Morgunblaðið - 05.09.1978, Síða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. SEPTEMBER 1978
Þing og þingmeim
ALÞINGISMANNATAL
1845-1975. 531 bls.
Skrifstofa Alþingis gaf út.
Reykjavík, 1978.
ALÞINGISMANNATAL er
mikið rit og vandað. Það er tekið
saman af bókavörðunum Lárusi H.
Blöndal og Ólafi F. Hjartar; og
Halldóri Kristjánssyni og Jóhann-
esi Halldórssyni sem eru báðir
starfsmenn Alþingis. Auk ævi-
ágripanna, sem eru auðvitað meg-
inmál bókarinnar, eru ýmsir
viðaukar um þing og þingmenn,
þar með taldar nokkrar ættar-
skrár sem sýna skyldleika alþing-
ismanna innbyrðis. Eru þær giska
merkilegar því þær leiða í ljós svo
ekki verður um villst að þing-
mennskan leggst í ættir. Má af því
ráða að mönnum sé ásköpuð
tilhneiging til valda fremur en
þeir veljist til forystu fyrir
25590 21682
2—3ja herbergja
Njálsgötu
íbúöin er í timburhúsi og
skiptist í stofu, svefnherb.,
eldhús og snyrtingu. Ris yfir
íbúóinni. Sér inngangur. Sér
hiti. Verö 8.5—9.0 millj. Útb.
5.5 mitlj.
3ja herbergja
Dúfnahólar
ibúðin er á 3ju hæö meö góöu
útsýni. Bílskúrsplata fylgir.
Verö 13.5 Útb. 9 millj.
3ja herbergja
Þverbrekku
íbúöin er á 1. hæð ca. 70 ferm.
Verö 11 millj. Útb. 7.5 millj.
3ja herbergja
Álfaskeið Hf.
á 1. hæð ca. 90 ferm. Bílskúrs-
réttur. Laus nú þegar. Verö 12.
Útb. 8 millj.
2ja—3ja herbergja
Hlíðarveg Kóp.
Samliggjandi stofur sem má
skipta. Hol, hjónaherbergi og
bað. Verð 10. Útb. 7 millj.
4—5 herbergja
Þverbrekku
Sér þvottahús í íbúöinni, 3
svefnherbergi. Tvennar svalir.
Vönduö íbúö. Gott útsýni.
íbúóin er á 8. hæð (efstu). Verö
17—18. Útb. 11 millj. Laus
fljótlega.
4—5 herbergja
Nýbýlavegur
Þetta er sérhæðin sem beöið
hefur veriö eftir. íbúöin er á 2.
hæð með 3 svefnherbergjum,
sér þvottahúsi og búri innaf
eldhúsi. Stór góöur innbyggöur
bílskúr ca. 38 ferm. Verö 18.5.
Útb. 12 millj.
4—5 herbergja
Laufvangur Hf.
íbúóin er ca. 118 ferm. Sér-
staklega vönduó og velum-
gengin íbúö meö 3 svefnher-
bergjum, tvennum svölum. Sér
þvottahús með innréttingum.
Verö 18 millj. Útb. 13 millj.
MH>BOR6
Fasteignaulan,
Nýjabíóhúsinu.
Jón Rafnar söluatjóri h. 52844.
Guðmundur Þofðarson, hdl.
Bðkmenntir
eftir ERLEND
JÓNSSON
tilviljun eða duttlunga örlaganna.
Hins vegar sýnast ættartengslin
ekki að því skapi ráða flokksfylgi
manna. Greinar á sama meiði geta
sveigst til hægri eða vinstri eftir
því sem vindurinn blæs í pólitík-
inni. Ættfræðin er svo flókin að
hún krefst í mörgum dæmum alls
eða einskis: annaðhvort óskipts
áhuga eða leyndardómar hennar
fara fyrir ofan garð og neðan hjá
manni. Ættarskrárnar hér eru svo
greinargóðar og skilmerkilegar að
hver sem er getur lesið í þær,
hvort sem hann hefur annars
áhuga á ættfræði eður eigi.
En hvað skal þá segja um
meginkjarna bókarinnar, sjálfar
æviskrárnar? Fyrir það fyrsta
virðist mér þær bera skýr merki
þess að vera samdar af fræði-
mönnum, bókamönnum — en ekki
stjórnmálamönnum. Þetta eru
ekki pólitískar frásagnir heldur
almennur fróðleikur. Að sjálf-
sögðu er tilgreint hið venjulega:
Fullt nafn, fæðingardagur og ár,
foreldrar, maki og foreldrar hans,
ævistarf og opinber störf og síðast
Hafnarfjörður
Til sölu m.a.
