Morgunblaðið - 19.06.1979, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJ.UDAGUR 19. JÚNÍ 1979
15
„Á það verkfall verður að
bindaendi, ogþaðtín tafar”
„Það stjórnfrelsi, sem vor
mildasti konungur færði oss að
þúsund ára afmælisgjöf, hið
langþreyða hnoss, sem vér allir
tókum við með fagnandi hjört-
um, og sem vér vonum staðfast-
lega að muni verða oss tryggur
grundvöllur til hvers kyns fram-
fara og undirrót til allra þjóð-
þrifa og sannra þjóðarheilla um
margar ókomnar aldir, — þetta
stjórnfrelsi er eigi unnið á ein-
um degi, heldur er það hinn
fullþroskaði ávöxtur langrar
undangenginnar baráttu, þeirrar
baráttu, sem þreytt var með
miklum áhuga, með öflugri
sannfæringu, með sjaldgæfri
staðfestu og frábæru þoli. Þessi
barátta var háð undir forustu
Jóns Sigurðssonar nálega allan
þann tíma, sem hún stóð; og að
hún var þannig háð, og leiddi til
farsælla lykta, er — næst hinum
almáttka, sem sigurinn gefur —
hinum ágæta foringja að þakka,
sem ekki einungis vísaði veg og
afmarkaði stefnuna, sem halda
skyldi, heldur vann einnig sjálf-
ur hin flestu afreksverkin á
þessum andlega orustuvelli, þar
sem hann lagði fram allt sitt
ótrauða þol, alla sína djúpsettu
þekkingu, allan sinn mikla
skarpleika, og allan sinn ein-
beitta viljakraft...“
þjóðarinnar og stofnun lýðveldis
á íslandi.
En í vissum skilningi er vill-
andi að tala um lokasigur í
sjálfstæðisbaráttu. Fyrsti for-
sætisráðherra íslenska lýðveld-
isins sagði í merkri ræðu, að
sjálfstæðisbarátta smáþjóðar
væri ævarandi. Þau orð eru
sannmæli.
Baráttunni fyrir sjálfstæði og
frelsi einstaklinga og þjóða lýk-
ur í raun og veru aldrei — hún er
ævarandi. Innan þjóðfélagsins
ber að teyggja einstaklingunum
frelsi til orða og athafna og í
samfélagi þjóðanna eiga ríkin aö
njóta jafnræðis og hafa ákvörð-
unarrétt um eigin málefni. Þess-
ar grundvallarreglur eru ekki
ávallt hafðar í heiðri, þótt allir
aðhyllist þær í orði. Samhliða
virðingunni fyrir sjálfsákvörð-
unarréttinum hafa menn fallist
á, að hömlur séu settar og
nokkrar skorður reistar, því að
ákveðnum leikreglum verður að
fylgja til þess að góð skipan
haldist. I stjórnlögum þjóða er
mælt fyrir um grundvallarrétt-
indi og frumskyldur. Á alþjóða-
vettvangi hafa ríkin/myndað
með sér samtök í þvf skyni að
draga úr árekstrum öín á milli
og varðveita friðinn.
Á engum öðrum hátíðsdegi en
þessum á það betur við, að lögð
sé áhersla á samstöðu þjóðarinn-
ar, einingu hennar í baráttu
fyrir frelsi sínu og sjálfstæði.
í sameining vorri er
sigur til hálfs,
í sundrungu glötun vors
réttasta máls.
Þannig kvað Einar Benedikts-
son skáld á síðustu öld. Orð hans
minna okkur á, að ekki nægir að
strengja þess heit við hátíðleg
tækifæri, að við ætlum að sam-
einast um að bæta þjóðarhag. Á
hverjum degi, í öllum störfum,
verðum við að vera til þess búin
að leggja okkur fram um að ná
þessu markmiði. Saga íslands
geymir óyggjandi dæmi um það,
hvað kann að gerast, ef innbyrð-
is átök og ófriður magnast svo
mjög, að engum lögum er lengur
hlýtt eða rétt stjórnvöld fá ekki
lengur nokkru ráðið. Að þeirri
sögulegu reynslu er ekki nægi-
legt að hyggja endrum og eins,
hún á ávallt að vera ofarlega í
huga okkar.
