Morgunblaðið - 13.03.1985, Blaðsíða 36

36
MORGUNBLADIÐ, MIDVIKUDAGUR 13. MARZ 1985
í kaffistofu þingsins
Þingmenn bregða sér stöku sinnum í kaffistofu þegar tóm gefst frá
önnum eða þegar einhver maraþonmælandi hertekur ræðustól
þingsins ungann úr deginum. Hér sjást þrír þingmenn Sjálfstæðis-
flokks í kaffihléi: Birgir ísleifur Gunnarsson, Friðrik Sophusson og
Valdimar Indriðason.
Auglýsingastnð bankanna um takmarkað sparifé:
Þrír ríkisbankar aug-
lýsa fyrir 30 m.kr. 1984
Einkabankar neita að gefa upp kostnaðinn
Landsbankinn varði 6,8 m.kr. í
auglýsingar 1983 og 12,2 m.kr. 1984.
Útvegsbankinn ráðstafaði 3,5 m.kr.
til hins sama 1983 og tæpum 6 m.kr.
1984. Búnaðarbankinn eyddi 4,9
m.kr. í auglýsingar 1983 og 11,2
m.kr. 1984. Sex stærstu sparisjóðirn-
ir auglýstu fyrir 5,5 m.kr. samtals
1983.
Þetta kom fram í svari Matthías-
ar Á. Mathiesen, viðskiptaráðherra,
í svari við fyrirsprunum frá Jó-
hönnu Sigurðardóttur á Alþingi.
Ráðherra gat þess að einkabankar,
Samvinnubanki, Verzlunarbanki og
Iðnaðarbanki, hafi hvorki talið sér
heimilt né skylt að veita umbeðnar
upplýsingar og hefðu m.a. visað til
þess að aðalfundir þeirra hafi ekki
enn verið haldnir. Alþýðubankinn
veitti upplýsingar um auglýsinga-
kostnað 1983, kr. 443.000.—, en
hinsvegar ekki fyrir árið 1984.
Viðskiptaráðherra sagði ráðu-
neytinu ekki kunnugt um hvursu
mikið hafi verið keypt af veðskulda-
bréfum á svonefndum verðbréfa-
markaði 1983 og 1984, en um það
spurði Jóhanna einnig, en sala
nýrra spariskírteina 1982 nam 127
m.kr., 101 m.kr. 1983 og á síðasta
ári vóru seld ný spariskírteini fyrir
583 m.kr.
Jóhanna Sigurðardóttir (A),
fyrirspyrjandi, kvað ljóst að einka-
bankar skytu sér enn á bak við
bankaleynd, en ljóst væri engu að
síður að auglýsingastríð bankanna
um takmarkað sparifé landsmanna
væri gengið út I öfgar, en aulýs-
ingakostnaður ríkisbankanna
einna, þriggja að tölu, næmi um 30
m.kr. á sl. ári, en hann væri hluti af
því sem hún nefndi „vaxtabrjál-
æði“.
Sighvatur Björgvinsson (A) kvað
nauðsynlegt að upplýsa hver væri
herkostnaður ríkissjóðs I kapp-
hlaupi hans við bankakerfið um
þetta sama takmarkaða sparifé
landsmanna.
Hagnaður banka, skipafélaga og verslunar.
Betur dygðu veltu-
skattar en tekjuskattar
— sagði Svavar Gestsson, formaður Alþýðubandalags
SÍS og kjötútflutningurinn:
Umboðslaun ekki
reiknuð af söluverði
— SÍS fékk 10,5 m.kr. 1984
Samband íslenzkra samvinnufé-
laga fékk 10,5 m.kr. í umboóslaun af
utfluttu kjöti 1984, en útflutningur
var nánast allur á þess hendi. Þetta
kom fram í svari Jóns Helgasonar,
landbúnaðarráðherra, á Alþingi I
gær, við fyrirspurn frá Eiði Guðna-
synL
Samtals vóru flutt út um 5000
tonn af búvöru: kjöti, ostum, ull
o.fl. og flutningskostnaður á hvert
kíló að meðaltali kr. 5,62. Ráð-
herra kvað flutninginn boðinn út,
en ekki kom fram I svari hans,
hvern veg hann skiptist milli
skipafélaga, Skipadeildar SÍS,
Eimskips og Hafskips.
Eiður Guðnason (A) gagnrýndi
að SÍS fengi hálfa elleftu milljón
króna í umboðslaun af kjöti; ekki
væri sízt gagnrýnivert að um-
boðslaunin miðuðust ekki við sölu-
verð erlendis, heldur það verð að
viðbættri meðgjöf úr ríkissjóði.
SÍS og hliðarfyrirtæki tækju sitt á
þurru í umboðslaunum, farm-
gjöldum, geymslugjöldum o.s.frv.,
bændur fengju sinn hlut seint og
um síðir, en skattborgararnir
legðu til himinháar útflutnings-
bætur.
