Morgunblaðið - 27.03.1982, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. MARZ 1982
9
2ja herbergja íbúð
tíl sölu. Verö um 630 þús. Góö greiösla viö samning
nauösynleg. Uppl. í síma 77018 milli 5—7 og næstu
daga.
SÍMATÍMI 2—4 í DAG
Parhús í smíðum
Höfum til sölu nokkur parhús í smíöum viö Heiönaberg í
Breiöholti. Húsin eru öll á tveimur hæðum meö innbyggöum
bílskúr. Stærö húsanna er frá 163 til 200 fm meö bílskúr. Húsin
seljast öll fullfrágengin aö utan en fokheld aö innan. Húsin
veröa fokheld frá 1. ágúst nk. Teikningar á skrifst. Fa»t verö.
Dúfnahólar — 4ra herb.
4ra herb. íbúö um 113 fm á 3. hæð í fjölbýlishúsi. Góöar
innréttingar og þvottaaöstaöa í íbúöinni. Vönduö íbúö. Mjög
gott útsýni. Góö sameign meö lyftu.
Keflavík — 3ja herb.
Höfum til sölu 3ja herb. hæö á mjög góöum staö í Keflavík.
Ibúöin er öll nýstands. og húsiö klætt aö utan. Bílskúrsréttur.
Mjög gott verö meö góöri útb.
Eignahöllin
28850-28233
Hvertisgötu76
Fasteigna- og skipasala
Skúli Ólafsson
Hilmar Victorsson vióskiptafr.
HÚSEIGNIN
Opið í dag
ÞANGBAKKI
3ja herb. í lyftublokk á 7. hæö. Rúml. 75 fm. Langar svalir í suöur.
Skemmtilegar innréttingar. Útb. 600 þús.
ÍRABAKKI
3ja herb. íbúö á 2. hæö viö irabakka. Verö 750 þús. ibúöin er ca. 85
fm. Svefnherb., barnaherb., stofa, þvottaherb.
FALLEG RISÍBÚÐ í MIÐBÆ
2 stofur, 3 svefnherb. Svalir. 90 fm. Verö 700 þús.
EINSTAKLINGSÍBÚÐ í FOSSVOGI
30 fm íbúö í nýju húsi. Verö 460 þús.
SMYRILSHÓLAR
Falleg íbúö á jaröhæð, 2 herb., 56 fm. Verð 570 þús.
HÆÐABYGGÐ — GARÐABÆ
80 fm jaröhæö í tvíbýli. Tilbúin undir tréverk. Afhendist i byrjun
apríl. Verð 700 þús.
LEIFSGATA
3ja herb. íbúö. 2 saml. stofur og svefnherb. i kjallara viö Leifsgötu.
86 fm. Bílastæði fylgir. Útb. 500 þús.
BRÁVALLAGATA
4ra herb. risíbúö. 100 fm. Verö 750 þús.
LJÓSVALLAGATA
Vönduð 4ra herb. íbúð. 2 saml. stofur. 2 svefnherb. 80 fm. Verö 850
þús.
GAMLI BÆRINN
Falleg 4ra herb. íbúö í risi, 100 fm. Þvottahús á hæðinni. Verö 830
þús.
VESTURBERG
4ra—5 herb. íbúö, 115 fm. 3 svefnherb., stofa og sjónvarpshol.
Verö 900 þús.
FURUGRUND
3ja herb. íbúð á 1. hæð, 90 fm. Verö 800 þús.
HRINGBRAUT HAFNARF.
3ja til 4ra herb. íbúö á miðhæö i þríbýlishúsi. Góöur garöur. Verö
750 til 800 þús.
KÓPAVOGUR
3ja herb. 75 fm kjallaraíbúö, ósamþykkt. Sér inng. Nýtt eldhús. 2
svefnherb. Verð 550 til 590 þús.
VERZLUNARHÚSNÆÐI
í gamla bænum á horni Bragagötu og Nönnugötu, 37 fm með
geymslu í kjallara. Verö 250 til 300 þús.
FOKHELT RAÐHÚS
viö Hálsasel. Teikningar á skrifstofunni. Verö 850 þús.
HÚSEIGNI N
Smn 28511
Umsjénarmaður Gísli Jónsson______________139. þáttur
Einhverjum þykir líklega
skrýtið, að góðir menn á Islandi
hafi á sínum tíma viljað leggja
niður móðurmál sitt. En svo
sanntrúaðir voru sumir frömuð-
ir upplýsingar og skynsemis-
hyggju á 18. öld, að þeir töldu
ekki rétt að einangra þjóðir frá
menningu umheimsins með þeim
hætti sem fámælt tunga kynni
að gera.
