Morgunblaðið - 30.10.1982, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. OKTÓBER 1982
17
Hörður Hafsteinsson, flugmaður, í umhverfi sem hann kann vel við sig í.
Koma mætti í veg fyrir
flugslys með flugum-
sjón fyrir einkaflug
Flug
Ágúst Asgeirsson
ÞAÐ ER nær ófrávíkjanleg regla,
að þegar slys verða í einkaflugi,
hefst umræða um öryggi flugsins i
röðum flugáhugamanna. Oft er
komist að þeirri niðurstöðu, að
forða hefði mátt slysi ef flugmað-
urinn hefði verið nákvæmari í at-
hugun á veðurfari og fleiru er flug-
ið varðar. Sakna menn þá oft þess
að ekki er fyrir hendi þjónustu-
miðstöð, eða flugumsjón fyrir
einkaflugið. Fundir og ráðstefnur
félaga einkaflugmanna og flug-
áhugamanna hafa skorað á áhrifa-
menn eða ályktað um nauðsyn
þjónustumiðstöðvar fyrir einka-
flugið, án þess að málinu hafi mið-
að áfram. Og fyrir skemmstu
fregnaði Mbl. að þaulreyndur at-
vinnuflugmaður, Hörður Haf-
steinsson, hafi beitt sér fyrir því að
sett verði á laggirnar þjónustu-
miðstöð fyrir einkaflugmenn og
jafnframt boðist til að veita mið-
stöð af þessu tagi forstöðu. Erindi
hans er til meðferðar hjá Flugráði.
„Það sem fyrst og fremst vakir
fyrir mér er að auka öryggi í
einkaflugi og reyna þannig að
koma í veg fyrir slys á litlu
flugvélunum, sem mörg hver
stafa af ókunnugleika flug-
manna á staðháttum og veður-
fari á landinu, sem breytist æði
oft á mjög skömmum tíma. Ég er
sannfærður um að með flug-
umsjón af þessu tagi hefði mátt
koma í veg fyrir mörg slys á
undanförnum árum,“ sagði
Hörður Hafsteinsson í samtali
við Mbl.
„Það er um ár síðan ég fór að
viðra þessa hugmynd við ýmsa
aðila, sem málið er skylt, svo
sem starfsmenn Flugmála-
stjórnar, flugmálastjóra, flug-
umferðarstjóra, loftferðaeftir-
litsmenn, veðurstofumenn og
aðra. Alls staðar hef ég orðið var
við mikinn áhuga á þessu máli,
og á ráðstefnu Vélflugfélags ís-
lands í vor var í raun og veru
óskað eftir því að þessari starf-
semi yrði komið á.
Það hefur lengi verið mikill
áhugi á þessu, og til dæmis eru
mörg ár frá því að Agnar
Kofoed-Hansen flugmálastjóri
fór að hafa orð á því á fundum
með einkaflugmönnum að hér
þyrfti að koma upp einhvers
konar þjónustu við einkaflug-
menn. Þessari hugmynd hafa
hann og fleiri haldið á lofti í
mörg ár, en aldrei verið neinn
aðili sem haft hefur áhuga á að
framkvæma þessa hugmynd. Er
það miður því vöntun þessarar
þjónustu er líklega búin að kosta
mörg mannslíf," sagði Hörður.
Samkvæmt hugmyndum
Harðar yrði ávallt reyndur flug-
maður fyrir hendi í þjónustu-
miðstöð/flugumsjón einka-
flugmanna, sem fylla nokkur
hundruð. Yrði hann þeim til
ráðgjafar í öllu sem viðkæmi
fluginu, t.d. varðandi flugáætl-
anir og heppilegustu flugleiðir á
áfangastað. í miðstöðinni væru
jafnan allar tiltækar upplýs-
ingar um veðurfar og veðurspár
og ástand flugvalla. Hörður var
beðinn um að lýsa hugsanlegri
starfsemi þjónustumiðstöðvar af
þessu tagi. Hann sagði:
„Við skulum reyna að lýsa
þessu með eftirfarandi dæmi:
Einkaflugmaður kemur inn í
þjónustumiðstöðina og segist
ætla til Akureyrar. Miðstöðin
hefur á takteinum nýjustu upp-
lýsingar um veður og spár fyrir
Akureyri og Reykjavík og flug-
leiðina þar á milli. Komi í ljós að
beinasta flugleið er illfær eða
ófær eru kannaðir möguleikar á
hvort önnur flugleið komi til
greina, því oft kemur fyrir, að
ein leið er vel fær þótt önnur sé
lokuð. Ef fyrirhugaða flugleiðin
er ófær eða illfær eru aðrar
flugleiðir, sem reynast kynnu
opnar, ráðlagðar. Komi hins veg-
ar í ljós að engin flugleið er
greiðfær ráðleggur flugumsjón
viðkomandi flugmanni að hætta
við flugið.
