Morgunblaðið - 09.11.1983, Blaðsíða 37

Leiklíst
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 9. NÓVEMBER 1983
ekki til mikils skaða því Ásu Sól-
veigu er yfirleitt lagið að láta
fólk tala saman með eðlilegum
hætti.
Hið daglega líf er vettvangur
Ásu Sólveigar í Nauðug/viljug.
Hvað varðar ýmsa hversdags-
lega þætti þess var á snjallan
hátt vikið að konunum, samræð-
ur þeirra innan heimilis og utan
veittu glögga innsýn í hinn af-
markaða heim þeirra. Auk Guð-
nýjar Helgadóttur lögðu þær sitt
af mörkum Brynja Benedikts-
dóttir og Edda V. Guðmunds-
dóttir.
Tvær karlfígúrur túlkaðar af
Borgari Garðarssyni og Haraldi
G. Haralds áttu sinn þátt í að
bregða birtu fyndninnar á sviðið.
Hið afskræmislega hlutverk
Borgars sagði töluverða sögu,
harmrænt og fáránlegt í senn.
Krakkarnir sem komu fram
stóðu sig með ágætum og ekki
síst hinn ungi maður sem sýndi
okkur heim unglingsins.
Verk Ásu Sólveigar stendur
vitanlega ekki eitt sér. Viðar
Víkingsson er líka höfundur
þess, Baldur Hrafnkell Jónsson,
Oddur Gústafsson, Ragnheiður
Valdimarsdóttir og Baldvin
Björnsson. 'Kannski var textinn
slitinn sundur nokkuð ógætilega
með hinu tæknilega máli, en því
tókst að miðla óhugnanlegu and-
rúmslofti og líka fallegum
svipmyndum úr náttúrunni, frá
borg og nánasta umhverfi borg-
ar.
Þótt Nauðug/ viljug kæmi
okkur ekki á óvart var hér tekist
á við vanda nútímafólks með
minnilegum hætti.
Jóhann Hjálmarsson
__________________________________I
Er Ásgeir orðinn vitlaus?
Jóhann Hjálmarsson
Sjónvarp:
NAUÐUGy VILJUG.
Handrit: Asa Sólveig.
Leikstjórn og kvikmyndagerð:
Viðar Víkingsson.
Kvikmyndataka og lýsing:
Baldur Hrafnkell Jónsson.
Hljóð og hljóðsetning:
Oddur Gústafsson.
Klipping: Ragnheiður
Valdimarsdóttir.
Leikmynd: Baldvin Björnsson.
Fjölskyldufaðir á miðjum
aldri sem alráðinn er í að fara að
byggj a sýnir skyndilega merki
þess að allt sé ekki með felldu
hjá honum. Hann er á góðri leið
með að gefast upp, varpa öllu frá
sér: konu, börnum, heimili, því
sem kennt er við borgaralegar
skyldur. Stendur hann á tíma-
mótum eða er hann blátt áfram
orðinn vitlaus?
Þessu veltir maður fyrir sér
þegar skoðað er verk Asu Sól-
veigar Nauðug/viljug. í því er
fundinn hinn dæmigerði þjakaði
samtímamaður sem tekur þátt í
kapphlaupinu um lífsgæðin,
réttara sagt dansar með án þess
að gera sér grein fyrir hvert
stefnir. Eða gerir hann sér grein
fyrir því og vill hætta? Ásgeir er
ekki líklegur til þess að brenna
Úr sjónvarpsmynd Ásu Sólveigar, Nauðug/ viljug.
allar brýr að baki sér, enda
hressist hann undir lokin og bið-
ur konu sína að fresta förinni til
prestsins, þ.e.a.s. undirbúningi
skilnaðar þeirra.
Eiginlega verður maður
skelfdur að horfa framan í per-
sónuna Ásgeir sem Erlingur
Gíslason leikur. Erlingur er í
fyrstu yfirdrifinn í þessu hlut-
verki, ber þjökunina með sér í
hverjum andlitsdrætti. En eftir
því sem á líður verður persónan
heillegri og skilst að lokum.
Hjördísi, konu Ásgeirs, leikur
Guðný Helgadóttir. Túlkun
hennar var frá upphafi þaul-
hugsuð og markviss. Fyrst og
fremst sætti það tíðindum hve
mannlega drætti hlutverkið fékk
þrátt fyrir ýmsar brotalamir frá
hendi höfundar. Það kom niður á
þessu hlutverki að samræður
voru stirðlegar á köflum, en þó
„Dag nokkurn breytist allt“
Bókmenntir
Jenna Jensdóttir
\1aud Reuterswárd:
ída er einmana
Tord Nygren teiknaði myndirnar.
Jóhanna Sveinsdóttir þýddi.
Iðunn Reykjavík 1983.
í fyrra kom út bókin Svona er
hún Ida. Þessi saga er framhald
hennar. Nú er ída orðin sjö ára.
Hún býr áfram í Stokkhólmi, er
enn einkabarn foreldra sinna, á
ennþá góða vininn hann afa. En
besti vinurinn, Marteinn, er flutt-
ur til Vesturáss og þótt hann hafi
síðan komið í heimsókn smá
fyrnist vináttan og rennur í tím-
ans haf. Það heyrist ekki meira
frá Marteini. Og nú er afi eini
besti vinurinn.
En afi sem alltaf hefur verið
traust og hald lítillar stúlku
bregst þegar mikið liggur við.
Leikskólinn er að baki og við
tekur alvöruskóli, þar sem börn
læra að lesa, skrifa og reikna,
læra að lífið er enginn leikur.
