Morgunblaðið - 09.02.1985, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. FEBRÚAR 1985
37
Kveðjuorð:
Anna Jóhannes-
dóttir Vindheimum
Kaedd 15. maí 1900
Dáin 8. janúar 1985
Anna á Vindheimum var svo yf-
irlætisiaus, að henni þótti miður
þegar fundargerðarbækur kvenfé-
lagsins voru komnar í skjalasafn-
ið. Henni mun ekki hafa fundist
rithönd sín nógu góð til að geym-
ast þar, en hún var ritari Kvenfé-
lagsins í Lýtingsstaðahreppi í 20
ár. Anna var ekki i skóla eftir
fermingu, en vafalaust hefði henni
gengið vel í skóla, því hún var
glögg í hugsun og hafði minnis-
gáfu góða. Ekki hef ég séö fundar-
gerðarbækur þær, sem Anna
skrifaði en vil nú huga að stafa-
gerðinni í lífssögu hennar.
Anna Jóhannesdóttir fæddist að
Neðranesi í Skefilstaðahreppi.
Foreldrar hennar voru Jóhannes
Jóhannesson og kona hans Mar-
grét Stefánsdóttir. Þau bjuggu yf-
ir 30 ár í Neðranesi. Jóhannes var
Húnvetningur að ætt, en Margrét
ættuð úr Skefilstaðahreppi. í
Skagfirskum æviskrám er þessi
umsögn um þau hjón: „Jóhannes
var lágur maður vexti, en allþrek-
inn, léttleikamaður og skarpur til
vinnu. Búið var lítið, en komst þó
af hjálparlaust." Um Margréti var
skráð. „Hún var meðalhá kona, en
fremur grannvaxin og góð og um-
hyggjusöm húsmóðir." Þau hjón
áttu tíu börn og komust fimm upp,
Anna og fjórir bræður Hún ólst
upp með foreldrum sínum, en fað-
ir hennar andaðist þegar hún var
15 ára og eftir það fór hún að vera
annarstaðar. 17 ára gömul var
Anna kaupakona á Marbæli á
Langholti. Löngu síðar sagði
Hjörtur mér, að hann hefði séð þá
þegar, að hún var efni í búsýslu-
konu góða og það reyndist rétt.
Árið 1920 fór Anna að Vindheim-
um og var þar fyrst kaupakona á
Minning:
Fædd 10. aprfl 1922
Dáin 2. febrúar 1985
Það fyrsta sem ég man eftir
Helgu frænku var þegar ég var að
sippa heima hjá henni á Hólaveg-
inum og bandið slóst í lítinn strák
sem bjó þarna í húsinu. Þá var
hún strax komin, ekki til þess að
skamma mig heldur til þess að
bjarga málunum og koma f veg
fyrir að amma stráksins frétti
nokkuð af þessu.
Skrítið hvað sum hljóð sem
verða á vegi manns í lífinu festast
í manni, ég minnist t.d. alltaf
hljóðsins í mölinni þegar við
renndum í hlað á Fornósnum.
Þetta brak sem gerði manni ljóst
að nú væri maður kominn á rétta
staðinn. Inni beið uppbúið rúm,
gómsætur matur og þessir bláu
diskar sem löðuðu fram lystina.
Allt var svo hreint. Ég er viss um
að rykkornin hafa forðast þetta
hús vitandi það að þar varð þeim
ekki langra lífdaga auðið. Það var
líka alltaf ilmur í þessu húsi og til
voru margskonar falleg glös með
góðri lykt sem seiddu til sín
barnslega forvitni.
Ég held að heimsóknir okkar til
Helgu hafi spannað hvert sumar
meðan ég var yngri og alltaf tók
hún okkur jafnvel. Hjá henni var
alltaf að finna þessa hlýju og opnu
arma sem biðu eftir manni á
hverju sumri. Af þessari hlýju og
gleði átti hún svo óendanlega mik-
ið og var svo fús að gefa og deila
þeim tilfinningum með öðrum.
Hún tók sér oft frí úr vinnunni
þegar við komum og snerist i
kringum okkur á allra handa
máta.
sumrum en árið 1924 giftist hún
Magnúsi Sigmundssyni.