Sjálfur skólameistarinn í
Skálholti, Bjarni Jónsson
(1725—1728), lagði til í álitsgerð
til landsnefndarinnar fyrri 1771
að íslendingar hættu að tala ís-
lensku:
„Jeg anseer det ikke alene
unyttigt men og desuden meget
skadeligt, at man skal beholde
det islandske Sprog."
Hvorki meira né minna: ekki
aðeins gagnslaust, heldur og
skaðlegt að viðhalda íslensku
máli. Þorkell prófessor Jóhann-
esson segir um þetta:
„Rökin, sem Bjarni færir fram
fyrir staðhæfingu þessari, eru
þau, að meðan Islendingar töl-
uðu sömu tungu og aðrar Norð-
urlandaþjóðir, voru þeir hvar-
vetna metnir mikils. En er tunga
þeirra varð óskiljanleg öðrum
þjóðum, urðu þeir sjálfir lítils
metnir. Háir þetta og viðskipt-
um þeirra við útlendinga.
„Hvorfor skulde man da være
saa fastholdende der ved? Lader
os da fölge Norges og Færöernes
Exempel. Lader os antage det
danske Sprog, eftersom vi staar
under en dansk Regering og i
Communication med danske
Folk.““
Svona alþjóðlegir voru þó fáir
Islendingar, og útlendingar
höfðu sumir hverjir heldur en
ekki aðrar tilfinningar til ís-
lenskunnar. Rasmus Rask, sem
hér ferðaðist snemma á 19. öld,
var frumkvöðull að stofnun Hins
íslenska bókmenntafélags, þess
er enn lifir og gefur út elsta
tímarit á Norðurlöndum, Skírni.
Rask hafði einstaka hæfileika til
tungumálanáms og lærði ungur
svo vel íslensku að undrum og
stórmerkjum gegnir.
„Árið 1811 lét hann prenta ís-
lenzka málfræði, er hann hafði
samið, og er það fyrsta nothæf
málfræði íslenzk, sem prentuð
er,“ segir prófessor Þorkell. Á
ferðum sínum hér á landi lagði
hann sig mjög eftir athugunum
á íslensku máli og leist ekki á
blikuna. Honum þótti tungan í
bráðri hættu. Málið lifði að vísu
furðu hreint á vörum alþýðu, en
spilltist af áhrifum dansksinn-
aðra embættismanna og danskra
verslunarmanna. Sumir íslend-
ingar voru jafnvel teknir að líta
á tungu sína sem eitt hinna
klassísku dauðu tungumála.
Rask taldist svo til, að ef
óbreyttu færi fram, yrði ekki
talað íslenskt orð í Reykjavík að
hundrað árum liðnum og tungan
með öllu útdauð í landinu eftir
svo sem 200 ár. Rask hefur hlotið
maklegt lof íslendinga, og mun
frægast minningarljóð Þorsteins
Erlingssonar:
.Þú komst, þegar Fróni reið allra mest á,
er aflvana synir þess stóðu ..
Enn eru til útlendingar, er-
lendis og hérlendis, sem vilja veg
ísienskunnar sem mestan. Mér
hlýnar um hjartarætur, þegar ég
fæ góð bréf því til staðfestingar.
Marjatta ísberg á Patreksfirði
skrifar mér svo (orðalagi er
hvergi breytt, en kafli um
finnsku styttur):
„Sæll og blessaður.
Erindi þessa bréfs er bara til
að þakka þér fyrir umfjöllun um
„hreintungustefnu" í þáttum
þínum nýlega.
Þrátt fyrir það, að ég er út-
lendingur, les ég þætti þessa
reglulega og finn þar oft margt
fróðlegt. Varðandi hreintungu-
stefnu finnast mér íslendingar
vera á réttri braut. Það hefur
alltaf heillað mig, hve lítill mun-
ur er á tungu ólærðra og lærðra
manna hér á landi. Þessi stað-
reynd gerir alls konar bók-
menntir aðgengilegar, ekki bara
menntamönnum. heldur allri al-
þýðunni.
Því miður er dæmið allt öðru-
vísi í móðurmáli mínu, finnsk-
unni. Þar væri vel hægt að snúa
öllum alþjóðlegum heitum að
máli innfæddra manna. En það
er sjaldnast gert. I staðinn eru
finnskar endingar settar ...
Þessi stefna veldur mestu
ógæfu, af því að óskólagenginn
maður getur varla lært öll þessi
útlendu orð. Hann er hræddur
um að nota þau og ef hann er
þvingaður að gera það, getur
hann aldrei verið viss um, hvort
þau verði rétt, þ.e. málið „af-
hjúpar" félagslega stöðu hans —
sem aftur á móti getur fyrir
sumt fólk verið feimnismál.
