Morgunblaðið - 08.02.1979, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 8. FEBRÚAR 1979
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guömundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsíngastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og afgreiösla Aöalstræti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2500.00 kr. á mánuöi innanlands.
í lausasölu 125 kr. eintakið.
Forysta
S j álfstæðisflokksins
í hafréttarmálum
Barátta íslendinga á sviði hafréttarmála heldur áfram — þó að
mikilvægir áfangar séu að baki. Þingmenn Sjálfstæðisflokks
úr öllum kjördæmum fluttu þegar í upphafi þings þrjár tillögur á
þessum vettvangi, sem ýmist voru samþykktar eða vísað til
ríkisstjórnar með samþykkjandi umsögn utanríkismálanefndar og
Alþingis.
Fyrsta tillagan fjallaði um rannsókn á landgrunni Islands og
afstöðu til landgrunns nálægra ríkja. Réttindi strandríkja til
landgrunns utan 200 mílna efnahagslögsögu eru nú til umræðu á
alþjóðavettvangi. Reglur þjóðarréttar um þetta efni geta mótast í
næstu framtíð. Eigin þekking á íslenzka landgrunninu utan 200
mílna — til suðurs, vesturs og á íslandshafi á Jan Mayensvæðinu
— getur haft úrslitaþýðingu varðandi íslenzka framtíðarhagsmuni
á þessum þýðingarmiklu hafsvæðum.
Önnur tillagan fjallar um samninga við Norðmenn um réttindi
landanna á íslandshafi. Gerir hún ráð fyrir því að ríkisstjórnin
taki nú þegar upp samninga við Norðmenn um fiskveiðiréttindi og
hagnýtingu auðæfa landgrunnsins, utan 200 mílna efnahagslög-
sögu íslands í norðurhöfum, umhverfis Jan Mayen. Lögð er
áherzla á að ná samkomulagi á grundvelli sanngirni og eðlilegrar
niðurstöðu, eins og komizt er að orði í drögum að hafréttarsátt-
mála um samninga ríkja í milli.
Þriðja tillagan fól ríkisstjórninni að mótmæla öllum tilraunum
Breta til að slá eignarhaldi á klettinn Rockall í þeim tilgangi að
teygja yfirráð þeirra út á hafsbotnsvæði, sem tilheyrir Islending-
um eftir þeim þjóðréttarreglum, sem nú eru í mótun.
Sú forysta sem Sjálfstæðisflokkurinn tók í þessum málum í
upphafi þings er í samræmi við það hlutverk sem hann hefur haft í
sjálfstæðisbaráttu þjóðarinnar: lýðveldisstofnun, landhelgisbar-
áttu, útfærslu fiskveiðilögsögu í 200 sjómílur og Óslóarsamningum,
er bundu endi á sex alda veiðisókn Breta og V-Þjóðverja á
íslandsmiðum. Æ fleiri landsmenn fylkja nú liði um þau
sjónarmið, sem Sjálfstæðisflokkurinn mótaði með tillöguflutningi
á Alþingi í haust. Má í því sambandi nefna leiðara Þórarins
Þórarinssonar, fv. formanns utanríkismálanefndar, í Tímanum í
fyrradag.
Eyjólfur Konráð Jónsson alþingismaður, kvaddi sér hljóðs utan
dagskrár í efri deild Alþingis sl. mánudag, vegna ummæla
Benedikts Gröndals utanríkisráðherra í norska sjónvarpinu fyrir
réttri viku, varðandi norska efnahagslögsögu við Jan Mayen.
Spurðist hann þar fyrir um, hvað ríkisstjórnin hygðist gera til að
tryggja hagsmuni Islands á Jan Ma/ensvæðinu og hver áform væru
uppi um rannsóknir á landgrunni Islands. Taldi hann nauðsynlegt
að utanríkisráðherra tæki af öll tvímæli um, að Islendingar gætu
ekki fallizt á einhliða útfærslu Norðmanna á efnahagslögsögu við
Jan Mayen, og jafnframt, að þegar yrðu hafnar viðræður milli
þjóðanna til að leysa þessi hafréttarmál friðsamlega út frá
sanngirnissjónarmiðum. í því sambandi vakti Eyjólfur Konráð
athygli á eftirfarandi staðreyndum: 1) Jan Mayen er á íslenzka
landgrunninu. 2) Jan Mayen má teljast óbyggð smáeyja. 3)
Eignarhald Norðmanna að Jan Mayen hefur aðeins varað í nokkra
áratugi. 4) Jarðfræðilega hefur Jan Mayen ætíð verið talin tilheyra
íslenzku „hásléttunni". 5) Hagsmunir Islendinga á þessu svæði eru
allt aðrir og meiri en Norðmanna. 6) 200 sjómilna efnahagslögsaga
Noregs umhverfis Jan Mayen mundi skerða hafsbotnsréttindi
íslendinga. 7) Engar alþjóðareglur, hvorki „de facto“ né „de jure“
heimila Norðmönnum einhliða aðgerðir, án samþykkis Islendinga.
