Morgunblaðið - 26.04.1980, Blaðsíða 1

48 SÍÐUR OG LESBÓK
94. tbl. 67. árg.______________LAUGARDAGUR 26. APRÍL 1980________Prentsmiðja Morgunblaðsins.
Harold Brown landvarnaráðherra Bandarikjanna um nýjar aðgerðir:
Útilokiim ekkert
IRAN — Þegar fregnin um misheppnaða tilraun Bandaríkjamanna til að frelsa sendiráðsgíslana barst út,
varð uppi fótur og fit í Teheran. Þúsundir flykktust að bandaríska sendiráðinu, þar sem hrópuð voru vígorð að
Bandaríkjastjórn og Carter forseta. (AP-símamynd)
BANDARÍKIN — Carter forseti býr sig undir beina sjónvarpsútsend-
ingu frá Hvíta húsinu til að gera þjóð sinni grein fyrir björgunartilraun-
inni. (APsímamynd?
Khomeini hótar drápi gíslanna verdi ný
tilraun gerd til ad frelsa þá - Persaflói
verdur að stóru báli, segir Ghotbzadeh
WashinKton. London. Tohoran. 25. april — AP.
AYATOLLAH Khomcini trúarlciðtogi og námsmennirnir sem hafa
sendiráð Bandarikjanna i Teheran á valdi sínu áttu vart orð til að lýsa
ánægju sinni með að tilraun bandarisks herliðs til að frelsa gíslana úr
sendiráðinu skyldi fara út um þúfur. Skipaði Khomeini her landsins i
viðbragðsstöðu og hótaði að gíslarnir 50 yrðu drepnir cf gerð yrði önnur
tilraun til að frelsa þá.
Sadegh Ghotbzadeh utanrikisráðherra hótaði því að íranir myndu láta
oliu sina renna i sjó fram og bcra eid að, þannig að Persaflói yrði að stóru
báli, ef Bandarikjamcnn gerðu aðra tilraun til að frelsa gíslana.
Þrátt fyrir viðvaranir og hótanir
yfirvalda í íran tók Harold Brown
landvarnaráðherra Bandaríkjanna
ekki fyrir þann möguleika í dag að
gerð yrði önnur tilraun til að frelsa
gíslana úr prísundinni. „Vonandi
efast enginn um áform okkar og
tilgang. Við útilokum engan mögu-
leika,“ sagði ráðherrann.
Kurt Waldheim framkvæmda-
stjóri Sameinuðu þjóðanna bauðst í
dag til að hafa frumkvæði að nýrri
friðsamlegri tilraun til að fá fram
lausn á málum gíslanna. Carter
forseti lét Waldheim ekki vita fyrir-
fram um björgunaraðgerðirnar, en í
dag lýsti sendiherra Bandaríkjanna
hjá S.Þ. að tilraunin til að frelsa
gíslana hefði verið liður í sjálfs-
bjargarviðleitni bandarísku þjóðar-
innar. Hann sagði að takmark til-
raunarinnar hefði verið að koma úr
landi bandarískum þegnum er væru
fórnardýr hernaðarlegra aðgerða
gagnvart bandaríska sendiráðinu í
Teheran.
Til harðra orðaskipta kom í
bandaríska þinginu í dag og deilt var
hart um hvort Carter hefði brotið
lög með því að hafa ekki samráð við
þingið áður en hann greip til þess
ráðs að reyna að frelsa gíslana með
aðstoð hersins. Talsmenn stjórnar-
innar lögðu á það áherzlu að ekki
hefði verið um hernaðaraðgerðir að
ræða, heldur björgunaraðgerðir, og
hefði forsetinn því ekki þurft að leita
til þingsins.
Kandidatarnir við bandarísku for-
setakosningarnar, sem allir hafa
gagnrýnt forsetann fyrir stefnu
hans gagnvart Iran að undanförnu,
höfðu misjafna skoðun á björgunar-
aðgerðunum. George Bush, er leitar
eftir útnefningu republikana, lýsti
heiishugar stuðningi við aðgerðirn-
ar, en Ronald Reagan sagðist ekkert
um málið hafa að segja. Edward
Kennedy, sem keppir við Carter um
útnefningu demókrata, sagði að
bandaríska þjóðin væri óskipt í
afstöðunni til gíslanna í sendiráðinu
í Teheran. Hverjar svo sem væru
skoðanir manna á öðrum málefnum,
stæði þjóðin heilshugar með gíslun-
um og fjölskyldum þeirra, og að
sameiginlega væru syrgdir hugrakk-
ir menn er fallið hefðu við þær
tilraunir sínar að bjarga samlöndum
sínum, sagði Kennedy.
