Morgunblaðið - 05.09.1978, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 5. SEPTEMBER 1978
Að koma
hugmynd
framfæri
Skólar eru aö hefjast og kennslumál á dagskrá. Mjög mikil
breyting hefur orðiö og er aö veröa á kennsluháttum, og krefjast
Þeir nýrra kennslugagna meö skólabókasöfnum við hvern skóla
og svonefndum nýsigögnum, sem veita kennurum og nemendum
möguleika á fjölbreyttari og aðgengilegri matreiöslu á fræöunum.
Skólabókasöfnum hefur veriö komiö upp viö skólana í Reykjavík,
og á undanförnum tveimur árum hefur einnig verið unnið að pví
að byggja upp námsgagnamiöstöö undir umsjón fræðslustjóra, í
samvinnu Fræðsluskrifstofu Reykjavíkur, sem leggur til húsnæöi
og tæki, menntamálaráðuneytis og Ríkisútgáfu námsbóka, sem sér
um fjölföldun og dreifingu efnis út á land.
Námsgagnamiðstöðin á sér forsögu allt aftur til 1970, sem ekki
er ástæöa til að rekja hér. En pegar sýnt pótti að frumvarp um
Námsgagnastofnun ríkisins, sem lagt var fram á Alpingi 1973, ætti
langt í land, eins og komið hefur á daginn, pótti Fræðsluráði
Reykjavíkur ekki fært að bíða. Beitti fræðslustjóri sér pá fyrir
samvinnu við menntamálaráðuneyti um bá tilhögun á námsgagna-
gerð, sem nú er komin vel í gang í ágætu húsnæöi í Tjarnargötu
12, par sem hún hefur fengið nauösynlegan tækjakost og samstillt
starfslið undir forystu Guðbjarts Gunnarssonar. Þar er Þegar farið
aö framleiða nýsigögn fyrir skólana, svo sem glærur og skyggnur,
og aðstoð stendur til boða við segulbandagerð.
I heimsókn 1 nýju Námsgagnamiðstöðinni
Góð reynsla og
skemmtileg
Því þótti tími til kominn að líta inn
hjá forstöðumanni Námsgagnamið-
stöðvarinnar, Guðbjarti Gunnars-
syni, einn daginn í vikunni áður en
skólar hófust. Guðbjartur var starf-
andi í Kanada 1976, þegar Fræðslu-
ráö Reykjavíkur hóf nýtt átak til aö
koma upp námsgagnamiðstöð, í
þeim tilgangi aö framleiða hjálpar-
gögn til kennslu í grunnskólum, sem
eru í mótun samkvæmt nýjum
grunnskólalögum, og fræðslustjóri
freistaöi hans aö koma heim til aö
byggja upp námsgagnamiöstööina.
Hann hafði þá verið í Kanada í hálfl
fjórða ár og um það bil að festast
í sessi. í ársbyrjun 1973 hafði hann
ráðizt til Manitobaháskóla til að
stjórna framleiðslu á námsgögnum
fyrir prófessora háskólans, en varð
síöar deildarstjóri í upplýsinga- og
fræðsludeild landbúnaðarráðuneyt-
isins í þessu stóra landbúnaðarfylki.
Áður en við fórum að líta í kring um
okkur í Námsgagnamiðstöðinni í
Slökkviliðsstöðinni gömlu, þótti
fróðlegt að kynnast störfum Guð-
bjarts í Kanada, sem voru á ýmsan
hátt lík því sem þarna er ætlunin aö
verði, þótt í smærri stíl sé.
Þegar Guðbjartur var ráðinn að
Manitobaháskóla til aö aðstoða
prófessorana við gerð námsgagna,
voru þar fyrir Ijósmyndarar, teiknar-
ar, kvikmyndagerðarmenn og hljóð-
maður, en Guðbjartur var ráðinp
sem stjórnandi. Hann hafði MS próf
í uppeldisfræði með fjölmiölun sem
aöalviöfangsefni frá Bandaríkjunum,
einnig hafði hann m.a. stjórnað
þáttum í íslenzka sjónvarpinu. Sagöi
hann þetta nýja starf sitt í Kanada
einmitt hafa fallið nokkuð í sama
fárveg og framleiðsla sjónvarps-
þátta. — Eftir að hafa kynnt mér
sjónarmiö þrófessoranna og óskir,
lét ég búa til kennslugögn, bæði
mynd- og hljóðefni, sagði hann. En
þar kom að fjárveitingar til háskól-
ans voru skornar verulega niður,
sem kom mjög niður á þessari
starfsemi. Þá bauðst mér starf sem
annar af tveimur deildarstjórum hjá
upplýsinga- og fræðsludeild land-
búnaðarráðuneytisins í fylkinu.