Þau vandamál, sem þjóðin
stendur nú frammi fyrir, eru
þess eðlis, að enginn utanaðkom-
andi aðili getur þar komið til
hjálpar. Sagt er, að sjálfsskapar-
vítin séu verst. Og svo lengi, sem
ekki tekst að koma á gjörbreyt-
ingu hér á landi, á þetta orðtæki
er hér gangast með mestu kappi
í móti, ok miðlum svá mál
millum þeira, að hvárirtveggja
hafi nökkut til síns máls, en vér
höfum allir ein lög ok einn sið,
því at þat mun satt vera: Ef vér
slítum lögin, þá slítum vér frið-
inn.“
Það þykir sjálfsagt ekki frum-
legt að vitna til svo alkunnra
orða, sem hvert skólabarn hér á
landi á að kunna. En þessi orð
eiga erindi til okkar í dag, ekki
síður en fyrir nærfellt þúsund
árum. Þau eru eins sönn nú eins
og þá.
Minnumst þess æ, að lögin —
leikreglur settar af þjóðkjörnum
fulltrúum eða í umboði þeirra,
eiga jafnan að vera grundvöllur
og leiðarstjarna þjóðarinnar. Þá
getur hið litla samfélag okkar
við ysta haf í raun og sannleika
orðið „ísland farsælda frón“.
Rœða
Ólafs Jóhannessonar
forsœtisráðherra
17. júní
Herra forseti íslands, virðu-
lega forsetafrú — Áheyrendur
nær og fjár.
í dag 17. júní minnumst við
þess, að 35 ár eru liðin frá því að
lýðveldi var stofnað á íslandi. Á
þessu ári er þess einnig minnst,
að 100 ár eru frá því að Jón
Sigurðsson, forseti, og kona hans
Ingibjörg Einarsdóttir önduðust
í Kaupmannahöfn. í virðingar-
skyni við minningu Jóns
Sigurðssonar völdum við fæðing-
ardag hans sem þjóðhátíðardag.
Og hér við fótstall styttu hans
minnumst við fósturjarðarinnar
á þessum degi.
Þegar þau Jón og Ingibjörg
voru til moldar borin frá Dóm-
kirkjunni í Reykjavík 4. maí
1880, komst séra Hallgrímur
Sveinsson, dómkirkjuprestur,
svo að orði:
í þessum orðum kemur fram
sú virðing, sem Islendingar hafa
æ síðan borið fyrir minningu
Jóns Sigurðssonar og baráttu
þeirri sem hann og samherjar
hans háðu á síðustu öld. Nú,
einni öld síðar, getum við stað-
fest, að stjórnfrelsið hafi þrátt
fyrir ýmis bernskubrek og víxl-
spor, orðið tryggur grundvöllur
hvers kyns framfara og undirrót
allra þjóðþrifa. En við vitum
einnig, að sagan geymir aðrá
merka áfanga í sjálfstæðisbar-
áttunni en þá, sem náðust á
síðustu öld. Þeirri baráttu, sem
hófst undir merki Jóns Sigurðs-
sonar, lauk ekki fyrr en með
lýðveldistökunni 17. júní 1944.
Og við minnumst með þökk allra
þeirra, sem lögðu sinn skerf af
mörkum til lokasigursins —
óskoraðs sjálfstæðis íslensku
við um allt þjóðlífið. Núverandi
vandi verður ekki leystur með
því að semja nýjar efnahagsfor-
' múlur, þótt þær séu nauðsynleg-
ur þáttur í lausn hans, heldur
með hugarfarsbreytingu alls
þorra þjóðarinnar. Með því að
menn átti sig á því, að þeir verða
að láta af óbilgjarnri kröfugerð
og sætta sig við þá málamiðlun,
sem þjóðarbúið þolir. Stóryrði og
sýndarmennska í augiýsinga-
skyni leysa ekki þennan vanda
Vandi íslensku þjóðarinn^r um
þessar mundir krefst þess, að
allir leggist á eitt og leiti sam-
eiginlegrar niðurstöðu. Menn
mega ekki hræðast erfiðar
ákvarðanir þegar þörf krefur.
