Morgunblaðið - 11.08.1984, Síða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 11. ÁGÚST 1984
Listasafn íslands:
Sýning 5 danskra
myndiistarmanna
opnuð í dag
í DAG verður opnuð sýning á verk-
um fimm danskra myndlistar-
manna í Listasafni íslands, en þeir
eru listmálararnir Mogens Ander-
sen, Ejler Biller, Egill Jacobsen,
Robert Jacobsen, myndhöggvari.
Carl-Henning Pedersen og mynd-
höggvarinn Robert Jacobsen.
Listasafn íslands á aldaraf-
mæli um þessar mundir, en það
var stofnað í Kaupmannahöfn af
Birni Bjarnasyni. Danskir lista-
menn lögðu til drýgsta hlutann
af stofngjöf safnsins og útvegaði
Björn fjölda verka í upphafi
þess. „Okkur þótti vel við hæfi
að hafa sýningu á danskri sam-
tímamyndlist í tilefni aldaraf-
mælisins," sagði Selma Jóns-
dóttir, forstöðumaður, þegar
blm. hitti hana.
„Stieen Bjarnhof, sem er við-
gerðarmaður hjá Statens Muse-
um for Kunst í Kaupmannahöfn,
á heiðurinn af þessari sýningu
og gerði í raun mögulegt að sýn-
ingin er haldin, en hann þekkir
listamennina persónulega,"
sagði Selma ennfremur.
Þess má geta að Egill Jacob-
sen, Ejer Biller og Carl-Henning
Pedersen voru í Cobra-samtök-
unum ásamt Svavari Guðnasyni
og fleiri myndlistarmönnum, en
Mynd eftir Egil Jacobsen.
Mynd eftir Carl-Henning Pedersen.
samtökin voru stofnuð í París
árið 1948.
1 tilefni sýningarinnar hefur
verið gefin út vönduð sýn-
ingarskrá með fjöld ljósmynda,
svart-hvítra og í lit, en í skránni
eru einnig greinar um hvern
listamann og ýtarleg æviatriði.
Ýmsir aðilar hafa styrkt sýn-
inguna svo sem Eimskipafélag
íslands, Flugleiðir, menntamála-
ráðuneyti Dana og Danmarks
Nationalbanks Jubileumsfond.
Á sýningunni, sem stendur til
2. september, eru 89 verk sem
eru unnin á tímabilinu
1938—1984. Hún verður opnuð
eins og áður segir í dag kl. 14.00
og verða listmálararnir Mogens
Andersen og Egill Jacobsen
viðstaddir ásamt Stieen Bjarn-
hof. „Við höfum frétt að Egill
Jacobsen ætli að gefa okkur nýja
grafíkmöppu við opnunina,"
sagði Selma að lokum.
Afkoma A-hluta ríkíssjóðs
fyrstu sex mánuði ársins
SÍDDEGIS í gær barst Morgunblaó-
inu fréttatilkynning frá
fjármálaráðuneytinu um afkomu
A-hluta ríkissjóðs fyrstu sex mánuði
þessa árs og fer hún hér á eftir í
heild:
Greiðsluafkoma A-hluta ríkis-
sjóðs í júnílok 1984 var neikvæð
um 322 m.kr. í samanburði við
greiðsluhalla að fjárhæð 1.263
m.kr. á sama tímabili 1983 og er
þvi greiðsluafkoman betri í ár um
941 m.kr. Betri afkomu A-hluta
ríkissjóðs fyrri helming þessa árs
má fyrst og fremst rekja til þess
að rekstrarafkoma á greiðslu-
grunni er 579 m.kr. hagstæðari en
hún var á árinu 1983. Rekstrar-
hallinn nam 2,4% af gjöldum A-
hluta ríkissjóðs til júníloka 1984,
en það hlutfall hefur aðeins einu
sinni frá árinu 1977 verið hag-
stæðara. Árið 1982 var rekstrar-
afkoman hagstæð um tæpt 1% af
gjöldum þess árs.
Innheimtar tekjur A-hluta rík-
issjóðs námu 9.553 m.kr., sem er
3.151 m.kr. hærri fjárhæð en til
júníloka 1983 eða 49%. Greidd
gjöld námu aftur á móti 9.785
m.kr. sem er 2.572 m.kr. hærri
fjárhæð en á sama tímabili 1983
eða 36%. Útstreymi lána og við-
skiptareikninga nam nettó 90
m.kr., en á árinu 1983 nam út-
streymi sömu reikningaflokka 452
m.kr., eða betri staða er nemur
362 m.kr.