Þegar ég var að alast upp á öðr-
um tug þessarar aldar, heyrði ég
oft talað um Vindheima. Þar bjó
þá Sigmundur Andrésson og
heimili hans ríkis- og myndar-
heimili í fremstu röð. Sigmundur
var Árnesingur að ætt, sonarson-
ur Magnúsar alþingismanns í
Langholti. Kona hans var Monika
Indriðadóttir bónda á írafelli og
er ætt hennar skagfirsk. Þau hjón
hófu búskap á írafelli og bjuggu
þar til aldamóta, þá tvö ár á Lýt-
ingsstöðum, en árið 1902 keypti
Sigmundur Vindheima og bjó þar
síðan. Sigmundur Andrésson var
vel gefinn höfðingsmaður, hygg-
inn og hagsýnn bóndi, fjárafla-
maöur mikill. Auk þess var hann
hómópati og stundaði lækningar
um 30 ára skeið. Meðöl frá honum
þóttu oft gefast vel. í því efni mun
hann hafa notið aðstoðar bróður
síns, séra Magnúsar á Gilsbakka,
sem útvegaði honum meðui og
lækningabækur. Jóhannes í Ytra-
Vallholti sagði mér svo frá, að Sig-
mundur hefði bjargað lífi sínu,
þegar hann ungur maður lá í
lungnabólgu, nær dauða en lífi. Þá
kom Sigmundur og vakti yfir hon-
um og Jóhannes lifði langa ævi
eftir það.
Magnús Sigmundsson bjó á
Vindheimum eftir föður sinn til
dánardægurs 1952. Hann var góð-
ur bóndi, vel efnaður og reisn
heimilisins var sú sama og áður.
Magnús var hlédrægur og lét lítið
á sér bera. Hann var alllengi í
sveitarstjórn og studdi vel bygg-
ingu Steinsstaðaskóla. Hann naut
virðingar og trausts þeirra, er
kynntust honum.
Þegar Anna Jóhannesdóttir
varð tengdadóttir Sigmundar
Andréssonar, var hann ekki
Það var líka alltaf hægt að tala
við hana eins og jafningja. Hjá
henni fann ég aldrei þá hneykslun
eða misvirðingu sem þeir sem
eldri eru vilja svo oft temja sér
gagnvart hinum yngri. Það var því
afar dýrmætt á viðkvæmum árum
að geta talað við manneskju sem
skildi.
Ég mátti aldrei taka mynd af
henni, samt tókst mér það einu
sinni þegar hún var að koma upp
um lúguna á Nesvitanum varð þá
bergmálið af hlátrinum samferða
henni upp. Helga var alltaf vinnu-
söm og gaf engum karlmanni eftir
hvað dugnað og styrk áhræðri. Á
sínum yngri árum var hún ráðs-
kona í vinnuflokki föður síns.
Ferðuðust þau vítt og breitt um
landið við vitabyggingar oft við
mjög erfiðar aðstæður.
Það verður allt í einu svo ljóslif-
andi fyrir mér þegar við vorum
stödd á Furugrund fyrir nokkru og
Ásdís amma og Helga voru að
dansa eftir plötuspilaranum, fyrst
var brosað og hlegið en á eftir
fylgdu nokkur tár. Því þar sem
gleðin er, er treginn ekki langt
undan. Glaðar stundir rifja oft
upp samveruna með látnum ást-
vinum.
Helga var dóttir hjónanna
Margrétar Björnsdóttur og Sig-
urðar Péturssonar. Faðir hennar
var tengdur henni sterkum bönd-
um og fann hún einatt fyrir ná-
lægð hans. Henni mun því verða
tekið opnum örmum, þeirra sem
bíða hennar. Ég veit að henni mun
líða vel á hinum æðri þroskastig-
um þess lífs, sem er í senn svo
gefandi og svo þiggjandi að það
óánægður með þann ráðahag, þó
hún kæmi ekki með fjármuni úr
föðurgarði, en á þeim tíma þótti
það betra, að fólk sem gekk í
hjónaband ætti eignir. Sigmundur
mun hafa séð hvað í Önnu bjó, en
hann lifði 6 ár eftir að hún kom
fyrst að Vindheimum. Anna var
sérstaklega vel verki farin og hirti
vel um alla hluti smáa og stóra,
var hyggin og hagsýn og sýnt um
fjármál. Hún var því búsýslukona
mikil eins og Hjörtur á Marbæli
hafði spáð. Éitt var það sem ein-
kenndi Önnu umfram marga aðra.
