Eyjum:
1. Starfsmenn FiskimjölSverksmiSjunnar í Vestmannaeyjum fyrir utan verksmiSjuna a8 lokinni loSnuvertíð.
VerksmiSjan er I baksýn, en stjórnendur hennar leggja áherzlu á aS hafa mannvirkin snyrtileg eins og sjá má á
myndinni. Ljósmyndir Mbl. Sigurgeir.
Loðnumjöl og lýsi fyr-
ir 1,1 milljarð á 2 mán.
FiskimjölsverksmiSjan I Vest-
mannaeyjum setti nýtt met I
loSnumóttöku á slSustu vetrarver-
tíS, en verksmiSjan tók þá á móti
liSlega 55 þús. tonnum af loSnu
og skilaSi ur þeim afla 9630 tonn-
um af mjöli og 3030 tonnum af
lýsi. Engin verksmiSja á landinu
hefur tekiS á móti eins miklu af
loSnu á vetrarvertíS.
Fyrsta loðnulöndunin á vertiðinni
til Fiskimjölsverksmiðjunnar h.f. eða
Gúanósins eins og verksmiðjan er
kölluð i daglegu tali var 8 febrúar
og síðasta löndunin var 26 marz,
en þó kom Gullberg eftir það með
slatta af loðnu af norðurmiðum
Bræðslu var lokið 6 april, en út-
flutningsverðmæti Gúanósins eru
um 1.1 milljarður króna á tæpum
tveimur mánuðum Tæplega fjórð-
ungi af vertíðarframleiðslunni hefur
ekki verið skipað út
Baldri verkstjóra I Gúanóinu er
svo mikiS niSri fyrir I umræSunni
aS llklega veitti honum ekkert af
reykháf verksmiSjunnar fyrir út-
öndunina, sagSi einn af starfs-
mönnum verksmiSjunnar þegar
Sigurgeir smellti af.
hrjá nútímaþjóðfélög, ekki sízt
vestræn lýðræðisþjóðfélög, voru
samfara þeim sjúkdómum, sem
lögðu t.a.m. Rómaveldi hið forna
að velli, en það mun hafa verið
mesta heimsveldi, sem sagan
þekkir. í útvarpsprédikun sr.
Árelíusar Níelssonar 20. marz sl.
tekur hann mið af sögulegum
staðreyndum og bendir á að gera
okkur grein fyrir óvættum, sem
að steðja. Hann minnir á hungrið
í heiminum og getur þess, að sér
hafi verið sagt ,,að sum lönd séu
svo rik af grósku og auðlindum,
þ.á m. til dæmis Eþíópia og fleiri
lönd Afríku, að ekki þyrfti að
vinna þar af viti og dáðum nema
tvo daga i viku, svo að allir hefðu
gnægtir, ef skipt væri með rétt-
læti og bróðurhug. En dáðir, rétt-
læti og bróðurhugur eru krydd í
brauði lífsins. Samt eru árlegar
safnanir um allan heim eða hafa
verið til að bæta úr hungri þess-
ara þjóða.“
Vonandi tekst að finna leið til
þess að bæta böl fólksins í þessum
löndum. En þvi miður hefur raun-
in orðið sú, að alltof oft hafa nýir
böðlar hrifsað til sin völdin i stað
þeirra gömlu, jafnvel hálfu verri
en fyrirrennarar þeirra nokkru
sinni voru. Og nú mun varla
nokkrum manni vera óhætt i
Eþiópiu, þar sem hin rauða stjórn
landsins brytjar niður jafnvel
konur og börn — og getur enginn
neitað þvi, segja sænsk blöð, þvi
að vitni og heimildir eru svo góð-
ar, að frásagnirnar af fjöldamorð-
um þessum eru 100% áreiðan-
legar, eins og eitt sænsku blað-
anna komst að orði.
Ætli sé mikill munur á þvi aö
vanta brauð, eða eiga von á slikri
grimmd og gerræði flag hvern?
Böðlarnir í Eþíópíu, sem þykjast
starfa í nafni svonefndra alþýðu-
valda, gengu svo langt, að for-
eldrar máttu þakka fyrir, ef þeir
fengu lik barna sinna, þótt þeir
borguðu fyrir þau.
