Morgunblaðið - 02.06.1983, Side 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. JÚNÍ 1983
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Að-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 230 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 18 kr. eintakiö.
Hafnarfiörður
Hafnarfjörður fékk kaupstað-
arréttindi 1. júní 1908, fyrir
réttum 75 árum. Hann hafði þá
lengi verið löggiltur verzlunar-
staður og var raunar helzti verzl-
unarstaður landsins á fyrri hluta
einokunartímabilsins, eða lung-
ann af 17. öldinni. Rætur þéttbýlis
í Hafnarfirði ná þó mun lengra
aftur í þjóðarsöguna. Staðarins er
fyrst getið í skráðum heimildum
um 1400. Lega hans og góð hafnar-
skilyrði frá náttúrunnar hendi,
gerðu hann að einni helztu verzl-
unar- og fiskveiðihöfn landsins.
Enskir og þýzkir sjómenn og
kaupmenn bjuggu þar um sig á 15.
og 16. öld, unz einokunartímabilið
batt enda á þarveru þeirra.
Fyrsta tilraun íslendinga til
þilskipaútgerðar var gerð frá
Hafnarfirði 1753—59 á vegum
Skúla Magnússonar. Árið 1794 hóf
Bjarni Sívertsen verzlun, útgerð
og skipasmíðar í Hafnarfirði, en
hann hefur verið kallaður „faðir
Hafnarfjarðar". Stytta af honun
stendur í skrúðgarði Hafnarfjarð-
ar, Hellisgerði.
Frumkvæði Skúla og Bjarna
varð kveikjan að framtaki heima-
manna, sem hófu blómlega þil-
skipaútgerð á 19. öldinni. Fyrsti
togarinn, sem kom til landsins,
var og gerður út frá Hafnarfirði
1905—1908. Árið 1915 var síðan
keyptur nýr togari til Hafnar-
fjarðar. Síðan hefur togaraútgerð
verið gildur þáttur í atvinnulífi
staðarins. Alla 19. öldina og fram
á líðandi stund hafa fiskveiðar og
fiskvinnsla verið hornsteinn í af-
komu byggðar og bæjarbúa.
Hafnarfjörður hefur ekki ein-
vörðungu verið athafnabær á sviði
sjávarútvegs. Fleiri og fleiri stoð-
um hefur og verið skotið undir at-
vinnu og afkomu fólks. Nú er svo
komið að fáir staðir státa af jafn
mikilli breidd í starfstækifærum.
Jafnmargir Hafnfirðingar vinna
t.d. í dag við ál, járnblendi, málm-
og skipasmíði og við veiðar og
vinnslu. Þar er og staðsettur
margvíslegur þjónustu- og fram-
leiðsluiðnaður, m.a. eina raftækja-
verksmiðjan í landinu.
Hafnarfjörður er jafnframt
gamalgróinn skólabær og menn-
ingarpláss. Þar hefur þróazt fjöl-
skrúðugt félagsstarf og mannlíf,
sem gefur staðnum reisn.
f tilefni 75 ára kaupstaðaraf-
mælis efndu Hafnfirðingar til
fjölbreyttrar afmælishátíðar, sem
þeir tengdu norrænu vinabæja-
móti. Morgunblaðið árnar Hafn-
arfirði og Hafnfirðingum heilla í
tilefni kaupstaðarafmælisins.
Þórarinn
gegn Þórarni
órarinn Þórarinsson, bezti
leiðarahöfundur landsins
samkvæmt flokkssamþykkt fram-
sóknar, er kominn í ritdeilu við
sjálfan sig í leiðurum Tímans.
Deilan stendur um það, hvort sú
niðurstaða í leiðara föstudaginn
26. maí 1983 hafi verið rétt, að hin
nýja ríkisstjórn undir forsæti
Steingríms Hermannssonar taki
við þjóðarbúinu í verra ástandi en
nokkur önnur ríkisstjórn í hálfa
öld.
f Reykjavíkurbréfi Morgun-
blaðsins á sunnudag var bent á
þessar vangaveltur Þórarins Þór-
arinssonar og þessi setning tekin
úr forystugrein hans: „Síðustu 50
árin hefur ríkisstjórn ekki komið
til valda undir erfiðari kringum-
stæðum ... “ en framhald hennar
var hjá Þórarni „ .. þegar undan
eru skildar ríkisstjórn Hermanns
Jónassonar, sem kom til valda
sumarið 1934, og ríkisstjórn Stef-
áns Jóhanns Stefánssonar, sem
tók við völdum í ársbyrjun 1947."