Eiður sagði að hægt væri að
vinna stórvirki I sölu búvöru er-
lendis ef viðskiptafrelsi réði ferð,
en að óbreyttu yrði allt í viðjum
SÍS-einokunar.
Ellert B. Schram (S) gagnrýndi
að umboðslaun væru ekki reiknuð
af söluverði erlendis, sem dragi úr
hvata til að ná árangri við mark-
aðssetningu vörunnar.
Sighvatur Björgvinsson (A)
kvað SÍS fá 2% umboðslaun miðað
við söluverð innanlands, en ekki á
• Hagnaður hjá einstaklingum í smásöluverzlun, að viðbættu tillagi I fjár-
festingarsjóð, var 208 m.kr. samtals 1983, en 87 m.kr. hjá einstaklingum í
heildverzlun. Hjá lögaðilum með smásöluverzlun var hagnaður á sama tíma,
ásamt tillagi í fjárfestingarsjóð og varasjóð, 46,7 m.kr. en hjá lögaðilum með
heildverzlun námu sömu liðir tæpum 232 m.kr. Framtöl einstaklinga í smá-
söluverzhin vóru 873 en i heildsölu 489. Lögaðilar með smásölur vóru 424 en
558 í heildverzlun.
þeim mörkuðum, sem varan væri
seld á. í raun væru umboðslaunin,
flutningskostnaðurinn, geymslu-
kostnaður, bankakostnaður
o.s.frv. allt saman greitt af al-
mennu skattfé.
Þetta kom fram í svari Alberts
Guðmundssonar, fjármálaráðherra,
I svari við fyrirspurn frá Svavari
Gestssyni (Abl.). Ráðherra gat þess
að I opinberum skýrslum væri
rekstraraðili, sem hefði mörg járn í
eldi, flokkaður í heild til þess
rekstrarþáttar, sem stærstur væri.
Þessvegna væru mörk milli verzl-
unar og annars rekstrar ekki skýr,
né mörk milli heildsölu og smásölu,
þar sem hvort tveggja væri á einni
hendi. Umbeðnar upplýsingar væru
gefnar með þessum fyrirvara.
Fjármálaráðherra svaraði og
fyrirspurnum frá sama þingmanni
um hagnað skipafélaga og banka. í
svörum hans kom m.a. fram:
• Tiu skipafélög vóru samtals með
324,6 m.kr. hagnað 1983 án skatta-
legra ráðstafana, en hreinar tekjur
þeirra vóru 234,4 m.kr. Ekkert þess-
ara skipafélaga var með skattstofn
til álagningar tekjuskatts og þar af
leiðandi hvorki tillag I varasjóð né
fjárfestingarsjóð. Greiddur arður
var 1,8 m.kr.
• Sjö bankar og sparisjóðir, sem
vóru skattskyldir, vóru samtals
með 534 m.kr. hagnað, án skatta-
legra ráðstafana, en tekjuskatts-
stofn þeirra var 222 m.kr. Greiddur
arður var 4,6 m.kr. Þessar upplýs-
ingar vóru ekki sundirliðaðar eftir
bönkum, þar sem skattyfirvöldum
er slík upplýsingagjöf óheimil.
Fyrirspyrjandi, Svavar Gestsson,
taldi svör ráðherrans sýna, hvar
peningarnir væru I þjóðfélaginu, og
hvern veg hafendur þeirra nytu sér
hliðhollra skattareglna. Til þessara
aðila næðist betur, ef beitt væri
veltusköttum en tekjusköttum.
Sjómannafrádráttur - lækkun olíuverðs:
2 % lækkun sérstaks
kostnaðarhlutar útgerðar
AiÞinci
FRAM hefur verið lagt stjórnar-
fnimvarp til laga um lækkun sér-
staks kostnaðarhlutar útgerðar frá
1. marz 1985, sjómannafrádrátt og
aðgerðir til lækkunar olíuverðs. Efn-
Lsatriði frumvarpsins eru skilgreind
svo í athugasemdum:
„Hinn 28. febrúar og 1. mars
1985 tókust samningar milli
Landssambands íslenskra út-
vegsmanna f.h. aðildarfélaga þess
annars vegar og Farmanna- og
fiskimannasambands Islands f.h.
sambandsfélaga þess vegna yfir-
manna á fiskiskipum og Skip-
stjóra- og stýrimannafélagsins
Bylgjunnar á ísafirði hins vegar.
Voru þessi samningar samþykktir
við atkvæðagreiðslu I aðildarfé-
lögunum.
