Morgunblaðið - 13.10.1979, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. OKTÓBER 1979
Hvaða áhrif hafði stjórnar
Ólafur Jóhannesson forsætisráðherra:
Ekki verra hlutskipti að
falla með sœmd en sigra
með vafasömum meðulum
Kjartan Jóhannsson sjávarútvegsráðherra:
Efeitthvað er hef-
ur áhugi á stjórn-
málunum aukizt
„ÞETTA stjórnarsamstarf hefur
verið erfitt og þungt. Jafnvel
erfiðara en ég hugði í upphafi og
gerði ég mér þó engar gyllivon-
ir,“ sagði ólafur Jóhannesson
forsætisráðherra. „Ég kvarta
ekki undan samstarfinu við ráð-
herrana. Þeir eru hver um sig
góðir menn og í sjálfu sér hefur
samvinnan við þá verið góð. En
orsakirnar hcf ég séð í nokkurri
stjórnarandstöðu, bæði innan Al-
þýðubandalagsins og Alþýðu-
flokksins og þó ennþá meira
áberandi í Alþýðuflokknum, ein-
kum upp á síðkastið. Á hinn
bóginn má segja, að skoðanir
okkar Framsóknarráðherranna
og ráðherra Alþýðuflokksins hafi
að því er mér virðist að mörgu
leyti failið saman. Meinieg örlög
Aþýðuflokksins tel ég stafa af
því að hann hafi haft ökumann-
inn í aftursætinu.“
Mbl. spurði Olaf hvort forysta
þessarar ríkisstjórnar væri hans
erfiðasta verk á stjórnmálasvið-
inu. „Já. Út af fyrir sig má segja
það,“ svaraði hann. „Náttúrulega
tel ég langerfiðasta verkið stjórn á
framkvæmd í tveimur landhelg-
isstríðum. Því verður ekki jafnað
til neins annars. En þá stóð þjóðin
líka einhuga. Það skapar mjög
mikinn styrk."
— Telur þú ef til vill þá tíma
þínar beztu pólitísku stundir?
„Ég tel að ég hafi gert einna
mest gagn í því sambandi.
En jafnframt tel ég nú það
annað ánægjulegt á mínum
stjórnmálaferli að hafa getað átt
þátt í þeirri miklu uppbyggingu í
atvinnumálum, sem orðið hefur
víða um land.“
— Er áttundi áratugurinn ára-
tugur Ólafs Jóhannessonar í
íslenzkum stjórnmálum, eins og
einhvers staðar hefur verið sagt?
„Ég kann ekki illa við þá
skilgreiningu, þótt sjálfsagt sé nú
um oflof að ræða.
En ég held, að þegar tímar líða,
þá verði þessi áratugur talinn eitt
mesta framfaraskeið í sögu þjóð-
arinnar á þessari öld. Það hefur
orðið gjörbylting á mörgum svið-
um. En ef til vill sjáum við þetta
ekki fyrr en það er komið í
einhverja fjarlægð."
— Þú hefur verið gagnrýndur
fyrir að skilja þjóðina eftir illa
leikna af verðbólgu?
„Það eru því miður fleiri en ég,
sem hafa skilið við með mikla
verðbólgu og það miklu meiri
verðbólguhraða en verið hefur á
þessum árum. Ég hef nú ekki geð í
mér til að fara að rifja eitthvað af
því upp, en menn geta fundið
staðreyndirnar, ef þeir leita.“
— Finnst þér gagnrýni í þinn
garð hafa verið ósanngjörn?
„Það er nú ekki ný bóla, að
stjórnmálamenn séu skammaðir.
Menn þurfa ekki að hugsa lengra
aftur en til aldamótanna. Þá voru
skammir á stjórnmálamenn hóf-
lausar og persónulegar svívirð-
ingar algengar. Ég hugsa þó að sú
mynd, sem fólk geymir í huga sér
af þessum mönnum, sé allt önnur
en sú, sem níðið og árásirnar
drógu upp.
Mér fannst á tímabili að blaða-
mennskan hefði batnað mjög mik-
ið. Almennt vil ég segja að per-
sónulegar árásir eru minni, þótt
einstaka blöð hafi í svipinn komið
blaðamennskunni niður á lægra
plan. En ég tek ekki skrif um mig
nærri mér, enda væri ég nú
sennilega varla lifandi þá. Ég held
að svona iðja sé leiðinlegri fyrir
þá, sem stunda hana, en hina, sem
verða fyrir barðinu á henni. Ef til
vill iðrast þessir menn einhvern
tíma, en það er ástæðulaust að
taka slík skrif of hátíðlega. Og
menn veitast nánast aldrei að
stjórnmálamanni, nema þeim þyki
einhvers við þurfa.
Þeir stjórnmálamenn, sem
sleppa við allt aðkast, eru ekki
mikilla sanda eða mikilla sæva.“
— Hvað skiptir mestu máli í
stjórnmálum að þínu mati?
„Auðvitað vilja stjórnmála-
menn fá sem mest fylgi. En hitt er
þó aðalatriðið að mínum dómi, að
maður telji sjálfur, að maður geri
rétt og sé sáttur við sjálfan sig.
Og mér finnst það ekki verra
hlutskipti að falla með sæmd en
sigra með vafasömum meðulum."
„Ég hef svolitið hugsað út í
þessa persónulegu hlið málsins.
