Morgunblaðið - 27.03.1982, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. MARZ 1982
Fundur um kísilmálmverksmiöju á Reyðarfirði:
Fundur, sem idnaðarnefnd
Sambands sveitarfélaga í Aust-
urlandskjördæmi stóð fyrir sl.
laugardag á Reyðarfiröi, skorar
á Alþingi að samþykkja þegar á
þessu þingi heimildarlög um kís-
ilmálmverksmiðju á Reyðarfirði.
I»á lýsti fundurinn stuðningi við
tillögur verkefnisstjórnar iðnað-
arráðuneytisins hvað varðar
undirbúning og framkvæmdir,
þannig að verksmiðjan hefji
rekstur vorið 1985. Kom fram á
fundinum mikill og ákveðinn
vilji heimamanna til að staðið
verði að öllum undirbúningi,
verkhönnun og tilhögun útboða
þannig að fullt tillit verði tekið
til austfirsks atvinnulífs og að
austfirsk fyrirtæki geti tekið
virkan þátt í framkvæmdum við
verksmiöjuna, eins og segir í
ályktun fundarins. Á milli
80—90 manns, iðnaðarmenn,
sveitarstjórnarmeiin og verktak-
ar víðs vegar að af Austurlandi,
sátu fundinn og tóku þátt í störf-
um hans.
í upphafi fundarins fluttu er-
indi nokkrir þeirra sem starfað
hafa að undirbúningi verksmiðj-
unnar. I>á störfuðu umræðuhóp-
ar og fulltrúar Sambands málm-
og skipasmiða og Landssam-
bands iðnaðarmanna ávörpuðu
fundinn. í umræöuhópunum
kom fram, að heimamenn hafa
fullan hug á að annast undirbún-
ing og byggingu verksmiðjunnar
sjálfir og að þeir telja þetta ekki
stærra verkefni en svo, að þeir
geti það fyllilega. I»á létu þeir í
Ijós nokkrar áhyggjur af því, að
stóru verktakafyrirtækin á suö-
vesturhorninu yfirtækju verk-
framkvæmdir og þeir yrðu af-
skiptir. Einnig hafa menn af því
nokkrar áhyggjur að tilkoma
verksmiðjunnar og hinn mikli
fjöldi starfsmanna við byggingu
hennar komi til með að hafa í
för með sér félagslega röskun.
Hér á eftir verður gerð nokkur
grein fyrir því sem fram fór á
fundinum.
Fundinn setti Halldór Árnason,
iónráAgjafi Austurlands, og lýsti
hann tildrögum hans og hvernig
staðið hefur verið að undirbún-
ingi, en á fundinum var lögð fram
sem trúnaðarmál lokaskýrsla
verkefnisstjórnar iðnaðarráðu-
neytisins um kísilmálmverksmiðj-
una. Meginniðurstaða hennar er,
að hagkvæmt sé að ráðast í bygg-
ingu 25—30 þúsund tonna kísil-
málmverksmiðju á Reyðarfirði.
Leggur verkefnisstjórn til að aflað
verði lagaheimildar um stofnun
hlutafélags er annist byggingu og
rekstur hennar. Halldór sagði í
lok ræðu sinnar að tilkoma verk-
smiðjunnar hefði mikið gildi fyrir
austfirskan vinnumarkað, og hann
þyrfti að hreppa sem mest af
verkefnum við hana. Austfirð-
ingar þyrftu því að ná samstöðu
og geta í framhaldi af því tekið
þátt í undirbúningi og byggingum
á skipulegan hátt. Halldór sagði
fundinn síðan settan og skipaði
Hörð Þórhallsson sveitarstjóra
sem fundarstjóra.
Ríkisstjórnin fyrir
sitt leyti samþykk
stadsetningunni
Næstur tók til máls Finnbogi
Jónsson, formaður verkefnisstjórn-
ar, og kynnti störf nefndarinnar.
