Morgunblaðið - 15.02.1983, Blaðsíða 22

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. FEBRÚAR 1983
Víðtækt samkomulag í kjördæmamálinu:
Allir þingflokkar fall-
ast á kosningar í apríl
— Greinargerð sjálfstæðismanna við
atkvæðagreiðslu um bráðabirgðalögin
• Uér fer á eftir greinar-
gerö sem Ólafur G. Einars-
son, formaður þingflokks
sjálfstæðismanna, flutti er
bráðabirgðalög ríkisstjórn-
arinnar komu til atkvæða í
gærkvöldi:
Þegar ríkisstjórnin setti
bráðabirgðalögin á sl. sumri,
lýsti Sjálfstæðisflokkurinn yfir
andstöðu við lögin og krafðist
þess að þing yrði kallað saman,
lokið yrði afgreiðslu nauðsyn-
legra mála, eins og kjördæma-
málsins og efnt til kosninga.
Nýrri ríkisstjórn hefði þá gefist
færi á að takast á við efnahags-
vandann.
Efnisleg andstaða Sjálfstæðis-
flokksins gegn lögunum hefur
byggst á því að lögin væru
gagnsiaus efnahagsaðgerð. Yfir-
lýst markmið laganna var að
veita viðnám gegn verðbólgu,
draga verulega úr viðskiptahalla
og stöðva þannig söfnun eyðslu-
skulda erlendis. Efni þeirra fólst
í verðbótaskerðingu á laun,
hækkun skatta og ráðstöfun
gengishagnaðar. Lögin hafa nú
verið í gildi í um hálft ár og ekk-
ert ofangreindra markmiða hef-
ur náðst, eins og nú hefur komið
fram með eftirminnilegum hætti
í svartri skýrslu Seðlabanka,
sem dregur upp ógnvænlega
mynd af ástandi efnahagsmála
og bendir á hættuástand fram-
undan. Öll gagnrýni sjálfstæð-
Ólafur G. Einarsson, formaður
þingflokks sjálfstæðismanna.
ismanna hefur því reynst á rök-
um reist.
Þótt ríkisstjórnin hafi misst
starfshæfan meirihluta í neðri
deild, hefur nú þráast við og sit-
ur án þess að hafa nokkurt
frumkvæði eða forystu í brýn-
ustu málum. Innan hennar er
allt í upplausn og engin sam-
staða um neinar aðgerðir. Af-
staða þingflokks sjálfstæð-
ismanna hefur þá ekki síður
mótast af kröfunni um breytta
stjórnarstefnu, lausn á kjör-
dæmamáiinu og síðan þingrof og
kosningar, þannig að myndast
gæti nýr þingmeirihluti, sem
tækist af festu á við efnahags-
vandann.
Nú liggur fyrir samþykki allra
þingflokka á kosningum eigi síð-
ar en í apríl nk. Jafnframt er nú
verið að ganga frá víðtæku sam-
komulagi í kjördæmamálinu og
verður frv. um breytingu á
stjórnarskrá væntanlega lagt
fram í vikunni. Alþingi þarf því
nokkurn tíma til að fjalla um
það mikilvæga mál. Til að forða
umsvifalausu þingrofi, ef bráða-
birgðalögin verða felld og til að
greiða fyrir afgreiðslu kjör-
dæmamálsins, hefur þingflokkur
sjálfstæðismanna ákveðið að
sitja hjá við afgreiðslu bráða-
birgðalaganna.
Af hálfu þingflokksins er flutt
tillaga um að útfluttar skreiðar-
afurðir skuli greiddar á því
kaupgengi, sem í gildi er á hverj-
um tíma, og jafnframt mun
þingflokkurinn greiða atkvæði
gegn breytingartillögum sjávar-
útvegsráðherra. Þá mun þing-
flokkurinn flytja breytingartil-
lögur, sem miða að því að vöru-
gjaldið færist í það horf, sem
það var í 1978.
Þingflokkur sjálfstæðismanna
lýsir ábyrgð á hendur ríkistjórn-
inni fyrir alla meðferð þessa
máls og fyrir þann háska sem
steðjar að efnahagslífinu og
fjárhagslegu sjálfstæði íslensku
þjóðarinnar.
Afbrigðileg meðferð á vísitölumálinu:
Ráðherra velur
neðri deild þótt hann
sitji í efri deild
Frumvarpið til nefndar an
GIJNNAR Thoroddsen, forsætisráð-
herra, flytur vísitöiufrumvarpið einn.
Hann á sæti í efri deild alþingis en
lagði frumvarpið fram í neðri deild.
Þegar ráðherrar flytja stjórnarfrum-
vörp, það er að segja mál sem stuðn-
ingsflokkar ríkisstjórnar styðja geta
ráðherrarnir valið á milli deilda en
þingmannafrumvörp eru flutt í þeirri
deild þar sem flutningsmaður á sæti.
