Morgunblaðið - 09.11.1983, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. NÖVEMBER1983
„Kristnin í heiminum er kvödd til
að taka á vandamálum heimsins“
— segir biskup Is-
lands hcrra Pétur
Sigurgeirsson
Fjórtánda Kirkjuþingi lauk 25.
október síðastliöinn. Atti Morgun-
blaðið í tilefni þess stutt samtal við
biskup íslands, Pétur Sigurgeirsson,
þar sem hann rakti í stórum drátt-
um helstu atburði og niðurstöður
þingsins.
„Kirkjuþingið var hátíðarþing
auk þess að vera mikið starfsþing,
því aldarfjórðungur er liðinn frá
því að fyrsta kirkjuþing var hald-
ið og var þess minnst í upphafi,"
sagði biskup. „Þinginu er heimilt
að sitja í tíu daga, voru þeir gjör-
nýttir, bæði við nefndastörf og
fundastörf, og voru alls fjörutíu
mál tekin fyrir á þinginu auk
fyrirspurna.
Eitt af stóru verkefnum þings-
ins er að undirbúa frumvörp að
lögum um kirkjulega löggjöf. En
þau fá þó aðeins gildi að Alþingi
taki þau til umfjöllunar og af-
greiðslu. Nú er kirkjulöggjöfin í
endurskoðun í heild, en það stend-
ur á að fá þessi mál fyrir þing.
Tvö frumvörp eru í undirbúningi
og verða lögð fram nú í upphafi
Alþingis. Annað er um kirkju-
sóknir, safnaðarfundi, sóknar-
nefndir, héraðsfundi og fleira. Og
hitt um að sóknargjald verði
hundraðshluti af útsvarsstofni í
stað nefskatts, auk nýmælis um
að prófastsdæmum verði heimilt
að stofna héraðssjóð.
Á kirkjuþinginu var lagt fram
frumvarp til laga um starfsmenn
þjóðkirkjunnar og ennfremur
Ljómnynd KEE.
F.v. Sr. Jónas Gíslason dósent, Kristján Þorgeirsson, fulltrúi, sr. Magnús Guðjónsson, biskupsritari, biskup íslands,
herra Pétur Sigurgeirsson, sr. Sigurður Guðmundsson, vígslubiskup, Gunnlaugur Finnsson, kaupfélagsstjóri.
samþykkt tillaga um að stofna
sérstakt kirkjumálaráðuneyti þar
sem öll kirkjunnar málefni yrðu
sett undir eitt. Þar sem starf
kirkjunnar hefur með hverju ár-
inu orðið umfangsmeira er full
ástæða til að fá sérstakt ráðu-
neyti.
I þeirri fjármálaumræðu sem
fram fór á þinginu kom meðal
annars fram að fjárhagur kirkj-
unnar er mjög þröngur, einkum
hjá yfirstjórn þjóðkirkjunnar, og
samþykkti fjárhagsnefnd í því
sambandi tillögu þar sem bent er
á mikilvægi þess að fjárskortur
hindri ekki eðlilegt starf þjóð-
kirkju íslands.
Um skipulagsmál kirkjunnar og
nefndastörf var almenn umræða,
en könnun hefur verið gerð á
nefndastörfum kirkjunnar al-
mennt. Þá var rætt um reglur
varðandi störf kirkjuráðs og
kirkjuþings og töluverð umræða
varð einnig um starf leikmanna,
sem óhætt er að segja að sé í vax-
andi mæli. Meiningin er að auka
menntun þeirra með námskeiðum
og í því sambandi var minnt á
leikmannaskólann að Hólum í
Hjaltadal.
Umræða var um fallbeygingu á
nafni Jesú og lauk henni með
þessari ályktun: „Kirkjuþing
beinir þeim tilmælum til Hins ís-
lenska biblíufélags og kirkjuráðs,
að íhugað verði hvort eigi sé tæki-
legt og rétt að taka aftur upp
hefðbundna fallbeygingu á orðinu
Jesú í útgáfum Biblíunnar og
Nýja testamentisins sem og við
endurútgáfu sálmabókar og hand-
bókar íslensku kirkjunnar."
Þá kom til umræðu og sam-
þykktar að setja á stofn þau emb-
ætti sem heimild er fyrir í lögum.
Er þar fyrst að nefna embætti
sérstaks sjúkraprests sem einkum
mundi sjá um skipulagningu sála-
gæsluþjónustu á spítölum lands-
ins, en á því er mikil þörf. Þá var
í þessari umræðu lögð áhersla á
að fá prest á Seltjarnarnes, og
samþykkt áskorun um að áfram-
hald yrði á starfi sendiráðsprests
sem starfandi er London um
stundarsakir, og hefur veitt að-
stoð og þjónustu sjúkum sem þar
leita sér lækninga.
