Morgunblaðið - 13.03.1985, Qupperneq 47

MORGUNBLAÐIÐ, MIDVIKUDAGUR 13. MARZ 1985
47
Sú fullyrðing samninganefndar
ríkisins að inni í taxta SV sé
óskilgreind yfirvinna er út í blá-
inn og hefur verið hrakin hér áð-
ur. Er nægjanlegt að vísa í greinar
1.2.1., 2.1., 2.2. og 8.2. í samningi
SV þessu til sönnunar.
3. Launakönnun Hagstofunnar,
dagvinna — yfírrinna
Aður hefur verið greint frá, að
fyrirmæli Hagstofustjóra og
leiðbeiningar varðandi útfyllingu
fyrirspumalista voru ótvíræð og
afdráttarlaus. Það er ekki fyrr en
eftir að niðurstöður könnunarinn-
ar eru birtar og I.H.Þ. sér svart á
hvitu, í hvaða ógæfu stefnir, að
hann afneitar afkvæminu.
Spyrja má:
— Til hvers í ósköpunum var ver-
ið að framkvæma þessa könn-
un ef alls ekki á að fara eftir
henni?
— Var könnunin undir faglegri
stjórn hins mæta manns, fv.
Hagstofustjóra Klemensar
Tryggvasonar, ófaglega unnin?
— Gera pólitískir stjórnendur
þessa lands sér grein fyrir, að
launakönnun þessi var síðasta
von félaga BHMR til að fá leið-
réttingu á kjðrum sínum.
Ennfremur, að ef sú von
bregst, er hætta á að Launa-
málaráð BHMR liðist í sundur
og algjört stjórnleysi muni
taka við í launamálum þessa
fólks. Tilgangslaust er að eyða
tíma og kröftum í að fara þessa
leið í gegnum BHMR, sem
aldrei hefur gefið neitt af sér.
Miðað við forsendur launakönn-
unarinnar er það hreinn útúr-
snúningur hjá samninganefnd
ríkisins, að innifalin sé yfirvinna í
dagvinnulaunum þeirra verkfræð-
inga, sem þar koma við sögu.
Þvert á móti kemur glögglega
fram, eins og áður var sýnt, að
greitt er sérstaklega fyrir yfir-
vinnu.
4. Laun kvenna í launakönnun Hag-
stofunnar og hjá ríkinu
í greinargerð I.H.Þ. fyrir Kjara-
dómi, þar sem hann fjallar um
launakönnunina, er gengið út frá
því, að konur séu láglaunahópur á
almennum markaði og skuli það
endurspeglast í launum ríkis-
starfsmanna. Hlutfall kvenna í
umræddum hópum er eftirfar-
andi:
Könnun Hagstofunnar 7%
Verkfrædingar í könnun
Hagstofunnar 2%
Verkfreóingar í þjónustu rfkisíns 5%
Félagar BHMR 23,4%
Tafía 3. Hlutfall kvenna í viðmiðun-
arhópum.
Ef skoðuð eru laun þeirra verk-
fræðinga á frjálsum markaði, sem
fá greidd mánaðarlaun án
ómældrar yfirvinnu, kemur í ljós
að laun karla eru um 9% hærri en
laun kvenna.
Ef hins vegar eru skoðaðir með-
allaunaflokkur karl- og kvenverk-
fræðinga hjá rikinu, kemur i ljós
að karlarnir eru að jafnaði 2,2
launaflokkum hærri en konurnar,
sem samsvarar tæpum 8% i laun-
um miðað við annars sömu launa-
þrep.
KV telur að engan veginn sé
verjandi að lækka félaga BHMR
né aðra í launum einungis vegna
kyns. Þótt hér sé ekki vísað í lög
um jafnrétti kynjanna, fullyrðir
KV að samanburður I.H.Þ. um
eðlilega launalækkun vegna fjölda
kvenna innan BHMR á ekki við
um KV, auk þess sem ríkinu hefur
tekist á sama hátt og á frjálsa
markaðnum að halda konum i
verkfræðistétt lægri i launum en
körlum.