Er vísitölufrumvarpið þingmanna-
frumvarp og því ranglega flutt í neðri
deild? Greinilegt er, að forsætisráð-
herra telur sig ekki hafa þurft að fara
að þeim skilningi á þingskapalögum
þegar hann lagði vísitölufrumvarpið
fram í neðri deild, að það væri venju-
legt þingmannafrumvarp heldur væri
um einhvers konar stjórnarfrumvarp
aö ræða.
Talið er, að ástæðan fyrir því að
forsætisráðherra valdi neðri deild
sé andstaða Alþýðubandalagsins
við vísitölufrumvarpið. Frumvarp-
inu ber að vísa til meðferðar í fjár-
hags- og viðskiptanefnd viðkom-
akvöröunar deildarinnar
andi þingdeildar. Ólafur R.
Grímsson, formaður þingflokks Al-
þýðubandalagsins, er formaður
fjárhags- og viðskiptanefndar efri
deildar. Formaður sömu nefndar í
neðri deild er Halldór Ásgrímsson,
varaformaður Framsóknarflokks-
ins, sem sat í meirihluta þeirrar
nefndar sem samdi vísitölufrum-
varpið á vegum ríkisstjórnarinnar.
Athygli vakti í alþingi í gær, að
Halldór Ásgrímsson gekk á milli
manna í fjárhags- og viðskipta-
nefnd neðri deildar og boðaði þá til
fundar um vísitölufrumvarpið
klukkan 9 fyrir hádegi í dag. Var
þó ljóst, að forsætisráðherra myndi
ekki mæla fyrir frumvarpinu fyrir
þann tíma og neðri deild því ekki
gefast færi á að vísa því formlega
til meðferðar í nefnd. Þessi máls-
meðferð er jafn óvenjuleg og sú
ákvörðun forsætisráðherra að
flytja frumvarpið í annarri deild en
hann sjálfur situr, þótt ekki sé
beinlínis um stjórnarfrumvarp að
ræða.
Breytingartillaga sjávarútvegsráðherra féll:
Guðmundur J. samþykkti breyting-
artillögu með stjórnarandstöðu
bEGAK GENGIÐ VAR til atkvæða um bráðabirgðalög ríkis-
stjórnarinnar í gær, eftir aðra umræðu, var samþykkt breyt-
ingartillaga, sem þingmenn Sjálfstæðisflokks, Matthías
Bjarnason og Matthías Á Mathiesen, fluttu við 3. grein þess
(sjá hér að neðan). Guðmundur J. Guðmundsson (Abl)
greiddi atkvæði með stjórnarandstöðunni. Hinsvegar var
felld tillaga sem sömu þingmenn Sjálfstæðisflokks fluttu
ásamt þeim þriðja, Albert Guömundssyni, um lækkun vöru-
gjalds í 16%, með 19:18 atkvæðum. Þar greiddi Guðmundur
J. atkvæði á móti. Þá var og feild tillaga frá Steingrími
Hermannssyni, sjávarútvegsráðherra við 4. gr. frumvarpsins
(Guðmundur J. sat hjá), sem og C-liður 7. greinar bráða-
birgðalaganna um nýja tollskrárflokka er falla áttu undir
vörugjaldsskyldu. Hinsvegar var atkvæðagreiðslu eftir þriðju
umræðu frestað til kl. 1 í dag. Sjá nánar um lyktir atkvæða-
greiðslu eftir aðra umræðu hér á eftir.
Margfræg bráðabirgðalög
ríkisstjórnarinnar, frá því í ág-
úst sl., komu loks til atkvæða,
eftir aðra umræðu í síðari deild
á kvöldfundi í gær. Áður hafði
efri deild samþykkt frumvarp-
ið, sem raunar þarf til þeirrar
deildar aftur, vegna breytinga í
neðri deild nú. Frumvarpið er
„bandormur", eins og það heitir
á þingmáli þegar frumvarp
fjallar um ýmis óskyld efni, alls
13 efnisgreinar: 1) helmingun
verðbóta á laun), 2) 50 m.kr.
láglaunabætur, 3) 6,5% skerð-
ing skilaverðs fyrir útfluttar
sjávarafurðir (gengismunur), 4)
ráðstöfun gengismunar, 5)
ráðstöfun fjár í Stofnfjársjóð
fiskiskipa, 6) lækkun verzlunar-
álagningar og 7) framlenging
og hækkun tímabundins vöru-
gjalds, sem verði frá 24% upp í
40%, eftir nánari sundurliðun
tilgreindra vöruflokka. Aðrar
greinar fjalla m.a. um fram-
kvæmdaþátt vörugjaldsálagn-
ingar.
