Morgunblaðið - 24.10.1978, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 24. OKTÓBER 1978

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiösla
Auglýsingar
hf. Arvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aöalstræti 6, sími 10100.
Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2200.00 kr. á ménuói innanlands.
I lausasölu 110 kr. eíntakið.
Skattkveðjan til
ellilífeyr isþega
Tekjukattsaukinn veldur því, að menn greiða allt að 70% af
jaðartekjum sínum í skatt og skyldusparnað. Hann leggst
ekki aðeins á hátekjufólk, heldur þúsundir skattgreiðenda, án
þess að ná í nokkru til þeirra, er taldir eru hafa sloppið gegnum
möskva skattakerfisins. Þessi afturvirki skattur hefur
vafasamt lagagildi, er siðferðilega rangur og verkar slævandi á
vinnuáhuga og verðmætasköpun í þjóðarbúskapnum. Skatta-
stefna ríkisstjórnarinnar, eins og hún kemur fyrir augu
almennings í nýlega unninni og kunngjörðri viðbótarsköttun,
hefur þó enn alvarlegri hlið, sem bókstaflega er hnefahögg
framan í fjölda eldri borgara í landinu og stangast á við
réttlætiskennd þorra þjóðarinnar.
Um allt land sitja nú ellilífeyrisþegar sem ekki sjá fram úr
því, hvern veg þeir geti axlað þær byrðar aukaálagningar
eignaskatts, sem hin nýja vinstri stjórn hefur gert þeim að
greiða. — Hér er átt við fólk, sem aðeins hefur ellilífeyri til að
lifa af en á íbúðir sem það hefur eignazt á langri starfsævi.
Sumt af þessu fólki hefur leitað eftir því hjá viðkomandi
sveitarfélögum að fá fasteignagjöld líðandi árs niðurfelld,
vegna takmarkaðrar aðstöðu til tekjuöflunar, og skilur ekki
þann eignaskattsauka, sem vinstri stjórnin leggur á þeirra
öldruðu herðar. Það á erfitt með að skilja og sætta sig við, að
„breiðu bökin", sem sumum stjórnmálamönnum hefur verið svo
tíðrætt um, séu í hópi ellilífeyrisþega, sem ekki hafa lengur
aðstöðu til að afla sér atvinnutekna.
í frétt í Mbl. sl. sunnudag eru tínd til nokkur dæmi af
handahófi um eignaskattsauka, sem vinstri stjórnin hefur
krafið ellilífeyrisþega um. Nefnt er dæmi um 83 ára gamla
konu, sem aðeins hefur ellilífeyri til viðurværis og býr í gömlu
íbúðarhúsi er stendur á lóð með hátt fasteignamat. Hún fær 98
þús. kr. skattauka, til viðbótar 196 þús. kr. eignaskatti, sem
lagður var á hana í sumar. 96 ára gömlum manni, sem býr í
timburhúsi hér í borginni, er gert að greiða 25. þús. kr.
eignaskattsauka. 76 ára gamalli konu, sem hefur til viðurværis
ellilífeyri og lífeyrissjóðsgreiðslu, er nemur fjórðungi
ellilífeyris, er gert að greiða 54 þús. kr. Annað dæmi er um 71
árs gamlan mann, sem nýtur ellilífeyris og óverulegrar greiðslu
úr lífeyrissjóði Dagsbrúnar, en fær 54. þús. kr. skattkveðju
stjórnvalda.
Fjölmörg önnur álíka dæmi eru nefnd í frétt Mbl. Öll bera
þau að sama brunni: óverjandi viðbótarsköttun á ellilífeyris-
þega, sem búa að skuldlausri eða skuldlitlum húseignum eftir
langa starfsævi í þjóðarbúskapnum.
Daníel Guðmundsson, oddviti í Hrunamannahreppi, segir í
viðtali við Morgunblaðið, að mikil gremja ríki þar í hreppnum
vegna skattaukans, ekki sízt vegna þeirra aukaskatta, sem
lagðir væru á ellilífeyrisþega. „Þetta fólk lifir nær eingöngu á
þessum lífeyri," segir hann, „en hefur kannski að auki 20 til 30
kindur til þess að leika sér að í ellinni. Okkur hér í sveitinni
finnst nú, að ýmsir aðrir en þetta gamla fólk eigi að borga
brúsann. Við fáum ekki skilið að þetta fólk skuli hafa það breið
bök, að það þurfi að greiða aukaskatta til þjóðfélagsins. Þetta
fólk er búið að leggja sinn skerf til samfélagsins."
Aldraður maður, sem varð aðnjótandi skattkveðju vinstri
stjórnarinnar, hafði orð á því, að óþarfi væri að bera ellilífeyri
sinn frá Tryggingastofnun til Gjaldheimtu. Réttast væri að
færa Gjaldheimtunni nafnskírteini sitt, svo hún gæti sótt
ellilífeyrinn í Tryggingastofnunina.