Hann vitnaði í upphafi til stjórn-
arsáttmálans um uppbyggingu
stóriðju á vegum landsmanna
sjálfra og sagði þessa verksmiðju
tilkomna vegna þess ákvæðis. All-
ar kannanir og athuganir hefðu
leitt í Ijós hagkvæmni staðsetn-
ingar á Reyðarfirði og sagði hann
ríkisstjórnina fyrir sitt leyti sam-
Fjölmennasti umræðuhópurinn var sá er fjallaði um byggingar og jarðvinnu, og því þröngt setinn bekkur. Hér eru nokkrir þeirra sem störfuðu í
umræðuhópnum.
Austfirzkir verktakar vilja
sjálfir annast framkvæmdir
þykka staðsetningu þar. Hann
fjallaði síðan nokkuð um störf
nefndarinnar, sem setið hefur
samtals 67 bókaða fundi, auk
margra fleiri til viðræðna við fjöl-
marga aðila. Starfið sagði hann.
hafa að hluta til verið unnið í
samvinnu við erlenda aðila, en sér
hefði komið á óvart hversu mikið
Islendingar sjálfir gátu séð um.
Verksmiðjan á að sögn Finnboga
að vera 25—30 þús. tonna hvað
varðar ársframleiðslu. Kostnaður
við 25 þúsund tonna verksmiðju er
745 millj. kr. og reiknað með, að
fyrri ofn hennar af tveimur verði
tekinn í notkun 1. apríl 1985. Arð-
semi er að hans sögn um 345 millj.
kr. á ári, þannig að takast ætti að
greiða niður kostnað við uppbygg-
inguna á 2 árum. Hreinar gjald-
eyristekjur nema 220 millj. kr. á
ári.
Þá sagði Finnbogi að athuganir
sýndu að aðstæður væru mjög
góðar á Reyðarfirði, sérstaklega
væru hafnarskilyrði góð, en
ákveðið hefði verið að byggja haf-
skipahöfn sem tekið gæti í móti 20
þús. tonna skipi í stað 10 þús.
tonna, eins og ákveðið hefði verið í
upphafi. Kostnaður við hafnar-
gerðina næmi um 30 millj. kr.
Mengunarhætta væri sú hin sama
og við Járnblendiverksmiðjuna á
Grundartanga og yrði hreinsibún-
aður samskonar. Þá sagði hann
rannsóknir sýna að unnt yrði að
byggja mjög góða hitaveitu í
tengslum við verksmiðjuna, sem
annað gæti orkuþörf þeirra
tveggja sveitarfélaga sem að verk-
smiðjunni lægju. Nægði orkan frá
öðrum ofninum til þessa og yrði
mögulegt að útvega orku á 60%
þess kostnaðar sem nú færi í olíu.
Verksmiðjan þarf um 345 gíga-
vattstundir af orku á ári og ætti
að vera unnt að anna þeirri þörf
með tilkomu nýrra stórvirkjana.
Verksmiðjan krefst 130 starfs-
manna og reiknað er með 110
störfum þar fyrir utan í þjónustu
og fl. þannig að alls er hér um 240
ný störf að ræða, sem Finnbogi
sagði að talið væri stærstur hluti
þess sem bætist við vinnumarkað-
inn á næstu árum.
Nvavar Jónatansson, verkfræðing-
ur, forstjóri Almennu verkfræði-
stofunnar, tók næstur til máls og
fjallaði um byggingar og jarð-
vinnu. Hann sagði að verksmiðjan
sem staðsett verður í landi Sóma-
staða í Sómastaðagerði þyrfti
8—10 ha. landrými og þá reiknað
með 2 ofnum, 20—25 þús. fram-
leiðslugetu, en reiknað væri með
stækkun síðar. Hafskipahöfnin við
Mjóeyri, þar sem aðstæður væru
mjög góðar, væri miðuð við 20 þús.
Undirbúningsaðilar draga í efa að
þeir ráði við verkefnið allt og segja
næg hliðarverkefni til handa þeim
Halldór Árnson, iðn- Finnbogi Jónsson, for- Guðmundur Borgþórs-
ráðgjafi Austurlands. maður verkefnisstjórn- son, tæknifræðingur.
ar.
