Morgunblaðið - 26.04.1980, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 26. APRÍL 1980
31
Hans Jörgensson:
Mikil þörf á litlum
íbúðum fyrir aldraða
Mánudaginn 14. apríl sl. var
aðalfundur Samtaka aldraðra
haldinn á Hótel Sögu.
Mörg mál voru rædd, en bygg-
ing lítilla söluibúða fyrir aldraða
var aðalmái fundarins. Þar kom
fram, að mikil þörf er á því að
slikar íbúðir rísi sem allra fyrst.
Mikið af gömlu fólki er í allt of
stórum íbúðum. þar sem börnin
eru uppkomjn og farin úr heima-
húsunum. Öryggisleysi er víða
viðvíkjandi læknaþjónustu og fé-
lagsleg einangrun er mörgum
tilfinnanleg.
Einnig kom fram, að mikil
þörf er á hjúkrunarheimili fyrir
aldraða.
Eftirfarandi ályktanir voru
samþykktar á fundinum:
1. Aðalfundur Samtaka aldr-
aðra, haldinn 14/4 1980, fagnar
þeirri samþykkt borgarstjórnar
Reykjavíkur, að hefja á næst-
unni byggingar söluíbúða fyrir
aldraða, með þeirri félagslegu
aðstöðu, sem talin er þurfa. Við
teljum, að með þessari stefnu í
íbúðarmálum aldraðra verði
möguleikar á því, að fleirum
verði gerð úrlausn en með því
að borgin byggi aðeins leigu-
íbúðir. En við viljum jafnframt
benda á það, að þörfin er svo
mikil og brýn fyrir skjótar
framkvæmdir í þessum málum,
að borgarstjórn þarf, — sam-
tímis því að byggja á eigin
vegum, — að stuðla að því að
þau samtök, sem hafa það á
stefnuskrá sinni að vinna fyrir
aldraða að þessum málum, geti
fengið úthlutaða lóð innan
borgarmarkanna, á æskilegum
stöðum, og geti hafið fram-
kvæmdir sem fyrst.
Við teljum það einnig mjög
mikilvægt í þessu sambandi, að
íbúðir byggðar fyrir gamalt
fólk, með læknaþjónustu og
félagslega aðstoð í huga, hald-
ist í eigu aldraðra, eins og til
þeirra er stofnað. Þess vegna
höfum við, í Samtökum aldr-
aðra, gert mjög hnitmiðaðar
félagslegar reglur um endur-
söluform viðvíkjandi þeim
íbúðum, sem við munum standa
að. Og þegar borgarfulltrúar
taka afstöðu til umsókna um
íbúðir fyrir aldraða, viljum við
benda á, að slíkar reglur þurfa
að vera fyrir hendi hjá um-
sækjendum, annars gætu leigu-
íbúðavandamál skapast á þess-
um íbúðum í náinni framtíð.
2. Aðalfundur Samtaka aldr-
aðra leggur áherslu á, að eitt af
þeim framtíðar-verkefnum,
sem Samtökin vilja leggja lið,
er bygging og starfræksla
hjúkrunarheimilis fyrir aldr-
aða. Mörg sjúk gamalmenni
innan Reykjavíkur þarfnast
sjúkrahúsvistar, án þess að fá
Hans Jörgensson
hana. Sjúkrahúsin eru yfirfull
og geta ekki tekið við þessu
fólki. Ástand Reykjavíkursvæð-
isins í þessum málum er
óviðunandi.
í því augnamiði, að vinna
fyrir þetta nauðsynjamál, hafa
Samtök aldraðra stofnað
„Framkvæmda- og styrktar-
sjóð“. Fé í þennan sjóð hyggst
félagið fá með gjöfum og
áheitum svo og ýmiskonar
frjálsri fjáröflun, t.d.
minningarkortasölu, sem þegar
er hafin, (þau fást í Bókabúð
Braga, Aðalstræti 2). Segja má
að þessi sjóðsstofnun sé á
byrjunarstigi og sjóðurinn ekki
til stórræða ennþá, en það skal
tekið fram, að allar gjafir er
gefendum heimilt að draga frá
skattskyldum tekjum sínum á
skattaframtali. Við vonum að
þessi sjóður eigi eftir að eflast.
