Morgunblaðið - 15.02.1983, Blaðsíða 15

Morgunblaðið - 15.02.1983, Blaðsíða 15
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 15. FEBRÚAR 1983 15 hér vildi hann starfa og landið sjálft þurfti hans sannarlega með. Nú þakka ég allar samveru- stundir okkar Helga með okkar kæra vini. Svíum þakka ég fyrir að sjá af Ingu til okkar Islendinga. Betri lífsförunaut gat Sigurður Þórarinsson hvergi fundið. Líney Jóhannesdóttir Kveðja frá bekkjarsystkinum Á björtum vordegi þann 6. júní 1931 söfnuðust 15 ungmenni sam- an fyrir utan Menntaskólann á Akureyri, festu hvíta kolla á nýjar stúdentshúfur og héldu niður Eyr- arlandsveg „niður í bæ“ eins og það var kallað. Minnir mig, að fyrst væri förinni heitið á ljós- myndastofu en síðan þágum við heimboð höfðingshjónanna Bjarna Jónssonar útibúsbanka- stjóra og Sólveigar konu hans og dætra þeirra, en tvö okkar, sem stúdentsprófinu lukum, höfðu dvalið á því heimili lengst af menntaskólagöngu sinnar. Fyrir tæpum tveimur árum átti þessi hópur þannig 50 ára stúdentsaf- mæli. Á þessari hálfu öld hafði hópurinn þó þynnst verulega, þannig að aðeins 9 af 15 voru þá eftir á lífi. Við ákváðum að minn- ast afmælisins með því að heim- sækja gamla skólann við uppsögn hans er nýstúdentar voru útskrif- aðir, þótt því miður gætu ekki all- ir komið því við að fara. En Sig- urður Þórarinsson var til þess sjálfkjörinn að veita hópnum for- ystu og flytja skólameistara, Tryggva Gíslasyni, og gamla skól- anum árnaðaróskir okkar. Gerði Sigurður það á þann létta og skemmtilega hátt sem honum var lagið. Við höfðum þá venju að koma saman a.m.k. á 5 ára fresti og jafnvel oftar, einkum síðustu árin. Þegar Sigurður tók lagið við þau tækifæri eða sagði skemmti- legar smásögur ef aðstæður leyfðu ekki iðkun sönglistar, fannst okkur félögum hans sem hin æskuglöðu stúdentsár væru ekki enn með öllu horfin „í hafsjó fyrri tíðar". Sjálfsagt má kalla það sjálfsblekkingu og nú, þegar Sig- urður er allur, dylst vafalaust engu okkar lengur að „nie kehrst du wieder goldne Zeit, so froh und ungebunden". Þessar línur eru aðeins kveðja, ekki æviminning, og verða því ekki tíunduð afrek Sigurðar, hvorki sem vísindamanns né listamanns. En á báðum þessum sviðum var Sigurður þegar á unga aldri orð- inn þjóðkunnur fyrir verk sín og það í nokkuð öðrum og dýpri skilningi en á við um flesta þá, sem sæmdarheitið „þjóðkunnur maður“ er notað um. „Þjóðkunn- ur“ vísindamaður telst jafnan sá, sem hlotið hefur viðurkenningu starfsbræðra sinna innlendra og erlendra fyrir framlag sitt og öðl- ast titla og virðingarstöður í sam- ræmi við það. En sjaldnast eru það fleiri en fámennur hópur sér- fræðinga sem þekkja verk þeirra og njóta þeirra. En vísindamaðurinn Sigurður Þórarinsson var ekki eingöngu í miklum heiðri hafður af starfs- bræðrum sínum, innlendum sem erlendum, heldur fylgdist allur al- menningur jafnan af áhuga með því sem frá honum kom, hvort heldur var í ræðu eða riti um ís- lenzka náttúru og náttúrusögu. Ekki hygg ég að skýringin á áhuga almennings fyrir rannsókn- um Sigurðar og niðurstöðum þeirra sé sú, að fræðigreinar þær, sem Sigurður helgaði lífsstarf sitt, landafræði og jarðfræði, séu í sjálfu sér „alþýðlegri" en hverjar aðrar vísindagreinar. Hinn al- menni áhugi fyrir vísindastörfum Sigurðar á að mínum dómi öðru fremur rót sína að rekja til þess eiginleika hans að setja mál sitt fram á einfaldan og auðskiljanleg- an hátt og þannig, að þeim sem á hlýða eða lesa, finnst þetta snerta sig og áhugamál sín persónulega. Mér koma í þessu sambandi í hug atvik frá eigin reynslu. Um langt árabil höfðum við Sigurður verið beðnir að halda erindi á kynningarnámskeiði fyrir erlenda stúdenta, sem haldið var árlega á Laugarvatni. Dagskráin var jafn- an í nokkuð föstum skorðum og var erindi Sigurðar um náttúru landsins oftast næst á eftir mínu erindi. Ef tími minn leyfði, gaf ég mér alltaf tóm til þess að hlýða á erindi Sigurðar, jafnvel ár eftir ár. Uppistaða erindisins var eðlilega jafnan hin sama en alltaf fannst mér eitthvað í þeim nýtt. Fannst mér mikið á þeim að græða, einnig frá sjónarmiði eigin fræðigreinar, því að í erindunum var skýru ljósi brugðið yfir það, hversu