Morgunblaðið - 18.05.1982, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 18. MAÍ 1982
Halldór Blöndal, alþingismaður:
Baráttan stendur um
nýíðnað fyrir norðan
Það var erfitt að sitja undir því
sem þingmaður Norðlendinga, þegar
Blönduvirkjun var ákveðin, að ekki
skyldi vikið að því einu orði, að stór-
iðja risi hér við Eyjafjörð eða annars
staðar á Norðurlandi. Vitaskuld eru
það svik við byggðarlögin þar og
raunar við byggðastefnuna sem
slíka, en kjarni hennar hefur verið
sá, að nauðsynlegt sé að efla byggðir
Eyjafjarðar sérstaklega til mótvæg-
is við höfuðborgarsvæðið. Okkur
Norðlendinga hefur dreymt stóra
drauma um virkjun Blöndu og þann
nýiðnað, sem hér risi hennar vegna.
Nú hafa þessir draumar að því leyti
snúizt upp í martröð, að við erum
fjær því en nokkru sinni, að virkjun
Blöndu geti verkað sem vítamíns-
sprauta til frambúðar á atvinnulífið
hér nyrðra.
Eyjafjörður hefur gleymzt
Ég gerði atvinnumál Norðlendinga
sérstaklega að umræðuefni við af-
greiðslu kísilmálmverksmiðjunnar á
Alþingi. Ég minnti á, að við Norð-
lendingar hefðum stutt þessar hug-
myndir og aldrei rennt öfundaraug-
um til Austfirðinga þeirra vegna,
þótt fyrir því mætti færa haldgóð
rök, að verksmiðjan væri jafn vel
eða betur komin við Húsavík eða
Akureyri en við Reyðarfjörð. Um
leið lagði ég áherzlu á, að árangur
þeirra væri svo mikill vegna þess, að
heima í héraði hefði náðst samstaða
um verksmiðjuna og allir þingmenn
kjördæmisins lagzt á eitt.
Síðan rakti ég þær hugmyndir,
sem uppi hafa verið um nýiðnað á
Hann er að leggja drög að því, að
nýiðnaðar- og stóriðjuhugmyndum
okkar Norðlendinga verði fórnað
fyrir kaup i gamaldags álveri við
Straumsvík.
Hann var ekki reiðubúinn til þess að
ræða atvinnumál Eyfirðinga og Ak-
ureyringa á Alþingi fyrir skömmu og
getur ekki hugsað sér neinar breyt-
ingar.
Hann hefur aldrei farið dult með, að
hann geti ekki undir neinum kring-
umstæðum hugsað sér nýtt stórfyr-
irtæki, sem byggir i orkufrekum
iðnaði i Norðurlandi.
Kaup á álverinu fyrir sunnan skapar engum manni ný
atvinnutækifæri — og er sama eölis og innflutningur á
ryðkláfum frá Englandi
Norðurlandi. Það er rétt, að unnið er
að könnun á rekstrargrundvelli
trjákvoðuverksmiðju við Húsavík.
Það mun koma í hlut okkar þing-
mannanna að fylgja þvi máli eftir
eins og efni standa til.
Á hinn bóginn sýna þau gögn, sem
ríkisstjórnin hefur lagt fram á Al-
þingi í vetur, að engar hugmyndir
eru nú uppi um nýiðnað, hvað þá
stóriðju við Eyjafjörð. Við saman-
burð á gögnum frá fyrri þingum
kemur sem sagt í ljós, að þar sem
áður stóð Eyjafjörður eða Akureyri,
er komin eyða. Á þessi byggðarlög
má ekki minnast.
Þetta er þeim mun athyglisverð-
ara sem fyrir liggur nú (eftir að Al-
þingi var slitið vel að merkja) álits-
gerð frá staðarvalsnefnd, þar sem
þrír þeirra átta staða, sem tilnefndir
eru vegna nýs álvers, eru við Eyja-
fjörð. Hinir í grennd við höfuðborg-
ina og svo Þorlákshöfn.
Hafa Eyfirðingar
efni á þessu?