Kirkjuþing lét í ijós áhyggjur
sínar vegna aukinnar eiturlyfja-
notkunar og skorar á þá sem með
samgöngur milli landa hafa að
gera, hvort heldur á sjó eða í lofti,
að taka fastari tökum á eitur-
lyfjasmygli. Þá var samþykkt til-
laga til þingsályktunar um um-
ferðarmál, þar sem Kirkjuþing
lýsti yfir eindregnum stuðningi
við Umferðarráð og aðra sem
vinna að fyrirbyggingu slysa í
umferð hérlendis, og áréttaði
ábyrgð kristins manns gagnvart
öllu lífi.
Þá komum við að einu stærsta
máli þingsins, friðarmálinu, sem
ég mundi kalla mál málanna. Þar
var gerð eftirfarandi samþykkt:
„Kirkjuþing 1983 skorar á Islend-
inga og allar þjóðir heims að
vinna að friði f heimi, stöðvun
vígbúnaðarkapphlaups og útrým-
ingu gjöreyðingarvopna. Þingið
beinir því til stjórnmálaflokka og
ríkisstjórnarinnar að fylgja þessu
máli eftir bæði innanlands sem á
alþjóðavettvangi. Þingið lýsir yfir
samstöðu sinni með þeim samtök-
um sem vinna að friði, frelsi og
mannréttindum á þeim grundvelli
sem Kristur boðar. Og brýnir
fyrir Islendingum að meta það
frelsi sem þjóðin býr við og nýta
það til þess að skapa réttlátari
heim, þar sem almenn afvopnun
verður liður í þeirri nýskipan
efnahagsmála að lífsgæðum verði
jafnað meðal jarðarbarna allra."
Við látum þetta til okkar taka
því samanber bæn Jesú um læri-
sveinana (Jóhannes 17,15): „Ég
bið ekki að þú takir þá úr heimin-
um heldur að þú varðveitir þá frá
hinu illa,“ er kristnin í heiminum
kvödd til að taka á vandamálum
heimsins.
Á þinginu var 500 ára fæð-
ingarafmælis Lúthers minnst
með samkomukvöldi í Hallgríms-
kirkju á meðan á þinginu stóð.
Þar las Hjörtur Pálsson upp ljóð
eftir sr. Bolla Gústavsson og dr.
Gunnar Kristjánsson flutti ræðu
um Lúther og sýndi litskyggnur.
Kirkjukór Hallgrímskirkju söng
undir stjórn Harðar Áskelssonar
organista. Lauk samkomunni með
andakt í Hallgrímskirkju.
Þess var að auki minnst á þing-
inu að næsta ár er biblíuár, en 400
ár verða þá liðin frá útgáfu Guð-
brandsbibliu. I því tilefni sam-
þykkti þingið eftirfarandi tillögu:
„Þingið hvetur söfnuði landsins
til þess að taka höndum saman
um að auka útbreiðslu biblíunnar,
jafnframt því sem áhersla verði
lögð á notkun hennar. Meðal ann-
ars með því að beita sér fyrir
auknum biblíulestri og stofnun
biblíuleshópa innan einstakra
safnaða og kristilegra félaga."
Kirkjuþing þetta var stórt þing
þar sem mikið reyndi á að vinna
og afgreiða þau miklu og merku
mál sem inn á þingið komu og það
bar gæfu til að standa saman
um.“
Stjórnmálayfirlýsing 25. landsfundar Sjálfstæðisflokks:
Ríkisstjórnin er á réttri leið -
árangurinn er að koma í ljós
Kjarninn í stefnu Sjálfstæðisflokksins er,
að hver einstaklingur hafi frelsi og skilyrði
til þess að njóta hæfileika sinna og atorku.
Þá verður hagur þjóðarinnar bestur og af-
koma þeirra sem minna mega sín tryggust.
Um þessa frjálslyndu og víðsýnu stefnu, sem
helgast af frelsi manna til að fjalla um eigin
mál, hefur nær helmingur þjóðarinnar fylkt
sér og gert Sjálfstæðisflokkinn að sterkasta
stjórnmálaafli landsins. Frá upphafi hefur
flokkurinn verið brautryðjandi helstu fram-
faramála og sýnt í verki að hann gerir sér
grein fyrir samhengi efnahagslegs, menn-
ingarlegs og stjórnarfarslegs sjálfstæðis
þjóðarinnar. Hann hefur staðið vörð um
þjóðlega menningu og íslenska tungu.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur því jafnan verið
kjölfesta stjórnmálalífs á íslandi og það afl
sem megnað hefur að leiða þjóðina út úr
ógöngum og örðugleikum til farsælli fram-
tíðar.
