Morgunblaðið - 22.02.1979, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1979
Theódór Gunnlaugsson frá Bjarmalandi:
Væri ekki heillaráð að hætta að rífast
um rjúpuna, en fylgjast með henni
Væri það nú ekki heillaráð —
im stund — að hætta að rífast um
•júpuna, en reyna heldur að fylgj-
ist með henni?
Það er ólíklegt að þær deilur,
,em orðið hafa manna á milii um
•júpuna, hafi farið hávaðalaust
ram hjá nokkrum, sem horfir í
>löð og hlustar á útvarp. Menn
íafa skipst á skoðunum um það,
ívað valda muni því, hve fáiiðaðar
>ær hafa verið síðasta áratuginn,
niðað við það, sem áður var. Þetta
íefur þó verið misjafnt, eftir
andshlutum, eins og löngum áður.
k Suðvesturiandi telja sjónarvott-
ir, sem að öðru jöfnu gefa
iruggastar heimildir, að ekki hafi
)ar verið eins mikið af rjúpum nú
>g síðast liðið ár, og er þá miðað
dð tímann, sem þær foru ófriðað-
ir, frá 15. okt. til 22. des. s.l.
\stæðan fyrir því er án efa sú, að
)ær hafa hópast þangað frá öðrum
andshlutum, eins og t.d. héðan frá
'lorðausturlandi, þrátt fyrir það,
tð þar voru þær óvenju fáliðaðar á
/arpstöðvum s.l. vor, því í sumum
sveitum sáust sárafáar rjúpur með
unga, en safnast þá er saman
kemur. Þessar fréttir frá Suð-
vesturlandi minntu strax á þau
fyrirbæri, sem eru vel þekkt og
hafa oft komið fyrir áður, frá því
fyrst varð vart við þau á þessari
öld, veturna 1918 til 1920, og þó
aldrei eins áberandi og yeturna
1928 til 1930, enda voru rjúpur þá
margfalt fleiri en nú. Það dylst
engum að því fleiri, sem þær eru,
því síður dyljast þær. Það vekur
t.d. ólíkt minni athygli að sjá tíu
til tuttugu rjúpur í hóp en væru
þær eitt til tvö hundruð, svo ég tali
ekki um þúsund. Sú stórfellda
fækkun, sem varð á stofni þeirra
fyrrnefnda vetur, endurtók sig
síðar á svipuðum tíma hvern ára-
tug, þótt stórum minna bæri á því
af fyrrnefndum ástæðum, og þar
sem þær virtust líka nota hinar
löngu vetrarnætur til sinna ferða-
laga, eins og fleiri fuglar.
Af Reykjanesi Snæfellsnesi og
Vestfjörðum eru til ótal heimildir
sjónarvotta af þessum fyrir-
bærum.
í bókum og blöðum og einnig í
minni þeirra, er þá voru ungir að
árum og enn eru í kallfæri. Að
mótmæla því, að þau fyrirbæri
hafi átt sér ótal, hefur svipaðar
afleiðingar og að berja höfðinu við
steininn, en á því uppgefast flestir
til lengdar. Það vakti því undrun
margra, að þessum fyrirbærum
var ekki meiri gaumur gefinn en
raun varð á, svo forvitnileg sem
þau voru.
Á fyrrnefndum stöðum, við sjó
fram, sáust rjúpur þessa fyrr-
nefndu vetur svo þúsundum skipti,
þar sem þær dvöldu örfáa daga,
eða parta úr dögum og hurfu svo
jafnskyndilega og þær komu.
Vorin 1921, og aftur 1928 og
1929, mátti segja að í sumum
sveitum hér í Þingeyjarsýslum
hafi mátt telja rjúpnamæður á
fingrum sér, og refaskyttur, er
lágu þá á grenjum síðarnefnd vor,
áttu oft í erfiðleikum með að ná í
bezta agn fyrir yrðlinga, en það er
ósvikinn rjúpukarri. Þá var geysi-
hátt verð á yrðlingum, sérstakl.
mórauðum, og valt því á miklu að
ná þeim óskemmdum ... Á sama
tíma og áðurnefnd fyrirbæri gerð-
ust, voru rjúpur í afbragðs holdum
og flugþol þeirra því í bezta lagi.
Það var því ekki um að kenna
fæðuskorti, því hvort tveggja er,
að rjúpur eru mestu mathákar, og
á hina hlið afar fljótar að missa
mátt, ef efnaskortur þjakar þeim.
