Morgunblaðið - 30.10.1982, Qupperneq 30

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. OKTÓBER 1982
30
Sextugur:
Pétur Þorbjörns
son, skipstjóri
Pétur er fæddur í Reykjavík
hinn 25. október 1922, sonur hjón-
anna Arndísar Benediktsdóttur og
Þorbjarnar Péturssonar. Móður-
ættin gróin bændaætt um Kjós og
Kjalarnes, kennd við ættaróðalið
Vallá.
Föðurættin útCegsbændur og
sjómenn mann fram af manni um
Alftanes. Þegar Þorbjörn var barn
að aldri fórst faðir hans í fiski-
róðri sem formaður á bát sínum,
með allri áhöfn. Var drengurinn
þá tekinn í fóstur af föðursystur
sinni að Hákoti og ólst þar upp til
fullorðinsára.
Þorbjörn fór á sjóinn strax er
hann hafði aldur til, gerðist vél-
stjóri.
Pétur var níu ára þegar hann
fór fyrst á sjóinn með föður sínum
á síldveiðar fyrir norðurlandi á
línuveiðaranum Rifsnesi. Fór á
hverju sumri til 14 ára aldurs, er
hann réðist sem fullgildur háseti á
sama skip.
Símon skipstjóri lét smíða kassa
fyrir drenginn til að standa á, svo
hann næði upp fyrir lunninguna
til að henda kastlínunni yfir í bát-
ana, þegar lagt var að þeim til
uppbindingar og háfunar. Gætti
þar strax uppörvunar, fá að vera
með í störfum, finna sig gera
Kagn.
Pétur minnist þeirra manna,
sem hann var með á þessum árum
með hlýhug.
Pétur var í siglingum til Eng-
lands öll stríðsárin, lengst af á
línuveiðaranum Sigríði, sem var
undir sömu framkvæmdastjórn og
Rifsnesið. Siglt var með bátafisk,
sem tekinn var í Vestmannaeyjum
og víðar.
Pétur byrjaði sem kyndari og
vann sig upp í að vera annar vél-
stjóri. Þurfti þá bæði að kynda og
gæta vélarinnar. Var það mikil
vinna við lempingu á kolum. Voru
þetta oft slarksamar ferðir, í
vondum veðrum á hlöðnu skipi og
venjulega í kapphlaupi við tím-
ann, sem var háður söludegi og
flóði.
Pétur var orðinn 27 ára þegar
hann sté um borð í togara. Varð 1.
stýrimaður og afleysingaskip-
stjóri eftir sjö ár, fastur skipstjóri
þremur árum síðar, hefur unnið á
stjórnpalli í röskan aldarfjórðung
og er það orðinn lengri tími, en
hjá flestum öðrum.
Þegar síldveiðarnar brugðust
árið 1968, var brugðið á það ráð að
leyfa bátaflotanum togveiðar í
landhelginni. Voru opnuð afmörk-
uð svæði, aðallega út af S- og
SV-landi, Faxaflóa og Snæfells-
nesi. Bátar 105 tonn að stærð og
minni máttu stunda veiðar inn að
1,0 sjómílu frá landi. Skip stærri
en 105 tonn allt að 400 tonnum
máttu fara inn að 4,0 sjómílum.
Það var ekkert áhlaupaverk að
hefja veiðiskap með botnvörpu
inni í þessum hólfum, sem svo
voru nefnd. Botnlagið ókannað að
mestu víðast hvar, sums staðar
neðansjávargosstöðvar, hraun-
drangar og harður botn með
sandræmum hér og þar, sem
reyndust fiskisælar. Skipstjórnar-
mönnum tókst vonum framar að
ná árangri í veiði. Komu þar til
kynni frá þroskaneta- og snurvoð-
arveiðiskap hjá sumum þeirra,
sem þó var ekki einhlítt. Þurfti
miðagleggni og nákvæmni í stað-
arákvörðunum til að halda kláru
togi og vera innan þeirra marka
sem bátum og skipum voru sett.