I Alþingiskosningum í apríl sl. fékk
Sjálfstæðisflokkurinn ótvíræðan stuðning
kjósenda og fram hjá honum varð ekki geng-
ið við myndun ríkisstjórnar. Það kom því í
hlut Sjálfstæðisflokksins að hafa forystu
um að tekist yrði á við einn erfiðasta efna-
hagsvanda, sem þjóðin hefur átt við að etja
á síðari tímum.
Á liðnu vori blasti við efnahagsleg upp-
lausn. Verðbólgan æddi áfram, erlendar
skuldir voru komnar að hættumörkum,
kaupmáttur rýrnaði stöðugt, atvinnuvegirn-
ir voru að komast í þrot og atvinnubrestur
framundan. Við þessar aðstæður tók Sjálf-
stæðisflokkurinn að sér stjórn landsins
ásamt Framsóknarflokknum.
Ljóst var þegar í upphafi að gripa yrði til
harkalegra aðgerða ef takast ætti að bægja
frá þeirri hættu, sem vofði yfir atvinnulíf-
inu. Efnahagsaðgerðir ríkisstjórnarinnar
hlutu því óhjákvæmilega að snerta alla
landsmenn en með ýmsum ráðstöfunum var
leitast við að draga úr áhrifum þeirra á þá
sem úr minnstu hafa að spila.
Árangur er þegar farinn að koma í Ijós og
greinilegt að ríkisstjórnin er á réttri leið.
Verðbólgan hefur lækkað úr 130% í 30% og
stefnir enn niður á við. Vextir hafa lækkað
og verðbólgan er nú komin niður fyrir
vaxtastigið. Gengi krónunnar hefur verið
stöðugt. Viðskiptahalli verður aðeins fjórð-
ungur þess sem var á síðasta ári. Útþensla
ríkisbáknsins hefur verið stöðvuð og í fjár-
lagafrumvarpi fyrir næsta ár er gert ráð
fyrir verulegri minnkun ríkisumsvifa. Bein-
ir og óbeinir skattar hafa verið lækkaðir á
þessu ári og gert er ráð fyrir frekari skatta-
lækkun á því næsta. Söfnun erlendra eyðslu-
skuida hefur verið stöðvuð. Þessi árangur
hefur náðst án þess að til atvinnuleysis hafi
komið og leggur hann grundvöll að nýrri
viðreisn atvinnulífsins. Ljóst er þó, að gíf-
urlegir erfiðleikar steðja að flestum grein-
um sjávarútvegsins einkum útgerðinni.
Meiri óvissa er um aflabrögð en oft áður.
Nauðsynlegt er að bregðast einarðlega við
þessum mikla vanda m.a. til þess að treysta
grundvöll þeirra byggðarlaga, sem byggja
afkomu sína á sjávarútvegi.
Landsfundur Sjálfstæðisflokksins lýsir
yfir eindregnum stuðningi við ríkisstjórnina
og hvetur hana til að tryggja til frambúðar
þann árangur sem náðst hefur. Af fullri ein-
urð verður að koma verðbólgunni, þegar á
næsta ári, niður á það stig, sem er í helstu
viðskiptalöndum íslendinga. Þannig skapast
grundvöllur fyrir enn frekari vaxtalækkun-
um, bættri afkomu heimila og atvinnuvega
og heilbrigðu efnahags- og þjóðlífi.
Sjálfstæðisflokkurinn er fylgjandi frjáls-
um samningsrétti og telur brýnt, að samið
verði um kaup og kjör innan þeirra marka
sem stöðugt gengi og ytri aðstæður setja
atvinnuvegum og þjóðarbúi. I baráttunni við
verðbólguna verður að gæta þess að afkoma
þeirra sem verst eru settir verði tryggð,
meðal annars með aðgerðum í skattamálum.
Haldið verði áfram að lækka skatta og tolla,
sem leggjast með miklum þunga á ýmsar
neysluvörur jafnframt því sem unnið verði
að heildarendurskoðun tollskrár. Tekju-
skattur af almennum launatekjum verði af-
numinn í áföngum. Ennfremur verði haldið
áfram að jafna húshitunarkostnað og
áhersla lögð á aðgerðir til orkusparnaðar.
Minnka verður enn umsvif ríkisins, selja
ríkisfyrirtæki, breyta viðskiptabönkum í
eigu ríkisins í almenningshlutafélög og færa
verkefni og tekjustofna til sveitarfélaga eft-
ir því sem kostur er. Fjárfestingarlánasjóð-
um verði heimiluð bein lánsfjáröflun.
