Morgunblaðið - 04.04.1985, Blaðsíða 3

oft glatt á hjalla og mörgum góð-
um drengjum kynntist ég. Þarna
voru oft skólapiltar, sem sfðar
áttu eftir að láta að sér kveða í
þjóðlífinu. Man ég meðal annarra
eftir Óttari Möller, sem seinna
varð forstjóri Eimskipafélagsins.
Það er alltaf gaman að hitta þessa
gömlu félaga og rifja upp minn-
ingar frá löngu liðnum sumardög-
um. Já, þá man ég, að þegar ákveð-
ið var, að ég færi í símavinnuna og
mamma var að búa mig út, sagði
faðir minn, sem mun hafa haft
nokkrar áhyggjur af því er biði
mín: „Mundu mig bara um það,
drengur, að fara aldrei upp í síma-
staur.“ Oft hlógum við að þessari
áminningu, sem ég hlaut siðar að
hafa að engu.
IV
í tveim menntaskólum
Haustið 1936 hélt ég norður á
Akureyri og settist í þriðja bekk
Menntaskólans. Þar nyrðra átti ég
góða daga í tvo og hálfan vetur.
Um áramótin 1938 og ’39 fluttist
fjölskylda mín frá ísafirði þar eð
faðir minn hafði þá verið kjörinn
biskup íslands. Kvaddi ég því MA
í byrjun janúar og tók mér far
með Ms. Dronning Alexandrine
vestur á bóginn. Minnist ég þess,
að Sigurður Guðmundsson fylgdi
mér út fyrir hlið. Þar nam hann
staðar. Var eins og hann væri
utan við sig um stund, en síðan
sagði hann fastmæltur: „Mundu
skólann.” Að svo búnu snerist
hann á hæl og gekk hvatlega heim
að skólahúsinu.
Á ísafirði kom fjölskylda min
til skips. Faðir minn hafði þá ver-
ið þar prestur frá árinu 1917, en
fyrsta veturinn hafði hann verið
þar aðstoðarprestur séra Magnús-
ar Jónssonar síðar prófessors.
Þykir mér það skemmtileg tilvilj-
un, að við skyldum báðir hefja
starf okkar sem aðstoðarprestar á
þeim stöðum, þar sem við gegnd-
um síðan prestsþjónustu um langt
skeið. Mér er í minni, þegar við
komum til höfuðborgarinnar að
morgni dags. Frá skipsfjöl var ek-
ið upp Skólavörðustíg. Morgunn-
inn var undurfagur. Sólin var yfir
Skólavörðuholti, þar sem Hall-
grímskirkja rís nú. Sólin sást þar
eins og undrasmíð og fyllti ná-
kvæmlega í strætið. Það stafaði
geislum niður götuna á móti
okkur. Mér fannst það eins og hlý
kveðja. Þegar í stað hóf ég nám í
Menntaskólanum i Reykjavík og
lauk þaðan stúdentsprófi vorið
1940. I upplestrarfríinu var hver
mínúta notuð til undirbúnings
þessum mikilsverða áfanga, en þó
man ég eftir að lesturinn fór í
mola einn morguninn. Við höfðum
frétt af hernámi Breta. Ég hljóp
niður Túngötuna til þess að geta
fylgst með þessum nýstárlega at-
burði. Þegar ég kom á móts við
þýska sendiráðið, var verið að
leiða sendiherrann, dr. Gerlach,
þaðan út. Það var stingandi
áminning um það, að hin skelfi-
legu átök væru jafnvel ekki langt
Enn er hitastillta bað-
blöndunartækiðfrá
Danfoss nýjung fyrir
mörgum. Hinirsemtil
þekkja njóta gæða
þeirraogundrast
lága verðið.
= HÉÐINN =
SELJAVEGI 2, REYKJAVtK.
MORGITNBLADID, FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 1985
t) »
b af
Verðandi biskup með blómvönd
og hatt
undan hér við nyrsta haf. En lífið
varð að hafa sinn gang og þessir
atburðir höfðu engin áhrif á próf-
lestur stúdentsefna. Þá var Pálmi
Hannesson rektor Menntaskólans.
Hann var snjall kennari og mikill
stjórnandi. Er mér í minni, hvað
hann var fasmikill og orðheppinn.