Vindátt og straumar gátu gert allt
erfiðara á því litla dýpi sem oftast
var um að ræða.
Eftir um það bil þriggja ára
reynslu voru veiðiafköstin orðin
það góð að menn voru farnir að
stofna til þessarar útgerðar.
Árið 1971 réðist Gunnar Haf-
steinsson, lögfræðingur í að kaupa
síðutogara frá Englandi. Skip
þetta var um 300 tonn að stærð og
hafði verið gert út um árabil. Fékk
það nafnið Freyja.
Pétur var ráðinn skipstjóri,
sótti skipið og bjó það sjálfur út
til veiða.
Freyja reyndist mesta happa-
skip. Gekk veiðiskapurinn svo vel
að eftir var tekið hér í Reykjavík-
urhöfn. Freyja varð þekkt afla-
skip, með hæstu og hæsta skip á
vertíðinni í sínum landsfjórðungi.
Á ofangreindu tímabili var
Bridge
Arnór Ragnarsson
Bridgefélag
Akureyrar
Þremur umferðum er lokið í
Thule-tvímenningskeppninni og
er staða efstu para þessi:
Soffía Guðmundsdóttir —
Ævar Karlsson 573
Gunnlaugur Guðmudsson —
Magnús Aðalbjörnsson 572
Ármann Helgason —
Jóhann Helgason 557
Alfreð Helgason —
Júlíus Thorarensen 554
Jakob Kristinsson —
Stefán Jóhannesson 540
Eyþór Gunnþórsson —
Þorsteinn Friðriksson 528
skuttogaraöldin „gengin í garð“,
ný tækni komin til sögunnar. 1975
var skipið selt. Franskbyggður
skuttogari keyptur frá Englandi,
nýlegt skip, en að mörgu leyti van-
búðið, sem olli byrjunarörðugleik-
um. Höfðu þeir ekki verið yfir-
stignir þegar skipið var selt Bæj-
arútgerð Reykjavíkur (BÚR).
Eitt dæmi um vanbúnað á dekki
var að það var „skeifu“laust.
Bæjarútgerðin lét smíða
„skeifu“ og bæta alla aðstöðu á
dekki, eftir því sem það var unnt,
auka tækjabúnað í brú og fleira.
Eftir þær breytingar fór veiði-
skapurinn að ganga vel, stundum
með ágætum til þessa dags.
Hjörleifur er eitt af þeim fáu
skipum sem er ekki með flottroll.
Flottrollið hefur gefið mikla veiði
á þorski, út af Vesturlandi, sem
kunnugt er. Hefur það þó farið
minnkandi og orðið misjafnara
hjá skipum síðustu árin. Áf þeim
sökum hefur Pétur skipstjóri lagt
sig meira eftir karfaveiði, átt ár-
vissa veiði á svæðunum út af
Stefán Ragnarsson —
Pétur Guðjónsson 521
Jón Jónsson —
Kristján Jónsson 514
Símon Gunnarsson —
Sveinn Sigurgeirsson 514
Fjórða og síðasta umferðin
verður spiluð þriðjudaginn 2.
nóv. og hefst kl. 20 í Félagsborg.
Næsta keppni félagsins verður
Akureyrarmótið í sveitakeppni
sem hefst 9. nóv. nk.
Þrír fulltrúar fóru á þing
Bridgesambandsins sem haldið
var fyrir nokkrum dögum. Þar á
meðal var keppnisstjóri BA, Al-
bert Sigurðsson, sem sótti nám-
skeið sem haldið var í keppnis-
stjórn á vegum BSÍ.
Bridgedeild Bard-
strendingafélagsins
Mánudaginn 25. október var
spiluð 3. umferðin í aðaltví-
Faxaflóa, Breiðafirði og á Jökul-
tungu yfir sumarmánuðina, oft
verið fljótur í túrum, allt niður í 5
daga útivist. Koma þar til hans
miklu kynni á löngum skipstjórn-
arferli.