Jafnframt skorum við á eldra
fólk að styrkja málefni okkar
með því að gerast félagar.
3. Aðalfundur Samtaka aldr-
aðra lýsir undrun sinni yfir því
hve naumur meirihluti þing-
manna stóð að þeirri samþykkt
á Alþingi, að ellilífeyrisþegar
fengju sama rétt og aðrir
landsmenn til 10% frádrags-á
skattaframtali. Fundurinn
hefði talið eðlilegt og æskilegt
að samþykktur hefði verið tvö-
faldur persónufrádráttur elli-
lífeyrisþega, — eða jafnvel að
ellilaun hefðu öll fengist dregin
frá skatti.
Samtök aldraðra fagna aftur
á móti þeim lögum og reglum,
sem félagsmálaráðherra hefur
birt, þar sem um lækkun á
læknaþjónustu fyrir aldraða er
að ræða. Sá skilningur sem þar
kemur fram er athygli og þakk-
ar verður.
Stjórn Samtaka aldraðra skipa
nú: Hans Jörgensson, formaður
Stefán Björnsson, Nanna Þor-
móðs, Teitur Sveinbjörnsson, Sig-
urður Gunnarsson, Lóa Þorkels-
dóttir og Guðrún Runólfsdóttir.
Stjórn „Framkvæmda- og
styrktarsjóðs aldraðra“ skipa, auk
formanns, þau Hafsteinn Þor-
steinsson, Soffía Jónsdóttir og
Þórður Kristjánson.
Árni Helgason:
ORÐ
I TIMA TOLUÐ
Nýlega barst mér Heimilispóst-
urinn, blað fólksins á Elliheimil-
inu Grund mars apríl 1980. Ég
hefi haft þá ánægju að mega njóta
þessa blaðs um mörg ár og alltaf
þótt fengur að. í blaði þessu
kennir margra grasa og margt þar
af reynslu spaklega sagt og gæti
verið hollt þeim sem eru í farar-
broddi lands og þjóðar að hlýða á
þær raddir sem þar birtast, raddir
reynslu liðinna tíma. Hugsanir
sem taka mið af því besta í hinu
daglega lífi, merkt starfi og
reynslu liðins tíma. Ég er alltaf að
sjá það betur og betur hvernig
kraftaverk geta gerst meðal okk-
ar. Stjórn Gísla Sigurbjörnssonar
á heimilinu á engan sinn líka og
væri það eitt út af fyrir sig efni í
mikið mál og mættu margir af
læra. Og svo hitt að Gísli lætur sér
ekkert óviðkomandi sem getur
fært landi og lýð sanna hamingju.
Það er því engin tilviljun að
guðstrú og bindindi eru hátt
skrifuð í huga hans og athöfnum.
Frelsarinn hefir gefið honum svo
margt og margt og störf sín að
líknarmálum telur Gísli örlitla
vexti af þeim miklu gjöfum sem
hann hefir notið frá almættinu.
Því hefir oft hvarflað að mér og sú
hugsun eflst við nánari kynni að
raunverulega ætti Gísli hvergi
annarsstaðar heima en í fremstu
víglínu allra mannbóta. Hann
hefir sett sig svo inn í öll þau mál
sem gætu orðið til bóta þeim
málum sem stefna að bættu þjóð-
lifi, ekki nóg hversu hann skilur
þann sem er að leggja bát að
nausti, heldur hinn sem er að
brýna skel að lífssjó í frum-
bernsku. Gísli tók snemma reynsl-
una í sína þjónustu. Lærði af.