5. Skipting eftir menntun í launa-
könnun Hagstofunnar
í röksemdafærslu fyrir Kjara-
dómi vegna aðalkjarasamnings
BHMR bendir I.H.Þ. á, að skipting
eftir menntun er allt önnur í
könnun Hagstofunnar en hjá rik-
isstarfsmönnum. Með þeim rökum
lækkar hann viðmiðunarlaun
þeirra um 22%. Ef þau rök eru
gild, og viðmiðunin sem slík er við-
urkennd, er á sama hátt unnt að
viðurkenna viðmiðunarlaun félaga
KV, sem hafa beinan samanburð
við frjálsa markaðinn og hafa auk
þess hæstu viðmiðunarlaunin þar.
Sérstaklega má benda á, að við-
miðun KV er mjög traust, þar sem
í úrtakinu er hópur verkfræðinga,
sem jafngildir um 59% af félags-
mönnum KV. Þætti það stórt og
gott úrtak í hvaða skoðanakönnun
sem er.
6. Menntun — staða
I.H.Þ. vefengir í umfjöllun um
niðurstöður Hagstofukönnunar-
innar fyrir Kjaradómi, að á al-
mennum markaði sé greitt eftir
menntun, heldur sé miklu frekar
greitt eftir þeirri stöðu sem við-
komandi gegni. Telur hann, að I
könnun Hagstofunnar séu í meiri
hluta háskólamenntaðir menn í
stjórnunarstöðum, sem eigi ekki
við um BHMR.
Úr launakönnun Hagstofunnar
má vinna eftirfarandi samanburð
á launum verfræðinga eftir því
hvort þeim er greitt skv. starfs-
heitinu verkfræðingur eða mennt-
unarheitinu verkfræði.
Fjöldi Min.
verkfr. laun
verkfr.menntun 103 43.689
verkfr.-storfHh. 76 40.311
verkfr. - án skilgr. gUrfsheitis 27 53.197
Tafía 4. Laun skv. starfsheiti og
menntun.
Þessi samanburður sýnir, að
menntunarheitið verkfræði gefur
um 8% (vegið meðalt.) hærri laun
en starfsheitið verkfræðingur á
frjálsum markaði. Ef skoðaðir eru
eingöngu þeir verkfræðingar, sem
ekki bera starfsheitið verkfræð-
ingur eru laun þeirra um 32%
hærri en hinna, sem bera starfs-
heitið verkfræðingar.
Skv. ályktun I.H.Þ. er hér vænt-
anlega um stjórnendur í fyrir-
tækjum að ræða, ekki æðstu
stjórnendur, þar sem að í
Hagstofukönnuninni voru skýr
fyrirmæli um, að þeir skyldu ekki
teknir með.
Skv. skilgreiningum á starfs-
heitum verkfræðinga í þjónustu
ríkisins, sem finna má í sérkjara-
samningi KV, eru deildarverk-
fræðingar og þeir verkfræðingar,
sem hærra eru settir, stjórnendur
í fyrirtækjum ríkisins. Fjöldi
þessara manna er 122 eða um 70%
verkfræðinga í þjónustu ríkisins.
Ef rök I.H.Þ. eru nothæf til að
lækka félaga i BHMR í launum
vegna þess, að þeir sinni ekki
stjómunarstörfum ættu þau að
vera jafngóð til að hækka félaga
KV í launum, þar sem stór hluti
viðmiðunarhópsins svo og enn
stærri hluti KV-félaga sinnir hin-
ir afar mikilvægu stjórnunar-
störfum sem greinilegt er, að mati
I.H.Þ., að greitt er svo vel fyrir á
almennum vinnumarkaði.
7. Ráðningarform og greiðslufyrir-
komulag
I.H.Þ. segir að allflestir ríkis-
starfsmenn séu með fastráðningu,
skipaðir, settir eða ráðnir til
ótakmarkaðs tíma með þriggja
mánaða uppsagnarfresti. At-
vinnuöryggið sé þvi meira en hjá
öðrum vinnuveitendum.
Skv. upplýsingum Launadeildar
Fjármálaráðuneytisins er ráðn-
ingarformið þetta hjá félögum
K V:
Tafla 5. Ráðningarform félaga KV.
Samkvæmt þessu hafa 46 verk-
fræðingar eða aðeins um 26% fé-
lagsmanna KV betra ráðningar-
form en gerist á frjálsum markaði
verkfræðinga. Er hér vísað til
samninga SV við Félag ráðgjafa-
verkfræðinga, Kópavogsbæ og Ak-
ureyrarbæ, en í öllum þessum
samningum kemur fram að upp-
sagnarfrestur er 3 mán. eftir
reynslutíma og ráðning er ótíma-
bundin.