Hún skipti aldrei skapi. Hún
myndaði sér ákveðnar skoðanir
um eitt og annað og hélt þeim
fram í hreinskilni.
Ég kynntist Önnu Jóhannes-
dóttur fyrst í desembermánuði
1932. Faðir minn kom þá að
Vindheimum, veiktist þar alvar-
lega og lá iengi rúmfastur. Eftir
það þurfti ég ekki að spyrja um
mannkosti húsfreyjunnar þar.
Við Anna ræddum stundum um
eilífðarmálin og vorum sammála
um það að fólk sem reyndi að
brjóta réttlætislögmálið sem
minnst og léti gott af sér leiða,
heldur en hitt, því mundi ekki líða
illa eftir dauðann.
tekur frá okkur þá sem okkur þyk-
ir vænt um.
Þegar ég hugsa til baka man ég
alltaf eftir henni brosandi. Þetta
breiða, fallega bros sem bjó yfir
svo miklu. Að leiðarlokum vona ég
að brosið hennar megi fylgja litla
augasteininum hennar sem nú er
orðinn stór og okkur öllum.
Eiginmaður Helgu var Jón
Björnsson verkstjóri sem nú er
látinn, áttu þau tvö börn, Sigur-
björgu kennara á ísafirði og Sig-
urð byggingafræðing á Akureyri.
Dtsa
Mistrað var loft, úr melum rauk,
mórinn og túnið biðu þyrst
þegar andvarinn stráin strauk
— og strjálu droparnir komu fyrst.
Regnið niðar um grund og gil
gleður og hressir landið þurrt.
Víst er gaman að vera til
og vökna allur sem móajurt.
ÓUóh.Sig.
Það mun hafa verið á árunum
laust fyrir 1950 að Anna sagði mér
frá því, að hún hefði farið til spá-
konu, er sagði henni eitt og annað,
svo sem það að Magnús mundi
flytja frá Vindheimum. Hún átti
erfitt með að trúa því, að hann
mundi nokkurn tíma vilja búa
annarstaðar. Samt fór það svo, en
það voru ekki hin venjulegu bú-
ferli. Magnús flutti til feðra sinna
í gróandanum vorið 1952.
Börn Magnúsar og Önnu eru
þrjú: Ragnheiður, Sigurlaug og
Sigmundur bóndi á Vindheimum.
Jóhannes Hjálmarsson ólst þar
upp, en hann missti föður sinn
ungur.
Sigmundur tók við búi á Vind-
heimum eftir föður sinn. Fáum ár-
um síðar urðu þáttaskil í starfs-
sögu Önnu. Hún tók að sér ráðs-
konustarf í Steinsstaðaskóla, sem
var þá heimavistarbarnaskóli og
gegndi hún því starfi í átta ár.
Eftir það var hún fimm ár ráðs-
kona við barnaskóla í Örlygshöfn í
Rauðasandshreppi. öft er það að
börnum leiðist fyrst þegar þau
fara í heimavistarskóla og önnur
verða fyrir aðkasti skólasystkina.
Ef ráðskona er vanda vaxin, þerr-
ar hún tár og er skjól og skjöldur,
þeim sem að er kastað. Víst er það
að Anna Jóhannesdóttir gegndi
móðurhlutverkinu með sóma, þau
Samvinnuferðir-Landsýn gengst
fyrir miklum hátíðarhöldum á sunnu-
daginn í tilefni af útkomu sumaráætl-
unar og sumarbæklings '85.
„SL-dagurinn“ hefst með keilu-
spilskeppni í keilusalnum í Öskju-
hlíð. Það er fyrsta opinbera keilu-
spilskeppnin sem haldin er hér á
landi, margir íslendingar hafa ein-
mitt kynnst keiluspilsíþróttinni í
sæluhúsunum í Hollandi. Öllum er
heimil þátttaka í keppninni sem
hefst klukkan 9.30 á sunnudags-
morguninn.
Klukkan 13 verður söluskrifstofa
Samvinnuferða-Landsýnar í Aust-
urstræti opnuð. Þar verður ferða-
kynning og ferðagetraun, Dixie-
ár sem hún hafði forstöðu í skóla.
