Morgunblaðið - 04.04.1978, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 4. APRÍL 1978
31
— Moro
Framhald af bls. 1.
er bent á að samningaviðræður
gætu farið fram fyrir milligöngu
Vatikansins.
Þar með yrði líkt farið að og í
máli sonar sósíalistaleiðtogans
Francesco de Martino Guido, sem
var rænt fyrir réttu ári og var
sleppt úr haldi 40 dögum síðar
gegn 800 milljón líra lausnargjaldi
sem auðugir sósíalistar greiddu.
En ræningjar De Martinos voru
ekki pólitískir öfgamenn eins og
fyrst var talið heldur ótíndir
glæpamenn.
Giuseppe Saragat fyrrverandi
forseti talaði í dag um að „sveig-
janleiki" væri nauðsynlegur. Luigi
Granelli, áhrifamikill þingmaður
úr flokki kristilegra demókrata,
sagði að það væri „grundvallar-
skylda ríkisins" að neita að semja
við Raúðu herdeildirnar en bætti
við: „Kjarni málsins er ekki aðeins
sá að hér er um stjórn mála-
leiðtoga að ræða. Hann er líka
manneskja og því má einskis láta
ófreistað til að bjarga lífi hans.“
Blöð hafa hvað eftir annað birt
fréttir um að Rauðu herdeildirnar
hafi afhent bréf skrifað með hendi
Moros stílað til einkaritara hans,
Nicola Rana, með nákvæmum
fyrirmælum um hvernig
samningaviðræðum skuli komið af
stað. En þeir sem rannsaka málið
segjast ekkert um þetta vita.
Lögreglan færði í dag um 300
manns til yfirheyrslu og þar af
voru 44 handteknir, þar á meðal 29
ákærðir fyrir undirróðursstarf-
semi, en hinir voru ákærðir fyrir
að hafa vopn ólöglega undir
höndum, að hafa smyglað sígarett-
um og ýmsar aðrar sakargiftir.
Þessar aðgerðir báru hins vegar
engan árangur í sambandi við
Moro-málið að sögn rannsóknar-
manna.
—Oskarsverðlaun
Framhald af bls. 47.
kvenhlutverkið, fyrir leik sinn í
„Annie Hall“.
Óttazt er að til óláta komi
hljóti Vanessa Redgrave verðlaun
fyrir beztan leik konu í aukahlut-
verki í myndinni „Julie".
Redgrave hefur gert heimilda-
mynd um Palestínuflóttamenn og
þykir gæta í þeirri mynd mikillar
samúðar með Palestínumönnum.
Þykir fullvíst, að Gyðingar muni
ekki taka því hljóðlega hljóti
Redgrave Óskarsverðlaun, en
Palestínumenn á hinn bóginn
ætla að fagna því ærlega.
— Viðskipta-
samningur
Framhald af bls. 46.
komulagið fæli í sér meira en
viðskiptalegan ávinning. „Það er
vottur um ávinning í þeirri stefnu
aðildarlanda EBE að gera banda-
lagið að miðpunkti samvinnu allra
landa, án tillits til stærðar þeirra,
menningar eða hagkerfis," sagði
Andersen.
— Mývetningar
Framhald af bls. 3.
þar. Arla sunnudags var haldið
þaðan og tekin stefnan á Dyngju-
fjöll, en ferðalangarnir ferðuðust á
vélsleðum. Farið var um Dyngju-
fjalladal og þaðan á Trölladyngju
og ekið upp á hana. Trölladyngja
mun vera 1450 og 1500 metra á
hæð. Þaðan var svo haldið í Öskju
og komið við í Drekagili. Síðan var
haldið í Herðubreiðarlindir og gist
í Þorsteinsskála s.l. nótt við
ágætan aðbúnað. Lagt var af stað
heimleiðis kl. 8 í morgun og komið
til byggða kl. 16. Þeir sem þátt
tóku í þessu ferðalagi voru Birkir
Fanndal, Hörður Sigurbjarnarson,
Hermann Kristjánsson, Sverrir
Karlsson og Héðinn Sverrisson.
