Morgunblaðið - 20.06.1984, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGÚR 20. JÚNÍ 1984

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 275 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 25 kr. eintakiö.
Ljósmynd/ Emilía.
Fjármálaráðherrar allra Norðurlandanna Lf.v.: Kjell-Olof Feldt, Rolf Presthus, Albert Guðmundsson, Ahti Pekkala og
Henning Christophersen.
Aðalfundur SÍS
Samband íslenskra
samvinnufélaga skilaði
góðum hagnaði, tæpum 70
milljónum króna, á síðasta ári.
Sú staðreynd vekur hins vegar
minnsta athygli þegar rætt er
um aðalfund risafyrirtækisins
sem haldinn var í síðustu viku.
Þar var deilt um skipulagsmál,
landbúnaðarstefnu og þátttöku
í ísfilm hf. auk þess sem staða
SÍS í fjölmiðlum var gerð að
umræðuefni.
Svo fyrst sé vikið að síðasta
atriðinu er vonandi að um hin
fyrri hafi verið rætt á traustari
forsendum en það. Ákúrur
SÍS-forkólfa á Morgunblaðið
eiga ekki við nein rök að styðj-
ast. Blaðið hefur ekki verið að-
gangsharðara við risafyrirtæk-
ið en aðra umsvifamikla aðila í
þjóðfélaginu. SÍS hefur á hinn
bóginn verið of svifaseint við að
laga sig að nýjum aðstæðum í
þjóðfélaginu sem meðal annars
má rekja til almennari aðgangs
að upplýsingum og betri aðferð-
um til að vinna úr þeim. Til
dæmis hefur SÍS alls ekki getað
svarað Þorvaldi Búasyni, eðlils-
fræðingi, sem birt hefur rök-
fastar greinar hér í blaðinu um
afkomu sláturhúsa og hag SÍS
af slátrun. Þá hefur það ekki
orðið SÍS til framdráttar hve
lengi það hefur tekið banka-
kerfið að gera grein fyrir lána-
málum bænda sem Eyjólfur
Konráð Jónsson hefur vakið
máls á. Jafnframt ber að hafa í
huga þegar rætt er um Morgun-
blaðið og SÍS, að innan SIS er
öflug hreyfing sem vill að
Framsóknarflokkurinn sé
ávallt sömu megin og Alþýðu-
bandalagið, þessir aðilar hafa
til dæmis notað ísfilm-málið til
hins ýtrasta í því skyni að
draga úr áhrifum þeirra manna
innan SÍS sem ekki telja það
sáluhjálparatriði að vera á báti
með kommúnistum.
Ályktun aðalfundar SÍS um
landbúnaðarmál er athyglis-
verð en fundurinn taldi „að
stefna í framleiðslumálum
landbúnaðarins skuli miðast
fyrst og fremst við að fullnægja
þörfum innlends markaðar".
Jafnframt segir í ályktuninni
að koma þurfi til móts við óskir
neytenda og framleiðenda í
vinnslu- og sölufyrirtækjum og
nauðsynlegt sé að efla kjöt-
iðnað á vegum samvinnuhreyf-
ingarinnar til þess að mæta
breyttum neysluvenjum. Hér
kveður við nýjan tón í ályktun-
um SÍS um þessi mál. Alltof
lengi befur það sjónarmið sett
svip sinn á landbúnaðarstefnu
SÍS að framleiða ætti sem mest
en síðan ætti með útflutnings-
bótum eða öðrum ráðum að sjá
til þess að varan kæmist út
enda hefði SlS sitt á hreinu
eins og aðferðin við útreikning
á umboðslaunum fyrir útflutt
dilkakjöt sýnir. Nú á bæði að
taka tillit til markaðsaðstæðna
og neysluvenja almennings.
í umræðunum um fjölmiðla á
SÍS-fundinum var einnig nýr
tónn. Þótt menn væru með horn
í síðu ísfilm af pólitískum
ástæðum töldu þeir rétt að SÍS
skipti sér af fjölmiðlun til
dæmis á Akureyri eða með öðr-
um en eiga aðild að ísfilm.