Ekki hefur sýnt sig, að atvinnu-
öryggið sé minna á frjálsum
markaði verkfræðinga en hjá rík-
inu, og nægir hér að minna á, að
atvinnuöryggið fór fyrir lítið hjá
verkfræðingum RARIK og Iðn-
tæknistofnunar fyrir stuttu.
Spyrja verður, hvort úreltur
réttur 26% félagsmanna réttlætir,
að launum heildarinnar sé haldið
niðri. í dag eru nánast allir ef ekki
allir nýir verkfræðingar ráðnir til
ríkisins með ákveðnum uppsagn-
arfresti og verður vafalaust ekki
snúið aftur af þeirri braut. Er það
vel að mati stjórnar KV.
Viðurkennt skal að flestir félag-
ar KV fá laun sín greidd fyrir-
fram, en þann rétt þurfti KV að
sækja með Hæstaréttardómi.
8. Lífeyrismál
Skv. upplýsingum Launadeildar
fjármálaráðuneytisins eru félagar
KV í eftirtöldum lífeyrissjóðum:
Tafla 6. Aðild félaga KV að
lífeyrissjóðum.
Samkvæmt þessu eru um 53%
félaga KV í LVFÍ og er fjöldi
þeirra vaxandi og um leið fjöldi
félaga í Lífeyrissjóði rikisins
minnkandi. Flestallir ungir verk-
fræðingar i KV velja aðild að
LVFÍ umfram LSR og er það besti
dómurinn um gæði lifeyrissjóð-
anna.
Eins má benda á, að vinnuveit-
endur félaga SV greiða iðgjöld í
LVFÍ af mun hærri launum en
ríkið gerir, og vegur það þungt í
endanlegum lífeyrisgreiðslum.
Ef Lífeyrissjóður ríkisins er
eins góður og af er látið ætti ríkis-
sjóður að fagna því að þurfa ekki
að standa undir þeim kostnaði
sem af því hlýzt vegna félaga KV,
sem ekki vilja þiggja dýrðina. Um
leið hlýtur að vera sanngjarnt að
þeim séu greidd rétt laun í stað-
inn.
Útilokað er fyrir ríkið til lengd-
ar að halda niðri launum félags-
manna KV vegna aðildar að líf-
eyrissjóði, sem vaxandi meirihluti
kemur hvergi nærri og nýtur í
engu góðs af.
9. Orlofsréttur
I.H.Þ. segir að orlofsréttur rík-
isstarfsmanna sé einn hinn bezti,
sem þekkist hér á landi.
Ákvæði um orlof í kjarasamn-
ingum SV eru nákvæmlega eins og
I aðalkjarasamningi BHMR.
Ennfremur fullyrðir I.H.Þ. að
upphæð orlofsfjár hjá ríkisstarfs-
mönnum sé hærri en almennt
þekkist á vinnumarkaðnum.
Ekki er ljóst, hvað hér er átt við,
því að orlofsprósentur SV eru eðli-
lega þær sömu og KV vegna sömu
lenedar orlofs, sbr. hér að ofan.
Mánaðarl. eftir á án ráðningarsamnings 0 verkfr.
Nefndarlaun, reikningalaun, tímakaup og annaó tilfallandi 3 verkfr.
Skipun — ótímabundið 46 verkfr.
Tímabundin setning eða skipun 0 verkfr.
Vikukaupsmenn 1 verkfr.
Ráðning án uppsagnarfrests 14 verkfr.
Ráðning með a.m.k. 3 mán. uppsagnarfresti 78 verkfr.
Ráðning með minna en 3 mán. uppsagnarfresti 21 verkfr.
Ráðning tímabundið skv. sérstakri fjárveitingu 8 verkfr.
Ráðning tímabundið vegna afleysinga 5 verkfr.
Samtals 175 verkfr.
Lífeyrissj. Verkfræðingafélags fsl. (LVFÍ) 93 verkfr.
Lífeyrissj. ríkisins (LSR) 78 verkfr.
Aðrir lífeyrissjóðir 4 verkfr.
Samtals 175 verkfr.
Hins vegar má leiða rök að því, að
upphæð orlofsfjár KV-félaga sé
miklu lægri en hjá SV-félögum,
þar sem orlofsprósentan reiknast
á miklu lægri laun hjá hinum
fyrrnefndu.