Segja má að þeir hafi verið mjög
heppnir með veður mest alla
leiðina. Mjög róma þeir félagar
ágætt útsýni og fegurð fjallanna.
Kristján.
— Lyfsölulög
Framhald af bls. 19
lyfjabúöir hafi ekki eins og tíökast
hefur frá upphafi og fram til þessa
tíma, sjálfkrafa rétt til framleiöslu
lyfja heldur lúti þær sömu kröfum og
um lyfjagerðir eftir áriö 1985. Er
þetta liður í þeirri þróun sem að hefur
orðið sífellt örari síöustu árin í
framleiöslu lyfja. Öll tækni og
rannsóknakröfur hafa aukist svo að
smáir framleiðendur eiga örðugt um
vik og í rauninni er óhagkvæmt að
margir aöilar hér á landi fáist við
sömu framleiðslu.
Eftir sem áður má þó ætla að
stærri lyfjabúðir haldi áfram fram-
leiöslu eftir 1985 að fengnu starfsleyfi
en annars veröi það fyrst og fremst
stærri aðilar í lyfjaframleiöslu í dag
sem hafi á hendi lyfjaframleiðslu eftir
þann tíma. Er þar fyrst og fremst um
þrjú fyrirtæki aö ræða, eitt ríkisfyrir-
tæki og tvö fyrirtæki einkaaðila.
Ekki þykir rétt að orðlengja fleiri
atriði frumvarpsins frekar á þessu
stigi enda veröur væntanlega ítarlega
um þaö fjallaö í heilbrigöis- og
trygginganefnd, en rétt er þó að
vekja athygli á veigamiklu atriði sem
kom fram hjá félagi íslenskra stór-
kaupmanna í athugasemdum þess
félags, en ekki hefur verið tekið inn
í frumvarpið og það er að lyfjaheild-
verslunin verði tekin inn í lyfsölusjóö.
Ástæöa er til aö kanna þetta atriði
sérstaklega í meðförum nefndárinn-
ar.“
— Lífríki og
lífshættir
Framhald af bls. 35
+ 960.000.000.000 stk. dósir úr ýmsum
cfnum,
+ 2.000.000.000 stk. ónýt bfladekk,
+ 140.000.000 stk. bflahræ, og á
sérhverri
sekúndu myndu strcyma
+ 180.000.000 I af skólpi í fljót,
ár (>k læki.
Hér að framan hefir verið
vakin athygli á fáeinum dæmum
þess, hversu fyrirhafnarlítið erð
að þenja „velferöarhugsjónina"
ad absurdum. Létt verk að vísu,
en síður en svo löðurmannlegt,
sérstaklega þegar þess er gætt,
hversu margir vel vitibornir og
hámenntaðir menn um allar
jarðir hafa ánetjast henni, og
ennfremur með hliðsjón af þeirri
raunalegu staðreynd, að ennþá
hefir fjöldi þeirra ekki sýnt
teljandi iðrunarmerki.
Á „velferðar“-prakkara og at-
kvæðafeng þeirra er ekki orðum
eyðandi. Slíkur vinstrisöfnuður
lætur sig líf- og náttúruríki engu
varða, hann hugsar — ef hann
hugsar — aðeins um stundar-
hagsmuni —
— og getur aldrei fengið bata.
En hirtingu hlýtur hann að fá.
Ekki er ólíklegt, má raunar
telja afar sennilegt, að einnig
þeim sé t.d. fyrir alllöngu
kunnugt um,
ÞAÐ EF ALIJK JARÐARBÍIAR
TÆKJU AÐ NOTA JAFNMIKLA
ORKU A ÞESSARI STUNDU OG
BANDARÍKJAMENN HAFA
GERT UNDANFARIÐ, ÞÁ
YRÐU, SAMKVÆMT TRÚVERÐ-
UGUSTU ÚTREIKNINGUM,
ALLAR JARÐBUNDNAR OG
ÞEKKTAR ORKULINDIR
IIEIMS ÞURRAUSNAR FYRIR
ÁRSLOK 1979.
+ 360.000.000.000 t pappírsrusl
á ári.