Til sönnunar eru þær staðreyndir,
að setjist þær að í skógivöxnum
klettakvíum í stórviðrum, þar sem
þær leita skjóls, en þar sem hvergi
næst til jarðar fyrir snjó og þurfa
eingöngu að nærast á karlreklum
af þeim hríslum, er upp úr standa,
t.d. í tíu til 14 daga, þá eru þær
orðnar svo þróttlausar, að þær
komast ekki burtu, ef harðindin
haldast og deyja þar því drottni
sínum.
Strax í nóv. s.l. bárust þær
fréttir hingað norður, að á Suð-
vesturlandi væri nú meira af
rjúpum en nokkru sinni áður á
þessum áratug. Þá vaknaði sá
grunur að verið gæti að enn væri
að gerast það fyrirbæri, sem áður
er frá greint. Það væri því fyllsta
ástæða að fylgjast vel með þeim
núna, og það er vandalaust, ef ekki
skortir viljann. Ég ætla því hér að
lýsa aðferð, sem mér virðist einna
vænlegust til ávinnings. Fyrst vil
ég þó taka fram, að þær heimildir,
sem bezt hafa reynst mér um allt
hátterni rjúpna og refa, og ég hef
mest leitað eftir, eru fengnar hjá
þeim mönnum, er stundað hafa
þær veiðar og sumir um áratugi.
Samhljóða frásagnir sjónarvotta
er það eina, sem trúin verður að
láta í minni pokann fyrir, þó
voldug sé og snillingur að verjast.
Slíkar heimildir eru einnig að
finna hjá mönnum, sem oftast eru
á stjái um byggðir og óbyggðir
þessa lands á öllum tímum ársins.
Löngunin til þess að kynnast sem
bezt gróðurfari þess, dýralífi og
dásemdum öræfanna er það afl,
sem knýr þá áfram. Engir vaka þó
eins margar nætur á vorin og þeir,
sem á grenjum liggja, en það er sá
tími, sem gefur öruggastar upplýs-
ingar um það, hvar rjúpur hafa
valið sér varpstaði, því karrarnir
eru þá mest á ferli um lágnættið
og láta til sín heyra, svo ekki þarf
um að villast.
Það hefur margt verið gert til að
kynnast lifnaðarháttum rjúpunn-
ar síðustu áratugi, og fylgjast með
afkomu hennar og ferðum um
landið, með merkingum. Þeir, sem
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 59., 62. og 64. tölublaði
Lögbirtingablaðsins 1978, á Steypustöð á land-
spildu úr landi Fífuhvamms, (Dinglýstri eign
Breiðholts h.f., fer fram á eigninni sjálfri fimmtu-
daginn 1. mars 1979 kl. 14.00.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 102., og 105. tölublaöi
Lögbirtingablaösins 1978 og 1. tölublaði 1979, á
Spildu úr landi Fífuhvamms, þinglýstri eign
Járn£miðju Kópavogs, fer fram á eigninni sjálfri
föstudaginn 2. mars 1979 kl. 11.15
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 102., og 105. tölublaði
Lögbirtingablaðsins 1978 og 1. tölublaði 1979, á
Mánabraut 17, þinglýstri eign Borgþórs Björns-
sonar, fer fram á eigninni sjálfri föstudaginn 2.
mars 1979 kl. 14.30
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 102., og 105. tölublaði
Lögbirtingablaösins 1978 og 1. tölubiaði
1979, á Kópavogsbraut 78, hluta, þinglýstri
eign Hjálmars Magnússonar, fer fram á
eignini sjálfri föstudaginn 2. mars 1979 kl.
15.15.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 102., og 105. tölublaði
Lögbirtingablaðsins 1978 og 1. tölublaði 1979, á
Álfhólsvegi 66, hluta, þinglýstri eign Friðrikku B.
Líkafrónsdóttur, fer fram á eigninni sjálfri föstu-
daginn 2. mars 1979 kl. 10.15
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 102., og 105. tölublaði
Lögbirtingablaðsins 1978 og 1. tölublaöi 1979, á
Kársnesbraut 24, hluta, þinglýstri eign Hermanns
Sölvasonar, fer fram á eignínni sjálfri föstudaginn
2. mars 1979 kl. 13.30.
Bæjarfógetinn í Kópavogi.
Miðvikudaginn 31. jan. komu
fréttir af fundi bænda, er haldinn
hafði verið tveim dögum áður í
Rvík. 11 svokallaðir skammsýnir
bændur höfðu komið þar saman til
viðræðna um landbúnaðarmál.