Aðstandendur gíslanna lýstu von-
brigðum sínum með að tilraunin
skyldi fara út um þúfur. Sumir létu í
ljós undrun á aðgerðunum, og að
ekki skyldi haft samráð við þá, en
flestir lýstu ánægju sinni með að-
gerðirnar og sögðu að Carter hefði
ekki fyrirskipað þær nema í góðri
trú um að þær bæru tilætlaðan
árangur.
Fregnir herma að lið það sem tók
þátt í björgunaraðgerðinni tilheyri
leynilegu herliði, sérstaklega þjálf-
uðu til að fást við hryðjuverkamenn.
Það hafi verið sett á laggirnar árið
1978 og haldið til í Norður-Karólínu.
í engu hafi verið til sparað við að
gera það sem bezt úr garði. Brown
utanríkisráðherra sagði hins vegar á
blaðamannafundi í dag að liðsmenn
björgunarflokksins væru sjálfboða-
liðar úr öllum fjórum deildum hers-
ins.
Fréttaskýrendur í Bandaríkjunum
lýstu í dag vantrú sinni á skýringum
Carters og Browns á því hvers vegna
tilraunin fór út um þúfur, og telja
þeir jafnframt að eitthvað um-
fangsmeira sé í bígerð.
Haim Herzog fyrrum yfirmaður
ísraelsku leyniþjónustunnar sagði að
tilraun Bandaríkjamanna til að
frelsa gíslana hefði verið vel skipu-
lögð þó svo að hún hefði farið út um
þúfur á byrjunarstigi. Frá hernaðar-
legu sjónarmiði hefði þó verið rétt-
ara að grípa til aðgerðarinnar f.vrir
nokkrum vikum.
Fyrrum íranskeisari hefur fylgst
gaumgæfilega með síðustu atburð-
um í Iran, að því er nánir sam-
starfsmenn hans sögðu í dag. Þeir
sögðu að keisarinn „hefði ekkert að
segja" um björgunartilraunina, en
hann fylgdist af áhuga með fram-
vindu mála.
Þegar fréttir bárust af hinni
misheppnuðu björgunartilraun féll
dollarinn í verði á gjaldeyrismörkuð-
um í Evrópu, en gull hækkaði um
nokkra tugi dollara únsan. Óvissu-
ástand ríkti á verðbréfamörkuðun-
um í New York og London.
Sjá nánar fréttir og frá-
sagnir á bls. 22, 23, 24 og 25.
Herlög í
Líberíu
Monróviu. 25. april. AP.
Byltingarstjórnin í
Líberíu tilkynnti í dag að
herlög væru gengin í gildi
í landinu, og að stjórn-
arskrá landsins yrði ekki í
gildi „um stundarsakir“.
Chea Cheapoo dóms-
málaráðherra skýrði
fréttamönnum frá því að
frá og með deginum í dag
yrði allt löggjafarvald og
framkvæmdarvald í hönd-
um viðreisnarráðs alþýðu-
nnar, er væri 17 manna ráð
er lyti forystu Samuels K.
Doe, hins nýja leiðtoga
þjóðarinnar.
Þréttán fyrrum háttsett-
ir embættismenn voru
drepnir í Monróvíu á
þriðjudag, og sagði Chea-
poo að 80 fyrrum embætt-
ismenn og ættingjar Tol-
berts fyrrum forseta væru
á lista yfir óæskilega aðila,
og yrðu þeir leiddir fyrir
rétt, sakaðir um landráð,
og spillingu'
146 fórust með 727
Santa Cruz, Tenerife, 25. apríl. AP.
BOEING 727 farþegaflugvél
frá brezka flugfélaginu Dan-
Air, með 146 manns innan-
borðs, fórst skömmu fyrir lend-
ingu á Los Rodeos-flugvellinum
við Santa Cruz, og komst eng-
inn lifs af.
Flak flugvélarinnar fannst i
hlíðum Teide tinds, sem er
hæsta fjall Kanaríeyja, 3.716
metra hátt. Var flakið í um 20
kilómetra fjarlægð frá flugvell-
inum. Flakið fannst fimm
klukkustundum eftir að vélar-
innar var saknað.
Brezka útvarpið sagði að neyð-
arkall hefði heyrst frá flugvél-
inni skömmu áður en hún átti að
lenda, en flugumferðarstjórar í
flugturninum á Los Rodeos
sögðu að fjarskiptasamband við
flugvélina hefði verið með eðli-
legum hætti og að samband
hefði rofnað sex mínútum fyrir
áætlaðan lendingartíma. Skýja-
hæð var aðeins 1.000 fet í
nágrenni vallarins er vélin fórst.
I fyrstu var talið að vélin hefði
hrapað í sjóinn, og beindist leit í
fyrstu að hafsvæðinu umhverfis
eyjarnar. Vélin var að koma frá
Manchester á Englandi og með
henni voru 138 farþegar, þar af
þrjú börn, og átta manna áhöfn.
Flestir farþeganna, sem voru að
fara í sumarleyfi, voru frá
Manchester og nágrenni.