Morgunblaðið - 22.02.1979, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1979
Aðalstöðvar Ö.K. í Kaupmannahöfn.
I»rátt fyrir að engar náttúru-
auðlindir né orkulindir sé að
finna f Danmörku ciga Danir
stærsta fyrirtæki á Norðurlönd-
um I dag, sem ekki er í eijju hins
opinhera. Fyrirtæki þctta heitir
AusturasíufélaKÍð h.f., Det Öst-
asiatiske Kompajini A/S eða ein-
faldlejia Ö.K. cins oj; fyrirtækið
er daglega nefnt í Danmörku
manna á meðal.
Ö.K var stofnað 1897 og var þá
þegar hafinn rekstur fyrirtækja
bæði í Ðanmörku og Thailandi. í
dag nær starfsemin hins vegar til
um 260 fýrirtækja í yfir 50 löndum
og eru starfsmenn um 37000 þar af
um 8 þús. í Danmörku. Árið 1977
nam heildarvelta félagsins 23
milljörðum D.kr. eða um 1450
milljörðum ísl. kr. sé miðað við
núverandi gengi. Er það um sjö
sinnum hærri upphæð en fjárlög
íslenska ríkisins nema fyrir árið
1979. HelmingUr þessara tekna
varð til vegna verzlunarstarfsemi,
35% af iðnrekstri, 10% af skipa-
rekstri og 5% vegna ýmiss annars
konar rekstrar. Segja má að félag-
ið verzli svo til með allar vöruteg-
undir nema vopn og er það í
samræmi við stefnu fyrirtækisins.
Austurasíufélagið kaupir ýmist
sjálft og endurselur síðan kaup-
endum í öðrum heimsálfum eða að
það kemur fram sem umboðsaðili
ýmissa fyrirtækja úti í heimi og þá
ekki hvað sízt norrænna fyrir-
tækja allt frá Volvo og Carlsberg
til smærri fyrirtækja.
Iðnrekstur Ö.K. er all fjölbreyti-
legur og ekki er hægt að segja
annað en að þeir hafi náð töluverð-
um árangri jafnvel á alþjóðlegan
mælikvarða. Þeir eru stærstu
framleiðendur prentvéla (Heidel-
berg o.fl.) í heiminum í dag.
Einnig hefur félagið náð langt í
matvælaframleiðslu en þar ber
hæst nöfn eins og Plumrose,
Beauvais og Búklunder sem eru
stærstu pylsuframleiðendur í
V.-Þýskalandi. Af öðrum iðngrein-
um sem Ö.K. hefur með höndum
má nefna stálver, skipasmíðar,
nýsmíði og samsetningu véla, trjá-
vöruiðnað, umbúðaiðnað, lyfja-
gerð, ölgerð og málningarverk-
smiðjur svo eitthvað sé nefnt.
Floti Austurasíufélagsins var í
lok október s.l. 27 skip upp á
samtals 720.253 tonn dw. Sigla
þessi skip m.a. í föstum áætlunar-
ferðum milli Evrópu og vestur-
strandar N-Ameríku til Asíu og
Ástralíu.