Vesturbraut
2ja herb. jarðhæö ca. 60 ferm.
í þríbýlishúsi. Vel útlítandi,
tvöfalt gler, nýir ofnar, sér hiti.
Álfaskeið
4ra—5 herb. jaröhæð (ekki
niðurgrafin) ca. 115 ferm.
ásamt bílskúrssökkli. Rúmgóö
stofa, 3 svefnherb. Vel útlít-
andi. Stór geymsla. Mikil sam-
eign. Frystiklefi. Útb. 9—10
millj.
Álfaskeið
4ra—5 herb. jaröhæö (ekki
niðurgrafin) ca. 125 ferm.
Rúmgóö stofa, góöar innrétt-
ingar. Bílskússökkull. Útb. 10
millj.
Sunnubraut
5—6 herb. hæö í þríbýlishúsi
ca. 114 ferm. ásamt rúmgóðum
bílskúr meö rafmagni og hita.
íbúöin er 2 saml. stofur,
hjónaherb. og 3 barnaherb.
Góð teppi, góöar innréttingar.
Suður svalir. Gróin lóð. Utb.
10.5 millj.
Klettahraun
6 herb. einbýlishús ca. 130
ferm. og 30 ferm. bílskúr.
ræktuö lóö. Hjónaherb. og 3
barnaherb., góöar stofur. Eld-
hús meö góöum innréttingum.
Útb. ca. 18—20 millj. Skipti á
góöri íbúö koma til greina.
Vesturgata
3ja herb. eldra, forskalaö
timburhús ásamt kjallara undir
húsinu og bílskúr. Laus strax.
Tilboö.
Garðabær
5—6 herb. fokheld hæö í
tvíbýlishúsi ca. 160 ferm. ásamt
bílskúr. Húsiö er glerjað meö
frágengnu rafmagni. Húsiö þarf
ekki aö pússa að utan.
Árni Grétar Finnsson hrl.
Strandgötu 25, Hafnarf
sími 51 500.
Hús til sölu í Ólafsvík
Húseignin Ólafsbraut 58 er til sölu. Tilboöum sé
skilaö fyrir 30. sept. n.k. Áskilinn réttur til aö taka
hvaöa tilboöi sem er eöa hafna öllum.
Upplýsingar í síma 74200, 16848, 40523 og
93-6399.
ritaskrá ef einhver er. Stundum
verður sá halinn býsna langur.
Þingmennskan er auðvitað til-
greind eins og önnur opinber störf,
en nánar er ekki farið út í þá
sálma. Til að mynda er ekki getið
hvort viðkomandi var kosinn á
þing utanflokka (eftir að flokkar
urðu til) eða á vegum einhvers
stjórnmálaflokks. Eg trúi ekki
öðru en það hefði verið tekið fram
ef rit þetta hefði verið samið af
fjórum stjórnmálamönnum! Og
víst þykir venjulegum lesanda
nokkuð vanta þegar það er ekki
með. Stjórnmálaflokkarnir eru svo
sögulegar stofnanir og hafa sett
svo áhrifaríkt mark á þjóðlífið
síðast liðin sextíu ár að fátt hefur
verið umræddra manna á meðal
allan þann tíma. Einnig hefði mátt
vænta að drepið væri á helstu mál
sem viðkomandi hefði beitt sér
fyrir á þingi í stað þess að telja
upp afskipti af öðrum málefnum,
óskyldum þingmálum. Hér er því
n'aumast verðið að rita um menn
sem alþingismenn heldur er frá
þeim greint af því að þeir voru
þingmenn.
Annað þykir mér hæpið í þessu
riti en undan því hafa höfundar
vafalaust átt bágt með að víkjast,
en það er að varaþingmenn skuli
allir teknir upp í ritið með sömu
fyrirferð og aðrir — raunar setja
þeir á það ærinn svip. Maður, sem
látið hefur tilleiðast að nafn sitt
væri sett á flokkslista og síðan
lent inn á þing fyrir tilviljun —
viku til hálfan mánuð einu sinni á
ævinni — er tæpast alþingismaður
að nafninu til hvað þá meir. Ég
hefði kosið að gerr væri fjallað um
raunverulega þingmenn en vara-
þingmönnum gerð skil í sérstakri
skrá. Tel ég jafnræði það, sem þeir
njóta á við hina einu og sönnu
þingmenn í bókinni, raska heild-
armynd þeirri sem hún ætti að
gefa af þingmennskunni og bendi
á í því sambandi að varaþingmenn
fá sums staðar jafnlangar eða
lengri umsagnir en aðalmenn þeir,
sem þeir hlupu í skarðið fyrir.