Skrifar Þórarinn heila forystu-
grein í Tímann í gær og gagnrýnir
ritstjóra Morgunblaðsins harðlega
fyrir að sleppa þessari viðbót sinni
við versta viðskilnaðinn í hálfa
öld. Ber greinin í gær öll merki
þess, að Þórarinn hafi lent í hin-
um mestu erfiðleikum á heima-
slóðum vegna þess að svo rækilega
hefur verið vakin athygli á hinni
sögulegu yfirlýsingu hans föstu-
daginn 26. maí. En Þórarin Þórar-
insson munar ekkert um að lenda í
ritdeilum við sjálfan sig og ætti
hann ekki að skamma ritstjóra
Morgunblaðsins heldur þakka
þeim fyrir að hafa gefið sér tæki-
færi til að skrifa sig frá hinni
sögulegu yfirlýsingu 26. maí, sem
augsýnilega hefur farið fyrir
brjóstið á ýmsum sem samþykktu
á flokksþinginu, að Þórarinn væri
besti leiðarahöfundur landsins.
Ríkisstjórn Steingríms Her-
mannssonar er 19. ráðuneytið sem
myndað er undanfarin 50 ár. Mið-
að við allar þær sennur sem orðið
hafa í kringum ríkisstjórnaskipti
á þessum tíma og þær yfirlýsingar
um vondan viðskilnað fráfarandi
ríkisstjórna, ekki síst í Tímanum
undir ritstjórn Þórarins Þórar-
inssonar, er það óneitanlega mjög
söguleg niðurstaða að hann skuli
komast að því núna, þegar hann
lítur yfir hálfa öld, að þjóðarbúið
hafi aldrei verið verr komið nema
kannski tvisvar á þessum tíma. í
fyrra skiptið eftir kreppuna miklu
og í hið síðara á óvissutímanum
mikla eftir síðari heimsstyrjöld-
ina, þegar eftirvæntingin var svo
mikil að ekki var unnt að hafa
hemil á eyðslu þess gjaldeyris sem
aflað var á stríðsárunum.
ítrekað skal að þessi vondi
viðskilnaður nú að mati málgagns
Framsóknarflokksins er meðal
annars og ekki sízt afleiðing þess
að framsóknarmenn hafa setið í
stjórn frá 14. júlí 1971, ef undan
eru skildir fjórir mánuðir í kring-
um áramótin 1979/80 þegar kratar
reyndu sig í minnihlutastjórn með
hlutleysi Sjálfstæðisflokksins.
Fram til þessa hafa margir les-
endur Tímans og Þórarins Þórar-
inssonar áreiðanlega verið þeirrar
skoðunar, að viðskilnaður við-
reisnarstjórnarinnar, samstjórnar
Alþýðuflokks og Sjálfstæðis-
flokks, sem sat frá 1959 til 1971,
hafi verið hinn versti í allri ís-
landssögunni. í tilefni af stjórn-
armyndun Steingríms Hermanns-
sonar minnist Þórarinn Þórar-
insson þó ekki einu orði á viðskiln-
aðinn 1971 og verður fróðlegt að
sjá hvemig hann skrifar sig frá
þeirri flokkspólitísku yfirsjón á
næstu dögum og vikum í ritdeilu
við sjálfan sig.
M/ S Edda kom tO Reykjavíkur í fyrsta sinn f gærkvöldi:
Um 400 farþegar fóru
í jómfrúferð skipsins
Edda öslar inn Sundin (itt að Sundahöfn aíódegia (ger.
Morgunbladid/ KEE
næturklúbb, kvikmyndahús,
banka, símstöð, rakarastofu,
læknisþjónustu og fríhafnar-
verzlun.
Viðkomustaðir voru vandlega
valdir að sögn Farskipsmanna
með hliðsjón af því, hvað væri
bezt fyrir flesta farþega. Akstur
á landi kostar það mikla peninga
og því var talið æskilegt að
stytta akstursleiðina eins og
kostur var. Bremarhaven er ákj-
ósanlegur staður til að hefja
Evrópuferð á og Newcastle er
mjög miðsvæðis í Bretlandi.