Ég get nefnt tvö nýleg dæmi:
Um daginn fékk ég mér í hendur
safn finnskra orðatiltækja. Sú
bók var gefin út af Hinu finnska
bókmenntafélagi. Virðulegur
prófessor í finnskum fræðum
hafði skrifað formálann. En viti
menn: þetta var safn orðatil-
tækja finnskrar alþýðu og þar af
leiðandi ætti einnig að vera eign
allrar þjóðarinnar. En svo virð-
ist ekki vera, af því að í formál-
anum úir og grúir af latneskum
orðum — sem samkv. sérfræðing-
um eru auðvitað finnsk orð, þar
sem þau eru beygð á finnskan
hátt. Enginn Finni, sem hefur
bara skyldunám bak við sér,
gæti skilið þessi orð.
Annað dæmi er tekið úr við-
talinu, sem finnska útvarpið
hafði við hagfræðing finnska AS
(samband stéttarfélaga). Hag-
fræðingurinn var nýkominn úr
fundi, þar sem ræddar höfðu
verið kjarakröfur verkamanna.
Hann útskýrði frá samþykktum
fundarins og þess vegna fannst
mér augljóst, að orð hans hefðu
átt að beinast að verkamönnum.
í viðtali notaði hann þrjú alþjóð-
leg orð, sem hann auðvitað hafði
lært í enskum eða bandarískum
hagfræðibókum, en höfðu lítið
erindi til finnskra verkamanna.
Þeim mun verra, að hann notaði
þessi orð í lykilstöðum, svo að
ekki var hægt að skilja hvað
samþykkt hafði verið á fundin-
um, nema maður skildi þessi
umræddu orð. Varð því faðir
minn, gamall trésmíðameistari,
að biðja mig, dóttur sína, að
túlka sér það, hvers konar kjara-
samningar stéttarfélag hans
ætlaði að gangast á. Sem sagt,
þessi hagfræðingur hafði gjör-
samlega gleymt því, við hverja
hann var að tala. Mér finnst það
vera allt í lagi og reyndar skilj-
anlegt, að sérlærðir menn hafi
eitthvert sérmál, þegar þeir tala
sín á milli, en þeir ættu að haga
orðum sínum betur utan þessa
þrönga hrings.
Því fagna ég umfjöllun þessa
máls í þætti þínum og óska svo
sannarlega, að íslendingar snúi
sér aldrei á þessa ógæfubraut, að
mismuna menn á grundvelli
tungunnar."
Ég þakka bréfritara kærlega
fyrir. Kunnátta hennar í ís-
lensku er aðdáunarverð, en
meira þykir mér þó verð afstaða
hennar til máls okkar og brýn-
ing hennar til okkar, að gæta
þess að þjóðin verði öll einnar
tungu.
Ég er stundum að skrifa mér
til minnis eitt og annað merki-
legt sem ég heyri í útvarpi eða
sjónvarpi. Fleirtöluáráttan er
söm við sig. I morgunvöku 15.
þ.m. var sagt: „Vegna þessara
niðurskurða", o.s.frv.
Hlymrekur handan kvað:
Henni Bjarnfríði á Hól gáfust burðir.
Hún barði á málfarsins hurðir.
Undir fleirtölusól
var svo farið með tól
og grafnir orðsnilldar nýniðurskurðir.
Kammersveit Vestfjarða:
Tónleikar á Akur
eyri og Húsavík
KAMMERSVEIT Vestfjarða held-
ur um helgina tvenna tónleika á
Norðurlandi. Hinir fyrri verða á
sal Menntaskólans á Akureyri kl.
15 á laugardag og hinir síðari
sunnudaginn 28. mars kl. 17 í
Húsavíkurkirkju.
Á efnisskrá eru m.a. verk eftir
Frescobaldi, Mozart, Ravel,
Satie og Kurt Weill. Verkin eftir
Satie og Kurt Weill eru sér-
staklega útsett fyrir Kammer-
sveit Vestfjarða af Jónasi Tóm-
assyni tónskáldi. Verkið eftir
Satie heitir Gamalt skart og
fornar brynjur, en eftir Kurt
Weill verða flutt fjögur lög úr
Túskildingsóperunni.
Kammersveit Vestfjarða var
stofnuð árið 1974 og hefur hún á
ferli sínum haldið fjölda tón-
leika og komið fram í sjónvarpi
og útvarpi. Hefur hún leikið inn-
lend sem erlend verk og frum-
flutt tónverk eftir vestfirsk
tónskáld. Sveitina skipa sex
kennarar við Tónlistarskólann á
Isafirði: Hlíf Sigurjónsdóttir,
Sigriður Ragnarsdóttir, Jan
Henriksen, sr. Gunnar Björns-
son, Michael Holtermann og
Jónas Tómasson.
Á efnisskrá tónleika Kammersveitar
Vestfjarða eru m.a. verk eftir Erik
Satie, en teikning þessi er eftir
Picasso.