Það ber að fagna því að Benedikt Gröndal utanríkisráðherra dró
verulega úr þeim ummælum, er hann viðhafði í norska sjónvarp-
inu, í svari sínu á Alþingi. Hann sagði í fyrsta lagi, að í ummælum
sínum hefði ekki falist neins konar viðurkenning á rétti Jan Mayen
til fiskveiðilögsögu. Hann sagði í öðru lagi að fyrir lægi fyrirheit
norskra yfirvalda, þess efnis að Norðmenn færðu ekki út
fiskveiðilögsögu við Jan Mayen, án þess að ræða það mál fyrst
vandlega við íslenzk yfirvöld.
Morgunblaðið fagnar báðum þessum yfirlýsingum utanríkisráð-
herra og telur þær mikilvægar. Jafnframt telur blaðið eðlilegt, að
hann komi nauðsynlegum leiðréttingum á ummælum sínum, eða
túlkun á þeim á framfæri á sama vettvangi og þau voru fram sett á,
til að norskur almenningur hafi á hreinu afstöðu og sjónarmið
íslenzkra stjórnvalda í þessu efni, eins og Ragnhildur Helgadóttir
hefur eindregið hvatt hann til. Ríkisstjórninni ber að gera hvort
tveggja: taka af öll tvímæli um afstöðu sína til íslenzkra hagsmuna
á Jan Mayensvæðinu og hefja nú þegar viðræður við Norðmenn um
hugsanlegt samkomulag, byggt á sanngirnissjónarmiðum. Síðast
en ekki sízt hvetur Morgunblaðið til samstöðu þingflokka og þjóðar
bæði í störfum og stefnumótun varðandi hafréttarmál, sem
íslenzkir framtíðarhagsmunir tengjast svo ríkulega.
Tillögu um beinar greiðslur
til bænda vísað til um-
sagnar búnaðarsambanda
— Stéttarsambandið athugar hver
áhrif yrðu af slíku fyrirkomulagi
ÁKVEÐIÐ var á sameiginlegum fundi landbúnaðarnefnda beggja
deilda Alþingis í fyrradag að fela Stéttarsambandi bænda að gera á
því athugun, hver yrðu mismunandi áhrif beinna greiðslna til
bænda, hve mikið þær myndu bæta hag þeirra og stuðla að því að
minnka framleiðslu. Var fundi nefndanna, sem fjalla um frumvarp
um Framleiðsluráð landbúnaðarins, frestað á meðan athugun á
þessu fer fram. Þessi athugun fer fram í beinu framhaldi af tillögu,
sem Eyjóifur Konráð Jónsson, alþingismaður. hefur flutt og þegar
hefur verið send til búnaðarsambanda til umsagnar.
Inntak tillögunnar er, að
flytja skuli fjármuni þá, sem
ríkið greiðir til landbúnaðarins,
að talsverðu leyti beint til
bænda og næmi sú upphæð, sem
í tillögunni er nefnd, nálægt 2/3
hlutum þeirra 25 milljarða
króna, sem renna til landbúnað-
arins á þessu ári sem niður-
greiðslur og uppbætur. Afgang-
inum yrði síðan varið eftir
nánari ákvörðunum, svo sem
tillagan ber með sér. Samkvæmt
tillögunni myndi hámarks-
greiðsla á hvert lögbýli vera
ákveðin upphæð, t.d. 6 milljónir
króna, en þótt bú væru mjög
stór, fengju þau ekki hærri
greiðslur. Þannig yrði um að
ræða óbeint kvótakerfi í stað
þess flókna kerfis, sem frum-
varpið gerir ráð fyrir. Þá má
benda á að þar sem hluti verðs-
ins hefur þegar verið greiddur
bændum, verður innlagsverðið,
þegar afurðirnar eru lagðar inn
til vinnslu, þeim mun lægra,
sem fyrr hefur verið fyrir þær
greitt. Engum yrði þó bannað að
framleiða eins mikið og þeir
vildu á markaðsverði. Tillagan
er svohljóðandi:
„í stað frumvarpsins verði
ákveðið, að hluti niðurgreiðslna
og útflutningsbóta verði greidd-
ur beint til bænda, t.d. 6 milljón
krónur að hámarki til hvers
bónda árlega eða 500 þúsund
krónur á mánuði miðað við
verðlag 1978. Rækileg skoðun
færi síðan fram á því, hvernig
afganginum yrði ráðstafað."
Frumvarpið að lögum um
Framleiðsluráð landbúnaðarins
og þessi tillaga voru lögð fram á
sameiginlegum fundi landbún-
aðarnefnda beggja deilda Al-
þingis fyrir jól og fylgdi tillög-
unni ósk um að hún yrði send
búnaðarsamböndum til umsagn-
ar ásamt frumvarpinu. Það var
hins végar ekki gert, en á fundi
nefndanna nú eftir að þing kom
saman, var spurzt fyrir um
tillöguna og sendi þá Stefán
Valgeirsson formaður landbún-
aðarnefndar neðri deildar tillög-
una til allra búnaðarsambanda
til umsagnar.