+ 560.000.000.000 stk. brotnar
flöskur o.þ.h..
+ 960.000.000.000 stk. dósir úr
ýmsum efnum.
+ 2.000.000.000 stk. ónýt bfla-
dekk.
+ 140.000.000 stk. bflahræ. og
á sérhverri
sekúndu myndu streyma
+ 180.000.000 I af skólpi f
fljót. ár ok læki.
— Aldarminning
Þóra
Framhald af bls. 39
að skógræktarsjóði Djúpmanna-
félagsins og verði fyrsta verkefnið
að girða landið, sem faðir okkar á
sínum tíma gaf til minningar um
konu sína, móður okkar.
Bréf þeirra Æðeyjarhjóna var
lesið upp á árshátíðinni og frum-
kvæði þeirra lofað mjög. Þegar á
þessu kvöldi bárust sjóðnum aðrar
stórgjafir og var hugur manna til
Djúpsins auðsær.
Allar verða þessar gjafir
þakkaðar af stjórn Djúpmanna-
félagsins, en við bræður, eiginkon-
ur okkar, börn og barnabörn,
þökkum sérstaklega þann mikla
heiður sem minningu foreldra
okkar var sýnd af þeim, er nefndu
nöfn þeirra í sambandi við gjafir
sínar og biðjum þeim og þeirra
fjölskyldum blessunar í bráð og
lengd.
Reykjavík, 4. apríl 1978.
Runólfur J. Elínusson
Guðmundur Elínusson.
— Heræfingar
í Noregi
Framhald af bls. 18
mönnum kynni að takast að
eyðileggja hernaðarmikilvæg
mannvirki strax í upphafi átak-
anna.
Á þessu ári eru 350 ár liðin
frá stofnun norska hersins. Á
þeim tíma hafa Norðmenn
marga hildi háð, bæði á landi,
sjó og einnig í lofti. í upphafi
þessa tímabils voru Englending-
ar og Svíar verstu óvinirnir, en
síðar voru það Þjóðverjar undir
stjórn Hitlers en nú eftir
styrjaldarlok Sovétrússar.
Á tímabilinu frá 1900—1918
voru Norðmenn sterkir,
hernaðarlega, og það svo mjög,
að hvorki Svíar né aðrar þjóðir
lögðu til „atlögu" við þá. Norð-
menn „brutust" þá undan yfir-
ráðum Svía, en slíkt reyndist
aðeins fært vegna þess að þeir
treystu á her sinn.
Frá 1918—1940 „afvopnuðust"
Norðmenn meira og minna og
þegar Þjóðverjar réðust á landið
vorið 1940, varð litlum vörnum
við komið. Árás Þjóðverja kom
sem bein afleiðing hinna lélegu
varna, sem árásaraðilanum var
vel kunnugt um. Með öðrum
orðum, Norðmenn hafa fengið
að vera í friði þegar þeir hafa
verið sterkir, hernaðarlega, en
lélegar varnir hafa boðið
árásarhættunni heim.
Meðal almennings í Noregi
kemur fram vaxandi áhugi á
landvörnum, og Norðmenn vilja
ekki að atburðirnir frá vorinu
1940 endurtaki sig. Innganga
kvenna í herinn ber vitni þess að
ungt fólk af báðum kynjum
lætur varnir landsins til sín
taka, en út frá því verða
möguleikar á að fjölga í hern-
um.
— Saga til
næsta bæjar
Framhald af bls. 17.
2000 kg. og eru gerðir fyrir um 18
tonna burðarþol, þungi þannig samtals
með fullri hleðslu kringum 20 tonn. —
Hafa þessir 20-tonna gámar nokkuð
sézt á Hafnarbökkum hér í Rvík, en
Eimskip hefir aðallega notað gáma
með hálfri nefndri stærð 8x8x10 fet,
sem vega tómir kringum 1000 kg. og
munu ætlaöir fyrir um það bil hálfa
hleðslu miðað við hina.
