Morgunblaðið - 07.03.1985, Qupperneq 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 7. MARZ 1985
33
33. þing Noröurlandaráðs í Reykjavík
Islensk tillaga:
Samnorræn rannsóknarstöð
í lífefnaiðnaði hér á landi
íslenska sendinefndin á þingi
Norðurlandaráðs leggur fram til
kynningar tillögu um stofnun
Norrænnar lífefnarannsókna-
stöðvar á íslandi.
„Tillagan verður ekki rædd á
þessu þingi, heldur er markmiðið
með kynningunni að afla henni
fylgis meðal fulltrúa á þinginu,"
sagði Pétur Sigurðsson, þingmaður.
„En tillagan er unnin i samráði við
íslenska vísindamenn."
í tillögunni kemur meðal annars
fram, að í líftæknivisindum eigi sér
stað örar framfarir og að menn
komi auga á æ fleiri leiðir til að
hagnýta þær. Til dæmis við fram-
leiðslu ýmissa lífefna og lyfja, i
matvælaiðnaði og við kynbætur
plantna og dýra. Ymsir möguleikar
eru nú á að beita aðferðum líf-
tækninnar bæði við fræðilegar
rannsóknir á lífverum norðurslóðar
og við hagnýtingu þeirra.
Flestar lifverur á norðurslóðum
aðlagast lægra hitastigi en almennt
gerist. Þetta á sérstakiega við um
lifverur sjávarins, þar sem árleg
hitasveifla er aðeins fáum gráðum
frá frostmarki. Meðal þessara lif-
vera eru margar tegundir örvera.
Örverur, sem lifa f hverum þola
hins vegar meiri hita en nokkrar
aðrar lífverur.
Hinar sérhæfðu örverur sjávar
og hvera eru gæddar óvenjulegum
eiginleikum, sem hagnýta má með
ýmsum hætti auk þess sem þær eru
forvitnilegri frá fræðilegu sjónar-
miði.
Athyglin hlýtur að beinast sér-
staklega að lifhvötum (ensímum)
þessara örvera. Úr hveraörverum
má vinna ýmiskonar lifhvata, sem
hvatað geta efnahvörf við mun
hærra hitastig en venjulegir líf-
hvatar. Margvísleg not eru fyrir
slíka lífhvata i lífefnaiðnaði,
matvælaiðnaði og öðrum iðnaði, en
rannsóknir á þeim eru enn tiltölu-
lega skammt á veg komnar.
Úr kuldaþolnum örverum sjávar
má án efa vinna ýmsa lífhvata, sem
starfað geta við mjög lágt hitastig.
Slíkir lífhvatar geta að líkindum
komið að miklum notum, t.d. við
fiskvinnslu og aðra nýtingu sjávar-
fangs. Rannsóknir á slikum lífhvöt-
um eru enn á frumstigi.
Fyrir ibúa norðvestur-svæðisins
er þetta mál mikilvægt, bæði vegna
þess hagnýta árangurs, sem hafa
mætti af því og ekki síður vegna
þeirrar nauðsynjar að byggja at-
vinnu og efnahagslíf í vaxandi mæli
á þekkingu og hátækni. Á sviði líf-
tækni gætu einmitt leynst mikil-
vægir möguleikar, sem væru í
tengslum við náttúru landanna og
yrðu eðlilegt framhald á hefð-
bundnum bjargræðisvegum þjóð-
anna.
ísland hefur sérstöðu hvað snert-
ir hin miklu og fjölbreytilegu
Pétur Sigurðsson, alþingismaður.
hverasvæði. Þau búa yfir mjög fjöl-
skrúðugum örverugróðri, sem enn
er tiltölulega litið kannaður. Auk
þess hefur ísland sérstöðu, ásamt
löndunum á norðvestur-svæðinu
varðandi mikilvægi fiskveiða og
fiskvinnslu landanna. Norrænt
samstarf um að byggja upp þekk-
ingu á þessu sviði yrði þessum þjóð-
um ómetanleg lyftistöng.
Því þykir eðlilegt að stofnun
þessi verði starfrækt á íslandi, en
með starfslið að hluta frá hinum
Norðurlöndunum eins og venja er
um norrænar stofnanir.
MorgunblaðiA/ÓI.K.HaK.
Káre Willoch, forsætisráðherra Noregs, og Ragnhildur Helgadóttir, mennta-
málaráðherra, ræðast við á þingi Norðurlandaráðs.