í miðstöðinni gerir flugmaður-
inn flugáætlun, sem inniheldur
upplýsingar um áfangastað,
flugleið, nöfn farþega, flugtíma
til áfangastaðar, stopp þar og
komutíma til baka. Flugumsjón
mundi svo fylgjast með flugi
þessa flugmanns og ef veður
breyttust til hins verra yrði haft
samband við hann og honum
gefnar nýjustu upplýsingar.
Flugmenn yrðu jafnan í tal-
stöðvarsambandi við flugum-
sjónina á sérstakri bylgjulengd,
og mundi það t.d. létta vissu
álagi af flugstjórnarmiðstöðinni
í Reykjavík, sem stjórnar um-
ferð áætlunar- og atvinnuvéla
yfir landinu. Miðstöðin gæti
einnig komið áleiðis skilaboðum
til flugmanns eða frá honum, en
það er ekki fyrir hendi með nú-
verandi skipulagi fjarskiptasam-
bands við flugvélar.
Með þessu móti væri hægt að
taka upp tilkynningarskyldu
sjónflugsflugvéla, en ef einka-
flugmönnum væri skylt að til-
kynna staðarákvörðun og flug-
stefnu á hálfrar stundar fresti
væri strax hægt að útiloka stór
leitarsvæði ef flugvél yrði fyrir
óhappi á leið sinni. Hér er um
mikið öryggisatriði að ræða, þvi
ef eitthvað færi úrskeiðis, er
hver mínúta dýrmæt, til dæmis
ef flugvél hefði orðið að nauð-
lenda eða brotlent og flugmaður
og farþegar lægju slasaðir í flak-
inu.
Þess má geta, að vísir var að
flugumsjón af þessu tagi í sam-
bandi við flugdaginn á Akureyri
í sumar, og þótt sú reynsla hefði
verið stutt, var hún góð og
flugmenn ákaflega hrifnir. Það
er reyndar alls staðar mikill
áhugi á þessu máli, hvar sem ég
hef stungið niður fæti. Ég er
reiðubúinn að koma hugmynd-
inni í framkvæmd og taka þetta
starf að mér og sjá alfarið um
rekstur flugumsjónar af þessu
tagi,“ sagði Hörður.
Þess má að lokum geta, að
Hörður er þrautreyndur flug-
maður, hefur mörg þúsund flug-
tíma að baki í almennu leigu-
flugi hér á landi og til nágranna-
landanna, og þekkir því vel til
þeirra þátta, sem áhrif hafa á
flug milli staða hér á landi.
— ágás.
Reykjavíkurborg:
Viðræðunefnd um stjórn Landsvirkjunar
BORGARRÁÐ skipaði á fundi sín-
um á þriðjudag, viðræðunefnd við
iðnaðarráðuneytið og Akureyrarbæ,
vegna viðræðna um breytt fyrir-
komulag á stjórn Landsvirkjunar,
samkvæmt upplýsingum sem Mbl.
fékk hjá Davið Oddssyni borgar-
stjóra.
Sagði Davíð að skipan viðræðu-
nefndarinnar og verkefni hennar,
væri á grundvelli bráðabirgða-
ákvæðis í sameignarsamningi
Landsvirkjunar og Laxárvirkjun-
ar, sem samþykkt var um áramót
1980 og 1981.
I nefndina voru kjörnir af hálfu
Reykjavíkurborgar Davíð Odds-
son, Birgir Isl. Gunnarsson, Sigur-
jón Pétursson og Kristján Bene-
diktsson.
Færeyingur
Myndlist
Valtýr Pétursson
í anddyri og á göngum Norræna
hússins stendur nú yfir sýning á
nokkrum myndum eftir færeyskan
listamann að nafni Amariel Norð-
oy. Þessi sýning stendur aðeins í
nokkra daga, og er það miður, því
að hún er vel þess virði, að henni
sé veitt athygli. þarna eru nokkrar
litógrafíur og krítarmyndir eftir
færeyskum fyrirmyndum, og eru
þær því bæði sérstakar í efnisvali
og litameðferð. Það er sterkur
svipur af umhverfi eyjanna í þess-
um fáu myndum, og listamaður-
inn sver sig í ætt við myndrænt
uppeldi, er hann mun hafa hlotið á
danskri grund.
Amariel Norðoy hefur áður sýnt
hér á landi og þá með fleiri lista-
mönnum úr Færeyjum, nánar til-
tekið á færeysku vikunni í Nor-
ræna húsinu árið 1973. Ef satt
skal segja, man ég lítið eftir
myndum hans á þeirri sýningu, en
í þetta sinn hafði ég mikla ánægju
af að sjá þessar fáu myndir. Að
mínum dómi hefur Norðoy ágæt
tök á krít, og ég held, að fullyrða
megi, að hann hefur miklu meira
vald á krítarmyndum sínum en
litógrafíum. Litógrafíurnar eru að
vísu afar einfaldar í sniði og því
sterkar í byggingu, en það er eins
og vanti svolitla snerpu til að
gæða þessi verk verulegu lífi, en
það tekst aftur á móti mjög vel, er
Norðoy notar krítina. Alls eru á
þessari litlu sýningu-fjórtán verk
og því rúmt um hlutina í anddyr-
inu. Heildin fer mjög vel, og það er
skemmtilegur blær yfir þessu
samsafni.
