Morgunblaðið - 09.02.1985, Side 23

Morgunblaðið - 09.02.1985, Side 23
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 1985 23 að slík grunnþekking komi inn hjá þeim leiða. Sumir foreldrar hafa tek- ið þessa stefnu alvarlega, en aðrir álíta lestrarkunnáttuna aðalatriðið en ekki kennsluaðferðirnar. Hvert er álit sérfræðings á svo veigamiklu máli? „Lestrarstefnur eru mjög um- deildar og raunar er lesferlið sjálft enn talsvert á huldu. Ég er ekki sérfróður um þau mál, en tel margt benda tii þess að flest böm tileinki sér lestur betur sjálf mjög fljótt þegar þau hafa náð ákveðn- um þroska, „stigi hlutlægra að- ferða“, eins og Piaget kallar það. Hér er ekki rúm til að rökstyðja þessa skoðun nánar, en sé hún rétt, gefur auga leið að miklum tíma sé varið til lestrarnáms sem betur væri varið til að tryggja annað hvort vitsmunalegar for- sendur lesgetunnar eða skynsam- lega notkun lestrarkunnáttunnar. Af amerískum rannsóknum má hins vegar ráða, að um 15 prósent barna eigi erfitt með að tileinka sér lestur og þar virðist jafnvel unnt að finna þessi börn löngu fyrir skólagöngu — með hljóð- prófunum: Þau eiga erfitt með hljóðgreiningu, en það gæti bent til þess að þessi börn eigi erfitt með að skilja hljóðgildi stafa vegna þess að þeim er af einhverj- um ástæðum ábótavant í hljóð- næmi. Kannski er rétt að fara aðeins út fyrir lestrarkennsluna og víkja lítillega að kennsluaðferðum al- mennt. Margir virðast halda að kennsluaðferðir séu formúla eða forskrift eða leiði til skilgreindrar útkomu, eins og efnafræðitilraun. Kennsluaðferðum má fremur líkja við samtalsreglur — ákveðna málskipan, tiltekin setningafræði einkennir samtal af ákveðinni gerð, þó að málfar manna sé afar mismunandi eins og kunnugt er,“ sagði dr. Wolfgang. Hann hélt HJÁLPRÆÐISHERINN: Fjöl- skyldusamkoma kl. 14. Klukkan 20.30 hjálpræöissamkoma. Óskar og Ingibjörg Jónsson stjórna og tala. MOSFELLSSÓKN: Barnaguös- þjónusta i Lágafellskirkju kl. 11 og messa í kirkjunni kl. 14. Sr. Birgir Ásgeirsson. GARÐAKIRKJA: Barnasamkoma i Kirkjuhvoli kl. 11 og guösþjón- ust a kl. 14. Sr. Örn Báröur Jónsson messar. Æskulýösfund- ur veröur í Kirkjuhvoli mánu- dagskvöldiö 11. febr. kl. 20. Sr. Bragi Friöriksson. KEPELLA St. Jósefssynstra í Garðabæ: Hámessa kl. 14. HAFNARFJARDARKIRKJA: Sunnudagaskóli k. 10.30. (Muniö skólabilinn.) Messa á vegum Hins ísl. biblíufélags kl. 14. Þórhildur Ólafs guöfræöingur prédikar. Björn Davíö Kristjánsson leikur á flautu. Aöalfundur félagsins í góðtemplarahúsinu aö messu lokinni. Sóknarnefnd og sóknar- prestur. FRÍKIRKJAN í Hafnarf.: Guös- þjónusta kl. 14. Orgel og kór- stjórn Þóra Guömundsdóttir. Sr. Einar Eyjólfsson. KAPELLAN St. Jósefsspítala. Hafn.: Messa kl. 10. KARMELKLAUSTUR: Hámessa kl. 8.30. Rúmhelga daga messa kl. 8. YTRI-NJARÐVÍKURKIRKJA: Barnamessa kl. 11 og guösþjón- usta kl. 14. Organisti Örn Falkn- er. Sr. Guömundur Örn Ragn- arsson. KEFLAVÍKURKIRKJA. Barna- samkoma kl. 11. Ragnar S. Karlsson talar viö börnin. Guö- sþjónusta kl. 14. Organisti Sigur- óli Geirsson. Sóknarprestur. KIRKJUHVOLSKIRKJA: Messa kl. 14. Sóknarprestur. HVALSNESKIRKJA: Messa kl. 14. Sóknarpestur. ÞORLÁKSHÖFN: Messa kl. 14. Sr. Tómas Guömundsson. HEILSUHÆLI NLFÍ, Hveragerði: Messa kl. 11. Sr. Tómas Guö- mundsson. AKRANESKIRKJA: Barnamessa kl. 10.30. Fjölskyldumessa kl. 14. Vænst er þátttöku fermingar- barna og foreldra þeirra. Sr. Björn Jónsson. áfram: „Það væri mikill vandi að ná árangri í námi og skólastarfi, ef kennsluaðferðirnar væru ein- hlítar leiðir til að ná skilgreindum markmiðum. Skólastarf er flókið ferli og námsárangur er útkoma af sam- verkan þroska, hæfileika og