Öll tilhögun við veiðarnar unnin
af stakri nákvæmni og kunnug-
leik, sem kemur fram í góðum
árangri, án eyðslu á veiðarfærum
og mikilli netavinnu. Passasamur
með allar festur og skipsflök, sem
vitað er um, öll tog skrásett, sem
eru í námunda við þau, með ná-
kvæmum staðarákvörðunum. Slík
passasemi dregur ómetanlega úr
veiðarfæratjóni, jafnvel missi
vörpunnar.
Þróun veiða hefur verið sú, að
sóknin hefur borist utar og dýpra.
Á síðustu vertíð var varla kastað á
200 faðma dýpi, eða grynnra.
Veiðisvæðið aðallega 3—4 hundr-
uð faðmar og allt niður undir 500
faðma dýpi. Það hefur ekki verið
tekið með sitjandi sældinni að ná
árangri, mynda sér klára togslóð á
svo miklu dýpi. Þar hefur ná-
kvæmni og hyggjuvit orðið að
koma til hvaða lengd víra mætti
nota, þyngd vörpunnar, toghler-
anna og svo togferðin, allt þetta
þarf að stemma saman til að
halda trollinu í botni á slíku dýpi.
Þó dýptarmælar og staðarákvörð-
unartæki séu orðin það fullkomin
að vart er völ á þeim betri, verður
þessi þáttur aldrei tölvuvæddur.
Botnlagið víðast hvar ókannað,
hefur getað verið frá lifandi kóral,
sem er hættulegur öllu neti, jafn-
vel missir vörpunnar, sandkviku-
pytti sem trollið getur sokkið
niður í og aðrar torfærur, hraun-
naggar og grjót. Allt þetta getur
komið til greina eða má reikna
með á ókannaðri slóð, svo eru
harðir straumar og misjöfn vetr-
arveðrátta við að fást. Farnar
voru tíu veiðiferðir á ofangreindar
slóðir, gekk veiðiskapurinn öllum
vonum framar og án áfalla og
verulegs tjóns á veiðarfærum. Afl-
inn var karfi, blálanga og grálúða.
menningskeppni félagsins (5
kvöld), 20 pör kepptu. Staða 10
efstu para er nú þannig:
Ragnar — Þórarinn 390
Ragnar — Helgi 370
Þorsteinn — Sveinbjörn 363
Sigurður — Halldór 362
Óli V. — Þórir 359
Ólafur — Agnar 347
Hannes — Jónína 347
Hallgrímur — Daníel 338
Jóhann — Hörður 334
Jósef — Magnús 328
Bridgeklúbbur
Akraness
Eftir þrjú kvöld í hausttví-
menningi klúbbsins af fimm eru
efstu menn eftirtaldir:
Eiríkur Jónsson —
Alfreð Viktorsson 2
Jón Alfreðsson 1 173
Guðni Jónsson —
Vigfús Sigurðsson 112
Ofangreindar hugleiðingar um
veiðisvæði togaranna á síðustu
vetrarvertíð er viðleitni til að
sýna, hvað snýr að togaraskip-
stjórunum í dag.
Álag skipstjórnar við ofan-
greindar aðstæður er mikið fyrir
menn á besta aldursskeiði, hvað
þá mann sextugan með áratuga
skipstjórn að baki. Er því ljóst að
fáir myndu eftir leika og ekki öðr-
um fært en úrvalsskipstjórnar-
mönnum.
Úthaldstími á þessu ári er orð-
inn 8'A mánuður. Farnar hafa
verið 25 veiðiferðir, afli alls um
3.400 tonn.
Árið 1946, hinn 27. júní, kvænt-
ist Pétur Sigríði Eyjólfsdóttur,
ættaðri frá Vestmannaeyjum.