Hvarvetna verður að beita aðhaldi í ríkis-
rekstrinum og leita nýrra leiða til að það
fjármagn, sem ríkið hefur til umráða bæði
til rekstrar og framkvæmda nýtist á sem
bestan og hagkvæmastan hátt. Sýna verður
fyllstu ábyrgð á ríkisfjármálunum og
tryggja eftir föngum hallalausan rekstur
ríkissjóðs.
Atvinnuvegunum verður ávallt að búa þau
starfsskilyrði að framleiðsla og framleiðni
geti aukist og góður rekstur skilað arði. Með
því móti verður atvinnuvegunum gert kleift
að ná því réttmæta og eðlilega markmiði, að
dagvinnulaun einstaklings nægi til fram-
færslu meðalfjölskyldu.
Afnema þarf mismunun milli rekstrar-
forma í atvinnulífinu og tryggja að lítil
fyrirtæki búi við sambærileg skilyrði af
opinberri hálfu og hin stærri. Framtak ein-
staklinga í atvinnurekstri verður að örva
með því að draga úr skattlagningu á
áhættufjármagni og afnema hömlur og höft.
Þannig vex og dreifist þjóðarauðurinn og
undirstaða efnahagsöryggis alþýðu manna
styrkist.
Með nauðsynlegum kerfisbreytingum
verði þeim, sem ábyrgð bera á rekstri at-
vinnuveganna, auðveldað að leysa þau
vandamál, sem þeir standa nú frammi fyrir,
einkum í landbúnaði og sjávarútvegi. Hlúa
þarf að vaxtarsprotum atvinnulífsins og
hagnýta orkulindir landsins í því skyni að
skapa atvinnu fyrir þá sem koma á vinnu-
markaðinn á næstu árum. Sérstakt átak
verður að gera í nýrri markaðssókn og leita
samstarfs við erlenda aðila, meðal annars
um stóriðju. Fundurinn fagnar þeirri
áfangahækkun orkuverðs til ÍSAL, sem þeg-
ar er fengin, svo og því að endurskoðun
samninga við Alusuisse skuli hafin.
Stefna Sjálfstæðisflokksins er sú að hver
og einn eigi þess kost að eignast íbúð.
Landsfundurinn fagnar þeim áfanga, að lán
Byggingarsjóðs ríkisins voru í haust hækk-
uð um 50%.
Menntun er forsenda framfara. Nauðsyn-
legt er að menntakerfið hafi hliðsjón af
þörfum atvinnulífsins bæði í nútíð og fram-
tíð.
Áhersla verði lögð á samstarf heimila og
skóla. Menntun verður að miða að því að
efla sjálfstæða hugsun þannig að einstakl-
ingar verði færir um að leysa þau verkefni
sem bíða þeirra í framtíðinni og hugvit og
áræði fái að njóta sín.
Sjálfstæðisflokkurinn leggur áherslu á að
lokið verði við þá endurskoðun stjórnar-
skrárinnar sem nú stendur yfir og þær
breytingar á kosningaskipan sem samþykkt-
ar voru á Alþingi sl. vor verði staðfestar.
Sjálfstæðisflokkurinn mun enn sem fyrr
hafa forystuna í hafréttarmálum og leggja
áherslu á að ályktunum Alþingis í því efni
verði fylgt fram þannig að Islendingar
tryggi sér öll þau réttindi sem þeir eiga að
alþjóðalögum.
Sjálfstæðisflokkurinn telur að öryggi
landsins sé best tryggt með þátttöku í Atl-
antshafsbandalaginu og varnarsamstarfi
við Bandaríkin. Nauðsynlegt er að íslend-
ingar taki fullan þátt í stefnumörkun um
varnir landsins. Fundurinn varar við hug-
myndum um einhliða afvopnun vestrænna
ríkja og hvetur til samninga um gagnkvæma
afvopnun. Minnt er á að frelsi og mannrétt-
indi eru forsendur raunverulegs friðar og
baráttan fyrir friði verður ekki skilin frá
baráttu mannkyns fyrir frelsi og mannrétt-
indum.
Sjálfstæðisflokkurinn vill stuðla að sátt-
fýsi milli stétta og starfshópa og vinna að
ótvíræðu jafnrétti karla og kvenna. Hann
vill treysta stöðu fjölskyldu og heimilis, efla
kirkju og kristilegt siðgæði og stuðla þannig
að því að öflugt menningarlíf og heilbrigðar
lífsvenjur þróist með þjóðinni.