Öllum börnum sem hún var með
þótti vænt um hana. Hún hafði oft
börn í dvöl á sumrin. Tveir dótt-
ursynir hennar, Magnús og Pétur
Óli, ólust upp hjá henni að mestu.
Þegar Anna var áttræð, fékk hún
mörg heillaóskaskeyti úr Rauða-
sandshreppi, sem henni þótti mjög
vænt um og voru þó átta ár liðin
síðan hún var þar.
Árið 1973 fluttist Anna út á
Sauðárkrók og fór að búa með Jóni
Björnssyni söngstjóra frá Haf-
steinsstöðum. Heimili þeirra var
mjög gott. Þau áttu skap saman,
þó þau væru ólík, voru bæði full-
komlega ánægð og engan skugga
bar á sambúð þeirra. Anna hafði
nú minni störfum að sinna en áð-
ur, þó var oft gestkvæmt á því
heimili. Jón spilaði í kirkjum og
skrifaði tónverk sín. Sambúð Jóns
og Önnu er dæmi um það að ald-
urhnigið fólk getur haft stuðning
hvort af öðru.
Ég hef litið yfir stafagerðina í
lífssögu Önnu Jóhannesdóttur,
þessarar iðjusömu sæmdarkonu
sem lifði áttatíu ár og fjórum bet-
ur.
Það er gott að hverfa á braut
með hlýjan hug frá samtíðar-
mönnum.
Björn Egiteson
bandið leikur fyrir utan, trúðurinn
Skralli kemur í heimsókn og
Henríetta og Rósamunda gefa holl
ferðaráð.
Klukkan 15 hefst síðan fjöl-
skylduhátið í Háskólabíói með
skemmtiatriðum fyrir alla fjöl-
skylduna. í anddyri leikur Dixie-
bandið og trúðurinn Skralli sprell-
ar um allt hús. Meðal skemmtiat-
riða á sviðinu er kvikmyndasýning,
fóstrunemar sjá um dagskrá fyrir
þá yngstu, Stjúpsystur syngja og
fara með gamanmál, Bjössi bolla
kemur í heimsókn og svo verður
dregið um ferðaverðlaun í lukku-
miðahappdrætti.
(Frétutilkrawag.)
Helga Sigurðar-
dóttir Sauðárkróki
SVAR
MITT
eftir Billy Graham
Fyrirgefning vegna
Krists
Ég hef syndgaö mjög alvarlega, en ég glími viA aA verAa einlægur
lærisveinn Krists. En kannski er eina hjálpin fólgin í því, aA Kristur
sýni mér tákn eða eitthvaA í þcim dúr.
Ég held, að Guð hafi þegar sýnt yður tákn þess, að
yður sé fyrirgefið. Það er myndin af deyjandi frelsaran-
um á krossinum, er hann segir: „Faðir, fyrirgef þeim,
því að þeir vita ekki, hvað þeir gjöra.“ Er til nokkurt
stórkostlegra tákn? í allri Biblíunni er verið að fræða
okkur um fyrirgefningu, bæði með orðum og dæmum.
„I honum eigum vér endurlausnina fyrir hans blóð,
fyrirgefning syndanna. Er það samkvæmt ríkidómi náð-
ar hans“ (Éfes. 1,7). „Yður, sem dauðir voruð sökum
afbrota yðar og umskurnarleysis holdsins, yður lífgaði
Guð ásamt honum. Hann fyrirgaf oss öll afbrotin" (Kól.
2,13).
Þér segið, að þér hafið syndgað mjög alvarlega. Minn-
izt þess, að það fólk, sem Nýja testamentið segir, að
Jesús hafi nálgazt með sérstökum hætti, hafði líka flest
drýgt alvarlegar syndir: Pétur, María Magdalena, sam-
verska konan og hórseka konan. Blóð Krists nægir til að
afmá alvarlegustu syndir, jafnvel morð.
Trúið orði Guðs! Trúið því, að Guði hafi verið full
alvara, þegar hann sagði, að syndir okkar hefðu verið
fyrirgefnar. Fari síðan og syndgið ekki framar. Guð
hefur fyrirgefið yður. Nú skulið þér fyrirgefa sjálfum
yður.
SLrdagurinn:
Fyrsta keilukeppnin
og fjölskylduhátíð