per- sónueinkenna nemenda svo og námsskipunar og kennslu kenn- ara. Margir áhrifavaldar móta kennsluþætti kennarans og er kennsluaðferðin sjálf ein þeirra. Ef við höfum enn samlíkinguna um samtalsreglur, þá eru kennslu- aðferðirnar alltaf hvorutveggja í senn — meira og minna hnitmiðuð leið að námsmarkmiði og sam- skiptaformi í umgengni við nem- endur. Kennarinn hlýtur að velja sér aðferð sem hann er nokkurn veginn sáttur við og getur unnið með án þrenginga — aðferð sem bæði á við hann og námshópinn, hvað sem öðru líður. Ekki má gleyma því, að allar aðferðir í mannlegum samskiptum eru dá- lítið margræðar — hvort sem um samtal er að ræða, kennslu, stjórn fyrirtækja eða uppeldi barna. Það er því enginn barnaleikur að skera úr um það hvernig tiltekin aðferð hefur reynst. Þar verður að reikna breytileika allra aðstæðna inn i dæmið — athuga hvernig aðferðin reynist að öðru jöfnu. Kann kenn- arinn aðferðina til hlítar og getur hann beitt henni við tilteknar kringumstæður? Á hún við hann og bekkinn? Fellur hún að þeim aðstæöum sem þeir vinna við? Það er aðferðalegt vandamál, hvernig tilraunir eiga að vera þeg- ar um samskipti lifandi fólks er að ræða. Það er augljóst að ekki er hægt að einangra virku breytuna eins og í efnafræðitilrauninni góðu, sem skiptir þó meginmáli í útkomunni! Sönnunargildi tilrauna í flóknu samhengi mannlegra samskipta Tveggja ára dreng- ur fraus í hel — og lifir þó Milwaukee, Wiseonsin, 5. febrúnr. AP. TVEGGJA ára drengur, Micha- el Troche, sem fraus í hel — að því er talið var — fyrir utan heimili sitt hefur nú verið þídd- ur og lífgaður við og segja læknar, að þetta sé svo ein- stakt tilfelli, að án efa muni saga Michaels litla verða skráð á spjöld læknasögunnar. Atburðurinn gerðist fyrir tveimur vikum. Frost var þá 29 gráður á celsius. Drengur- inn var á rölti skammt frá heimili sínu og þegar honum var borgið í hús, virtist hann helfrosinn og við rannsókn fundust ískristallar í blóði hans, enda líkamshiti kominn niður úr öllu valdi. Læknar sögðu hann klínískt dáinn. Engu að síður var hann flutt- ur í sjúkrahús þar sem hann var tengdur við hjartavél til að vita hvort unnt reyndist að hita í honum blóðið. Tveimur dögum síðar var Michael ekki bara vel lifnað- ur við, heldur var hress, lék á als oddi og virðist ekki munu bera neinar menjar þessarar óvenjulegu reynslu. Læknar munu á hinn bóginn hafa mikinn áhuga á að fylgjast með drengnum á næstu árum og segja að þetta mál eigi sér hvergi hliðstæðu. I^sefni ístórum skömmtum! Wolfgang Edelstein hefur verið þrálátt deiluefni milli ólíkra stefna í félagsvísindum. Þetta varðar ekki einungis rann- sóknir á því sem gerist í skólan- um, sami sönnunarvandinn kemur upp þegar menn vilja kanna áhrif af tilteknum samskiptum, t.d. lækna og sjúklinga á spítölum, eða af aðferðum á endurhæfingastöð- um, eða af breytingum á stjórn- arskrifstofum eða verksmiðjum. Samt eru menn ótrauðir að draga ályktanir af þeim án þess að vekja viðlíka deilur eins og rísa um kennsluaðferðirnar. Það er íhug- unarefni út af fyrir sig.“ Nú búa börn yfir mismunandi námsþroska. Það kemur fram í rannsókninni að börn sem eru á sama þroskastigi dreifast yfir a.m.k. þrjá árganga. Um leið er Ijóst, að í flcstum bekkjum eru börn á ólíku þroskastigi. Er raunhæft að ætla að það sé nokkrum kennara mögulegt við slíkar aðstæður að sinna þroska hvers einstaklings, eins og kveðið er á um í grunnskóíalögum? „Við þessu er ekkert einhlítt svar. Hvað er átt við með orðinu „raunhæft"? Er átt við þau námsskilyrði að nemendur séu saman 30 í bekk í 40 mínútur í tvísetnum skóla með sama verk- efni fyrir alla hverju sinni? Við slík skilyrði