Á þessum tímamótum bregst
afi. Lítil stúlka berst tilfinninga-
lega í spurn og litla sálin engist
af óvelkominni andúð, sem hún
elur með sér í vonleysi sínu.
Afi er hrifinn að Maríönnu og
ætlar að giftast henni. Litla afa-
stelpan Ida er ekki lengur besti
vinur hans. „fda hefur hitt Mar-
íönnu. Maríanna er með þykkt,
ljóst hár, mjög ljósa húð og kúpt
enni. Það er stutt á milli augn-
anna á henni. Hún er með stór
brjóst sem hossast og handlegg-
irnir fyrir ofan grófa olnbogana
eru áberandi rauðleitir. Hand-
leggirnir eru eins og litlir grísir.
Maríanna er heimilishjálp á veg-
um félagsmálastofnunar og hún
hefur nú hjálpað afa í næstum
ár.“
Skólinn byrjar. Kennslukonan
gengur með „heljarstórt" barn í
maganum. Öll börnin í bekknum
fá að fylgjast með þessum merka
viðburði. Og þau frétta af fæð-
ingu drengsins Axels, þótt nýr
kennari sé tekinn við bekknum.
Nýi kennarinn — hann Mats
Erik, er engum öðrum kennurum
líkur. „Mats Erik er svo sannar-
lega kennari sem gefur sér góðan
tíma.“ Mats Erik hefur fund með
foreLdrunum og börnunum. For-
eldrarnir koma með eitthvað góð-
gæti svo börnin geti haldið veislu.
ída hlakkar mikið til, ekki síst
vegna þess að hún hefur boðið
afa. Allt er líka svo skemmtilegt,
þar til afi dregur upp úr litlum
posa sínum góðgætið sem hann
kom með. Kemur hann með pylsu
sem Maríanna bjó til. Afi hefur
eyðilagt veisluna. Og Idu finnst
svona fundir asnalegir.
Stundum geta veikindi orðið
lausn á vanda. ída fær rauðu
hundana og það er enginn til að
gæta hennar heima, nema Marí-
anna..
Að mínu mati er sagan ída er
einmana mjög góð saga. Höfund-
ur fjallar hér um tilfinningalegt
vandamál lítillar stúlku án þess
að gera hana að einhverju sérlegu
gáfnaljósi, sem á sér lausnir á
hverjum fingri.
Frásögnin er heilsteypt og
sönn, atburðarásin lifandi. Sam-
band barnanna og kennarans
Mats Erik, er sagt með fáum orð-
um, en lesanda gefin því meiri
innsýn í persónuleika sem ekki er
algengur í þeirri stétt.
Athyglisvert er hve vel kennar-
anum tekst er hann segir þeim
frá dauða Marit litlu og móður
hennar, sem fórust í bílslysi.
Það er ástæða til að gleðjast
einlæglega með höfundi hve vel
honum hefur tekist nú, miðað við
fyrri bók hans um Idu. Þýðingin
er að sama skapi. Myndir þóttu
mér skemmtilegar í fyrri bókinni
eins og hér. Frágangur er góður.
Aukahljóm-
sveit í auka-
hlutverki
Hljóm-
plotur
Finnbogi Marinósson
Tom Tom Club
('lose to the Bone
Fálkinn
„Talking Heads“ er einhver sú
athyglisverðasta hljómsveit sem
fram hefur komið nú hin seinni
ár. Tónlistin er sérstök en höfðar
þó til flestra og allar plötur
hljómsveitarinnar eru góðar. Út
frá „Talking Heads“ hefur verið
stofnuð önnur hljómsveit og
nefnist hún „Tom Tom Club“. Að
nokkru eru félagarnir hinir
sömu og í „Talking Heads", en þó
nokkru fleiri auk þess sem David
Byrne, forsprakki „Talking“, er
ekki með. Tónlistarlega eru gæð-
in ekki þau sömu. Lögin er „Tom
Tom“ spilar eru einfaldlega ekki
eins góð auk þess sem öll með-
ferð og úrvinnsla er nokkuð
öðruvísi.
I fyrra sendi „Tom Tom Club“
frá sér fyrstu plötuna. Hún var
hin þokkalegasta að öllu leyti
fyrir utan lagið „Wordy Rapp-
inghood" sem er fádæma
skemmtilegt og gott. I sumar
kom síðan út ný „Talking
Heads“-plata sem hvorki reynd-
ist fugl né fiskur og þá sérstak-
lega miðað við fyrri plötur
flokksins. Og um svipað leyti
kom önnur „Tom Tom Club“-
platan út. Á henni eru átta lög
og í stuttu máli má segja það
sama um hana og fyrstu plötuna.
Eitt lag er mjög gott og annað
stendur því nokkuð að baki.
Besta lag plötunnar er „The Man
with the 4-way Hips". Samt er sá
munur á þessum tveimur fyrstu
plötum hljómsveitarinnar að
heildarsvipur þeirrar nýju er dá-
lítið betri. Lögin vinna betur á,
auk þess sem ekki virðist vera
jafn tilgangslaust að gefa þeim
góðan tíma eins og fyrstu plöt-
unni. Tónlistin er sú sama og áð-
ur, danstónlist undir áhrifum
frá tónlistarsköpun svartra
manna. En þrátt fyrir að lögin
gefi til kynna að hér sé um góða
plötu að ræða þá vantar eitthvað
uppá, og hún bætir síðustu „TH“
ekkert upp.
Vestur-þýskar tangir