Þessi áhugi á upplýsingamiðlun
gefur vonir um að forystumenn
SÍS hætti að bregðast illa við
öllu sem um fyrirtæki þeirra er
sagt en ákveði þess í stað að
taka þátt í umræðum á mál-
efnaiegum grundvelli. Það var
samdóma álit aðalfundar-
manna að þar hefði lýðræði
dafnað enda verið skipst á
skoðunum af einurð og
drengskap. Hið sama á við þeg-
ar rætt er um SÍS utan aðal-
fundarins, megi andi hans setja
svip á risafyrirtækið allt.
Laxeldi
Aforsíðu Morgunblaðsins í
gær sagði Thor Listau,
sjávarútvegsráðherra Norð-
manna, að eftirspurn eftir
norskum laxi væri mikil og
verð hækkaði, bregðast yrði við
því með breytingum í frjáls-
ræðisátt til að frumkvæði ein-
staklinga fengi betur að njóta
sín. Nú framleiða Norðmenn
árlega 26 þús. tonn af laxi fyrir
rúma 4 milljarða íslenskra
króna sem svarar til rúmlega
10% af áætluðu verðmæti ís-
lensks útflutnings í ár.
Á baksíðu Morgunblaðsins í
gær var frétt um það að í fisk-
eldisstöð Isno í Lónum í Keldu-
hverfi sé verið að ljúka við að
slátra 90 tonnum af laxi fyrir
um 16 millj. króna. Eyjólfur
Konráð Jónsson, stjórnarfor-
maður Isno, sagði hið sama og
Listau, að markaðurinn reynd-
ist ótakmarkaður.
Færeyingar stefna að því að
framleiða 15 þúsund lestir í
laxeldisstöðvum 1990. Hér er
vaxandi og mikill áhugi. Við
höfum hins vegar farið of hægt
af stað og kunnum að hafa
misst af strætisvagninum fyrir
vikið. Hvernig væri að íslensk
stjórnvöld litu í eigin barm eins
og norski sjávarútvegsráðherr-
ann og könnuðu hvort þau settu
ekki of miklar hömlur á fram-
takssama menn?
Bjartsýni á fundi fjármálaráðherra Norðurlanda:
Atvinnuleysi á Norður-
löndum fer minnkandi
„Það rfkir bjartsýni á meðal
okkar, sökum þess að atvinnu-
leysi á Norðurlöndum fer
minnkandi. Við ræddum mikið
um að koma á samvinnu um
vinnumarkaðinn á Norður-
löndum og þessi mál verða
rædd frekar á næsta fundi
okkar fjármálaráðherra Norð-
urlanda, sem haldinn verður í
Stokkhólmi 24. október nk.“
Þannig komst Albert Guð-
mundsson, fjármálaráðherra,
m.a. að orði við fréttamenn í
lok fundar fjármálaráðherra
Norðurlanda, sem fram fór í
Reykjavík í gær.
Ásamt Albert Guðmundssyni
sátu fund þennan fjármálaráðherr-
arnir Henning Christophersen,
Danmörku, Ahti Pekkala, Finn-
landi, Rolf Presthus, Noregi, og
Kjell-Olof Feldt, Svíþjóð, auk emb-
ættismanna.
Fyrir ráðherrana var lögð
áfangaskýrsla frá vinnuhópi, sem
komið var á fót til að móta tillögur
um átak til þess að örva hagvöxt og
atvinnu. í þessu sambandi ræddu
ráðherrarnir um hugmyndir um að
gera Norðurlönd að einum mark-
aði, svo og tillögur um að efla nor-
ræna samvinnu um framkvæmdir
á sviði orkumála, samgangna og
umhverfismála. Þá ræddu ráðherr-
arnir einnig um að efla samkeppn-
isaðstöðu á Norðurlöndum. Þeir
samþykktu tillögu vinnuhópsins
um að vega bæri kosti og galla
fyrirkomulags atvinnuleysis-
styrkja gagnvart aðgerðum, sem
miða að aukinni atvinnu, og að
stuðla beri að meiri sveigjanleika á
norrænum vinnumarkaði.