Ekki lét GE ákveðið í Ijós, hvaða
stærð og gerð gáma hann teldi henta
í strandferðunum í framtíðinni, en ég
þóttist skilja, að hann hugsaði sér
gáma a.m.k. ekki minni en gáma
Eimskipafélagsins, til þess að strand-
ferðaskipin væru hlutgeng í hringrás
flutningaviðskipta á heimsmarkaði.
Einhvers staðar kom það fram í
fjölmiðli, að GE taldi mikil tormerki á
að strandferðaskipin flyttu gáma fyrir
Eimskip og krefst það athugasemdar.
( efri lestum skipanna nr. 1 og 2 er 3,68
m. hæð undir lestahlerum á 126 m2
ftatarmáli í hvoru skipa, en hæð
Eimskipafélagsgámanna er aðeins
2,44 m. og stæðisflatarmál 7,42m2.
Hitt er svo rétt, að eigi aö nota
lyftibúnað strandferöaskipanna sjálfra,
þá ræður ekki nema þungavinnubóm-
án við fullhlaðna gáma nefndrar
tegundar, og er flatarmál undir
lestarhlerum í lest nr. 1 68,4 m2. En
auövitað væri einnig hægt að taka
svona gámá á hiö opna framþilfar og
með allt að 5 tonna þunga á vinnusviöi
krana.
En hve víða á strandhöfnunum er
yfirleitt aðstaöa til móttöku og tilfærslu
á 10—20 tonna flutningaeiningum, og
hvernig myndu tæki i þessu sambandi
renta sig?
Hvernig er hægt að samrýma það að
keppa að svona flutningaeiningum og
nota flóabáta, svo sem Djúpbátinn og
Drang, til að brúa þjónustubil á milli
viðkomuhafna Esju og Heklu, eins og
GE hefir talfært að gera? í því
sambandi ber einnig að líta á frystirúm
Esju og Heklu, sem eru mjög nauðsyn-
leg í strandferöunum, en ekki fyrir
hendi í flóabátunum. E.t.v. reiknar GE
með því að hinar „frumstæðu hafnir”,
sem hann einhvers staðar nefnir svo.
þurfi ekki á frystirúmum aö halda.
Margar hliðar
tæknivæðingar
Nýlega las ég athyglisveröa grein.
sem birtist í Noregs Handels og
Sjöfartstidende 11/10 1977 eftir M.
Markussen skipstjóra, sem hefir a.m.k.
síðustu 15 árin eða lengur starfað sem
hagsýsluráögjafi á sviði flutninga-
tækni. Hefir hann sótt ráðstefnur vítt
um lönd og haldiö fyrirlestra og skrifaö
fjölda blaðagreina um fag sitt, og
geymi ég ýmsar sem úrklippur.
I nefndri blaðagrein, sem ber á
íslenzku fyrirsögnina: Gámar eru dýr
munaöur leggur höfundur, eins og
hann hefir gert í mörg ár í ræðu og riti,
ríka áherzlu á, að hófsamlega stórar
flutningaeiningar hafi víðast reynzt
gefa langbezta rekstrarútkomu. Hann
ráðleggur að. hafa sem flestar vörur,
sem þannig verði fluttar, aðeins á
pöllum meö bindingu á þá, ef þörf
krefur. og svo tilsvarandi meðfærilegar
einingar af ýmsum varningi, svo sem
úr málmi. tré eða gerviefnum, og undir
þetta telur hann geta fallið 80—90%
þess varnings, sem yfirleitt sé fluttur
meö skipum.
í umræddri grein segir M.M. m.a.
svo í ísl. þýðingu:
„Gámastefnan hefir aöeins stuðlað
að því að: 1. gera stóru skipafélögin
stærri, 2. gera fáar stórar hafnir stærri.
Gámastefnan hefir yfirleitt verið
skaöleg mörgum hinum minniháttar
skipafélögum. minniháttar höfnum og
minniháttar vörusendendum og vöru-
móttakendum. Hin mörgu litlu fyrirtæki
vítt um lönd eiga í miklum erfiðleikum
aö útvega sér viðeigandi kfana,
lyftivagna, dráttarvagna, aftanívagna
o.s.frv., hafa verkefni fyrir þessi tæki
og kosta á viðunandi hátt viðhald hins
margþætta vélabúnaðar.