Hann hefir um árin séð hversu
miklu illu til vegar hafa komið
allskonar nautnir áfengi og annað
og séð blóðsporin við hvert leiti,
manndómi spillt og allskonar
illsku og eyðileggingu þróast í
skjóli lágra hvata. Stjórn hans og
umsvif bæði við Hringbrautina og
í Hveragerði sýna að þar fer
enginn meðalmaður og hann hefir
vissulega efni á því að tala um
hluti og benda á það sem betur má
fara.
í blaðinu sem ég minntist á er
eins og svo mörgum öðrum rætt
um sparnað meðal landsmanna og
betri meðferð verðmæta. Þar eru
orð sem eru vel þess verð að
hugleiða. Greinin nefnist: „Er
þetta allt nauðsynlegt?" Þar segir:
Farið var fyrir nokkru að ræða um
sparnað, en það var ekki gert í
mörg ár. Þótti ekki nauðsynlegt,
næg efni, allsstaðar peningar,
framkvæmdir, allt lék í lyndi og
menn voru ekki að hafa áhyggjur
af morgundeginum. Að vísu var
safnað skuldum innanlands sem
utan, en þetta gekk allt sam-
kvæmt áætlun, fá ián í dag og |
borga svo seinna með verðminni
krónu. Að græða á verðbólgunni
var lausnarorðið og að halda
Árni Helgason
nægri atvinnu hvað sem það
kostaði var hitt lausnarorðið. Á
þessu gat ekki orðið nema einn
endir — óðaverðbólga sem enginn
ræður neitt við.
En nú skal söðlað um. Að vísu
verður ekki sparað hjá mér, held-
ur hinum, hugsa menn. En að
slepptu öllu gamni sem ekki á við,
þegar svona er komið þá verður að
freista þess að fá fólkið allt til að
spara — hver hjá sér. Að vísu
verður ríki, borg og sveitarfélög og
allt kerfið að ríða á vaðið en það er
hægara sagt en gert.
Þá segir:
Ef flett er í símaskránni þá
rekst maður fljótt á alla skrif-
stofusíma allskonar félaga, sam-
banda og samtaka.
... Fyrst skrifstofa símaskrár.
Er nú gert ráð fyrir að gefa þessa
víðlesnu bók út árlega 100 þúsund
eintök. Ef nokkuð er að baki tali
um sparnað, þá ætti að vera nóg
að gefa út viðbætur og breytingar
árlega en sjálfa skrána annað eða
þriðja hvert ár. Þá er sagt að
auglýsingarnar beri kostnað við
útgáfuna, en auglýsingar þarf
einhver að borga — að endingu
þeir sem vörur kaupa eða þjón-
ustu.
Eitt fyrirtæki er með marga
síma og tvo dálka af nöfnum í
símaskránni en stjórnarráðið er
þó enn rúmfrekara, heil síða, 5
dálkar með númer og nöfn. Borgar
ríkissjóður alla þessa síma? Hægt
að ná í fólkið ef með þarf. Hvað
þetta kostar er allt annað mál.
(Hvað borgar ríkissjóður fyrir
marga síma?)
• Skrifstofur félaga og allskonar
samtaka og sambanda skifta tug-
um og símarnir og skrifstofuvél-
arnar að ógleymdum tölvunum,
sumt nauðsynlegt um það verða
viðkomandi sjálfir að dæma — en
að allur þessi fjöldi sé nauðsyn-
legur? Sameina mætti og endur-
skipuleggja — en það er ekki
vinsælt hjá okkur, við tökum ekki
við okkur fyrr en allt er komið í
strand. Þá á öllu að bjarga, en
hvernig? Það vefst fyrir mörgum.
En er fyrsta skilyrði þess að
þjóðin vakni að allt strandi? Vil
ekki sjálfur trúa þessu — svo
ótrúlegt finnst mér það vera — og
þó. Við förum ekki að spara fyrr
en ekkert er til að spara (lbr.
mín). Aðrir eignast eitthvað vegna
þess að þeir lifa ekki um efni
fram, spara þegar eitthvað er til
að spara.