Listamaðurinn mun ekki við
eina fjölina felldur, og mér er
sagt, að hann stundi skipasmiðar
jafnframt því að mála og teikna.
Hann virðist samt hafa verið ötull
við að koma verkum sínum á
framfæri og haldið sýningar víða í
Færeyjum og Danmörku. Einnig
hefur hann sýnt í Óslo og Helsinki
og svo auðvitað hér á landi, eins og
áður er sagt. Öll þau verk ,sem
sýnd eru að sinni, eru til sölu, og
ég furðaði mig á að þessar myndir
skyldu ekki hafa runnið út eins og
heitar bollur. Þær láta að vísu
ekki mikið yfir sér, en ég er viss
um að þær vinna hug manns við
nánari kynni enda allar í ágætum
gæðaflokki. Það hefði verið
skemmtilegt, ef þessi sýning hefði
getað staðið lengur, en það þýðir
víst ekki að tala um það nú. En ef
þessi listamaður á leið hingað aft-
ur, væri ánægjulegt að fá að sjá
svolítið meira af verkum hans og
þá fjölbreyttara úrtak ef það er
fyrir hendi.
I Djúpinu
Þá er aftur tekið til við að halda
sýningar í Djúpinu, en sýningar
lögðust þar af um tíma, og eftir því
sem ég best veit, hafði jazzinn þá
yfirhöndina. Nú er sem sagt aftur
farið að koma myndlist þar á fram-
færi eins og áður fyrr. Þetta er
ágætur staður, og því ástæða til að
fagna því, að myndlist skuli komin
þar aftur í sinn fyrri sess.
Nú er það Magnea Soffía Hall-
mundsdóttir sem efnt hefur til sinn-
ar fyrstu sýningar. Hún hefur
stundað myndlistarnám og tré-
skurð undanfarin ár og lagt stund á
fleiri en eina listgrein: Tréskurð,
teiknun, vatnsliti og skúlptúr. Allt
þetta er til sýnis á sýningu hennar í
Djúpinu, og það hvarflar að manni,
að hún sé nokkuð óráðin enn og viti
vart, hvar hún eigi að beita sér af
öllum kröftum. Það virðist margt
kalla að þessari konu, en ég læt það
flakka hér, að mér finnst hún ná
mestum árangri er hún á við massa
í skúptúr, eins og Þrenning 1, sem
gerð er í marmara, bendir til. Form
hennar er að vísu dálítið veikt í
flestum þessara verka, en hún
þreifar fyrir sér og það er góðs viti.
Á sýningunni kennir sem sé margra
grasa og því verður heildarsvipur
þessarar sýningar nokkuð sundur-
laus, og maður veit vart hvað á að
taka alvarlega og hvað ekki. En
þarna er eitthvað í gerjun sem ef til
vill á eftir að koma betur í ljós með
tíð og tíma. Það vill oft verða svo,
að frumraun fólks við að koma
verkum sínum fyrir almennings-
sjónir segir ekki alla þá sögu, sem
ætlast er til. Þannig held ég, að
Magnea Soffía hefði átt að vera
svolítið harðari við sjálfa sig og
velja jafnvel eingöngu skúlptúr á
sína fyrstu sýningu. Vatnslita-
myndir hennar eru vel og natnis-
lega unnar, en þær vantar kraft og
spennu til að gegna hlutverki sínu.
Teikningar hennar eru einnig síðri
en skúlptúrinn. Hver veit nema það
sé hin plastíska tilfinning, sem er
þungamiðja þessara verka? Það er
ekki ótrúlegt.
Það er svolítill byrjandabragur á
þessari sýningu og ekkert við það að
athuga. Það á sem sagt enn eftir að
koma fram, hvar hæfileikar
Magneu Soffíu liggja, en það má
hún eiga, að hún gerir tilraunir og
leitar fyrir sér, og einmitt þannig
getur náðst árangur, ef hlutunum
er nægilega fylgt eftir með dugnaði
og einurð. Það eru margar leiðir
opnar nú á tímum í myndlist og allt
mögulegt leyfilegt, eins og sagt er.
Ég held, að Magnea Soffía geti
komist með hæfileikum sínum inn á
ýmis svið, ef hún hefur hugann eins
opinn á komandi tímum og hún
virðist hafa haft að undanförnu.
Annars er eins og allir vita erfitt að
spá, og þá einkum og sér í lagi um
framtíðina.
Valtýr Pétursson