Morgunblaðið - 13.11.1984, Qupperneq 51

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 13. NÓVEMBER 1984
59
Hvers vegna reykir fólk?
J.E. skrifar:
Hvers vegna reykir fólk? Af
hverju mengar fólk vísvitandi
sjálft sig og aðra? Ekki er um að
kenna ónógum upplýsingum um
skaðsemi reykinga, bæði fyrir
þann sem reykir og eins þá sem i
kringum hann eru. Allir vita að
reykingar geta valdið lungna-
krabbameini og ýmsum öðrum
sjúkdómum. Getur verið að þðrfin
fyrir félagsskap og viðurkenningu
annarra sé öllu öðru yfirsterkara
hjá þessu fólki? Og af hverju er þá
þessi þörf svona mikil? Við skul-
um reyna að velta því aðeins fyrir
okkur, byrja á byrjuninni. Ég held
að ef börn væru almennt alin upp
í þeim anda að vera sjálfstæð og
fylgja ekki fjöldanum hugsunar-
laust, væru reykingar ekki eins al-
mennar og raun ber vitni. Mér
finnst allt of mikil áhersla lögð á
að allir séu eins, og þeir sem skera
sig úr að einhverju leyti séu taldir
skrítnir, eða að minnsta kosti litn-
ir hornauga. Ég vil að allir séu
jafningjar, en það þýðir ekki að
allir þurfi að vera eins. Heldur
hvert á móti, að allir hafi rétt á að
vera þeir sjálfir.
Börn og unglingar vilja allt til
vinna til að vera viðurkennd af fé-
lagahópnum. Þá leiðast þau oft út
í reykingar (og fleira). Jafnvel á
móti sínum eigin vilja, heldur en
að vera öðruvísi en hinir og ekki í
klíkunni. Eins er þegar þau byrja
að vinna á nýjum stað. Þar reykja
venjulega flestir. Þeir fara saman
í „smókpásu" og hafa það huggu-
legt, en hinir halda áfram að
vinna. Það væri eitthvað sagt ef
þeir tækju sér alltaf frí öðru
hverju og gerðu ekki neitt! Ungl-
ingar þurfa að vera mjög öruggir
með sig og sjálfstæðir til þess að
hafa styrk til að halda sér utan við
reykingaklikuna, svo ég tali nú
ekki um áfengið, en það er önnur
saga. Einnig getur verið mjög erf-
itt fyrir þá sem eru að reyna að
hætta að sjá alla reykjandi í
kringum sig. Fyrir utan svo óholl-
ustuna af því að þurfa sífellt að
anda að sér tóbaksreyk frá öðrum,
það væri efni í aðra grein.
Vita tilgangslaust er að banna
börnum og unglingum að reykja
(og drekka) og útmála fyrir þeim
hversu hættulegt það er. Reynslan
hefur ótvírætt sýnt að það ber
engan árangur. Jafnvel hefur það
þveröfug áhrif í mörgum tilfellum.
Þau verða að vera á móti fullorðna
fólkinu og sýna að þau séu sjálf-
stætt fólk, sem láti ekki aðra segja
sér fyrir verkum. Það eina sem
getur að mínu áliti komið í veg
fyrir að börn og unglingar byrji að
reykja, er að þau hafi enga þörf
fyrir það. Að þeim finnist ekki að
þau þurfi endilega að vera eins og
allir aðrir. Að þeim líði svo vel,
andlega og líkamlega að þau þurfi
ekki að deyfa sig með eitri, hvort
sem það heitir sígarettur, vín eða
fíkniefni, til þess að gera lífið
bærilegt. En auðvitað er mikil
freisting fyrir börn sem eru ekki
sjálfu sér nóg einhverra hluta
vegna líkja eftir öryggi. Og ef
þetta fólk reykir allt saman, vilja
þau að sjálfsögðu vera eins, til að
vera viðurkennd.