— Landbúnaðarráðuneytið er
annað stærsta ráðuneytið í þessu
mikla landbúnaðarhéraði og mikið
starf að koma upplýsingum til
bænda og búaliös. Þarna voru 22
starfsmenn og yfir 200 fræöslufull-
trúar víðsvegar í fylkinu. Ég haföi á
hendi nýsigagnadeildina meö 8
starfsmönnum, en hin deildin sá um
prentað mál. Þetta var mjög frjótt ár
og skemmtilegt fyrir mig. Þarna voru
nýkratar við völd og tóku Svía til
fyrirmyndar — gerðu margvíslegar
áætlanir um endurbætur í búskap-
arháttum, svo sem um endurmennt-
un. Við áttum að miöla fræðslu og
upplýsingum til hins almenna bónda
og m.a. hafa þar náiö samstarf viö
fræðimenn í búvísindum og koma
þekkingu þeirra á framfæri á
aögengilegan hátt. Einnig áttum viö
þátt í að afla markaða fyrir búvörur
og gerðum t.d. stutta kvikmynd,
sem notuö var víða til kynningar,
m.a. í Japan. Við gerðum sjónvarps-
og útvarpsþætti, skyggnuflokka,
myndsegulbandsupptökur, kvik-
myndir, glærur, hljóðritun á kassett-
fréttamaður hélt áfram að inna hann
eftir þessum skiptum. — Sjáöu til,
ég hafði þurft að fara út á sínum
tíma, til að sanna mér og öörum að
ég væri gjaldgengur til þessara
starfa. Þegar ég kom heim með próf
í uppeldisfræðum og fjölmiölun sem
sérgrein, þurfti enginn á mér að
halda. Þótt ég fengi starf sem
stjórnandi þátta í sjónvarpinu hér,
þá fannst mér ég eiga eftir aö sanna
hvað ég gæti gert. í Kanada gekk
þetta ágætlega og ég var orðinn
sáttur við það. Þá kom málaleitun
fræöslustjóra eins og guösgjöf á
réttri stundu.
ur og ýmisskonar veggspjöld, sett-
um upp sýningar og fleira. Þetta var
góð reynsla í mínu fagi. Við
ferðuðumst heilmikið út um landið,
kvikmynduðum og Ijósmynduðum
og tókum viðtöl. Þegar ég hætti í
ágústlok 1976, vorum við búnir að
undirbúa um 40 sjónvarpsþætti,
sem átti að sýna veturinn eftir. Ég
fæ þaðan skýrslur og sumir þátt-
anna ganga enn. Auk þess höföum
við daglega útvarpsþætti, sem
gerðir voru í okkar vinnustofum, en
sendir út frá útvarpsstöðvum á
ýmsum stöðum í þessu víðáttumikla
fylki.
En hvernig stóð á því að Guð-
bjartur reif sig upp frá þessu ágæta
starfi og kom heim til íslands í
stöðu, sem í rauninni er ekki
opinberlega til? Það er rétt aö
auövelt var aö halda þarna áfram,
og satt að segja var ég einmitt
kominn á það stig að setjast alveg
að — var meira að segja farinn að
skoða hús, svaraði Guðbjartur og
hló við. •— Það var blendin tilfinning
og dálítið ónotaleg að kyngja þeirri
staðreynd að maður væri dæmdur
til að eyða ævinni fjarri ættjörðinni.
Þessvegna hitti Kristján J. Gunnars-
son fræðslustjóri á veikan punkt
þegar hann hafði samband við mig
og bauð mér þetta starf. Hann lýsti
aöstæðum. Þar með að ekki væri
hægt að mynda þessa stöðu sem
forstöðumaður Námsgagnamið-
stöðvarinnar, en vildi ráða mig sem
kennara við grunnskólastigið í þeim
tilgangi að ég gæti unnið þetta verk.
Reyndar er það ekkert einsdæmi,
því margir kennarar vinna að öðrum
störfum en beinni kennslu, a.m.k.
um tiltekinn tíma.
— Mér þótti að vísu ekkert
spennandi að byrja sem kennari við
grunnskólastigið, fannst sá kafli í lífi
mínu aö baki, svaraöi Guöbjartur, er
Meö skyggnum og glærum er kennsluefnið útbúið. Hér er sýnishorn úr skyggnuflokknum
um þróun sjávarútvegs og sýnir síldveiðar í herpinót.
Kristján Svansson hefur á hendi ljósmyndavinnuna. Hann skoðar skyggnur í ljósaborði
með Guðbjarti Gunnarssyni.
Uppeldisfræðilegt
og tæknilegt starf
— Það var dýrlegt að koma heim.
Aldrei hefur mér fundizt Esjan jafn
falleg, sagði Guðbjartur. — Síðan
tók við alvara lífsins. Nei, ég sé ekki
eftir því. Það hefur verið ákaflega
gaman að byggja námsgagnamiö-
stööina upp og gengiö ágætlega.
Starfið skiptist eiginlega í tvo þætti
og er í senn uþpeldisfræöilegt og
tæknilegt. Kennarastarfið krefst
þess að kennarar hafi tök á að búa
í hendur sér ýmis hjálpargögn,
þegar þeim sjálfum hentar. Hér er
verið að fást við miðlun hugmynda,
þ.e. hvernig koma megi sem bezt
hugmynd á framfæri við annaö fólk
og með hvaða aöferöum og tækni.
Kennarinn þarf að sjálfsögðu að
vera vel að sér, svo að hann geti af
þekkingu valiö sér réttan miöil í
hverju tilfelli. Það er kjarni þessarar
greinar. Ég hefi lítillega verið að
reyna að útbreiða fræðin. Sá um tvö
námskeið fyrir kennara við Kennara-
háskólann og hefi hjálpað upp á
sakir þessi tvö ár meö stutt
námskeið fyrir nemendur skólans.
En slíkt nægir aö sjálfsögöu engan
veginn fyrir verðandi kennara, enda
er þessi grein að mestu vanrækt í
Kennaraháskólanum. Þess má
kannski geta í leiöinni að sl. skólaár
sá ég einnig um þriggja mánaöa
námskeið í Háskóla íslands.
Hinn þátturinn, sem Guðbjartur
talaöi um, er hinn tæknilegi. Það er
framleiðsla námsgagna, sem verður
þungamiðjan í starfsemi Náms-
gagnamiöstöövarinnar. — Fyrsta
áriö fór í aö byggja miðstööina upþ,
segir hann. Við höfum hér Ijómandi
gott húsnæöi og fyrsta flokks
aðstööu á neöstu hæö og í bakhúsi
í Tjarnargötu 12. Síöastliöiö ár fór í
SÍLDVEHDAR í HERPINÓT