Það er erfitt að trúa því að vinstri stjórnin hafi vitandi vits
róið á þau skattamið, sem hér hafa verið gerð að umræðuefni.
Hitt er líklegra að hún hafi ekki gert sér grein fyrir, hvern veg
skattastefna hennar komi niður að þessu leytinu, gagnvart
hinum öldruðu í þjóðfélaginu. Það er í það minnsta í samræmi
við það fálm og fuður, sem einkennt hefur viðbrögð hennar í
efnahagsmálum til þessa. En hvort heldur sem er, að vegið sé
vitandi vits eða af vangá að hinum öldruðu í þjóðfélaginu,
verðux að krefjast þess, að ríkisstjórnin geri tafarlausa
bragarbót á skattdrápu sinni, felli niður óverjandi eignaskatts-
auka hjá ellilífeyrisþegum og biðjist afsökunar á bráðræðinu.
Gestur Guðmundsson í M&m um Alþýðubandalagið:
Bezt Ukt við mann sem stendur n
hvorn á sínum hakka gliðnam
Efnahagsmálatillögur Ab einkennd-
ust af „lýðskrumi og léttúð,,
„ÞAÐ er pólitískur geð-
klofningur að lýsa sig andsnúinn
auðskipulagi en leiggja jafn-
framt ofurkapp á að fá að stjórna
því, en íslenzkir sósíalistar hafa
verið haldnir þessari sálsýki
a.m.k. frá lýðveldisstofnun.
Reyndar eru fyígjendur kapital-
isma betur falínir til að stjórna
honum en andstæðingar hans, en
mergurinn málsins er sá, að slík
iðja bæði byggir og elur á
skaðlegum tálsýnum um mögu-
leika umbótastefnu.“
Þannig farast Gesti Guðmunds-
syni einum helzta forsvarsmanni
vinstri manna í Háskóla íslands
fyrir fáeinum árum, orð í grein í
síðasta hefti Máls & Menningar,
þar sem hann gerir kosningasigur
svonefndra verkalýðsflokka, þ.e.
Alþýðuflokks og Alþýðubandalags,
að umræðuefni. Hann segir um
Alþýðuflokkinn að kratahjal og
glistrupskt lýðskrum blandist
saman á kostulegan hátt í mál-
flutningi krata og „jafnaðar-
mennska" þeirra sé mótsagna-
kennd. Um málflutning Alþýðu-
bandalagsins segir Gestur, að
talsmenn hans segi flokkinn oft
feta milliveg milli kratisma og
kommúnisma. Með þessu sé ann-
ars vegar átt við andstæður
umbótahyggju og byltingarafstöðu
og sé Ab þá bezti líkt við mann
sem standi með fæturna hvorn á
sínum bakka gliðnandi sprungu.
En hins vegar sé hér átt við
alþjóðlegar stjórnmálahefðir
krata og komma, og segir Gestur
að sér finnist menn ætla að sleppa
ódýrt frá sögulegu uppgjöri með
því að vísa óljóst til „millivegar".
Ab eigi rætur í báðum þessum
meginstraumum verkalýðs-
hreyfingarinnar, en einkum þó
þeim með kommúnistanafnbótina.
Gestur rekur síðan að heims-
hreyfing kommúnista hafi mjög
breytt um ásýnd frá dögum
bolsévikka. Umbótahyggja
kommúnískra flokka sé þó um
margt með öðru sniði en gerist hjá
krötum, þar sem kommúnistar
.telji mun meira svigrúm til
samfélagsbreytinga, rýmri mögu-
leika á umbótum í þágu verkalýðs
svo að dægurstefna þeirra verði
því „yfirborðsstefna" miðað við
j stefnu krata. Dægurpólitík Al-
■ þýðubandalagsins myndi sóma sér
vel innan um baráttumál
kommúnistaflokka hvarvetna í
V-Evrópu, að því er Gestur segir.
„Allan málflutning Alþýðu-
bandalagsins um þessar mundir
má taka saman í setninguna:
„Hægt er að reka íslenska auð-
valdssamfélagið betur en gert er.“
I blaðaviðtali nýlega var það helzti
boðskapur eins framámanns
flokksins, hagfræðings ASÍ, að
endurreisn efnahagslífsins þyldi
bættan kaupmátt. Efnahagstillög-
ur Alþýðubandalagsins bæði fyrir
og eftir kosningar einkenndust af
lýðskrumi og léttúð. Það lítur
fallega út á blaði að taka skuli
nokkra milljarða úr vösum at-
Mál fyrir Hæstarétti vegna tryggingabóta:
Fógetaréttur taldi
altjónsbætur ekki
tekjuskattsskyldar
BÆTUR vegna altjóns t.d. á
bifreiðum, teljast til söluvcrðs
bifreiða samkvæmt skattalögum,
en þó skal heimilt að dreifa
skattskyldum hluta sölu-
hagnaðarins. í þessu tilfelli al-
tjónsbótum á fimm ár, þannig að
með tekjum hvers árs skuli aðeins
teljast 1/5 hluti teknanna. Fyrir
Ilæstarétti er nú mál vegna þessa
ákvæðis skattalaga. Áfrýjandi er
Gjaldheimtan í Reykjavík, sem
tapaði máli gegn manni, sem
fengið hafði altjónsbætur fyrir
ársgamlan bíl sinn sem skcmmd-
ist. Fógctaréttur taldi að 10.
