Morgunblaðið - 28.03.1982, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. MARZ 1982
37

Her liggur hundurinn grafmn I (í milligrömmum taliö)
Epli Qk 2 W Eplamauk _ SWí'i \ 1 bolli 6 Eplakaka 1 sneiö, freðin ’é. 208
^B(fc Brauð flll 1 franskbrauösneiö Formkaka 1 sneið Lumma 293
114 171
Sm«ör 1 tsk- ósaltaö /fy Smjör ,í/ pr 1 tsk. saltaö 116 ^ Smjörlíki C 1 tsk. 140
" '-X Kjúklingur V4 bringa ■/Tz> 69 Kjúklingapæ freöiö 907 Kjúklingakarfa ’ '/‘J meö algengasta meölæti 1 Zb/Sí 2.243
Maís 1 kólfur 1 Maísflögur *ri 1 bolli * ► 256 I0„r Maís, niðursoðinn <m- 1 bolli | 384
Agúrka ÆM' ^ sneiöar f© Agúrka meö salatsósu ig ■''£&&■ 234 ||| Pikkles 1
iSgbiK Vínber Sfoj&p; 10 stk. Berjahlaup Hvítvín 1 glas S <l> 19 |
Sítróna 4 Soja-sósa A 1,sk- w 0.29 q Salt | /(’ : 1 tSk. 'S 1.938
,Ös "í6lk teí 1 glas '■* ► 122 Þurrmjólk „f'* ' 1 bolli p 322 Kotasæla 4579f
Svínakjöt (Cjff 100 gr. 59 Beikon •éjffjfr 4 sneiöar 54« ^kinka fízr 1.114
Kartafla 5 f>//n' Kartöfluflögur 10 stk. ízf'l’ 200 Kartöfluduft 1 bolli 1 K 485
Nautakjöt Stór hamborgari ' verksmiöjuframl. "^33 990 P- ^ Kjöthleifur XSfk f 1 sneið, freöin 1.304
Tómatur 14 Tómatsúpa 1 bolli 932 /// Tómatsósa i ífjm 1 bolli \J> 1.498
. Fiskur 100 gr. 50 Túnfiskur í dós 100 gr. 384 Túnfiskpæ freðiö 1 * 715 $
(CTS Blávatn 1 glas — 12 M\ Sódavatn jbn) 1 fi. 3Þ 39 Bíkarbónað sódi '7* 564 ^ e

Þótt á þessarí töflu séu ýmsar tegundir sem eru framandi okkur íslendingum gefa tölurnar vísbend-
ingu um hvaða fœðutegundir beri að varast og hverjar ekki.
Læknisfræðileg
ráðgáta
Á sama hátt og aukin saltneyzla
eykur blóðþrýsting dregur úr
kvillanum um leið og hún er
minnkuð. Árið 1972 var farið að
fylgjast með 1.500 manns í þremur
bæjum í Kaliforníu. í tveimur
bæjanna var fólkið látið minnka
saltneyzlu um þriðjung en í þriðja
bænum var neytt sama magns og
áður. Að þremur árum liðnum var
blóðþrýstingurinn hjá þeim sem
höfðu minnkað saltneyzlu orðinn
6,4% lægri en var hjá þeim sem
höfðu haldið uppteknum hætti.
Það er læknisfræðileg ráðgáta
hvers vegna saltneyzla hefur þessi
áhrif á blóðþrýstinginn. Vitað er
að sódíum-klóríð er afar mikil-
vægur þáttur í lífríkinu. í manns-
líkamanum haldast vefirnir rakir
með því að taka stöðugt til sín
vökva sem talinn er álíka saltur og
hið forsögulega haf þar sem líf á
að hafa kviknað í upphafi.
„Mannslíkamanum má líkja við
lítið haf sem takmarkast af húð-
inni,“ segir Hauers, en í þessu
innra hafi, ef svo má að orði kom-
ast, er nauðsynlegt að rétt jafn-
vægi haldist milli salts og vatns
og á þessu jafnvægi veltur öll
helzta starfsemi mannslíkamans,
þar með talin starfsemi hjartans
og taugakerfisins. Það eru nýrun
sem að mestu leyti sjá til þess að
þetta jafnvægi haldist. Heilbrigð-
ur líkami þarfnast einungis 200
milligramma af sódíum á dag og
getur ekki nýtt meira. Allt um-
framsódíum þurfa nýrun að losa
líkamann við svo jafnvægi haldist.
Venjulegt heilbrigt fólk getur —
þótt ekki sé það ráðlegt — úðað í
sig brimsöltu ómeti með tólf si-
nnum meira sódíum en líkaminn
hefur þörf fyrir og losað sig síðan
við það á örfáum dögum án þess
að verða meint af. Aðeins hjá
þeim sem þjást af of háum blóð-
þrýstingi verður of mikið salt til
vandræða, án þess þó að vitað sé
hvers vegna.