Þess má geta, að starfsfólk í
veitingasölum er íslenzkt, svo og
í flestum þjónustustöðvum þessa
fljótandi hótels.
Farskip hefur staðið fyrir um-
fangsmikilli landkynningu og
söluherferð erlendis undanfarna
mánuði. Þar má nefna að fyrir-
tækið hefur umboðsmenn í flest-
um löndum Mið- og Norður-
Evrópu. Það hefur tekið þátt í
þremur stærri sýningum erlend-
is fyrir ferðaskrifstofumenn,
gefið út bæklinga á fimm tungu-
málum og tekizt að fá fram mikil
og jákvæð skrif um land og þjóð
í erlendum tímaritum og blöð-
um.
Þetta hefur m.a. haft þau
áhrif, að sala hefur gengið mjög
vel, enda þótt umtalsverður
samdráttur sé í ferðalögum í
Evrópu. Ekki er enn ljost hve
margir útlendingar muni taka
sér far með Eddu til og frá land-
inu í sumar, en allt bendir til að
þeir verði yfir 3.000 talsins.
Farskipsmenn sögðu að ýmsir
hefðu látið í ljósi ótta við hinn
mikla fjölda erlendra ferða-
manna, sem koma mun til lands-
ins í sumar á eigin bifreiðum.
Hefur verið á það bent, að við-
kvæmum gróðri landsins og
ýmsum náttúruminjum kunni að
stafa aukin hætta af átroðningi
fólks, sem lítið skynbragð ber á
íslenzka náttúru. Farskip hefur
ákveðið að leggja sitt af mörkum
til þess að draga úr þessari
hættu. Um borð í skipinu verða
þann tíma sem búizt er við er-
lendum ferðamönnum hingað
menn frá Náttúruverndarráði og
Ferðamálaráði, sem munu veita
útlendingunum upplýsingar um
landið og hversu viðkvæmt það
er í umgengni. Vonast Far-
skipsmenn til þess að þessi ný-
breytni komi bæði náttúruvernd
og ferðamálum hérlendis til
góða og verði til eftirbreytni öðr-
um þeim, sem annast flutninga
erlendra ferðamanna hingað.
FARÞEGASKIPIÐ Edda kom til Reykjavfkur í gærkvöldi
og hélt síöan í sína jómfrúferð á miðnætti áleiðis til
Newcastle í Englandi og Bremerhaven í Vestur-Þýzka-
landi. Með skipinu fóru um 400 farþegar og 120 manna
áhöfn, sem er að hluta til íslenzk. Það er fyrirtækið Far-
skip hf. sem rekur skipið, en það er í eigu Eimskipafélags
ísiands og Hafskips. Edda verður í vikulegum ferðum í
sumar milli Reykjavíkur, Newcastle og Bremarhaven og
getur flutt allt að 900 farþega og 160 bíla.
Allar götur síðan Eimskipa- ferja, smíðuð í Frakklandi 1972
félagið seldi Gullfoss árið 1973
hafa verið raddir um að æskilegt
væri að hafa farþegaskip í förum
milli íslands og Evrópulanda.
Lengst af var talið að ekki væri
rekstrargrundvöllur fyrir slíkt
skip, en eftir að algengt varð að
menn ferðuðust með bíla sína
milli landa hefur viðhorfið
breytzt og því var ákveðið að
gera þessa tilraun yfir sumar-
mánuðina.
Edda er 7.800 tonna lúxus-
samkvæmt ströngustu kröfum
Lloyd’s. Hún getur gengið 20 sjó-
mílur á klukkustund og er með
svokallaða stöðugleikaugga, sem
draga mjög úr öllum veltingi.
Skipið getur flutt 900 farþega
eins og áður sagði og allt að 160
bíla. Skipið var upphaflega
smíðuð til siglinga milli Stokk-
hólms og Helsinki og er í raun
fljótandi hótel, búið öllum þæg-
indum fyrir farþega. Þar má
nefna fjölbreytta matsölustaði,
Frá móttökuathöfn um borð ( ms. Eddu ( Sundahöfn ( gærkvöldi.
Morgunblaðið/ Guðjón