Tilgangurinn var sýnilega að
reyna að koma því inn hjá
alþingismönnum, að þeir þessir 11
skammsýndu bændur væru hinir
réttu málsvarar bænda í landinu,
og reyna með því enn að tefja
framgang frumvarps þess, sem
bandastéttin hefur barist fyrir að
fá samþykkt í þinginu.
í viðtali við bóndann í Svein-
bjarnargerði, þann er oftast sést í
sjónvarpi, kom fram að þeir vilja
mótmæla aðferðum við fram-
kvæmd kvótakerfis og kjarnfóður-
skatts og segja að þess vegna þurfi
breytingar á frumvarpinu. Athug-
um nú fyrst þessa staðhæfingu. I
lagafrumvarpinu, sem er
rammalöggjöf, er hvergi tekið
fram hvaða aðferðum skuli beitt í
kvótakerfi og kjarnfóðurgjaldi.
Þess vegna geta alþingismenn
hætt að lítilsvirða samtök bænda
og samþykkt frumvarpið þegar í
stað. Athugum nú það sem þessir
11 sjálfskipuðu fulltrúar bænda
hafa að athuga við reglugerð um
framkvæmd þessara laga sem þeir
Þórður Pálsson, Refsstað:
Opið bréf til bænda
og alþingismanna
ranglega tengja frumvarpinu. í
fyrsta lagi segja þeir, að þeir vilji
hafa annars konar kvótakerfi, þ.e.
viss hundraðshluti vöru á fullu
verði, en afgangur á útflutnings-
verði. Gaman er nú að sjá þegar
umræður skammsýnu bændanna
eru komnar inná atriði, sem hafa
verið margrædd í stéttarsam-
tökum bænda og Stéttarsamband-
ið kom fyrst fram með. Þetta gætu
11-menningarnir vitað, ef þeir
hefðu lesið fundargerðir Stéttar-
sambandsins undanfarin árin í
Frey, eða ef Norðlendingarnir
Haukur, Tryggvi, Guðmundur og
Ágúst hefðu gert sér það ómak að
fylgjast með umræðum um þessi
mál á fundinum í Eyjafirði síðast-
liðið sumar.
En það passár ekki að kynna sér
umræður sem ekki miðast við að
hrópa hátt, berjast. í stuttu máli
sagt þá hefur það komið í ljós við
umræður og athugun málsins, að
kvótaaðferð sú er hinir skamm-
sýnu tala um er ekki fram-
kvæmanleg, ef bæði þarf að draga
úr kjöt- og mjólkurframleiðslu.
Norðmenn þurfa einungis að draga
úr mjólkurframleiðslu, þar hentar
þetta vel og bændur þar geta í
staðinn aukið kjötframleiðslu.
Einnig má benda á, að hvaða
kvótaleið, sem farin verður, mun
hún koma svipað niður og sú sem
samstaða hefur náðst um að beita.
Ekki minni munur á því hvað
leggst á stórbú og minni bú, en
þarna er gert ráð fyrir.
Og þá er komið að öðrum lið.
Tvenns konar verð á kjarnfóðri í
stað flatrar gjaldtöku. Hugmynd
þeirra ellefumenninga er gjaldfrír
kvóti á framleiðslumagn í hverri
búgrein. Tillaga þeirra er 250 gr á
rnjólkurlítra og 750 gr á kjötkíló,
tilsvarandi á annað. Nú skulum við
reikna:
Við flytjum inn 65—70 þúsund
tonn af kjarnfóðri.
Mjólkurframleiðsla er áætluð
128 þús. lítrar 1979, 128 x 0.250 =
32.000 tonn.
Kjötframleiðsla í sauðfjár- og
nautgriparækt um 18 þús. tonn x
0,750 = 13.500 tonn.
Af innfl. kjarnfóðurs til hrossa
er talið að fari 3000 tonn, segjum
að gjaldfrítt sé = 2.500 tonn.
Hænsn og svín lifa eingöngu á
þessu fóðri og nota 15 þús. t.
segjum gjaldfrítt = 12 þús. tonn
Og þá er komið að samlagningu:
32.000
13.500
2.500
12.000 _
60.000 af 65—70 þús. tonnum.
Þarna er nú aldeilis eftir slatti
til að skattleggja í því augnamiði
að draga úr framleiðslu.
Ég er undrandi á því að full-