Morgunblaðið - 24.07.1979, Qupperneq 13

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. JÚLÍ1979
13
Gamli kirkjugarðurinn við Aðalstræti. Líklegt er talið að þar hafi verið
kirkja og kirkjugarður skömmu ettir Kristnitöku. Þar var jarðað til
ársins 1838. (Ljósm. Mbi. Kristinn)
Kirkjugarðurinn við Suðurgötu. Fyrst varjarðað þar árið 1838 og enn í
dag er þar grafið í grafir sem hafa verið fráteknar frá fyrri tíð. Nú er
þar mikiii gróður og vinsælt útivistarsvæði Reykvfkinga.
(Ljósm. Mbi. Kristinn)
Kirkjugarðurinn í Fossvogi er aðal kirkjugarður Reykjavíkur og
nágrennis. Þar hafa frá árinu 1932 veriö grafnar um 17 þúsund
manneskjur og brátt verður öiium grafarstæðum ráðstaíað þó um
árabil komi til með að verða grafið þar í fráteknum grafarstæðum.
(Ljósm. Mbl. Kristinn)
Nú í sumar verða gróðursettar 10 þúsund piöntur í Gufunesi í ytri og
innri skjólbelti. (Ljósm. Mbl. RAX)
Á þessari yfirlitsteikningu af skipuiagi Gufuness má sjá hvar kirkjugarðinum er ætlaður staður á miðju
nesinu. Allt umhverfis verða íbúðarhverfi (doppótt svæði) og iðnaðarhverfi (dökk svæði). Ekið er til
kirkjugarðsins framhjá Rannsóknastofnun landbúnaðarins og blasir þá við fyrirhugað svæði kirkjugarðsins.
fyrir því að í garðinum rúmist
50—60 þúsund grafir. Á ári hverju
eru hér grafnar um það bil 600
manneskjur í kirkjugörðum
Reykjavíkur og ennfremur eru
tekin frá grafarstæði fyrir
aðstandendur til viðbótar við
þannan fjölda. Af þessum tölum
að dæma, má reikna með því að
garðurinn í Gufunesi fullnægji
þörfum Reykjavíkur og nágrennis
til áranna 2030 eða 2040.
Brennsla aðeins
í 10% greftrana
Þessar spár miða eins og áður
segir allar við þær aðstæður sem
ríkja í þessum málum hér á landi í
dag. Það getur verið hollt
umhugsunarefni fyrir okkur
íslendinga að bera okkur saman
við nágrannalöndin í þessum
efnum. Grafarhelgi er það tímabil
nefnt sem þarf að líða frá þvi að
fyrst er grafið í ákveðið land og
þar til aftur er grafið í sama land.
Grafarhelgi er á íslandi 75 ár en í
mörgum nágrannalöndum er
grafarhelgin aðeins 20 ár.
Við íslendingar erum langt á
eftir öðrum þjóðum hvað varðar
bálfarir eða líkbrennslu. Á síðustu
árum og áratugum hefur orðið
mikil breyting á tíðni bálfara í
nágrannalöndum okkar þannig að
nú er svo komið að bálfarir eru í
um 80% af greftrunum. Á íslandi
eru bálfarir einungis 10% greftr-
ana.
Bæði þessi atriði sem ég hef nú
nefnt, grafarhelgi og bálfarir,
þýða að hér ríkja í raun allt önnur
viðhorf til skipulagningar kirkju-
garða þar sem við þörfnumst svo
mikils landrýmis til að geta fram-
fylgt þessum venjum. Ef viðhorf
fólks til bálfara breytast hér a
landi eins og þau hafa gert í
öðrum löndum mun þessi kirkju-
garður í Gufunesi duga okkur
lengur en nú er áætlað."
Mikill gróður
Gróður skipar stórt hlutverk í
mótun umhverfis í kirkjugarðin-
um. Skjólbelti verður gróðursett
allt umhverfis garðinn og auk þess
verður honum skipt með. trjám í
reiti sem verða 50 metrar á hvern
veg. „Gróðurinn gegnir því hlut-
verki að veita skjól gegn veðri og
vindum, en jafnframt hefur
gróðurinn eins konar mildandi
áhrif á umhverfið og nær fram
þeirri stemmningu sem fólk kýs að
ríki í kirkjugarði," sagði Einar.
Hann sagði að sérstakar reglur
væru nú í gildi um hvernig greftr-
un skyldi háttað og hvað fólki
væri leyfilegt að gera fyrir leiði
aðstandenda. „Ég held því, að eins
og málum er nú háttað sé fólki
veitt hóflegt frelsi til að setja sitt
svipmót á grafir aðstandenda."