þessarar hækkunar stafar m.a. af
því að fyrirframgreiðsla skatta er
í ár hærra hlutfall af heildartekj-
um vegna beinna skatta en var á
árinu 1983. óbeinir skattar, arð-
greiðslur o.fl. nema 7.978 m.kr. eða
83,5% af heildartekjum. Hækkun
frá fyrra ári nemur 48%. Aðflutn-
ingsgjöld hafa hækkað milli ára
um 53%, sölu- og orkujöfnunar-
gjald 52%, vörugjald 23% og
hagnaður ÁTVR 40%.
Gjöld:
Greidd gjöld námu 9.785 m.kr.
Til heilbrigðis- og tryggingamála
var ráðstafað 37% af heildargjöld-
um, sem hækkað hafa frá árinu
1983 um 34%. Til fræðslu-, menn-
ingar- og kirkjumála gengu 16%
af heildargjöldum og hafa hækkað
um 30%. Hækkun dóms- og lög-
gæslu nemur 18%. Framlög til
vega- og samgöngumála hafa
hækkað um 40%. Uppbætur á út-
fluttar landbúnaðarafurðir hafa
aukist um 173%. Iðnaðar- og
orkumál um 64%. Hins vegar hafa
niðurgreiðslur iækkað milli ár-
anna um 4%.
Heildarlaunagreiðslur A-hluta
ríkissjóðs til loka júni 1984 námu
2.276 m.kr. og hafa hækkað frá ár-
inu 1983 um 25,4% en launagjöld
nema 23% af heildargjöldum
A-hluta ríkissjóðs.
Reikningar
Janúar—júní
1984 1983 Frávik %
Gjöld 9.785 7.213 2.572 36
Tekjur 9.553 6.402 3.151 49
Gjöld umfram tekjur 232 811 (579)
Lánahreyfingar 399 (165) 564
Viðskiptareikningar (489) (287) 202
Greiðsluhalli 322 1.263 (941)
Tekjur:
Innheimtar tekjur námu í heild
sinni 9.553 m.kr. Beinir skattar
1.575 m.kr. eða 16,5% af heildar-
tekjum. Hækkun beinna skatta
milli ára nemur um 56%. Hluti
Lánahreyfingar:
Staða lána- og viðskiptareikn-
ings sýnir útstreymi að fjárhæð 90
m.kr., en á árinu 1983 nemur út-
streymi sðmu reikningaflokka 452
m.kr. Tekin ný lán námu 1.012
m.kr. en afborganir lána á sama
tímabili námu 550 m.kr. Þá hefur
ríkissjóður greitt fyrir útlánum
Byggingarsjóðs ríkisins í formi
bráðabirgðaláns til sjóðsins að
fjárhæð 140 m.kr. Þá hefur ríkis-
sjóður lagt fram til hlutafjár- og
stofnfjárframlaga 28 m.kr., sem er
19 m.kr. lægri fjárhæð en var á
árinu 1983.
Fjáröflun:
Endurskoðuð lánsfjáröflun A-
og B-hluta ríkissjóðs um innlend-
ar og erlendar lántökur á árinu
1984 gera ráð fyrir heildarlántök-
um að fjárhæð 3.511 m.kr. þar af
765 m.kr. innlend fjáröflun. Til
loka júní nam innlend fjáröflun
nettó 246 m.kr. sem er 32% af
áformuðum innlendum lántökum.
Seld spariskírteini nema 205 m.kr.
Verðbréfakaup lífeyrissjóða nema
299 m.kr. til aðila sem tilheyra A-
og B-hluta ríkissjóðs. Þá er inn-
heimtufé spariskírteina neikvætt
um 151 m.kr. og skyldusparnaður
unglinga 107 m.kr. eða samtals út-
streymi að fjárhæð 258 m.kr. í
lántökuáætlun ársins er gert ráð
fyrir að þessar tvær fjáröflunar-
leiðir myndu sýna innstreymi að
fjárhæð 232 m.kr.
Erlendar lántökur A- og
B-hluta ríkissjóðs nema til júní-
loka 1.264 m.kr. sem er 46% af
erlendum lántökum ársins.