Á fundinum var einnig rætt um
horfur í efnahagsmálum í heimin-
um. Ráðherrarnir töldu, að hinar
hagstæðu aðstæður, sem nú ríkja á
alþjóðavettvangi, muni hafa já-
kvæð áhrif á hagvöxt og atvinnu á
Norðurlöndum í ár og sennilega
fram á árið 1985. Efnahagsbati I
Evrópu er þó ennþá hægur og
hætta er á að atvinnuleysi í Evrópu
geti enn aukist frá því sem nú er,
að óbreyttri efnahagsstefnu helstu
ríkja heims.
Auk atvinnuleysisins veldur
skuldastaðan á alþjóðavettvangi
ásamt háum vöxtum í Bandaríkj-
unum óvissu um þróunina fram-
undan. Fjármálaráðherrarnir
lögðu enn áherslu á nauðsyn betri'
samhæfingar efnahagsmála á al-
þjóðavettvangi, en þó þannig að
nauðsynlegt tillit sé tekið til mis-
munandi efnahagsstefnu einstakra
landa. Ráðherrarnir töldu, að um-
talsvert svigrúm væri til bóta að
þessu leyti.
35.000 ný atvinnu-
tækifæri í Danmörku
— segir H. Christophersen, fjármálaráðherra Danmerkur
. „Ég er mjög ánægður með
úrslitin í Danmörku í kosning-
unum til Evrópuþingsins og þá
fyrst og fremst af tveimur
ástæðum,“ sagði Henning
Christophersen, fjármálaráð-
herra Danmerkur, í viðtali við
blm. Morgunblaðsins. „í fyrsta
lagi var þátttaka í þessum
kosningum mun meiri í Dan-
mörku nú en í kosningunum
1979. í öðru lagi unnu þeir
flokkar á, sem styðja aðild
okkar að EBE og enda þótt SF,
Sósíalski þjóðarflokkurinn,
hafi einnig unnið á, þá tapaði
svonefnd Þjóðfylking gegn
EBE-fylgi.“
Christophersen kvaðst hins vegar
harma að FDP, flokkur frjálsra
demókrata, I Vestur-Þýskalandi
hefði fallið út af Evrópuþinginu.
Úrslit kosninganna hefðu samt ekki
í för með sér miklar breytingar á
flokkahlutföllum þar, því að eftir
sem áður væru borgaralegu flokk-
arnir í mikliun meirihluta á þing-
inu.
Þá sagði danski fjármálaráðherr-
ann, að í efnahagssamvinnu Norð-
urlanda væri nú lögð áhersla á að
afnema viðskiptahömlur milli land-
anna og gera peningamarkaðinn
frjálsari.
Henning Christophersen, fjármála Rolf Presthus, fjármálaráðherra Nor-
ráðherra Danmerkur. egs.
„Það hefur vakið athygli alls
staðar á Norðurlöndum, hvernig ís-
lendingum hefur tekist að leysa
efnahagsvandamál sin að undan-
förnu,“ sagði Christophersen enn-
fremur.
Loks var danski fjármálaráðherr-
ann spurður um framtíðarhorfur í
dönskum efnahagsmálum og svar-
aði hann þá: „I fyrsta skipti í tíu ár
er atvinnuleysið tekið að minnka. Á
þessu ári fækkar atvinnulausum um
10.000, sem er há tala, því að sam-
tímis fjölgar vinnufæru fólki í land-
inu um 25.000. Þetta þýðir, að okkur
hefur tekist að skapa atvinnutæki-
færi fyrir 35.000 manns og er það
iðnaðinum að þakka. Þetta helst
einnig í hendur við ört vaxandi út-
flutning."
Rolf Presthus, fjármálaráðherra
Noregs, skýrði frá því á frétta-
mannafundinum, að þjóðarskuldir
Norðmanna væru enn mjög háar
þrátt fyrir að norska ríkið hefði
greitt sínar síðustu skuldir við út-
lönd fyrir skömmu. Skuldir Norð-
manna næmu enn 20 milljörðum
n.kr. sem samsvarar yfir 20% af ár-
legum þjóðartekjum þeirra.