Fundinn í fyrradag, þar sem
fjallað var um hinn mikla vanda
landbúnaðarins, sat Gunnar
Guðbjartsson, formaður Stétt-
arsambands bænda.
Bandalag fatlaðra á Norðurlöndum:
Skorar á ríkisstjórnir að
gera átak í málefnum fatlaðra
BANDALAG fatlaðra á Norður-
löndum. sem eru samtök fatlaðs
fólks í Danmörku, Noregi, Finn-
landi, íslandi og Svíþjóð, beinir
eftirfarandi áskorun til ríkis-
stjórna Norðurlandanna í tilefni
árs fatlaðra 1981. sem Sameinuðu
þjóðirnar munu gangast fyrir:
„Bandalag fatlaðra á Norður-
löndum skorar á ríkisstjórnir
Norðurlandanna að gjöra verulegt
átak í málefnum fatlaðra á innan-
landsvettvangi vegna árs fatlaðra
1981. Jafnframt verði veitt fé.til
þróunarlandanna til ákveðinna
framkvæmda, sem stuðlað geti að
bættum hag fatlaðs fólks í þessum
löndum. Bandalagið vill fyrst og
fremst benda á þörf endur-
hæfingarstöðva fyrir börn og
fullorðna.
Þörfin á endurhæfingu fatlaðra
í þróunarlöndunum er knýjandi og
verkefnin óþrjótandi á því sviði.
Við heitum á ríkisstjórnir
Norðurlandanna að leggja þessum
málum lið.“
Einnig hefur stjórn Bandalags
fatlaðra á Norðurlöndum sent frá
sér eftirfarandi ályktun:
„Stjórn Bandalags fatlaðra á
Norðurlöndum leggur þunga
áherslu á nauðsyn þess, að sam-
þykktur verði alþjóðlegur staðall
um lyftur, salerni og annað
þjónusturými í gistihúsum og
öðrum ferðamannabyggingum.
Það er skilyrðislaus krafa
bandalagsins, að þessi húsakynni
verði sniðin að þörfum hreyfi-
ÓÁNÆGJA er nú ríkjandi meðal
kvikmyndagerðarmanna hvernig
háttað er tilnefningu í kvikmynda-
hátíðarnefnd listahátíðar. Þegar
síðasta kvikmyndahátíð var haldin
hafði framkvæmdanefnd lista-
hátíðarinnar þann háttinn á, að
hún fékk félag kvikmyndagerðar-
manna til að tilnefna tvo fulltrúa í
kvikmyndahátíðarnefndina.
Framkvæmdanefnd listahátíðar
nú tilnefndi hins vegar sjálf full-
hamlaðra, sem og önnur mann-
virki.
Við væntum góðra undirtekta
við málaleitan okkar, sem verði
sýndar í verki með því að skapa
hreyfihömluðum umferðarmögu-
leika um gistihús og önnur hlið-
stæði mannvirki, TIL JAFNS VIÐ
AÐRA ÞEGNA.
trúa í þessa nefnd og enda þótt
formaður Félags kvikmynda-
gerðarmanna sé meðal nefndar-
manna, hefur komið fram óánægja
innan félagsins með að ekki skyldi
leitað samráðs við félagið sjálft
um tilnefningu í nefndina. Félags-
menn hafa undirritað yfirlýsingu,
þar sem þeir óska eftir því að
formaður félagsins, Þorsteinn
Jónsson, segi sig úr nefndinni á
þessum forsendum.
Kvikmyndagerðarmenn:
Vilja úrsögn formanns úr
kvikmyndahátíðanefnd
Vilhjálmur Jónsson forstj. Qlíufélagsins hf:
„Olíuverð í Evrópu
víðast hærra en hér”
„ÉG HELD að Kristján verði að
skoða þetta mál svolítið betur,“
sagði Vilhjálmur Jónsson for-
stjóri Olíufélagsins hf.
aðspurður um þá fullyrðingu
Kristjáns Ragnarssonar, að
útgerðarmenn gætu keypt
gasolíulítrann á 43 krónur í
Bretlandi á sama tima og lítr-
inn kostaði hér í innkaupi 50
krónur af Sovétmönnum.
„Það er rétt að gasolíuverðið
er lágt í Bretlandi og hefur
sáralítið hækkað að undan-
förnu. Hins vegar hafa Bretar
hér nokkra sérstöðu vegna eigin
olíuframleiðslu í Norðursjó. I
Þýzkalandi kostar gasolíulítrinn
nú 61,40 krónur, 69 krónur á
Spáni og 71,50 kr. í Noregi,
samkvæmt nýjum upplýsingum
þaðan og eru Norðmenn þó með
olíuframleiðslu að hluta.
Útsöluverðið hér á Islandi er í
dag 57,50 krónur," sagði
Vilhjálmur.
Hann sagði ennfremur að
Rotterdamskráningin væri orð-
in ráðandi á olíumarkaðnum og
bæði Sovétmenn og Portúgalar
krefðust þess að innkaupsverð
til Islands væri miðað við þá
skráningu.