hagsaga og náttúrusaga landsins eru tengdar. En Sigurður var ekki eingöngu þjóðkunnur vísindamaður, heldur einnig listamaður. Listamaðurinn á að vísu jafnan greiðari aðgang að huga og hjarta almennings en vísindamaðurinn. En fá listaverk munu þó í þeim mæli vera al- menningseign sem ljóð Sigurðar. Nær allir íslendingar, sem komnir eru til vits og ára, kunna meira og minna af þeim og flestir hafa á gleðistundum tekið einhvern þátt í því að fara með þau. Sigurður lauk doktorsprófi við Stokkhólmsháskóla árið 1944 og skömmu eftir síðari heimsstyrjöld fluttu þau hjón, hann og kona hans, Inga, sem er sænskrar ætt- ar, búferlum til íslands. Án efa hefir Sigurður gert sér það vel ljóst, er hann ákvað að flytja heim, að löng bið gæti orðið á því að á Islandi fengi hann þá aðstöðu til vísindaiðkana er viðunandi mætti teljast fyrir mann með hans hæfni. En tvennt hefir vafa- laust ráðið þessari ákvörðun Sig- urðar. { fyrsta lagi hin „ramma taug, er rekka dregur föðurtúna til“ og í öðru lagi það, hversu áhugaverð íslenzk náttúra er frá sjónarsviði þeirrar vísindagrein- ar, er Sigurður hafði helgað sig. Því miður varð og raunin sú, að þess varð langt að bíða, að Sigurð- ur ætti hér á landi kost á stöðu er telja mætti við hans hæfi. Það var fyrst árið 1968, þegar Sigurður var kominn hátt á sextugsaldur, að stofnað var prófessorsembætti við Háskóla íslands í fræðigreinum hans og hlaut hann það embætti að sjálfsögðu. En fram að þeim tíma var kennsla við mennta- skóla og störf við Náttúrufræði- stofnunina aðalstörf hans. Mestu máli skipti þó, að ísland og íslenzk náttúruvísindi fengu að njóta starfskrafta Sigurðar, þótt það kostaði sínar fórnir fyrir hann. Ekki má hér gleyma þætti Ingu, konu Sigurðar, og þeim fórn- um sem það hefir kostað hana að þau ákváðu að búa hér. Hún hefir orðið að una hinu óblíða íslenzka veðurfari, jafnvel á mælikvarða þeirra er svo norðarlega búa á hnettinum sem Svíar, og krappari kjörum en þeim hjónum hefði staðið til boða í heimalandi henn- ar og víðar. Það er enn höggvið stórt skarð í hinn fámenna hóp Akureyrarstúd- enta frá 1931. Það skarð verður ekki fyllt, en minningin um hinn ágæta og skemmtilega félaga lifir í hugum okkar, sem áttum því láni að fagna að kynnast honum í þrengri hóp. Frú Ingu, syni og dóttur þeirra hjóna vottum við okkar dýpstu samúð. Ólafur Björnsson I suddarigningu á vordegi 1947 bar fundum okkar Sigurðar Þór- arinssonar fyrst saman. Ég var staddur austur við Þjórsá er þar staðnæmdist vörubíll, sem var að koma austan af Rangárvöllum, bílstjórinn þurfti að ná tali af ölvi bónda, en ég lenti á tali við glað- legan og viðmótsþýðan farþega bílsins. Brátt áttaði ég mig á, að hér var enginn annar á ferð en jarðfræðingurinn dr. Sigurður Þórarinsson, sem legið hafði lang- dvölum á vorin og sumrin fyrir stríð uppi á Hoffellsjökli. Annars fannst mér ég þekkja hann einna best af orðspori, sem latínuhest- inn mikla frá M.A. Stúdentspróf hafði hann tekið þar 1931, í nokk- ur ár á eftir gengu sögur í skólan- um um námsafrek hans og kunn- áttu. Sumarið 1934 kannaði hann vegsummerki eftir Dalvíkurjarð- SJÁ EINNIG BLS. 34 Helgarfargjöld kn 5.940 Söluskrifstofur okkar, umboðsmenn og ferðaskrifstofumar veita allar upplýsingar um m.a. ferðatílhögun, hótel og bílaleigubíla. ÚTSALA áöur kr. nú kr. Háskólabolir, mynstraöir 160.- 60,- Skíöahúfur, tvöfaldar 60.- 20.- Danskar kápur 1.150.- 750.- Danskir jakkar 890.- 495.- Indverskir kjólar, margar geröir 880.- 440,- Barna- og fulloröinssokkar 3 pör 90.- 50.- Herrasloppar 960,- 560.- Háskólabolir 187,- 87,- Gallabuxur, barna 230,- 130.- Barnaskyrtur 158,- 58,- Danskir kuldaskór úr leöri, st. 35—47 1.030.- 530.- Kanadísk cowboystígvél st. 39—45 Kvenkuldastígvél, rússkinn, 990,- 590.- grá og vínrauö st. 30 — 39 680,- 395,- Kveninniskór 150.- 50.- Gúmmístígvél barna, blá, st. 28—32 Vandaöir leöurgötuskór 247.- 147,- m. hrágúmmísólum 520,- 320.- Leöurkuldastígvél, ítölsk, st. 35—40 580,- 380.- ítalskar leöurmokkasíur herra 660.- 340.- Karlmannaspariskór úr leöri 760,- 290,- Karlmannainniskór úr leöri 250,- 170,- Kventöflur úr leöri 195,- 130.- DQMUS

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.