Morgunblaðið - 24.04.1983, Blaðsíða 17

17
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. APRÍL 1983
þess. Samkeppni hans og jafn-
aldra hans, Johannes Poulsen, er
enn í minnum höfð. Þeir voru
jafnokar og leikarar í fremstu röð.
Samkeppni þeirra á sér ekki
hliðstæðu í danskri leiklistarsögu,
en seinna var enginn talinn
standa Reumert á sporði. Sam-
leikur Reumerts og leikkonunnar
Bodil Ipsen í Dagmar-leikhúsinu
er einnig í minnum hafður.
Hæfileikar Reumerts náðu há-
marki á árunum 1922-30, m.a. í
verkum Moliere. Mikið lof var bor-
ið á raunsæja túlkun hans. Hann
naut sín bezt í skapgerðarhlut-
verkum, en ekki eins vel i róman-
tískum hlutverkum eða ástarhlut-
verkum.
Reumert lék m.a. Akitofel i
„Hinum útvöldu", Herodes í „En
Idealist" og Mikkel Borgen í „Orð-
inu“ eftir Kaj Munk. Þannig átti
Reumert drjúgan þátt í velgengni
Munks og verka hans.
Smám saman fór að bera meira
á Reumert í gamanhlutverkum og
grátbroslegum hlutverkum frem-
ur en hreinum sorgarhlutverkum.
Hann var mikill aðdándi Frakka
og lék sem gestur i París.
Hann kom oft fram i kvikmynd-
um og í útvarpi, þótt hann nyti sin
miklu betur á leiksviði. Hann
sendi frá sér endurminningar sín-
ar 1940 („Masker og Mennesker").
Wasche vildi að Kaj Munk yrði
fórnað, en var þó ekki einstreng-
ingslegur í afstöðu sinni. Loks var
komizt að niðurstöðu þegar dr.
Werner Best gerði grein fyrir at-
kvæði sínu, síðasta atkvæðinu og
því sem réð úrslitum.
Best kvaðst greiða Kaj Munk at-
kvæði, þar sem hann „hefði svo
mikla ánægju af Poul Reumert
sem leikara" eins og hann komst
að orði.
Og það varð úr. Ákveðið var að
lífláta Kaj Munk og Poul Reumert
slapp með naumindum.
Skotinn í bakið
Hráslagalegan janúarmorgun,
4. janúar 1944, heyrðu Kaj og Lise
Munk í tveimur bifreiðum sem
renndu í hlað á prestsetrinu í Ved-
ersö. Dauðasveitin leyfði hjónun-
um að kveðjast. Að svo búnu fóru
útsendarar hernámsstjórnar
Þjóðverja með skáldprestinn í
hinztu ökuferð hans.
Morguninn eftir, ö.janúar, fann
bóndi nokkur sundurskotið lfk Kaj
Munks á þióðveginum milli Silki-
borgar og Arósa.
Hann hafði verið skotinn í bakið
nokkrum sinnum. Morðingjarnir
höfðu fleygt líkinu í skurð hjá
herragarðinum Hörbylunde
skammt frá Silkiborg.
Kaj Munk: Aðdiun á honum breytt-
ist í hatur.
lömbum: Kaj Munk og Poul Reum-
ert.“
Merkur leikari
Vart þarf að kynna Poul Reum-
ert, þann mikilhæfa leikara og ís-
landsvin. Á þessu ári er þess
minnzt að eitt hundrað ár eru lið-
in frá fæðingu hans. Jafnframt
eru um þessar mundir 20 ár síðan
Anna Borg, kona hans, lézt með
sviplegum hætti. Hún fórst í
Hrímfaxa-slysinu við Osló 14. apr-
íl 1963.
Faðir Reumerts var kunnur
leikari og rithöfundur. Móðir hans
var þekkt ballettdansmær.
Hann kom fyrst fram 1902 í
Konunglega leikhúsinu, í smáhlut-
verki í leikritinu „Þegar við vorum
21 árs“. Hann var ekki fastráðinn
við „hið Konunglega" fyrr en 1911
og lék í öðrum leikhúsum fram að
þeim tíma. Með leik sínum f „Doll-
araprinsessunni" 1909 varð hann
eftirlæti danskra leikhúsgesta.
Frammistaða hans í Konung-
lega leikhúsinu fór strax fram úr
björtustu vonum forstöðumanna
Illa útleikið lík Kaj Munks þar sem
það fannst í skurði við þjóðveginn
milli Silkiborgar og Árósa i Jót-
landL
Dr. Best þótti Reumert góður leik-
ari.
Reumert og prófessor Meulengracht.
Atkvæði dr. Best
Hvert mannsbarn í Danmörku
þekkti Poul Reumert og Kaj
Munk. Báðir voru mikilsvirtir og
kunnir fyrir alvöru og heiðarleika.
Á fundi þeim sem ráðamenn
nazista í Danmörku héldu til að
ákveða hvaða „menningarmann"
skyldi taka af lifi til að hræða
þátttakendurna í andspyrnunnni
gegn Þjóðverjum greiddi SS-for-
inginn Milner atkvæði með því að
Reumert yrði tekinn af lífi. Hann
vildi að Reumert yrði fyrir valinu,
þar sem aftaka hans mundi vekja
meiri andstyggð en aftaka Munks,
sem helzt kom til greina auk
Reumerts.
Bjarne Nielsen Brovst segir: „1
samtölum mínum við frú Lise
Munk hefur mér skilizt að þau
hjónin hafi gert sér grein fyrir því
strax í nóvembermánuði, að
dauðadómurinn hafði verið felld-
ur. Nokkrar duldar viðvaranir,
sem Munk sinnti þó engu, höfðu
borizt frá stjórnvöldum, meðal
annars í mynd bréfa frá kirkju-
málaráðuneytinu.