Hinar blómlegu byggðir Eyja-
fjarðar þykja tíðindum sæta í öðrum
landsfjórðungum. Akureyri er róm-
uð fyrir vöruvöndun. Enginn annar
bær byggir afkomu sína í jafn ríkum
mæli á útflutningsiðnaði. Allt er
þetta satt og rétt. Samt viðurkenna
allir, sem kunnugir eru, að undir-
staðan sé að riðlast. Bygginga- og
húsgagnaiðnaðurinn er svipur hjá
sjón, sumpart vegna samkeppni er-
lendis frá, sumpart vegna verri efna-
hags fyrirtækja og heimila. Ullar-
iðnaðurinn á í vök að verjast eins og
gerst má sjá af síendurteknum
kveinstöfum þeirra sambandsmanna
í Degi. Verkefnaskortur Slippstöðv-
arinnar er yfirþyrmandi og eins og
að setja salt í sárið að heimila inn-
flutning ryðkláfa erlendis frá á
sama tíma og raðsmíði fiskiskipa er
ýtt til hliðar. Á vigsludegi nýja
mjólkursamlagsins kynnti landbún-
aðarráðherra óhjákvæmilegan sam-
drátt á mjólkurframleiðslu í Eyja-
firði, enda hafði Steingrímur Her-
mannsson, meðan hann var landbún-
aðarráðherra, gloprað niður fyrir
handvömm þeim markaði sem þó var
fyrir óðalsost í Bandaríkjunum.
Otalin er útgerð skuttogaranna og
fiskverkun henni tengd. Ekki er það
Flugfaxi áttu að heita
Hjólreiðadag-
urinn nálgast
Eftir Ivar Orgland
Ég man glöggt hve hrifinn ég
var af nöfnunum á íslenskum
flugvélum: Skymastervél Loftleiða
hét Hekla, seinna kom Geysir.
Fyrsta Skymasterflugvél Flugfé-
lags íslands hét Gullfaxi. Hún
kom til íslands sumarið 1948.
Seinna fengu Loftleiðaflugvélar
nöfn eins og Leifur Eiríksson,
Þorfinnur karlsefni, Bjarni Herj-
ólfsson, Guðbjörg Þorbjarnardótt-
ir og Eiríkur rauði, ef ég man rétt,
en Flugfélag íslands fékk Hrím-
faxa, Glitfaxa, Gljáfaxa o.fl. Má
vera að Loftleiðanöfnin hafi verið
nokkuð þung, en samt skemmtileg
til minningar um landnámið vest-
an hafs. — Faxanöfnin voru að
öllu leyti góð og skemmtileg.
Eins og kunnugt er, hefur SAS
víkinganöfn á flugvélum sínum,
Það hentar bæði í Danmörku,
Noregi og Svíþjóð. Dæmi: Ottar
viking, Svein viking o.s.frv. —
Braathen SAFE notar gömul nöfn
úr Noregssögunni, t.d. konunga-
nöfn, á sínum Boeing-vélum.
Þegar ég frétti að íslenskar
flugvélar séu nú, eftir sameining-
una, orðnar nafnlausar, verð ég
fyrir sárum vonbrigðum. Það var
gaman í gamla daga að geta sagt:
Ég fór með Gullfaxa frá Reykja-
vík til Osló á hér um bil sex
klukkustundum. En ankannalegt
hefði verið að segja að ferðin hefði
verið farin með TF-ISE!
Fyrir fáum dögum fór ég frá
Keflavík til Osló með TF-FLI!
Kannast nokkur maður við þessa
vél, nema þeir sem vinna hjá
Flugleiðum og ef til vill nokkrir
aðrir áhugamenn? — Þetta er
Boeing-vél af stærri gerðinni og
tekur 164 farþega. Gullfaxi og Sól-
faxi, sem nú fljúga nafnlausar —
en við munum nöfn þeirra — eru
af minni gerðinni.
Það var í þriðja sinn sem ég
flaug með TF-FLI, og mér þykir
mjög vænt um þessa vél. Ég hef
talað við marga íslendinga um
nafnlausu flugvélarnar. Það er
eitthvað óíslenskt í þessu nafn-
leysi. íslendingar gefa öllum hlut-
um einhver nöfn. Persónuleg
tengsl milli manns og vélar eru
horfin.
íslendingur í Osló, sem hefur
dálítið meira af flugvélum að
segja en flestir aðrir, tók undir
þetta á þann hátt, að mér flugu í
hug orð Jóns Hreggviðssonar í ís-
landsklukkunni, þegr hann segir:
0, nefndu það ekki ógrátandi.
En einmitt nú á leiðinni austur
til Osló 30. apríl sl. datt mér í hug
nafn, sem ég gef hér með TF-FLI.
Leyfi ég mér að breyta stöfunum
(sem hún að sjálfsögðu líka mun
bera áfram): FLI í Flugfaxi!
Ég sagði að gamni mínu um
borð í flugvélinni, bæði við annan
flugmanninn og flugfreyju, að ég
væri búinn að gefa vélinni þetta
nafn og mér skildist á þeim að þau
hefðu failist á það. — Spurningin
er nú: Hvað segja valdamennirnir
hjá Flugleiðum? Vonandi finnst
þeim uppástunga mín góð, og von-
ast ég þá til að geta átt einhverja
hlutdeild í athöfninni þegar
kampavínsflaskan verður brotin á
nefi vélarinnar með orðunum: Ég
gef þér heitið Flugfaxi, þó seint sé.