Eiga þau tvo syni og tvær dætur,
sem öll hafa stofnað sín heimili og
eignast afkomendur. Eitt þeirra er
Eyjólfur togaraskipstjóri sem hóf
sjómennsku 14 ára með föður sín-
um, vann sig upp í 1. stýrimanns-
stöðu. Fór 20 ára að aldri sem
skipstjóri á togurum BÚR, nú
skipstjóri á b/v Vestmannaey,
verið það síðan skipið kom nýtt
1973. Sigríður hefur sýnt heimili
sínu frábæra snyrtimennsku og
smekkvísi. Ávallt verið með tví-
skiptan hugann við heimilið og
gengi bónda síns á hafinu.
Pétur er mildur stjórnandi,
snyrtimenni, krefst góðrar um-
gengni á skipi sínu. Nærgætinn
við menn og skip í sjósókn sinni.
Enginn maður hefur fengið
skrámu af völdum sjógangs, ekki
brotnað rúða í glugga á Hjörleifi
öll árin.
Öll sjósókn, hver sem farkostur-
inn er, hvort það er árabáturinn
eða hafskipið, sem fer allra sinna
ferða og aldrei verður neitt að hjá,
þar er oftast stærsta sagan á bak
við.
Ég óska Pétri til hamingju á
þessum merku tímamótum í lífi
hans, farsældar í starfi, fjölskyldu
hans gæfu og gengis.
Valdimar Guðmundsson
Guðjón Guðmundsson — Ólafur Gr. Ólafsson 93
Þorvaldur Guðmundsson —
Pálmi Sveinsson 88
Björn Viktorsson — Þorgeir Jósefsson 85
Nú hefur klúbburinn staðið
fyrir fimm spilakvöldum í haust
og bronsstigakeppnin komin í
fullan gang. Efstu menn eru eft-
irtaldir: Eiríkur Jónsson 94
Hermann Guðmundsson 74
Alfreð Viktorsson 69
Pálmi Sveinsson 58
Björgvin Bjarnason 56
Bridgeklúbbur Akraness
minnir bridgespilara á Opna
Hótel Akraness-mótið sem haldið
verður helgina 27.-28. nóv. nk.
Spilarar geta látið skrá sig í
síma 93-2000 milli kl. 9.00 og
17.00 og í síma 93-2461 milli kl.
20.00 og 23.00 fyrir 22. nóv. Menn
eru beðnir að athuga að þátttaka
miðast við 32 pör.
raðauglýsingar — raðauglýsingar — raðauglýsingar
ísafjörður ísafjörður
Sjálfstæðiskvennafélagið
á ísafirði
heldur aöalfund þrlöjudaginn 2. nóvember kl. 20.30 aö Uppsölum
(uppi). Dagskrá:
1. Venjuleg aöalfundarstörf.
2. Rætt um vetrarstarfið.
Nýir félagar velkomnir.
Stjórnin.
Almennir stjórnmála-
fundir í Vestur-Barða-
strandarsýslu
Baröastrandarhreppur: Birkimel, laugardaginn 30. október kl. 14.
Rauöaaandahreppur i Fagrahvammi, laugardaglnn 30. október kl. 21.
Framsögumenn á öll-
um fundunum veröa
alþlngismennirnlr
Matthías Bjarnason
og Þorvaldur Garðar
Kristjánsson. Á eftir
framsöguræöum
veröa fyrirspurnir og
frjálsar umræöur um
stjórnmálahorfur og
héraösmál.
Allir eru velkomnir é
fundina. •
Sjálfstæólsfélðgln i Vestur-Baróastrandarsýslu.
Aðalfundur
Félags sjálftæöismanna í Langholtl verö-
ur haldinn fimmtudaginn 4. nóvember kl.
8.30 i Félagsheimilinu Langholtsvegl
174.
Dagskrá:
Venjuleg aöalfundarstörf.
Gestur fundarins veröur Gelr Hallgrims-
son formaöur Sjálfsfæöisflokksins
Akranes — Akranes
Aöalfundur Sjálfstæöisfélags Akraness. Akranesi veröur haldinn í
Sjálfstæöishúsinu aó Heiöargeröi 20, 2. nóvember nk. kl. 21.00.
Dagskrá:
1. Venjuleg aöalfundarstörf.
2. Önnur mál.