Nú á seinni tímum hefur nafn
félagsins aðallega verið nefnt í
viðskiptaheiminum í sambandi við
atvinnuuppbyggingu og utanríkis-
verzlun Kínverja. O.K. hefur um
árabil haft skrifstofu í Peking og
er nú svo komið að það hefur
fastar áætlunarferðir til Kína,
verzlar með hrís og fóðurvörur, er
ráðgefandi aðili um uppbyggingu
samgöngukerfis Kínverja, er að
byggja tvö stáliðjuver þar og er
auk þess umboðsaðili fyrir fjölda
vestrænna fyrirtækja í Kína. Sér-
fræðingar félagsins hafa látið þá
skoðun í Ijós að árið 2000 muni
Kínverjar standa jafnfætis Japön-
um í allri iðnþróun. Það er at-
hyglisvert að félagið hefur starf-
semi í mörgum löndum sem búa
við gjörólíkt stjórnskipulag. Hvað
veldur? Mogens Pagh forstjóri
Ö.K. telur orsök þessa árangurs
vera þríþætta í aðalatriðum. í
fyrsta lagi er það stefna félagsins
að blanda sér aldrei í stjórnmál, í
öðru lagi starfshættir þess og í
þriðja lagi skaðar það ekki að
koma frá litlu og friðsömu landi
eins og Danmörku sem ekki ógnar
stöðu neins. Einnig má geta þess
að það hefur ekki verið neitt
úrslitaatriði af hálfu Ö.K. að eiga
meirihlutann í þeim fyrirtækjum
sem það hefur tekið þátt í hvorki í
þróunarlöndunum né annars stað-
ar. Þessir örfáu punktar um
stærsta fyrirtæki Norðurlanda í
dag sýna ekki aðeins að Danir eru
duglegir viðskiptamenn heldur
einnig það að félaginu hefur tekist
að sanna að eftirfarandi orð stofn-
anda þess H.N. Andersens „Jorden
er ikke större end at den kan
omspændes af tanken", voru ekki
hugarburður einn heldur raunhæf
hugmynd sem glæða mátti lífi.
Danska utanríkisþjónustan:
Tæplega 200 manns
starf a eingöngu að
útflutningsmálum
Stærsta fyrirtæki
á Nordurlöndum
í dag í eigu Dana
Þar sem Danir hafa stórlega
aukið útflutning sinn hingað til
íslands. á si'ðustu árum, meðan
útflutningur okkar þangað hefur
svo til staðið í stað, er ekki úr
vegi að ræða við fulltrúa hins
opinbera 1' Danmörku og kynnast
nánar hvað það gerir fyrir út-
flytjendur þar í landi til að auka
gjaldeyristekjur þjóðarinnar.
Fyrir valinu varð K.V. Rasmus-
sen deildarstjóri í utanríkisráðu-
neytinu — verzlunarmáladeild.
Hr. Rasmussen tjáði Viðskiptasíð-
unni að af hálfu hins opinbera
væru það aðallega utanrikisráðu-
neytið og viðskiptaráðuneytið
sem önnuðust þennan málaflokk
en auk þess veitir ríkið fé til
sérstakrar stofnunar Útflutn-
ingsmiðstöðvar atvinnulífsins en
þar eru fulltrúar atvinnulífsins í
meirihluta og sjá þeir um að
ráðstafa því fé sem ríkið veitir
atvinnulífinu á þennan hátt.
I dag eru um 190 opinberir
starfsmenn eða hálf opinberir
starfsmenn (styrkþegar) sem ein-
göngu hafa það verkefni að að-
stoða danska útflytjendur í þeirra
starfi. Um 90% af öllum fyrir-
spurnum danskra fyrirtækja fara
beint til fulltrúa okkar erlendis en
þær voru samtals um 50 þús. á
síðasta ári 40000 skriflegar og um
10 þús. í formi heimsókna. Að
meðaltali berast 10 fyrirspurnir til
fulltrúa okkar erlendis frá hverj-
t.d. út um 30 þús. eintök af hinum
ýmsum bókum ár hvert, en auk
þess gefum við viku- og mánaðar-
lega út tímarit þar sem getið er
um nýjustu horfur á útflutnings-
mörkuðum. Þróunin hefur venju-
lega verið sú að fyrst eru sendir
fulltrúar til ákveðinna markaðs-
svæða og þegar grundvöllurinn er
talinn nægilega trúverðugur stofn-
um við sendiráð í viðkomandi
landi til að tryggja hann enn
frekar sagði hr. Rasmussen. Um
það opinbera fé sem atvinnulífið
sjálft ráðstafar fer það að mestu
til greiðslu kostnaðar vegna þátt-
töku í vörusýningum eða sameig-
inlegum auglýsingum og er þá
miðað við að greidd séu 45%
heildarkostnaðarins með þessu
opinbera fé. Nú nýlega hefur
starfsemin verið færð út þannig að
sama hlutfall er greitt til þeirra
verktakafyrirtækja sem þátt taka
í útboðum á alþjóðlegum markaði
og láta hanna verklýsingar í því
sambandi. Ef fyrirtækið fær hins
vegar pöntunina endurgreiðir það
þetta fé.