Greinin endar svo á þessum
orðum:
Grein eins og þessi er rituð í
þeirri veiku von að einhver —
einhverjir fari að hugsa betur um
sinn eigin hag — en við erum öll á
þjóðarskútunni og nú er lífsnauð-
syn að rétt sé stýrt í öllum okkar
málum.
Vissulega er hvert orð satt sem
þessi grein geymir og við hana
mætti bæta fjölmörgum upptaln-
ingum, því óreiða og sóun verð-
mæta á sér lítil takmörk í okkar
velferðarþjóðfélagi. Við erum oft
gleymin á að margt smátt gerir
eitt stórt og einnig á það að það er
í okkar valdi hver árangur næst í
sparnaði en til þess þarf samtök.
Eyðslan hlýtur fyrr eða síðar að
segja til sín og sú stund getur
verið nærri að við vöknum upp við
vondan draum. Ýmist í ökla eða
eyra. Skipaflotinn alltof stór og
því verður að leggja honum vissan
tíma. Það þýðir aftur á móti að
hver stund sem báturinn liggur
hreyfingarlaus er dýr. Og þó er
verið að auka flotann og að
sjálfsögðu til að binda fleiri við
bryggjur og lengja tímann. Svona
er á mörgum sviðum. Og svona
gengur það, og svona er það. Allir
vita þetta en enginn sér það,
sungum við í gamla daga. Og því
ekki að opna augun fara að hugsa
og láta að stjórn. Því fyrr því
betra.
FRÁ Svíþjóð berast að jafnaði
mörg bréf þar sem óskað er eftir
bréfasambandi á ensku eða
sænsku við Islendinga:
Lotta Hágglund, 17 ára stúlka,
Lerbácksgránd 13 II,
12443 Bandhagen,
Sverige.
Christel Paulsson. 14 ára stúlka,
Stidvig P1 5846,
S-264 00 Klippan,
Sverige.
Yvonne Starvall, 14 ára stúlka,
Ljunggatan 33,
24402 Furulund,
Sverige.
Agneta Sundman. 17 ára stúlka,
Oxvágen 14,
777 00 Smedjebacken,
Sverige.
Maria Sundvall, 17 ára stúlka,
Box 20022,
S-75020 Uppsala,
Sverige.
Annika Ingvarsson, 18 ára
stúlka,
Pl. 16669,
905 90 Umeá,
Sverige.
Lena Papa, 19 ára stúlka,
Barnhemsgatan 32,
431 31 Mölndal,
Sverige.
Bo Arnesson, 16 ára piltur,
Marstrandsvágen 38,
81600 Ockelbo,
Sverige.
Johanna Viberg, 14 ára stúlka,
Nygáardsvágen 12a,
433 32 Partille,
Sverige.
Annika Bodvik, 15 ára stúlka,
Vipvágen 23,
S-61700 Skárblacka,
Sverige.
Elisabeth Marklund. 11 ára
stúlka,
Markvágen 22,
S-93400 Káge,
Sverige.
Nemendur eins bekkjar í skóla
í Linköping, sem hafa í huga að
heimsækja Reykjavík í júní
1981, óska eftir að komast í
samband við jafnaldra sína,
bekkjardeild eða þess háttar.
Þeir eru fæddir árið 1965 og
frekari upplýsingar er að fá hjá
umsjónarkennara bekkjarins:
Göran Karlsson,
Ekholmsvágen 345,
S-582 62 Linköping,
Sverige.
Þá sendu tvær sænskar stúlk-
ur myndir með bréfum sínum, en
þær eru:
Susanne Kjellman, 15 ára
Skánegatan 263,
43200 Varberg,
Sverige.
Anneli Nilsson, 11 ára stúlka,
Södra Allén 39a,
852 39 Sundsvall,
Sverige.
Susanne Anneli
Kjellman Nilsson