Jóns Armanns Héðinssonar, sem
var í ellefu ár þingmaður Reykja-
neskjördæmis (ég kalla það svo þó
hann væri stundum landskjörinn),
er t.d. getið í tuttugu línum, en
Stefán Júlíusson, sem tók eitt sinn
sæti hans í einn mánuð, fær
hundrað og sex línur. Talsverður
hluti af því er að sönnu skrá yfir
rit hans, frumsamin og þýdd. Nú
er það svo að um ritstörf Stefáns
má auðveldlega fræðast í »Skálda-
tali«. En vilji maður fá upplýsing-
ar um þingmannsferil Jóns Ár-
manns Héðinssonar er ekki í
annað hús að venda en þetta
Alþingismannatal. Þess mikla
þingskörungs, Jónasar Jónssonar
frá Hriflu, er getið í tuttugu og níu
línum — ef alllöng ritaskrá er
undanskilin, en nafni hans og
sveitungi, sem hefur að vísu setið
nokkrum sinnum á þingi sem
varamaður og hluta úr kjörtíma-
bili sem aðalmaður, fær tuttugu og
átta línur — einni færri.
Ekki er ég með þssum ábending-
um að lasta vinnubrögð þeirra
ágætu manna sem sett hafa saman
ritið. Nákvæmni þeirra og sam-
viskusemi dreg ég ekki í efa. Sú
regla verður að gilda að veittar séu
sams konar upplýsingar um alla
sem teknir eru fyrir undir sama
kaflaheiti. Þess vegna er skipu-
lagning svona rits í upphafi ekki
síður vandaverk en úrvinnslan
sjálf þegar fram í sækir. Og
vissulega gefa æviskrárnar góða
vísbendingu um hvers konar hópur
það er sem íslendingar hafa valið
sér til forystu síðast liðin hundrað
og þrjátíu ár. Þeir hafa komið úr
flestum stéttum þjóðfélagsins,
sumir setið skammt, aðrir lengi.
Þingmennsku hefur alltaf fylgt
virðing, og fylgir enn, þó sumir
telji hún fari þverrandi. Og gegna
menn hef ég heyrt halda því fram
að þeir sem kosnir voru persónu-
lega í einmenningskjördæmum
fyrrum hafi verið meiri afreks-
menn en hinir sem nú fljóta inn
á þing með atfylgi fjölmennra
flokkslista.
Ég hef fjölyrt hér um »Æviágrip
alþingismanna« því það er kjarni
bókarinnar en vissulega er hér
fleira efni. Fremst eru — auk
formála eftir Ásgeir Bjarnason —
tvær stuttar ritgerðir sem heita
ÞingiA og þjóðin og
Alþingishúsið. í síðartalda þætt-
inum segir að vafist hafi fyrir
mönnum að velja húsinu stað en
þó hafi að lokum verið ákveðið »að
byggja húsið norðanvert við Bak-
arastíg en þar heitir nú Banka-
stræti. Var grafið fyrir grunni
hússins og tekið að byggja undir-
stöður haustið 1879. Ekki varð því
verki haldið áfram um vorið þar
sem Meldahl (arkitekt) bannaði að
láta húsið standa í brekku. Þurfti
þá að velja annað byggingarstæði
og vildu sumir byggja uppi á
Arnarhóli en niðurstaðan varð sú
að húsið skyldi standa vestan við
dómkirkjuna.« Já, það má nú segja
að Islendingar hafa snemma lent
í vandræðum er velja skyldi
opinberum byggingum stað!
Hvorki meira né minna en sjötíu
síður þessa rits eru skrár ýmiss
konar: »Yfirlit um alþingismenn*,
»Tala þinga 1845—1975« og svo
framvegis. Ættarskráa er áður
getið.
Myndir eru af öllum alþingis-
mönnum, þeim sem myndir eru til
af, auk þess nokkrar gamlar
hópmyndir af þingmönnum. Að
frágangi er rit þetta hið vandað-
asta og í alla staði sæmandi æðstu
stofnun þjóðarinnar.