Rannsóknir hafa sýnt að börn-
um foreldra sem reykja er miklu
hættara við að ánetjast reyking-
um. Þau taka að sjálfsögðu ekki
mark á foreldrum sínum ef þau
banna þeim að gera hluti sem þau
gera sjálf. Börnin geta jafnvel ver-
ið orðin háð reykingum eftir að
hafa andað að sér tóbaksreyk á
heimilinu í mörg ár! Einnig er
börnum sem alast upp í reykmett-
uðu umhverfi hættara við kvefi,
eyrnabólgu og ýmsum öðrum
kvillum. Fyrir utan þau sem bein-
línis hafa ofnæmi fyrir reyknum
og eru með astma eða stöðugt
nefrennsli eða önnur einkenni.
Mér kæmi ekki á óvart að þau
væru fleiri en fólk gerir sér grein
fyrir.
Ég hef trú á ungu fólki á íslandi
í dag. Ég beini orðum mínum til
ykkar, íslenskir unglingar: Viijið
þið ekki vera sjálfstæðir, óháðir
og frjálsir? Þið viljið ekki láta
aðra alltaf segja ykkur fyrir verk-
um eða hvað? Viljið þið láta það
spyrjast um ykkur að þið þorið
ekki að hætta á að vera útilokuð
úr hópnum? Ég er viss um að þið
verðið virt miklu meira fyrir það
að segja nei þegar félagarnir
bjóða ykkur sígarettu heldur en ef
þið þorið ekki annað en að vera
með. Jafnvel þó að vinir geri
kannski grín að ykkur og kalli
ykkur mömmubörn, er það
kannski ekki bara öfund, af því að
þau þorðu ekki sjálf að segja nei.
Hugsið líka út í það, að þegar þið
sjálf verðið fullorðin, kannski i
hjólastól með súrefnisgrímu af
reykingum, þá þýðir lítið fyrir
ykkur að ætla að banna ykkar
börnum að reykja, þau taka vit-
anlega ekkert mark á ykkur.
Ég treysti því að þið, íslenskir
unglingar, séuð það sjálfstæðir að
þið þorið að vera á móti fjöldan-
um. Ykkur líður svo miklu betur,
bæði líkamlega og ekki síst and-
lega, þegar þið gerið það sem ykk-
ur sjálfum finnst vera rétt, án til-
lits til þess hvort öðrum muni líka
það eða hvort þið séuð eins og aðr-
ir.
Ég skora á ykkur að vera góð
fyrirmynd fyrir aðra unglinga
með því að reykja ekki. Þegar þið
eruð komin í meirihluta, verða
þeir taldir skrítnir sem reykja!
Þessir hringdu ..
hafa lengur fréttaritara í
Bandaríkjunum? Eftir frétta-
spár hans þar var maður farinn
að trúa því, að Hart ynni Mon-
dale, Ferraro væri algjört tromp
og Mondale ynni stórsigur á
Reagan. Fyrir utan, að aldrei
virðist gerast jákvæður hlutur í
þessu mesta tækni- og velferð-
arríki heims. Þvílík frétta-
mennska!
Fréttaritar-
inn óþarfur
H J. hringdi:
Er nokkur þörf fyrir okkur að
er smám saman að fyllast
af húsgögnum,
enda heitir það
HÚSGAGNAHÖLLIN
VIÐ HÖFUM sett okkur þaö markmiö
aö hafa svo yfirgengilega mikiö úrval
af góöum húsgögnum á hagstæöu
veröi aö þaö detti engum í hug aö
versla annarsstaöar fyrr en hann hef-
ur grandskoðaö þaö sem viö höfum
aö bjóöa.
AUK ÞESS aö vera meö mikið úrval,
hagstætt verö og 2ja ára ábyrgö á
öllum vörum, bjóöum viö góö
greiðslukjör, V3 út og afgangurinn á 6
mánuðum, gefum 5% staðgreiðslu-
afslátt — einnig þegar borgaö er
meö kreditkortum.
Landsþjónustan sér um aö pakka vör-
um og senda út á land.
Berðu saman verð
og gæöi
HÍSGA6NAHÖLLIN
BÍLDSHÖFÐA 20 - 110 REYKJAVÍK * 91-81199 oq 81410