En auðvitað hefur að mörgu leyti
verið skemmtilegt að kljást við
þau erfiðu viðfangsefni, sem
ráðuneyti mitt hefur veitt mér,
sem og landsmálin öll. Af því hef
ég haft ákveðna nautn,“ sagði
Kjartan Jóhannsson sjávarút-
vegsráðherra.
„Því er ekki að leyna, að þrátt
fyrir allt hafa komið ánægju-
stundir í þessu stjórnarsamstarfi.
Við höfum náð ýmsum góðum
áföngum, einkum á sviði félags-
málaumbóta. En allt stendur
þetta þó i skugga þess, hversu
erfiðlega hefur gengið í efna-
hagsmálunum. Á því sviði hafa
vonbrigðin verið sár.“
— Kalinn á hjarta þaðan slapp
ég?
„Nei. Það á ekki við um mig. Ef
nokkuð er, þá hefur áhuginn á
stjórnmálunum aukizt."
— Þú ætlar þá ifprófkjör?
„Já.“
— Hefur eitthvað komið þér á
óvart í ráðherraembættinu?
„Ég verð að segja það eins og er,
að mér finnst hagsmunapotið og
skæklatogið meira en ég átti von á
og þá um leið minni stefnufesta en
ég ætlaði."
Magnús H. Magnússon félagsmálaráðherra;
Verkin eiga að
sitja í fgrirrúmi —
en ekki pólitíkin
„Það má ef til vill segja, að
ég sitji í ánægjulegasta sæti
samstarfsins, því hvað sem um
stjórnarsamstarfið í heiid má
segja, þá ná flokkarnir oft
ágætlega saman í félagsmálun-
um“, sagði Magnús H. Magn-
ússon féiagsmálaráðherra i
samtaii við Mbl. „Hins vegar
hefur okkur mistekizt að ná
saman á öðrum veigamiklum
sviðum og reynslan sýnir að
okkar stjórnmálamönnunum
gengur ekki eins vel að vinna
saman á vinstri vængnum og
þeim í verkalýðshreyfingunni.
Þar vantar mikið á, því miður.“
— Hvað veldur?
„Þetta er gamalt fár í báðum
flokkunum, Alþýðuflokki og Al-
þyðubandalagi. Gömul átök í
stjórnmálunum. Það hefur svo
verið of mikið hellt salti í sárin í
stað þess að reyna að græða þau.
Ég fría minn flokk ekki í
þessum efnum. Þetta hefur ver-
ið og er gagnkvæmt."
— Hvaða ályktanir á fólk að
draga af þessu samstarfi nú?
„Eg held að fólk geti dregið þá
almennu ályktun, að á
verðbólgutímum og tímum þeg-
ar erfiðlega árar í efnahagsmál-
um, þá geti fólk ekki reitt sig á
samstöðu þessara flokka. Það
verður þó að segjast varðandi
samstarfið nú að ofan á gamlar
væringjar bættist ný öfund Al-
þýðubandalagsins yfir okkar
kosningasigri. Heift Alþýðu-
bandalagsins í okkar garð hefur
því verið óvenju mikil og er ef til
vill skýringin á því, hversu
mikla óbilgirni það hefur sýnt
gagnvart okkar sjónarmiðum í
þessari ríkisstjórn."
— Hvernig hefur þér pers
ónulega reynzt ráðherradómur-
inn?
„Hann hefur svo Sem ekki
verið neinn dans á rósum. Vinn-
an sjálf hefur ekki verið svo ólík
því sem ég var vanur úr bæjar-
stjórn; svona framkvæmda
stjóra hliðin á ráðherraembætt-
inu, ef svo má segja.
Nú. Ég á mínar tilfinningar
sem aðrir og hef verið afskap-
lega kátur, þegar tekizt hefur að
koma áhugamálunum áleiðis.
Og á hinn bóginn jafnsvekktur,
þegar tafir hafa orðið á öðrum,
eða þau fallið niður, eins og til
dæmis frumvarpið um eftirlaun
aldraðra, sem ekki náði af-
greiðslu á síðasta þingi.“
— Hvað hefur kætt þig?
„Ég get nefnt aðstoð við
þroskahefta, lög um húsaleigu-
samninga og félagsmálapakk-
ann, en í honum voru mörg
mikilvæg réttindamál verka-
fólks."
— Hvernig hefur þér reynzt
samstarfið við aðila vinnumark-
aðarins?
„Samvinnan við launþega hef-
ur verið góð. Hún hefði ef til vill
mátt vera meiri, en það sem hún
hefur náð, hefur hún verið góð“.
Samstarfið við vinnuveitend-
ur hefur verið hreinskiptið. Ég
get sagt gott um það líka.“
— Hefur eitthvað í lands
málapólitíkinni og ráðherra-
starfinu komið þér á óvart?
„Ekki svo mjög. Munurinn á
starfi í bæjarstjórn og á Alþingi
er fyrst og fremst sá, aðí
bæjarstjórn hugsa menn fyrst
og fremst um að koma málum
áfram. Á Alþingi eru menn
meira með hugann við pólitíkina
og stjórnmáladeilurnar og það
meira, en góðu hófi gegnir.
Mér finnst að verkin eigi að
sitja í fyrirrúmi. Það eiga að
vera málefnin, sem skipta mestu
máli."