»Tölum« af ýmsu tagi hefur
snjóað niður síðustu árin. Þetta er
aðeins eitt af mörgum. Sannarlega
hafa verið gefnar hér út óþarfari
bækur.
Erlendur Jónsson.
Merkilegir tónleikar
Annað árið í röð gengst Tónlist-
arskólinn í Reykjavík fyrir nám-
skeiði með fiðlusnillinginn
Zukofsky sem leiðbeinanda. Að
þessu sinni var námskeiðið ekki
bundið við strengjahljóðfæri. Þá
er það og nýlunda að nú voru
atvinnumenn einnig þátttakendur,
bæði til aðstoðar vegna vöntunar
á hljóðfærum og sem sjálfstæðir
flytjendur. Námsskeiðinu lauk svo
með tónleikum, sem hér á landi
verða að teljast töluverð tíðindi,
fyrir þá sök að um frumflutning
hér á landi er að ræða og að verkin
eru samin á 40 ára tímabili sem er
ef til vill eitt órólegasta og
umdeildasta tímabil tónlistarsög-
unnar. Frammistaða flytjenda var
í heild góð og ótrúlega góð á
köflum, en bar þó einnig merki
þess, að á þessum vettvangi eigum
við Islendingar margt ólært, og að
námsskeið sem þessi, undir leið-
sögn manna eins og Zukofskis,
gæti verið vísir að þeim „Háskóla"
í tónlÍ3t, sem við íslendingar
höfum talið okkur þurfa að sækja
út fyrir landssteinana hingað til.
Fyrsta verkið, The Unandswered
Question eftir Ives, er samið 1908
og að formi til eins konar tónræn
skilgreining á tengslaleysi í mann-
legum samskiptum nútímans. Á
trompettinn er leikið hlutverk
spyrjandans, sem nær ekki sam-
bandi við aðra einangraða hópa
(klarinett og flautur) í umhverfi er
tekur ekki tillit til annarra og er
samstillt í útilokun sinni
(strengjasveit utansviðs). Sam-
hliða því sem verkið er táknrænt
fyrir samfélag núdagsins er það
einnig sjálfsævisaga Ives. Fyrir
aldamótin var hann farinn að fást
við tilraunir í tónsmíði, sem skipa
honum á bekk með öðrum skap-
andi meisturum eins og Scboen-
berg, Stravinsky og Bartok. Ives
fæddist 1874 og samdi öll verk sín
á tímabilinu 1891—1921 en það var
ekki fyrr en um 1920 og þá í mjög
þröngum hópi tónlistarmanna,
sem verk hans voru flutt opinber-
lega. Fyrsta meiriháttar uppfærsl-
an á verki eftir Ives átti sér stað
í Boston 1930 er flutt var Three
Places in New England undir
stjórn Slonimsky. Það var þó ekki
fyrr en 1939 sem tónverk hans
vekja verulega athygli, en það var
er John Kirkpatrick flutti Con-
cord-sónötuna.
Til marks um það hve flutningur
verka hans er erfiður er það ekki
var mögulegt að flytja 4. sinfóní-
una í heild fyrr en Stokowsky
leysti þann hnút 1964. Annað
verkið á efnisskránni er það
yngsta á tónleikunum, samið 1946
af Stravinsky. Consert í D er fyrir
strengjasveit og stendur, hvað
snertir tónmál og form, í flokki
með píanósónötunum tveimur frá
1943 og 4 er svo nær hámarki í The
Rake‘s Progress (1948 — 51),
Þriðja verkið á tónleikunum er
eftir Copland og heitir Quiet og
City. Það er skrifað fyrir strengja-
sveit óbó og trompett. Síðasta
verkið sem nemendur fluttu var
Octandre eftir Varése. Verkið olli
nokkrum deilum þegar það var
frumflutt 1924. Með þesu verki
lýkur þætti nemendanámskeiðsins
en seinni hluti tónleikanna var
helgaður Schoenberg með
flutningi annars kvartettins. Þessi
kvartett fyrir margt mjög merki-
leg tónsmíð, sem stednur föstum
fótum á háþrepi rómantíska
tímans með útsýn til ókannaðra
sviða eins og kemur fram í síðasta
þættinum, sem er í rauninni
algerlega „ótónal" í rithætti.
Kvartettinn var leikinn af Rut
Ingólfsdóttur, Helgu Hauksdóttur,
Sesselju Halldórsdóttur, Auði
Ingvarsdóttur með aðstoð Gunnar