Mikilvægur kafli í bók minni fjall-
ar um afstöðu hjónanna einmitt á
þessu tímabili. Þar koma fram
margar glænýjar upplýsingar,
sem ég vil þó helzt búa einn yfir
þangað til bókin kemur í bóka-
verzlanir."
Djúpivogur:
Þingmenn
og ráðherrar
sungu og
sögðu sögur
Djúpavogí, 20. apríl.
HÉR HEFUR geysað norðanátt síð-
ustu dagana. Um síðustu helgi var
hvasst, en bjartviðri hefur verið að
mestu og jörð er alauð. Þetta veður
hefur ekki valdið tjóni svo að vitað sé,
enda erum við vanir því að duglega
blási í norðanátt hér fram úr dölunum.
Helzt er að það hafi sett strik í
reikning ferðaáætlana frambjóð-
enda, en þeir voru hér sfðastliðinn
laugardag og héldu almennan
stjórnmálafund, voru hressir og
skemmtilegir að venju og sögðu
brandara. Starfsmannafélag Kaup-
félags Berufjarðar og Búlandstings
hélt veglega árshátíð síðastliðinn
laugardag. Var hún haldin í kaffi-
stofu frystihússins og okkar gamli
góði snilldarkokkur, Haraldur
Teitsson, kom frá Hornafirði og var
matur hans hreint frábær.
Skemmtiatriði voru að hluta heima-
fengin, en skemmtinefnd barst
óvæntur liðsauki þar sem alþing-
ismenn og ráðherrar tróðu upp,
sungu og sögðu skemmtisögur og
var gerður góður rómur að frammi-
stöðu þeirra. Ekki mun ég greina frá
nöfnum þeirra, þar sem það gæti
talizt hlutleysisbrot þegar svo stutt
er til kosninga. En grunur leikur á
að þeir hafi aflað sér ekki svo fárra
atkvæða með þessari frammistöðu
sinni og mættu fleiri taka þá sér til
fyrirmyndar þegar kosið verður í
annað sinn. Rúsínan 1 pylsuendan-
um var svo hinn síungi skemmti-
kraftur ómar Ragnarsson, sem
flaug til Hornafjarðar og ók síðan
fram og til baka 200 kílómetra leið í
norðanroki eins og þau gerast
hvössust á þessum slóðum. Var
Ómari ákaft fagnað og hafði hann
sitthvað í pokahorninu til skemmt-
unar eins og hans er von og vísa.
Ekki er annað vitað en Ómar hafi
komizt heilu og höldnu úr þessu
ferðalagi enda dregur enginn öku-
leikni hans í efa þó aðstæður séu
ekki sem skemmtilegastar.
Hús gamla skólans, 60 ára gamalt
steinhús, var brennt og brotið niður
fyrir helgina. Það hefur lengi þjón-
að hlutverki sínu í þágu byggðar-
lagsins en á nú að víkja fyrir nýju
húsi, sem Landsbanki Islands reisir.
Næg vinna er hér og nokkuð af
aðkomufólki í fiskvinnu, bæði út-
lendu og innlendu. Vonum vð að sem
flest af þessu fólki staðfestist hér
enda stendur fámenni oft litlum
sjávarþorpum fyrir þrifum. Við von-
um svo bara að vel vori þar sem nú
lítur út fyrir að saman muni frjósa
sumar og vetur. Fréiuriuri.
r * • •
Operan á
Norðurlandi
ÍSLKNSKA óperan leggur af stað í
leikför/ söngrór um Noröurland
sunnudaginn 24. aprfl með barnaóper-
una „Búum til óperu", eða „Litla sótar-
ann“, eftir Benjamin Britten.
í frétt frá óperunni segir að fyrsta
sýning verði á Blönduósi mánudag-
inn 24. apríl kl. 14.00, síðan verði
sýnt á Akureyri á þriðjudag, mið-
vikudag og fimmtudag kl. 15.00 og kl.
18.00 alla dagana og loks í Hafra-
lækjarskóla á föstudag kl. 15.00 og
kl. 18.00.
Alls taka 30 manns þátt í förinni,
þar af 12 börn. Leikstjóri er Þórhild-
ur Þorleifsdóttir. Þýðingu söngtexta
annaðist Tómas Guðmundsson.
Hljómsveitarstjóri er Jón Stefáns-
son og sýningarstjóri Guðný Helga-
dóttir.
Söngvarar eru: Eliaabet Waaga, Árni Sig-
hvataaon, Stafén Guömundaaon, Gfali Guö-
mundaaon, Ólatur Einar Rúnaraaon, Hratn-
hildur Björnadóttir, Sólveig Arnaradóttir,
Halldór Órn Ólafaaon, Steinunn Þorateina-
dóttir, Elíaabet Erlingadóttir, Siguröur Pétur
Bragaaon, Marta Guörún Halldóradóttir,
Gunnar Freyr Árnaaon, Þorbjörn Rúnaraaon,
Guöbjörg Ingólfadóttir, Steinunn Þórhalla-
dóttir, Ragnheióur Þórhalladóttir og Arnar
Helgi Kriatjénaaon.
Þetta er í fyrsta sinn sem íslenska
óperan fer í slika ferð norður í land
og segir í frétt óperunnar að fyrir-
tæki sem stutt hafi íslensku óperuna
til þessarar ferðar séu: Útgerðarfélag
Akureyrar, Kaupfélag Eyfirðinga og
Iðnaðardeild Sambandsins.