Steinar Steinsson, for- Sigurður Kristinsson, Jón Guðmundsson,
maður meistarafélags forseti Landssambands varaformaður iðnaðar-
Sambands málm- og iðnaðarmanna. nefndar SSA, sem sleit
skipasmiða. fundinum.
tonna skip þar sem hagkvæmni
flutninga væri meiri, ef stærri
skip væru notuð. Hann kvað allan
undirbúning á frumstigi og margt
ætti eftir að breytast, t.d. væri nú
allsendis óljóst hvort ofnarnir
verða keyptir frá Elkem í Noregi
eða frá þýzku fyrirtæki.
Ákvörðun stjórnvalda
liggi fyrir í síð-
asta lagi 1. maí
Svavar sagði mörg hliðarverk-
efni fylgja verksmiðjubygging-
unni, s.s. áðurnefnd höfn sem kall-
aði á 20 manns til vinnu, vinnu-
búðir fyrir um 300 manns þyrfti
að reisa á byggingartímanum, þá
væri reiknað með 7,3 km vatns-
lögn, auk vatnsgeymis og til þess
verkefnis þyrfti einnig 20 manns.
Mannvirkjum lýsti Svavar einnig,
auk þess hvar möguleikar væru á
efnisöflun o.fl. Þá sagði hann að
reiknað væri með að ganga yrði
frá samningum um ofnakaup í
haust, ef takast ætti að koma fyrri
ofninum í gagn 1. apríl 1985. „Það
er mjög brýnt að ákvörðun stjórn-
valda liggi fyrir í síðasta lagi 1.
maí næstkomandi. Ef ákvörðun
stjórnvalda liggur ekki fyrir á
þessu þingi, þýðir það töf á
verkinu um eitt til eitt og hálft
ár.“ Þá bætti hann við að búast
mætti við samþykkt stjórnvalda
með einhverjum fyrirvara, en
ítrekaði nauðsyn stjórnvaldasam-
þykktar nú.
Þá sagði Svavar að líklega yrði
útboðsfyrirkomulag notað við
framkvæmdir. Hann sagðist
draga mjög í efa að Austfirðingar
réðu einir við þetta verkefni allt
og sagðist telja að það þjónaði
verksmiðjunni bezt að fundinn
Skora á Alþingi að samþykkja
heimildarlög þegar á þessu þingi
Ályktun fundaríns var samþykkt
samhljóða i fundarlok og fer hún
hér á eftir:
„Fundur iðnaðarnefndar SSA
með iðnaðarmönnum og verk-
tökum á Austurlandi ályktar
eftirfarandi:
1. Fundurinn skorar á Alþingi
að samþykkja þegar á þessu
fyrsta þingi heimildarlög um
kísilmálmverksmiðju á Reyð-
arfirði.
2. Fylgt verði tillögum verkefn-
isstjórnar kísilmálmverk-
smiðjunnar hvað varðar und-
irbúning og framkvæmdir,
þannig að verksmiðjan hefji
rekstur vorið 1985.
3. Staðið verði þannig að öllum
undirbúningi þessara fram-
kvæmda, verkhönnun og til-
högun útboða, að tekið verði
fullt tillit til austfirsks at-
vinnulífs og að austfirsk
fyrirtæki geti tekið virkan
þátt í framkvæmdum-við kís-
ilmálmverksmiðjuna.
4. Fundurinn leggur áherslu á,
að staðið verði þannig að
framkvæmdum og rekstri kís-
ilmálmverksmiðjunnar, að
hún verði til eflingar al-
mennri iðnþróun á Austur-
landi.
5. Að lokum skorar fundurinn á
austfirsk fyrirtæki að vanda
til eigin undirbúnings vegna
þessara framkvæmda og efla
með sér samstöðu svo þeirrt
nýtist sem best þau tækifæri
sem bygging og rekstur kís-
ilmálmverksmiðju á Reyðar-
fiði býður upp á.“