Veröbréfakaup
lífeyrissjóðanna:
Verðbréfakaup lífeyrissjóðanna
nemi í heild 484 m.kr. sem er um
48% af áætluðum heildarkaupum
ársins. Af ríkissjóði og húsbygg-
ingarsjóði hafa lífeyrissjóðirnir
keypt fyrir 299 m.kr. eða 37% af
áætluðum kaupum ársins. Hins
vegar voru veðskuldabréf lífeyr-
issjóða við veðdeildir banka og
stofnlánasjóði samvinnufélaga og
verslunarsjóði um 113 m.kr. sem
er 40% hærri fjárhæð en áætluð
kaup á árinu 1984. Samkvæmt
kaupáætlun ráðuneytisins var
gert ráð fyrir að lífeyrissjóðir
keyptu af opinberum sjóðum fyrir
133 m.kr. hærri fjárhæð en reynd
var á.
Ríkissjóðsvíxlar:
Ríkissjóður hefur boðið ríkis-
víxla til sölu á árinu 1984 að nafn-
verði 134 m.kr. Tekin voru tilboð
að fjárhæð 126 m.kr. Meðalávöxt-
un svarar til um 25,77% ársvaxta.
Nettó-innstreymi ríkisvíxla í júni-
lok var 84,5 m.kr.
Einangnmarstöðm í Hrísey:
Hafnar tilraunir með flutning
frjóvgaðra eggja á milli kúa
í einangrunarstöðinni I Hrísey
verða síðar í mánuðinum hafnar til-
raunir með að flytja frjóvguð egg á
milli kúa. Er þetta gert I því skyni að
flýta ræktun galloway-nautgripa-
stofnsins í Hrísey og næsta sumar
verða egg úr Hríseyjarkúm flutt f
kýr í Gunnarsholti og hafin þar
framrsktun stofnsins í landi. Þor-
steinn Ólafsson dýralæknir sem er
forstöðumaður Einangrunarstöðvar-
innar í Hrísey stendur fyrir þessum
tilraunum sem ekki hafa verið
reyndar áður hér á landi en hafa
verið að þróast erlendis á undan-
fornum árum.
Þorsteinn hyggst einnig gera
tilraunir með flutning frjóvgaðra
eggja á milli áa í vetur ef tilraun-
irnar í Hrísey ganga vel. Þá hefur
hann einnig fengið fyrirspurnir
frá bændum sem vilja flytja
frjóvguð egg úr afburðakúm sem
af einhverjum ástæðum þarf að
fella. Þorsteinn sagði í samtali við
Morgunblaðið að ekki væru mikil
not fyrir þessa tækni hér á landi í
almennu ræktunarstarfi vegna
þess hve kúastofninn væri jafn og
lítið um afburðagripi. Notin væru
mest i sambandi við holdanaut-
gripastofninn. Þorsteinn sagðist
eiga von á tækjabúnaði á næst-
unni og myndi hann hefjast handa
þegar hann kæmi. Frjóvguð egg er
hægt að frysta en Þorsteinn sagð-
ist ekki koma sér upp aðstöðu til
þess til að byrja með.
Eggjaflutningurinn fer þannig
fram að kýr sem taka á egg úr er
sprautuð með tveim tegundum af
hormónalyfjum til að framkalla
fjöldaegglos og koma gangmálun-
um af stað. Við það losna yfirleitt
10 til 15 egg. Samtímis eru kýrnar
sem ætlað er að ganga með kálf-
ana sprautaðar til að þær gangi á
sama tíma. Síðan er fyrri kýrin
sædd og frjóvgast þá öll eggin.
Viku seinna eru eggin skoluð út úr
kúnni. Þau sem virðast vænlegust
eru valin úr og notuð I hinar kýrn-
ar. Með þessu fást fleirburar sem
fóstraðir eru af mörgum kúm.
Þorsteinn sagði að með þessu móti
væri hægt að flýta ræktunarstarf-
inu á þann hátt að mögulegt væri
að nota kýr í Hrísey sem væru
orðnar til lítils gagns til að fóstra
kálfa af nýjasta ættliðnum og fá
þannig meira úrval.
Þá sagði hann að fyrirhugað
væri að flytja egg úr nýjasta ætt-
liðnum af Hríseyjarkúm í kýr í
Gunnarsholti eða annars staðar
þar sem aðstæður væru fyrir
hendi og hefja þar framræktun
galloway-stofnsins. Sagði hann að
með þessu móti væri hægt að ala
upp stofn í landi til sæðistöku, til
dæmis í nautastöðinni á Hvann-
eyri. Þorsteinn sagði að þessar til-
raunir væru gerðar í samráði við
Pál A. Pálsson yfirdýralækni og
ólaf E. Stefánsson nautgripa-
ræktarráðunaut Búnaðarfélagsins
og væru þeir þessu hlynntir.