10. Fæðingarorlof
I.H.Þ. fullyrðir, að ríkisstarfs-
menn hafi til muna betri kjör
hvað varðar fæðingarorlof en þeir,
sem taka fæðingarorlof skv. al-
mannatryggingakerfinu.
Sv hefur sömu ákvæði um fæð-
ingarorlof og kveðið er á um í að-
alkjarasamningi BHMR.
Þess má ennfremur geta, að 5%
félaga KV eru konur.
11. Námsleyfí
I.H.Þ. segir að í sérkjarasamn-
ingum aðildarfélaga BHMR séu
ákvæði um námsleyfi, sem varla
sé að finna í kjarasamningum
utan ríkiskerfisins.
í kjarasamningi SV er ákvæði
um námsleyfi, sem nemur 4 dög-
um pr. mann og ár. Vinnuveitandi
greiðir laun og útlagðan kostnað,
segir í samningnum.
Reynslan hefur orðið sú, að ef
félagar SV hafa ekki nýtt sér
þetta atriði, hefur jafngildi þess
verið greitt í peningum.
Athyglisvert er, að hjá SV er
um að ræða fortaksiausan rétt, en
hjá KV er um að ræða heimild
ríkisins til að veita námsleyfi.
Auk þess hefur ríkið sett nokk-
urs konar átthagafjötra í tvö ár á
þá, sem notið hafa námsleyfisins.
Þeir eru skyldugir til að vinna
áfram hjá ríkinu, ella endurgreiði
þeir útlagðan kostnað. Slíkt
ákvæði er ekki að finna í samningi
SV. Er öruggt að ákvæðið letur
menn mjög til að nýta sér endur-
menntunina.
Á undanförnum 10 árum hafa
að jafnaði 2 verkfræðingar hjá
ríkinu farið í námsleyfi á ári
hverju. Þetta jafngildir því, að
hver félagi KV hafi farið í náms-
leyfi 1 dag á ári eða einungis
fjórðung þess, sem félagar SV eiga
fortakslausan rétt á og fá greitt ef
ekki er notað.
Minnt skal á, að atriði þetta,
ásamt aðild að Lífeyrissjóði ríkis-
ins, átti að réttlæta 10% lægri
laun rikisstarfsmanna að sög.i
I.H.Þ. í útvarpsfréttum hinn 5.
marz sl. í raun er þetta margfalt
verra ákvæði en félagar SV hafa
og ætti því með rökum T.H.Þ. að
leiða til hærri launa en viðmiðun-
arhópurinn hefur.
Niðurlag
Með rökum stjórnar Kjarafé-
lags verkfræðinga, sem greint hef-
ur verið frá hér að framan, hefur
verið sýnt fram á, svo ekki verður
um villzt, að samninganefnd ríkis-
ins fer með staðlausa stafi, þegar
hún ber saman launakjör verk-
fræðinga ríkisins og verkfræð-
inga, sem eru launþegar á almenn-
um markaði.
Til að falsa myndina er rætt um
heildarlaun ríkisverkfræðinga,
þótt sannanlega þurfi að liggja
óheyrilega mikil vinna að baki
þeirra launa, sex daga vinnuvika
nánast allt árið auk langs vinnu-
dags að jafnaði á móti dagvinnu á
almennum markaði.
Ennfremur er stöðugt klifað á
meintum forréttindum og hlunn-
indum ríkisverkfræðinganna, sem
e.t.v. voru fyrir hendi fyrir tutt-
ugu árum, en blessunarlega eru
löngu horfin.
Má þar nefna lífeyrissjóð, sem
meirihluti félaga KV á ekki aðild
að, endurmenntunarákvæði, sem
eru sannanlega lakari en á al-
mennum markaði verkfræðinga,
ráðningarkjör, sem á siðari árum
hafa nálgast mjög kjör við-
miðunarstéttarinnar, orlofsrétt og
fæðingarorlofsrétt, sem er ná-
kvæmlega hinn sami hjá báðum
hópum.
Hver er annars ástæðan fyrir
þvi að samninganefnd ríkisins
neitar að ræða, skilgreina og meta
hin meintu hlunnindi?
Lesandanum eftirlæt ég svarið.