Fimm breytingartillögur við
frumvarpið lágu fyrir við at-
kvæðagreiðslur, eftir aðra um-
ræðu frumvarpsins í þingdeild-
inni í gær:
• 1) frá Matthíasi Bjarnasyni
(S) og Matthíasi Á. Mathiesen
(S) við 3. grein frumvarpsins,
þess efnis, að „útfluttar skreið-
arafurðir skulu greiddar á því
kaupgengi, sem í gildi er þegar
útflutningsskjöl eru afgreidd í
banka við gjaldeyrisskil. Að
öðru leyti kveður ríkisstjórnin
nánar á um til hvaða annarra
afurða þetta ákvæði skuli taka,
og eru ákvarðanir hennar þar
að lútandi fullnaðarúrskurðir".
• 2) frá sjávarútvegsráðherra,
sem leggur til að 5. töluliður 4.
greinar kveði á um að 40 m.kr.
renni í Stofnfjársjóð fiskiskipa
til lækkunar á skuldum og/eða
fjármagnskostnaði fiskiskipa,
skv. reglum sem sjávarútvegs-
ráðuneytið setur, að höfðu sam-
ráði við Fiskveiðasjóð og LÍÚ.
Ennfremur að nýr liður í frum-
varpsgreininni hljóði svo: „Eft-
irstöðvum, ásamt vöxtum, skal
ráðstafað samkvæmt nánari
ákvörðun sjávarútvegsráðu-
neytisins í samráði við sjávar-
útvegsnefndir Alþingis".
• 3) frá Magnúsi H. Magnús-
syni (A) sem leggur til að
fyrrgreindur 5. töluliður 4.
greinar hljóði svo: „Krónur 30
m renni í Stofnfjársjóð fiski-
skipa til lækkunar á skuldum
og/eða fjármagnskostnaði
fiskiskipa, skv. reglum sem
sjávarútvegsráðuneytið setur.
að höfðu samráði við stjórn
Fiskveiðasjóðs íslands og LÍÚ“.
Nýr töluliður hljóði svo: „Eftir-
stöðvar, þar með taldir vextir,
fari til greiðslu fjármagns-
kostnaðar vegna skreiðar-
birgða, skv. reglum sem Seðla-
bankinn setur í samráði við
viðskiptabanka skreiðarfram-
leiðenda".
• 4) frá Matthíasi Á. Mathie-
sen (S), Mathíasi Bjarnasyni
(S) og Albert Guðmundssyni
(S), þess efnis, að A-liður 7.
greinar (um tímabundið vöru-
gjald) hljóði svo: „Greiða skal í
ríkissjóð sérstakt vörugjald.
Gjaldið skal greitt frá og með 1.
marz 1983 til og með 31. des-
ember 1983“. í frumvarpi ríkis-
stjórnarinnar hljóðar liðurinn:
„Gjaldið skal greitt til og með
31. desember 1983 ..." — Þeir
leggja og til að vörugjaldið, sem
í frumvarpi ríkisstjórnarinnar
er frá 24% til 32% eftir vöru-
flokkum, verði 16%, eða eins og
það var fyrir daga þessarar rík-
isstjórnar. Þeir leggja og til að
C-liður greinarinnar falli niður
en hann spannar nokkra tugi
tollskrárnúmera, sem greiða á
vörugjald af. Þá er breytingar-
tillaga um að vörugjald, sem
skv. D-lið frumvarpsgreinar-
innar skal vera frá 30% og upp
í 40% á þartilgreinda vöru-
flokka, verði hið sama og þeir
leggja til á aðrar vörur, þ.e.
16% .
• 5) Loks er breytingartillaga
frá Halldóri Blöndal (S) og Al-
bert Guðmundssyni (S), þess
efnis, að niður falli vörugjald,
sem upp var tekið í bráða-
birgðalögunum, á hráefni til
iðnaðar, einkum matvælaiðnað-
ar.
Við atkvæðagreiðslu var
samþykkt breytingartillaga frá
Matthíasi Bjarnasyni og
Matthíasi Á. Mathiesen, sbr. 4.
lið hér að ofan, með 19 atkvæð-
um gegn 18, Guðmundur J.
Guðmundsson (Abl) greiddi at-
kvæði með tillögunni. Aðrar
breytingartillögur vóru felldar
eða teknar aftur til þriðju um-
ræðu. Þá féll C-liður 7. gr. í
frumvarpi ríkisstjórnarinnar
með jöfnum atkvæðum 19:19 en
hann fjallar um nýja tollskrár-
flokka, er falla áttu undir vöru-
gjaldsskyldu.
Fyrsta grein frumvarpsins,
verðbótaskerðingin, var sam-
þykkt með 19:7 atkvæðum, 12
sátu hjá, 2 vóru fjarverandi.
Aðrar frumvarpsgreinar vóru
og samþykktar, ef undan er
skilin fyrrgreindur C-liður 7.
Kr-