Káre Willoch forsætisráðherra Noregs:
„Styrkir okkar við
norskan sjávarút-
veg skaða ekki
íslenska hagsmuni“
„ÉG TRÚI ekki að það sé rétt að
styrkir okkar við norskan sjávarút-
veg, skaði íslenska hagsmuni,*' sagði
Kaare Willoch forsætisráðherra Nor-
egs m.a. í viðtali við Morgunblaðið í
gær, á þingi Norðurlandaráðs, þegar
hann var spurður hvað hann vildi
segja um gagnrýnisraddir héðan á
styrkjakerfi það sem norskur sjávar-
útvegur nýtur frá norska ríkinu.
„Fyrir það fyrsta, þá eru fiskveið-
ar okkar háðar veiðikvótum, og
styrkir okkar til sjávarútvegsins
auka ekki þann kvóta," sagði Will-
och, „auk þess sem við notum ekki
styrkina til þess að stækka fiski-
skipaflota okkar, heldur til þess að
minnka hann smám saman. Auk
þess þá hefur ríkisstyrkur okkar
ekki áhrif til lækkunar á heims-
markaðsverði fiskafurða."
Willoch sagði að höfuðástæða
norsku ríkisstyrkjanna, væri að
sjálfsögðu að bæta lifsafkomu
norskra sjómanna, eins og svo
margoft hefði komið fram.
Willoch var spurður hvort hann
hefði ekki verið á móti ríkisstyrkj-
um til norsks sjávarútvegs, þegar
flokkur hans var í stjórnarandstöðu
í Noregi: „Það er nú kannski full-
mikið sagt að flokkurinn hafi verið
á móti ríkisstyrk, en satt er það að
við óskum þess einlæglega að sjáv-
arútvegur okkar sem og aðrar at-
vinnugreinar þurfi í framtíðinni
ekki á ríkisstyrkjum að halda. Jafn-
framt höfum við af efnahags-
ástæðum, þurft að draga úr styrkj-
um við atvinnuvegina yfir höfuð,“
sagði Kaare Willoch, forsætisráð-
herra Noregs.
Aðgerðarleysi gegn
fíkniefnum gagnrýnt
í umræðum á fundi Noröurlanda-
ráðs komu fram fyrirspurnir og
gagnrýni frá Rune Gustavsson, í
sænska miðflokknum, um hvað liði
aðgerðum gegn neyslu og sölu fíkni-
efna á Norðurlöndum.
Gustavsson gagnrýndi að lítið
hefði orðið úr framkvæmdum í
þessum málum, en á þingi Norður-
landaráðs, í Finnlandi 1982, var
samþykkt með yfirgnæfandi
meirihluta að vinna gegn neyslu
og dreifingu eiturlyfja á Norður-
löndum.
Hann beindi þeirri fyrirspurn
til ráðherranefndarinnar hvernig
nefndin hyggðist standa að sam-
ræmingu refsilöggjafar um fíkni-
efni á Norðurlöndum. Þá spurði
Gustavsson einnig hvort það væri
álit ráðherranefndarinnar, að
samvinna milli toll- og póstþjón-
ustu landanna hefði aukist til
samræmis við samþykktir Norð-
urlandaráðs frá 1982.
Blm. leitaði álits Friðjóns Þórð-
arsonar á gagnrýni Runes Gust-
avsson, en Friðjón er nýskipaður
varaformaður laganefndar Norð-
urlandaráðs og var einn þeirra
ráðherra, sem lögðu fram tillögu
um fíkinefnalaus Norðurlönd
1982.
„Það má segja að ástæða sé til
gagnrýni, því i þessum málum er
aldrei unnið nægilega mikið. Þetta
er málefni, sem stöðugt verður að
vera i athugun." Hann sagði að
mikið hefði verið rætt um þessi
mál síðan tillagan var samþykkt,
og nauðsynlegt væri að samræma
aðgerðir í þessu máli á Norður-
löndum. Málið væri því miður
þungt í vöfum, því það kæmi inn á
verksvið margra ráðuneyta. En nú
stæði fyrir dyrum ráðstefna Norð-
urlanda um þessi mál í lok apríl og
þá kæmist væntanlega einhver
skriður á málið.
Viö viljum vekja athygli
viöskiptavina okkar á,
aö framleiösla BOREAL
húsgagna ffrá Asko er
hætt, en viljum jaffn-
fframt benda á aö
BOREAL er enn ffyrir-
liggjandi hjá okkur.
Z/X KRISTJÁn
SIGCEIRSSOn HF.
LAUGAVEG113, REYKJAVÍK, SÍMI 25*70.