Udenrigsministeriets
erhvervstjeneste
Eksportervejledning
ISLAND
Forsíða bókar sem utanrikisráðu-
neytið danska hefur gefið út til
aðstoðar útflytjendum í þeirra
starfi.
um útflytjenda hér á ári. Á undan-
förnum árum hefur starfsemi ut-
anríkisráðuneytisins orðið æ
meira viðskiptalegs eðlis og í hinu
daglega starfi okkar leggjum við
mesta áherzlu á miðlun upplýs-
inga um fyrirtæki og vörur en
einnig þurftum við að fjalla um ca.
1500 mál á árinu 1978 vegna þess
að kaupendur höfðu ekki staðið í
skilum á réttum tíma. Útgáfu-
starfsemi er töluverð og gefum við
K.V. Rasmussen deildarstjóri í
danska utanríkisráðuneytinu.
Á árinu 1977 skiptist útflutn-
ingur okkar sem hér segir:
Til land innan Efna-
hagshandalagsins 43%
Til landa innan Fríverslunar-
bandalagsins 28%
Til landa innan A-Evrópu 4%
Til annarra Evrópulanda 2%
Til Bandaríkjanna og Kanada 6%
Til Mið- og Suður-Ameríku 5%
Til Afríku 4%
Til Asíu 7%
Til Ástralíu 1%
Það er athyglisvert að útflutn-
ingur okkar til Islands nam þetta
ár 0.7% af heildarútflutningi og er
það há tala þegar haft er í huga að
heildarútflutningur okkar til
Austur-Evrópu á sama tíma nam
4%, enda er ísland okkar stærsti
útflutningsmarkaður miðað við
fjölda íbúa, sagði hr. Rasmussen
að lokum.
Skip félagsins lestar kanadískt hveiti til Kína.
Gáðstafa opinberu fé
til atvinnuveganna...
VIÐSKIPTI - EFNAHAGSMÁL - ATHAFNALÍF
Lánamál atvinnuveganna hafa
vcrið all mikið til umræðu að
undanförnu og því er ekki úr vcgi
að kynna starfsemi einnar lána-
stofnunar í Danmörku. Fyrir
valinu varð Finansieringsinstit-
uttet for Industri og Iláandværk
A/S, sem leggja mætti út sem
Fjármálastofnun iðnaðarins á
íslensku. Þessi stofnun varð til
sem hlutafélag árið 1958 og cru
helztu hluthafarnir Seðlahankinn
danski, viðskiptahankarnir.
tryggingarfélög og ýmis samtök
vinnuveitenda.
I samtali við Viðskiptasíðuna
sagði Finn Sörensen fulltrúi að
Fjármálastofnunin lánaði einung-
is stofnlán þ.e.a.s. lán til fasteigna
og framleiðslutækja en hins vegar
væri ekki lánað til fyrirtækja í
formi rekstrarlána, þar koma við-
skiptabankarnir inn í myndina,
Almenn lán eru fjármögnuð með
sölu verðbréfa á hinum almenna
markaði í Danmörku og eru bæði
vextir og lánstími fyrir fyrirtækin
háð þeim kjörum sem stofnunin
verður að hlýta á almennum
markaði. í dag er um fjögur
mismunandi lán að ræða og er
lánstími fyrir fasteignalán 8—10
ár en vegna framleiðslutækja 5—6
ár. Algengustu vextir eru m milli
12—15% en hér á markaðinum
þekkjast allt upp í 18% vextir. Því
má skjóta hér inn í að verðbólgan í
Danmörku er nú innan við 10%.
Er við spurðum dr. Sörensen hver