er auðvitað ekki raunhæft að ætla kennara að sinna að ráði markmiðsgreinum grunnskólalaganna (t.d. gr. 2 og gr. 42). Ef þú átt hins vegar við það hvort til sé skipulagsform í skólanum, námsskipan, kennslu- aðferðir sem stuðla að þroska í blönduðum bekkjum, þá svara ég því játandi. í flestum tilvikum byggir raun- verulegt nám á umfjöllun og um- fjöllun þýðir að nýtt sjónarhorn kemur til skila þegar nemandi rekst á það að skilningur hans á vandamáli sem hann er að kljást við er ábótavant. Það eru til prýði- legar rannsóknir um áhrif þessa áð börn (og raunar fullorðnir líka) á ólíku stigi þekkingar eða vits- munaþroska, vinni saman að til- teknum vandamálum t.d. á sviði náttúrufræði, rökleiðslu eða sið- gæðis. Virðast þá hvorir tveggja njóta góðs af — þeir sem lengra eru komnir, vegna þess að umfjöll- unin skýrir málið fyrir þeim — svo og þeir sem skemmra eru komnir, vegna þess að þeir sjá ný sjónarhorn og það örvar þá til dáða og kemur í veg fyrir stöðnun. En á þessu eru þó takmarkanir. Bilið á milli nemenda má ekki vera breiðara en góðu hófi gegnir. Aðstæður verða að vera þannig að raunveruleg umfjöllun geti átt sér stað án meiriháttar takmarkana á eðlilegri umræðu eða samvinnu. Auðvitað er rangt að alhæfa um tegundir náms (frá líkamsþjálfun til bókmenntatúlkunar!) fyrir alla aldurshópa, þó má draga af þessu mjög sennilegar ályktanir um góða kennslufræði og jákvæða námsskipan sem er nemendum í hag á mörgum sviðum náms.“ Það kemur fram í rannsókninni, að börn sem eru stöðugt í vörn mæl- ast lægri á öllum vitsmuna- og skiln- ingsþáttum en önnur. Nú má ætla að meðal þessara barna séu einmitt þau börn sem „tekin eru fyrir“ í skóla af skólasystkinum sínum. Hvaða áhrif hefur það á þroskaferil barns, sem e.Lv. árum saman þarf að búa við slíkt ástand? „Það hefur vitanlega og sannar- lega neikvæð áhrif á þroska og námsárangur ef börnum líður illa að staðaldri — ef þau þjást stöðugt af kvíða og vanmetakennd, niðurstöður okkar sýna þetta glögglega. En vert er að gefa því gætur samt, að erfitt er að alhæfa um einstaklinga. Við vitum tii dæmis af sjálfsævisögum, að börn geta orðið frábærir hugsuðir eða afkastamiklir liðsmenn þó ekki hafi allt leikið í lyndi hjá þeim. Það eru ekki allar kröfur um „vellíðan" jafn réttmætar og ekki fylgir þroski sjálfkrafa í kjölfar áreitislausrar vellíðunar. Menn taka framforum ef rétt hlutfall er milli jafnvægis og átaka í huga þeirra, svo vitnað sé enn til skoðana Piagets heitins í Genf.“ Foreldrar veittu skriflegt leyfi fyrir þátttöku barna sinna í rann- sókninni — en að lokum, hvað verð- ur um fengnar upplýsingar að þroskarannsókninni lokinni? Upplýsingar um einstaklinga er að sjálfsögðu algert trúnaðarmál, en niðurstöður verða birtar fræði- mönnum og almenningi í bókum og í tímaritsgreinum — sennilega mest á ensku en að sjálfsögðu líka á íslensku, ef einhver sýnir þeim áhuga. ER EINHVERJUM ^KKKKKHHNNHHN^*^*^ Sterkbyggðir rafmagnsofnar til notkunar i t.d. skipum, bilskúrum og útihúsum. Stærð 575-1150 W. Geislaofn til notkunar i iðnaðarhúsnæði samhliða almennri upphitun. Stærð 4.5 kw. Flytjanlegur hitablásari með rofab. — stillanlegu loftmagni. Stærð 9 kw. Hitablásari með innb. rofabúnaði fyrir fasta staðsetningu og einnig flytjanlegur. Stærð 3-5 og 9kw. Hitablásari fyrír alhliða notkun án rofabúnaðar, ekki flytjanlegur. Stærð 5-30 kw. "**»«!*, „Thermozone" hitablásarar sem hindra kælingu, dragsúg og raka, fyrir ofan dyr eða afgreiðsluop. Vifta til notkunar í iðnað- arhúsnæði sem dreifir heitu lofti niður á við. Stórkostlegur spamað- ur í upphitun. Orkunotk- un120W.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.