Framkvæmdir fyrir
100 milljónir í sumar
Guðmundur Guðjónsson
umsjónar- og eftirlitsmaður
kirkjugarðsstjórnar við þessar
framkvæmdir sagði að þær hefðu
hafist árið 1976 þegar Reykja-
víkurborg hóf framræslu svæðis-
ins. Samkvæmt reglugerðum er
viðkomandi bæjarfélagi skylt að
útvega land tilbúið til ræktunar í
samræmi við þörf fyrir greftrun.
Framræsla og sléttun svæðisins
ásamt lagningu ræsa var því í
verkahring borgarinnar. *
í maí 1978 hófust síðan fram-
kvæmdir sem kirkjugarðsstjórnin
hefur með höndum. Lokið er bygg-
ingu húsa og lagningu gatna á
svæðinu og í sumar hófst gróður-
setning trjáa. Álls verða gróður-
settar um 10 þúsund plöntur í
sumar. Að því loknu verður farið
að sá í garðinn. Tekjur kirkju-
garðsstjórnar eru kirkjugarðs-
gjöld og er áætlað að verja 100
milljónum til framkvæmda þarna
í sumar.
Það svæði sem nú er verið að
vinna við er einungis helmingur af
1. áfanga eða 6,6, hektarar af þeim
52 hekturum sem garðurinn er í
heild sinni. Á næsta ári verður
síðan hafist handa við að ræsa
fram síðari hluta 1. áfanga. Þegar
þeim hluta er lokið verða 12
hektarar lands sem samtals rúma
12 þúsund grafir tilbúnar til
greftrunar.
600 grafir á
ári hverju
Friðrik Vigfússo/i, forstjóri
Kirkjugarða Reykjavíkur, sagði að
Einar Sæmundsen landslagsarki-
tekt. (Ljósm. Mbl. RAX)
undanfarin ár hefðu um 600 grafir
verið teknar á ári hverju auk
nokkurra grafa i Suðurgötugarð-
inum sem frá fyrri tið hafi verið
teknar frá. „Það má reikna með
því að fyrir hverja manneskju sem
grafin er þá séu tekin frá 1—2
grafarstæði til viðbótar. Þannig
bindast á ári hverju um 12—1300
grafarstæði.
Greftrun í Fossvogskirkjugarði
hófst árið 1932 og allt frá upphafi
hafa þar verið grafnar næstum 17
þúsund manneskjur. Grafarstæði í
garðinum eru hins vegar nálægt
því að vera samtals 21 þúsund.
Þau 4 þúsund grafarstæði sem þá
er óráðstafað eru mörg frátekin,
þannig að garðinum verður ráð-
stafað að fullu áður en grafar-
stæðin verða búin.
Nauðsyn að hraða
framkvæmdum
Friðrik sagði að stjórn kirkju-
garðanna legði mikla áherslu á að
framkvæmdum í Gufunesi yrði
hraðað eins og mögulegt væri.
„Umræður um nýjan kirkjugarð
fyrir Reykjavíkurprófastsdæmi,
sem nær yfir Reykjavík, Kópavog
og Seltjarnarnes hafa staðið lengi
en það var ekki fyrr en 1975 að
umræðurnar komust á það stig að
unnt var að hefja nauðsynlegan
undirbúning. Vegna þess að málið
tafðist var kirkjugörðunum út-
hlutað 3ja hektara landssvæði til
viðbótar við þá 20 hektara sem
þeir höfðu áður tii að mæta
þörfinni. Við álítum að það sé
hyggileg ráðstöfun að gera
kirkjugarðinn í Gufunesi tilbúinn
innan skamms."
Grafartækur
haustið 1980?
— En hvenær er áætlað að
grafarstæði verði uppurin í Foss-
vogsgarðinum?
„Ég treysti mér ekki til að svara
þessari spurningu. Þar kemur
margt til. Eitt er það að við vitum
ekki hve stór hluti þess svæðis
sem við höfum nú yfir að ráða
kemur til með að nýtast til greftr-
unar vegna mismunandi jarðvegs.
Hin er sú spurning sem enginn
getur svarað og það er hver komi
til með að vérða þörfin fyrir
greftranir í næstu framtíð.
Hins vegar leggjum við á það
áherslu að framkvæmdum verði
hraðað þannig að fyrsti hluti
garðsins verði grafartækur haust-
ið 1980. Ekki er fullvíst að við
munum byrja að grafa í Gufunesi
þá, heldur munum við halda
áfram að grafa í Fossvogi þar til
öllum grafarstæðum þar er
ráðstafað." ~ Sv. G.