Gámaeiningin er undantekningalítið
of stór fyrir hina algengu framleiðslu,
geymslu og dreifingu."
Um verö vörugáma, sem þekktir eru
hérlendis, vil ég upplýsa þaö, aö fyrsta
hundraöið að 3-ja rúmm. gámum,
sem Skipaútgerðin lét smíöa hér
heima, kostaði að mig minnir kr.
1,620.000 eða kr. 1f,200 stk., en
tilboð um smíðl snemma árs 1976 var
komið upp í kr. 120.000 á stk. En fyrir
einu ári eða svo fékk ég upp gefið hjá
Eimskipafélaginu, að hinir Ijósu trefja-
efnisgámar þess af stærðinni 8x8x10
fet hefðu kostað 5,236 þýzk mörk stk.
sem með núverandi gengi sýnist koma
upp á nál. kr. 650.000 á stk. ■
Vöruhafnagjöld
og flutninga-
aðferðir
Þaö er alkunna. aö mikill halli er á
rekstri ferjuskiþanna tveggja, sem
gerð eru út hér suð-vestantands.
Hækkuðu skuldir þessara skipa við
ríksábyrgðasjóð sem hér greinir á
árinu 1977:
Akraborg 82.2 millj. kr.
Herjólfur 207.0 millj. kr.
auk beinna rekstrarstyrkja úr ríkis-
sjóði, 25 millj. kr. til Akraborgar og
31,7 millj. kr til Herjólfs: En þrátt fyrir
hina slæmu rekstrarútkomu ferjuskip-
anna. njóta þau samkvæmt fyrirmæl-
um samgönguráðuneytisins mikilla
fríðinda í því, samanborið við önnur
skip, t.d. strandferöaskipin Esju og
Heklu, að engin vöruhafnagjöld eru
reiknuð af bílum, sem ferjurnar flytja
né af vörum í þeim eða á.
Til aö gefa hugmynd um hverju þetta
munar í rekstrar- og viðskiptaaöstööu,
skal það nefnt, að fari t.d. 22.000 kg
vörubíll að brúttóþunga með farmi af
öli og/eða gosdrykkjum með Esju eða
Heklu frá Rvík til Patreksfjarðar,
myndu vörugjöld til hlutaöeigandi
hafna nema. jafnt fyrir tonnið í bílnum
sjálfum og farminum. samanlagt fyrir
báöar hafnirnar kr. 54.780 eða kr.
2490 á tonniö samkvæmt taxta, eftir
35% hækkun, sem mér er tjáð aö
gengið hafi í gildi 1. marz s.l. Sömu
vörugjöld myndu gilda fyrir þennaa
flutning milli Rvíkur og a.m.k. margra
annarra hafna, og skal nefna ísafjörð,
Reyðarfjörö o.s.frv. Nefnd vörugjöld
innifela ekki flutning bílsins aftur til
baka.
Fyrir slíkan bíl, sem fer hlaöinn eða
tómur meö ferjuskipunum. er hins
vegar ekki greitt neitt vörugjald til
hlutaðeigandi hafna, og er þó vitað aö
sérstök hafnamannvirki fyrir hundruð
millj. kr. með núverandi verölagi hafa
veriö gerö fyrir ferjurnar án þess slíkt
komi inn á rekstrarreikninga þeirra
eða hafi áhrif á áðurnefndar greiðslur
úr ríkisábyrgðasjóði.
En margt er skrýtið í henni veröld,
og út á nefnd fríðindi ferjuskipanna,
sem þó standa sig jafnilla rekstrarlega
og raun ber vitni. þótt um sé að ræða
aðeins stuttleiðasiglingar tengdar
aðalsamgöngumiðstöð landsins, þá
hefir GE tekið að gæla við þá hugmynd
að láta sem mest af vörum standa á
hjólum um borö í skipum t hinum lengri
strandferðum.