En menn mega heldur ekki rasa
um ráð fram. Og rnenn ættu
aldrei að láta ögra sér til fljót-
ræðisverka. Allir verða að gera
sér grein fyrir því, að úr efna-
hags flækjunt verður ekki greitt
án nokkurra fórna um stundar-
sakir — og allir verða eitthvað á
sig að leggja, og eru sem betur
fer flestir vel í stakk til þess
búnir.
Að þessu sinni er þjóðhátíð
haldin í skugga farmannaverk-
falls. Á það verkfall verður að
binda endi, og það án tafar.
Þegar kristni var lögleidd á
Islandi, hélt Þorgeir ljósvetn-
ingagoði sögufræga ræðu á Lög-
bergi. Herma sögur, að hann
hafi m.a. mælt svo: „ — ok þykir
mér þat ráð at láta þá ekki ráða,
Lárus Jóhannsson loftskeytamaður:
Athugasemd við skrif As
geirs M. Asgeirssonar
Það sem gefur mér tilefni til
að svara þessum skrifum Ás-
geirs er sá rógur sem hann ber
á loftskeytamenn. Ásgeir full-
yrðir í skrifum sínum að loft-
skeytamenn séu óþarfir með
öllu og að það sé miklu betri
þjónusta á 2ja stýrimanna
skipi þar sem stýrimenn ann-
ast loftskeytaþjónustu.
Rógburður á loftskeyta-
menn sem þessi er með öllu
óskiljanlegur en lýsir helst
vanþekkingu Ásgeirs á störf-
um loftskeytamanna, eða ein-
hverri persónulegri óvild hans
í þeirra garð. Ég vil leiðrétta
það sem fram kemur í hinni
dæmalausu fullyrðingu Ás-
geirs að stýrimenn annist loft-
skeytaþjónustu. Það er alls
ekki rétt. Stýrimenn annast
sums staðar talstöðvaþjón-
ustu. En loftskeytaþjónusta og
talstöðvaþjónusta eru ólík
hugtök og getur Ásgeir sjáfs-
sagt aflað sér upplýsinga um
mismuninn.
Mig langar samt að trúa því
að fullyrðing og árás Ásgeirs í
garð loftskeytamanna stafi
frekar af vanþekkingu og
fljótfærni, heldur en óvild,
enda hefur hún ekki við rök að
styðjast. Slíkar fullyrðingar á
ekki að bera á borð fyrir
almenning.
Lárus Jóhannsson
loftskeytamaður
■ kxMMmmmi
[Varanleg álklœðning
á allt húsið
Samkvæmt rannsóknum sem Rannsóknastofnun byggingariönaðarins hefur gert a
steypuskemmdum og sprungumyndunum á húsum, hefur komiö í Ijós aö eina varanlega lausnin,
til aö koma í veg fyrir leka og áframhaldandi skemmdir, er aö klæða þau alveg til dæmis
meö álklæðningu.
A/klæðning er seltuvarin, hrindir frá sér óhreinindum, og þolir vel islenska veðráttu.
A/klæöning er fáanleg i mörgum litum sem eru innbrenndir og þarf aldrei að mála.
Leitið nánari uppiýsinga og kynnist möguleikum A/klæöningar.
Sendiö teikningar og við munum reikna út efnisþörf og gera verðtilboð
yður að kostnaðarlausu.
FULLKOMIO KERFI TIL SÍÐASTA NAGLA
INNKAUP HE
ÆGISGÖTU 7, REYKJAVÍK - SÍMI 22000 - PÓSTHÓLF 1012.
TELEX 2025 - SÖLUSTJÓRI: HEIMASÍMI 71400.