(Vélin er að verða tveggja ára
gömul.) Betra seint en aldrei. Og
ef svo skyldi fara, að ósk mín verði
ekki uppfyllt, þá mun ég samt
halda áfram að nota þetta nafn á
þessari vél og segja það öllum sem
ég tala við, og því trúi ég að
smámsaman eignist hún nafnið,
þó að hún haldi opinberlega áfram
að vera nafnlaus.
Með þessum orðum þakka ég
áhöfninni kærlega fyrir síðast (við
flugum þægilega á tveim klukku-
stundum). Flugfaxi reyndist enn
einu sinni frábær flugvél, og lang-
ar mig nú bara að fara bráðum
aftur til íslands með Flugfaxa.
Asker, í maí 1982.
Eftir dr. Þór
Jakobsson
Hjólreiðadagurinn stendur fyrir
dyrum. Hann verður nk. sunnu-
dag, 23. maí (e.h.), og er eins og í
fyrra haldinn á vegum Styrktarfé-
lags lamaðra og fatlaðra.
Nú þegar eru hundruð manna á
öllum aldri að búa sig til þátttöku
og enn fleiri leggja þeim lið, sem
ætla að hjóla. En dag frá degi
munu þúsundir bætast við þennan
marglita hóp.
Sumir þeirra huga að reiðhjól-
um sínum og hyggja gott til
hressilegrar útivistar, en safna
jafnframt eftir getu og aðstæðum
fé til stuðnings velferðarmálum
aldraðra.
Aðrir efla daginn með tillagi
sínu hversu smátt sem það er:
Safnast þegar saman kemur, en
féð á að nota til að gleðja og
hjálpa þeim sem komnir eru til
ára sinna.
Kynning á hjólreiðadeginum fer
um þessar mundir fram í skólum
Reykjavíkur og nágrennis, en nú
bætast við frá í fyrra eftirtalin
bæjarfélög: Mosfellssveit, Sel-
tjarnarnes, Kópavogur, Garðabær
og Hafnarfjörður. Áhugi skóla-
stjóra og kennara hefur verið mik-
ill og er velvild þeirra ómetanleg
hjálp í undirbúningnum.
Eins og í fyrra fær hver þátt-
takandi söfnunarkort. Á þeim
standa einkunnarorðin að þessu
sinni: Látið öldruðum líða vel. Þau
hafa verið afhent í skólum, en
einnig má fá þau á skrifstofu
Styrktarfélagsins að Háaleitis-
braut 13. Á kortið skrifa þeir nafn
sitt sem heita á hjólreiðamanninn
og styrkja vilja málefnið með dá-
lítilli upphæð. Engin sérstök upp-
hæð er áskilin, m.ö.o. ekkert lág-
mark er sett sem skilyrði fyrir
þátttöku. Ennfremur er brýnt
fyrir öllum, að hér er alls ekki um
keppni að ræða. Þvert á móti er
fólk hvatt til að fara sér að engu
óðslega, fara sér hægt og hvíla sig
jafnoft og þurfa þykir.
Hjólreiðadaginn sjálfan er safn-
ast saman kl. 1 e.h. við 15 tiltekna
skóla á höfuðborgarsvæðinu og er
hjólað þaðan á LaugardalsvöU.
Þeir, sem fjærst búa, hjóla beint,
en aðrir meiri og minni krókaleið-
ir. Hjóla því allir svipaða vega-
lengd.
Lögreglan í Reykjavík og ná-
grenni tekur þátt í undirbúningi
dagsins og mun leiðbeina og að-
stoða á margan hátt sjálfan
Hjólreiðadaginn, t.d. fara í broddi
fylkingar og stjórna umferð.
Einnig munu um 75 hjólreiða-
kappar úr Hjólreiðafélagi Reykja-
víkur aðstoða þátttakendur, vísa
leiðina og hlaupa undir bagga, ef
þörf krefur.
Á Laugardalsvelli afhenda
hjólreiðamenn fégjafir sínar sem
þeir hafa safnað, fá viðurkenn-
ingarskjal fyrir unnið afrek og
svaladrykk eftir langa ferð að
baki, en ýmislegt verður til
skemmtunar og afþreyingar með-
an staldrað er við á vellinum, tón-
líst, trúðar og fleira sem er í und-
irbúningi. Heim verður farið
skemmstu leið með samfylgd
hjólreiðafélagsmanna og lögreglu.
Margir leggja hönd á plóginn
við undirbúning Hjólreiðadagsins,
en framkvæmdanefnd skipa Sig-
urður Magnússon, framkvæmda-
stjóri Styrktarfélags lamaðra og
fatlaðra, sem er formaður undir-
búningsnefndarinnar, Bryndís