M.a. hefir komið fram, að GE hefir
látið sér til hugar koma aö flytja hlaðna
sementstankbíla með umræddum
strandferðaskipum milli lands-
fjórðunga til lækkunar flutningskostn-
aðar. Hann hugsar sér einnig aö láta
Skipaútgeröina flytja 30 þús. tonn af
sementi og 20 þús. tonn af áburöi að
mestu með annarri stykkjavöru og í
sömu ferðum skipa. sem áherzla er
lögð á aö verðt helzt alltaf á ákveðnum
vikudögum og klukkutímum á ákveðn-
um áætlunarhöfnum. — Hugmynda-
flugið er mikiðl!
Ut af sementstankbílum, vil ég
upplýsa. aö þeir bílar sem hér eru
aöallega notaöir, vega sjálfir með
farmgeymi í kringum 15 tonn, og er
endurnýjunarverö nú talið 35 millj. kr.
Flutningsgeta er 22—25 tonn í ferð,
þannig að með hleðslu vega bílarnir
37 — 40 tonn.
Fyrir þrábeiðni Vestmannaeyinga
var svona bíll í örfá skipti (sjalfsagt
hafnagjaldafrítt) sendur með Herjólfi
frá Þorlákshöfn til Eyja. En Svavar
heitinn Pálsson forstjóri Sementsverk-
smiðjunnar tjáði mér, að þáö aö leggja
til svona bíl. þó ekki væri nema
rúmiega einn sólarhring fyrir aðeins
eina hleðslu. næði kostnaðarlega engri
átt. En hvaö þá um eina hleösiu í
margra daga ferð?
Ég vil því segja við ráðamenn. að
langi þá til aó taka rekstrarhallametið
af Vestmannaeyjaferjunni. þá skuli þeir
taka að flytja allar vörur á bílum í
hinum meiri háttar strandferðum hér
við land.
Farþegaflutningar í
gámum
Fyrr í þessari grein er því lýst hve
mikiö farþegarými var í farþegaskipum
þeim. sem þjónuðu landsmönnum í um
þaö bil 20 ár eftir síöari heimstyrjöld-
ina. og eitthvaö mun GE hafa velt því
fyrir sér. aö óviðfelldið væri. að einu
skipin í aðalstrandferðum, 3 ný skip.
ef smíðuð yrðu eftir hans eigin fyrirlagi
samkvæmt norskri fyrirmynd. gætu
ekki skotið nokkrum farþegum á milli
hafna á mannsæmandi hátt.
Hefir GE í þessu sambandi komið
fram með þá frumlegu hugmynd að
flytja farþega í gámum í lest, og viröist
hann álíta. aö þetta liggi nokkuð vel
við. Á veturna þurfi fólk lítt á
skipaferöum að halda milli staða, og
samrýmist það vel hagsmunum
strandferðaskipanna, sem hafi þá
yfirleitt vel nýtt lestarými, en á sumrin
muni lestarými oftast illa nýtt og sé þá
tilvalið að gefa fólki kost á aö ferðast
í þar til gerðum gámum í lest.
Menn hnjóta samt um það, að ekki
virðist í umræddum skipum gert ráð
fyrir neinum herbergjum fyrir
þjónustufólk farþega. og er því haldið,
að GE hafi fengið þá hagræðingarhug-
mynd frá ráöherranum. sem ber
ábyrgð á honum, að hafa sjálfvirka
fóðrun og brynningu fyrir farþega í
gámunum.
Bráðsniöll virðist þessi hugmynd, og
er hér með lagt til að smíðaður verði
fyrst einn tilraunagámur og taki þeir
sér far í honum ráðherrann og
skósveinn hans í kynnisferð með
strandferðaskipi kringum land. Á
höfnum fái þeir svo tækifæri til að
viðra sig og tjá lýðnum hversu
dásamlegt sé aö ferðast á þennan
hátt.
Lýkur hér sögu að sinni.
Guöjón F. Teitsson
Skrifstofa Arnarflugs
lokuö vegna jarðarfarar
Skrifstofa Arnarflugs veröur lokuö í dag, 4.
apríl, frá kl. 1—5 vegna jarðarfarar Vilhjálms
Vilhjálmssonar flugmanns.