málsgrein E-Iiðar 7. greinar
skattalaganna stæðist ekki sam-
kvæmt 67. grein stjórnarskrár-
innar um friðhelgi eignarréttar.
Málsatvik eru þau, að maðurinn,
sem um ræðir, lenti í því að
eyðileggja bíl sinn í árekstri. Hann
gat um tjónabætur og kaup á
nýjum bíl fyrir andvirði bótanna í
skattskýrslu og fékk síðan álagn-
ingu eins og um söluhagnað hefði
verið að ræða á mismuni kaup-
verðs ónýta bílsins og bótanna.
Maðurinn kærði skattlagninguna
og var meðhöndlun skattstofunnar
staðfest á öllum skattkærustigum.
Síðan krafðist Gjaldheimtan lög-
taksaðgerða í málinu, en umboðs-
maður gerðarþolanda mótmælti
framgangi gerðarinnar. Bíl sinn
hafði maðurinn keypt á árinu 1974
fyrir tæplega 600 þúsund krónur,
en tjónabæturnar voru 1.450 þús-
und krónur. Krafa GjaldheimD
unnar var um 482 þúsund krónur. I
úrskurði komst fógeti að þeirri
niðurstöðu, að telja yrði að gerðar-
þoli hefði á engan hátt auðgazt eða
haft skattskyldar tekjur af þessum
viðskiptum. „Enda er það mark-
mið flestra trygginga, í þessu falli
bifreiðatryggingar, að gera tjón-
þolann sem líkast settan fjárhags-
lega og hann var fyrir tjónsatvik-
ið, eftir atvikum annað hvort með
þvi að kosta viðgerð á bílnum, sem
í tjóninu lendir, eða með greiðslu
altjónsbóta.
Samkvæmt þessu verður að telja
að téð viðbótarskattlagning sé
bein skerðing á bótarétti gerðar-
þola, og brjóti í bága við eignar-
námsákvæði stjórnarskrárinnar.
Því verður að synja framgang
hinnar umbeðnu lögtaksaðgerðar.“
Málskostnaður var látinn falla
niður.
Þessum úrskurði áfrýjaði Gjald-
heimtan til Hæstaréttar og er
málið þar til meðferðar nú.
Dómarinn, sem felldi úrskurðinn í
fógetarétti var Valtýr Guðmunds-
son.
Samkvæmt gildandj skattalög-
um eru þessi ákvæði í gildi, sem
hér hefur verið lýst. Hins vegar
munu um áramót taka gildi ný
skattalög, þar sem heimilt er að
hækka kaupverð bifreiða við
endursölu þeirra samkvæmt vísi-
tölu og skal þá aðeins mismunur-
inn verða skattskyldur, en ekki sá
mismunur, sem er á kaupverði og
söluverði í krónutölu, eins og nú
er.
Geysimikil aðsókn
að Norrœna húsinu
Ymsar gjafir bárust í tilefni 10 ára afmœlis
NORRÆNA húsið átti 10 ára
afmæli um helgina og var
afmælisins minnst á margvís-
legan hátt. m.a. með opnun
norrænnar glersýningar og
sérstökum hátíðartónleikum.
Erik Sönderholm, forstjóri
hússins, sagði í samtali við Mbl.
í gær að mjög mikil að§ókn hefði
verið að dágskrárliðum í Nor-
ræna húsinu um helgina. Mjög
mikil aðsókn var að glersýning-
unni bæði Iaugardag og sunnu-
dag og húsfyllir var á hátíðar-
tónleikunum á laugardagskvöld,
en þá voru frumflutt tónverk,
sem tónskáld á öllum Norður-
löndunum höfðu samið sérstak-
lega í tilefni afmælisins.
Norræna húsinu bárust
nokkrar gjafir í tilefni afmælis-
ins. M.a. gáfu Hadeland-verk-
smiðjurnar norsku forláta
klukku úr gleri en í klukkuna
var ágreypt erindi úr kvæði eftir
Matthías Jochumsson. Þrár slík-
ar klukkur eru á sýningunni í
Norræna húsinu og ákvað stjórn
hússins að festa kaup á hinum
tveimur, svo að húsið gæti
eignast allar þrjár klukkurnar.