Hinn 4. mars sl. náðist sam-
komulag um nýja kjarasamninga
milli samninganefnda útvegs-
manna og Sjómannasambands Is-
lands um kjör undirmanna á fiski-
skipum. Þessir samningar voru
hins vegar víðast hvar felldir við
atkvæðagreiðslu í félögum sjó-
manna en samþykktir af hálfu út-
vegsmanna og hófust því samn-
ingaumlcitanir að nýju. Samn-
ingar tókust 7. mars sl. Á lokastigi
samninganna beindu samninga-
nefndir sjómanna og útvegs-
manna þeim tilmælum til rlkis-
stjórnarinnar, að hún beitti sér
fyrir því að 2% lækkun sérstaks
kostnaðarhlutar útgerðar, sem
hún hafði lýst yfir að yrði stefnt
að fyrir lok ársins, kæmi til fram-
kvæmda þegar frá 1. mars 1985.
Áður hafði eftir fundi með samn-
ingsaðilum hjá forsætisráðherra
28. febrúar 1985 verið lagður fram
eftirfarandi listi um aðgerðir af
hálfu ríkisstjórnarinnar:
„Listi um aðgerðir af hálfu rík-
isstjórnarinnar til þess að greiða
fyrir kjarasamningum sjómanna
á fiskiskipum og útvegsmanna,
lagður fram eftir fundi með samn-
ingsaðilum hjá forsætisráöherra
28. febrúar 1985:
•1. Fjárhagur áhafnadeildar
aflatryggingasjóðs verður bættur
þannig að hún geti lagt fram 80
mkr. árið 1985 til þess að bæta
lífeyrisréttindi sjómanna á þann
hátt sem þeir og útvegsmenn hafa
komið sér saman um. (Sbr. fylgi-
skjöl I og II með frumvarpi þessu)
•2. Sjávarútvegsráðherra mun
er.nfremur gera ráðstafanir til
þess, að áhafnadeildin geti hækk-
að fæðisdagpeningagreiðslur til
sjómanna sérstaklega um 25% frá
1. mars 1985. Fæðisdagpeningar
úr deildinni fylgi síðan I megin-
atriðum breytingum fæðiskostn-
aðar á fiskiskipum eftir mati
stjórnar aflatryggingasjóðs
hverju sinni. Endurgreiðsla úr
áhafnadeild til stóru togaranna,
þar sem áhafnir hafa frítt fæði,
verður aukin sem svarar 25%
hækkun fæðisdagpeninga og verð-
ur síðan ákveðin samsvarandi föst
greiðsla á áhafnarmann á dag,
sem útgerðin greiðir með fasta-
kaupi.
•3. Fjármálaráðherra mun
beita sér fyrir því að fiskimanna-
frádráttur við álagningu tekju-
skatts verði aukinn úr 10% I 12%
af launatekjum af fiskveiðum.
•4. Ríkisstjórnin lýsir því yfir,
að I endurskoðun þeirri, sem hún
lætur nú undirbúa á sjóðakerfi
sjávarútvegs og löggjöf, er varðar
hlutaskipti á fiskiskipum, stefni
hún að því að lækka sérstakan
kostnaðarhlut útgerðar (eða auka
þann hluta hennar, sem kemur til
hlutaskipta) um 2% fyrir lok
þessa árs. í þessari endurskoðun
verður sérstaklega hugað að því að
lækka sérstakan kostnaðarhlut
útgerðar við landanir erlendis.
•5. Ríkisstjórnin mun þegar
gera breytingar á verðlagningu á
olíuvörum til útgerðar, m.a. með
niðurfellingu opinberra gjalda
sem valda mun um 2% lækkun á
olíukostnaði útvegsins.
•6. Gerðar verði ráöstafanir til
þess að olíuverð til fiskiskipa
haldist I meginatriðum óbreytt
fram yfir miðjan maí nk.
•7. Ríkisstjórnin mun beita sér
fyrir breytingartillögum á ákvæð-
um frumvarps til siglingalaga um
tryggingar sjómanna, sem nú ligg-
ur fyrir Alþingi, I samræmi við
samkomulag sjómanna og útvegs-
manna, sem fylgir þessum lista.
(Sbr. fskj. III með frumvarpi
þessu.)
Ríkisstjórnin leggur með þessu
frumvarpi fyrir Alþingi tillögur
um framkvæmd framangreindra
aðgerða, þar sem meðal annars er
kveðið á um, að 2% lækkun sér-
staks kostnaðarhlutar útgerðar,
sbr. 4. lið hér að framan, komi tií
framkvæmda þegar frá 1. mars
1985. Auk þess er lagt fram frum-
varp til laga um breytingu á lög-
um um Aflatryggingasjóð sjávar-
útvegsins þar sem meðal annars
eru ákvæði til að framkvæma 1. og
2. tölulið listans hér að framan. Þá
hefur samgönguráðherra ritað
samgöngunefnd efri deildar bréf
til þess að fylgja eftir 7. tölu-
liðnum.