Margt bendir til þess að ólag á
nýrnastarfseminni — þ.e.a.s. þeg-
ar nýrunum tekst ekki að skila
umframmagni af sódíum sína leið
— eigi sök á of háum blóðþrýst-
ingi. En of hár blóðþrýstingur er
líka arfgengur sjúkdómur. Hann
leggst fremur á sumar fjölskyldur
en aðrar og er einnig algengari
meðal fólks af einum kynþætti en
öðrum. Negrum er t.d. helmingi
hættara við að fá of háan blóð-
þrýsting en þeim sem teljast til
ljósra kynþátta. Það blasir við að
sumir einstaklingar eru móttæki-
legir fyrir sjúkdómnum en aðrir
alls ekki, sama hversu mikið salt
þeir háma í sig. Talið er að milli 20
og 40% Bandaríkjamanna séu
móttækilegir, en samt virðist
ógjörningur að segja fyrir um það
hvort ákveðinn einstaklingur sé
líklegur til að fá sjúkdóminn eða
ekki. Þvi telja sérfræðingar yfir-
leitt skynsamlegt að ráðleggja al-
menningi að halda saltneyzlu í
1 lágmarki. Þegar hollustufræð-
ingar láta boð út ganga um skað-
semi salts er sem sé um að ræða
heilsuvernd eða „fyrirbyggjandi
aðgerðir", eins og það heitir á
vondu máli, nema þegar um er að
ræða fólk sem þegar þjáist af of
háum blóðþrýstingi en þá er bráð-
nauðsynlegt að draga úr salt-
neyzlu svo sem frekast er kostur.
Saltlíki?
En hvað með saltlíki, þ.e.a.s.
efni sem kemur í stað salts en hef-
ur ekki að geyma sódium-klóríð?
Matvælaframleiðendur voru að
sjálfsögðu ekki seinir á sér að
hefja framleiðslu á saltlíki og þeg-
ar eru fjölmargar tegundir komn-
ar á markað. Sala á saltlíki hefur
aukizt verulega á síðustu árum en
þó ekki eins og vænta mætti. Því
miður á saltlíki fátt sameiginlegt
með salti nema nafnið og saltan
keim. Þeir sem eitthvað kunna
fyrir sér í matreiðslu — að ekki sé
minnzt á hofmóðuga sælkera —
fussa og sveia við því. Flestar teg-
undir saltlíkis eru með sterkum
beizkum keim, en í staðinn fyrir
sódíum-klórið er haft í það pót-
assíum-klóríð. Auk þess telja
læknar að pótassíum-klóríð sé
sennilega skaðlegt og líkur eru á
því að það valdi magasári sé það
óspart notað. Loks leikur grunur á
að ekki þurfi sumir nýrnasjúkl-
ingar mjög stóra skammta af
þessu efni til að það geti riðið
þeim að fullu.
(Heimild: Newsweek)
Þakka af alhug öllum ættingjum mínum og
vinum sem glöddu mig með heimsóknum,
gjöfum og skeytum á áttræðisafmæli mínu 2.
febrúar sl. oggerðu mér daginn ógleymanleg-
an.
Guð blessi ykkur öll.
Sigurður Konráðsson,
Varmalandi.
Lóðaúthlutun í
Reykjavík 1982
Lóöanefnd hefur reiknaö stig umsækjenda um lóöir, sem
auglýstar voru til umsóknar 10. mars sl. ;
Upplýsingar um stigaútreikning veröa eingöngu veittar í ;
síma 12248 kl. 8.20—16.15 til og meö 31. mars nk. Skrif-
legar athugasemdir skulu hafa borist Lóöanefnd Reykjavík-
ur, Skúlatúni 2, fyrir kl. 16.15 fimmtudaginn 1. apríl nk.
Athygli er vakin á, aö um er aö ræöa útreikning stiga, en
ekki hefur enn veriö tekin afstaöa til annarra atriða, s.s.
fjármögnunar. Lóðanafnd Reykjavíkur.
Skákþing Islands 1982
verður haldiö sem hér segir:
Landsliðsflokkur 1.—15. apríl.
Áskorendaflokkur og opinn flokkur 3.—12. apríl.
Þátttökurétt í áskorendaflokki eiga þeir, sem hafa
a.m.k. 1900 skákstig.
Opinn flokkur er opinn öllum þátttakendum.
Innritun í síma 27570 virka daga kl. 16—19.
Stjórn Skáksambands íslands.
■p ■ ■ ■ J m m na.
Tolvunamskeið
Notendanámskeiö
Ný 10 daga námskeið í meöferð tölva eru að
hefjast.
Námskeiöin eru ætluö fyrir starfsmenn og
stjórnendur fyrirtækja, svo og einstaklinga, sem
hafa áhuga á því aö afla sér starfsmenntunar á
þessu sviöi.
Kennt veröur eftirfarandi m.a.:
Aö færa bókhald og reikna laun, skrifa út reikn-
inga og halda utan um lager meö tölvu, einnig
aö gera áætlanir, geyma og finna upplýsingar
og skrifa skýrslur og bréf.
Viö kennsluna eru notuð 8 Commodore-tölvu-
kerfi, sams konar og eru í notkun hjá fjölda
fyrirtækja út um land allt.
Kennsla fer fram frá kl. 9—12 fyrir hádegi eöa
kl. 2—5 síödegis.
Æfingatímar á kvöldin eftir þörfum undir stjórn
leiðbeinenda. Reyndir leiöbeinendur.
Næsta námskeiö hefst 31. mars nk.
Innritun í síma 25400