Eiríkur Bjarnason er deildarrerk-
frædingur hjá Vegagerð ríkisins og
stjórnarmaður í Kjarafélagi verk-
frædinga.
Bandalag
kvenna um
kirkjumál
1. Aðalfundur Bandalags kvenna í
Reykjavik, haldinn 23. og 24. febrúar
1985, samþykkir aö kirkjumálanefnd
beini því til prófasts og presta
Reykjavíkurborgar, að fram fari at-
hugun á þvi, hvort núverandi aldur
fermingarbarna sé of lágur.
2. Aðalfundurinn hvetur til efl-
ingar funda með foreldrum ferming-
arbarna, og virkari þátttöku í ferm-
ingarundirbúningnum, t.d. með því
að tala við börnin um það sem þau
eru að læra hjá prestinum, og fylgja
þeim sem oftast til guðsþjónustu á
undirbúningstímanum.
3. Aðalfundurinn beinir þeim til-
mælum til presta, að fjölskylduguðs-
þjónustur eða samkomur verði
haldnar í kirkjum, t.d. haust, miðs-
vetrar og vor, eða oftar ef aðstæður
eru fyrir hendi. Efla meira þátttöku
foreldra, barna og unglinga en verið
hefur. Skrifað verði um þetta í dag-
hlöðin og því komið að í útvarpi og
sjónvarpi.
4. Aðalfundurinn vill beina því til
prófastsdæmisins, að sótt verði um
fjárveitingu fyrir prest í fullt starf
fyrir Reykjavíkurprófastdæmi.
Starfið yrði fólgið í eftirliti með
barna- æskulýðs- og öldrunarstarfi,
ásamt þvi að taka að sér störf presta
í forföllum eða til aðstoðar á annan
hátt, eftir því sem þörf krefur.
5. Aðalfundurinn vill ítreka fyrri
tillögur sinar um það, að barnasam-
komur eða sunnudagsskólar á vegum
kirkjunnar verði haldnir I sjálfri
kirkjunni, en ekki eingöngu í safnað-
arheimilinu — þar sem því verður við
komið.
Aðalfundur Bandalags kvenna í
Reykjavík, haldinn 23. og 24. febrúar
1985, beinir þeim eindregnu tilmæl-
um til allra húsráðenda að nýta sér
það mikla öryggi sem reykskynjari
veitir, þegar eldsvoða ber að. Fund-
urinn lýsir undrun sinni á því að
tryggingafélög skuli ekki gera neinar
kröfur í þessu efni.
Segir Kennarasam-
bandið sig úr BSRB?
Félagsmenn
taka ákvörðun
í byrjun
maímánaðar -
„KENNARAR eru mjög óánægðir
með sín kjör og margir vilja sameina
kennara í eitt félag með sjálfstæðan
samningsrétt. Kennarar innan
Kennarasambands íslands munu
greiða atkvæði um úrsögn úr BSRB í
maíbyrjun," sagði Valgeir Gestsson,
formaður Kennarasambands ís-
lands í samtali við Morgunblaðið í
gær.
Valgeir sagði, að á þingi Kenn-
arasambandsins i júní í fyrra
hefði verið ákveðið að efna til at-
kvæðagreiðslu meðal 3000 félags-
manna um hugsanlega úrsögn úr
BSRB. „Kynning á málinu er nú
að hefjast og framhaldsþing ••
Kennarasambandsins, sem haldið
verður 20. apríl, mun taka ákvörð-
un um tímasetningu atkvæða-
greiðslunnar," sagði Valgeir. „Við
viljum ganga frá þessu fyrir þing
BSRB í júní. Það eru margir sem
telja það óheppilegt að kennarar
skuli vera í tveimur stéttarfélög-
um nú og hugmyndir manna um
úrsögn byggja á því að stofna eitt
félag, sem yrði hvorki innan BSRB
né BHM. Kjör kennara eru mjög
léleg og starf þeirra afskaplega
vanmetið, eins og kemur skýrt
fram í skýrslu menntamálaráðu- s
neytisins um endurmat á störfum
kennara," sagði Valgeir.
Hann kvaðst ekki vilja spá
neinu um úrslit atkvæðagreiðsl-
unnar og sagði stjórn Kennara-
sambandsins ekki hafa tekið neina
afstöðu til málsins.
Ef úrsögn úr BSRB á að vera
gild þurfa % hlutar greiddra at- *
kvæða að Iiggja að baki.