Eða hver talar nú unt Kambó-
díu, þar sem þúsundir manna eru
myrtar af pólitískum ástæðum?
Hvar eru nú greinarnar í Þjóð-
viljanum og öðrum samvizkumál-
gögnum islenzku þjóðarinnar?
Það eru engir Bandaríkjamenn,
hvorki i landi eins og Eþíópiu eða
Kambódiu, né öðrum þeim lönd-
um, þar sem glæpir eru nú framd-
ir af hvað gegndarlausastri
grimmd, svo að áhugi á morðum
þessum er i lágmarki. Það segir í
raun og veru ekki litla sögu. Þeir,
sem éiga ekki annað erindi við
samtiðina en koma höggi á Banda-
rikin, voldugustu lýðræðisþjóð
heims, ættu ekki að vera að tuldra
um réttlæti, hvað þá samvizku eða
frelsi.
Sr. Arelíus Níelsson lauk fyrr-
nefndri útvarpsræðu sinni með
þessari eftirminnilegu áminn-
ingu: „Og himnaríki er ekki mat-
ur og drykkur eingöngu, segir
Páll postuli, heldur réttlæti, frið-
ur og fögnuður í heilögum krafti.
Leitið þessa, sem er lifsins brauð,
i Fjallræöu flutt og þá kemur hitt
allt af sjálfu sér: Ræktun og
gróður i stað rányrkju @g eyð-
ingar, bæði á sjó og landi. Menn-
ing i stað mengunar bæði í lofti og
lungum, heillir i stað hrörnunar
bæði á hjarta og heila, heimilum
og skólum. Og yfir þessum fjár-
sjóði, þessu lifsbrauði manns-
sálna og samfélags, sem birtist i
þekkingu, sannleika, fórnarlund,
heiðarleika, forsjá og dáðum verð-
ur að vaka — vaka af heiðarlegu,
vaxandi fólki að dáð og dreng-
skap. Sé ekki haldið vöku sinni
með dyggð og dáð að takmarki
hins sanna, fagra og góða, sigrar
auðnin ótrúlega fljótt bæði ein-
stakling og heil samfélög, já,
helztu stórveldi sögunnar.
Án lifsins brauðs á borðum
verða borgirnar hrundar og lönd-
in auð.
Það eru sumar borgir líkt og
sjónarhóll yfir söguspjöldin. Þar
mundu Aþena, Jerúsalem og
Rómaborg gnæfa hæst. Þar er
ógleymanlegt að stanza andartak
á Akrópólis, Zion eða Kapítólum.
Þar kenndi Sókrates: Þekktu
sjálfan þig. Þar var sagt á Zion:
Ég er brauð lifsins. Og á Kapitól-
um kenndi Markús Arelíus: Varð-
veit þú skuggsjá anda þins hreina
og sjáðu þar hlutina i sinni réttu
mynd.
Og á Kapitólum voru einu sinni
nefndar 5 orsakir að falli og eyð-
ingu þjóða og borga, orsakir
hungurs og eyrndar:
Fyrsta: brauð og leikir handa
hugsunarlausum múg til glaurns
og heimsku.
Annað: umkomuleysi og eyðing
heimilisins.
Þriðja: takmarkalaus fjársóun
til hernaðartækja og hervarna.
Fjórða: skattpíning, þar sem
hinn sparsami. dugntikli og heið-
arlegi þegn er harðast leikinn.
Og fimmta orsök eymdar og
eyðingar þjóða og borga var svo
talin hnignandi. guðstrú og góðir
siðir.
Þetta var fyrir 2000 árum.
En hljómar það ekki furðu
kunnuglega i eyrum enn i dag,
jafnvel hér úti við Dumbshaf?
Ættum við kannski að hafa það í
huga næst þegar á að bæta við
núllum til þess að auka forðann
handa 5000 í auðninni, svona þeg-
ar borga þarf eitthvað af skuldun-
um, horfast í augu við veruleik-
ann við veizluborð? Eða ættum
við bara að öskra: Brauö og leik-
ir...“
Slik varnaðarorð prests af stóln-
um ættu að verða okkur ihugun-
arefni og löngun til að leggja lóð á
þá vogarskál, að land okkar verði
ekki þeim 5 ófreskjum að bráð,
sem fyrr eru nefndar.