Pálmi var stilisti með afbrigðum,
talaði fallegt og kjarnyrt mál.
Ýmislegt í fari hans og frásögnum
gaf mér vísbendingu um sterkan
trúarlegan streng, þótt hann flík-
aði ógjarnan þeim helgu tilfinn-
ingum. Haustið eftir stúdentspróf
hitti ég Pálma á gangi í Lækjar-
götunni. Hann sneri sér að mér og
spurði: „Hvað hyggstu nú fyrir?“
Eg tjáði honum, að ég myndi fara
í guðfræði. Þá svaraði hann
snöggt: „Það var ágætt.“
V
Guðfræðinám
Hér grip ég inn í frásögnina og
spyr biskup, hvort sú ákvörðun
hafi verið tekin snemma. — Ég
gaf það aldrei upp, hvað ég ætlaði
mér, fyrr en að þvi var komið að
hefja háskólanám. Faðir minn
lagði aldrei að mér að velja guð-
fræði. En það andrúmsloft sem ég
ólst upp við, var umfram allt trú-
arlegt og kirkjulegt. Mér er í
barnsminni, þegar kirkjuunnend-
ur komu heim til okkar að lokinni
guðsþjónustu vestur á tsafirði. Þá
sfaðist inn í barnshugann gleði
samfélagsins yfir sameiginlegum
áhugamálum og hugðarefnum.
Nei, ég hugsaði aldrei í alvöru til
annars framtíðarstarfs, þótt ég
færi ekki á mis við efasemdir og
mótverkandi áhrif á vissu tíma-
skeiði. Þegar ég var sestur í guð-
fræðideild styrktist þetta áform
mitt, og ekki síður við fram-
haldsnám í Bandaríkjunum. Há-
skóli íslands fluttist í nýja bygg-
Pétur biskup með móður sinni, frú
Guðrúnu Pétursdóttur.
ingu árið, sem ég innritaðist. Við
vorum tvö úr stúdentahópnum úr
MR 1940, sem hófum nám í guð-
fræði. Hinn stúdentinn var frú
Hildur Bernhöft. Að norðan komu
þá gamlir skólabræður mínir, þeir
séra Sigurður Guðmundsson,
vígslubiskup á Grenjaðarstað,
séra Trausti Pétursson, prófastur
á Djúpavogi, séra Sigmar Torfa-
son, prófastur á Skeggjastöðum,
séra Stefán Eggertsson, prófastur
á Þingeyri, séra Jón Árni Sigurðs-
son í Grindavík, séra Guðmundur
Guðmundsson á Útskálum og
sjöundi stúdentinn úr þessum ár-
gangi að norðan, séra Hákon
Loftsson, varð kaþólskur prestur.
Það var óvenju stórt hlutfall, því
37 stúdentar útskrifuðust þaðan
þetta vor. Afstaða guðfræðideild-
arinnar breyttist mjög við hin
nýju húsakynni, ekki síst með til-
komu háskólakapellunnar. Kenn-
arar lögðu áherslu á að nota þá
aðstöðu sem best til kennslu í hag-
nýtum greinum fyrir verðandi
presta. Þar var m.a. lögð áhersla á
sunnudagaskólastarf fyrir börn,
sem varð mjög blómlegt. Hafði
hver stúdent sinn litla barnahóp.
Kom það mér skemmtilega á
óvart, þegar ég var á ferð í London
fyrir fáum vikum, og Einar Bene-
diktsson, sendiherra, minntist
þess, að hann hefði verið í hópi
þeirra barna, sem sóttu þennan
sunnudagaskóla okkar guðfræði-
nemanna. í deildinni nutum við
kennslu mætra lærdómsmanna;
prófessoranna Ásmundar Guð-
mundssonar síðar biskups, séra
Magnúsar Jónssonar, og dósent-
anna sr. Sigurðar Einarssonar og
Sigurbjarnar Einarssonar síðar
biskups. Einnig kenndi séra
Benjamín Kristjánsson þar um
tíma. Guðfræðiprófi lauk ég þann
25. maí 1944.
Ví
í skipalest til Ameríku
Þá fékk ég styrk til utanfarar.
Góðvinur föður míns, Magnús
Scheving Thorsteinsson, ákvað að
styrkja mig til framhaldsnáms.
Vegna þeirra aðstæðna, sem
heimsstyrjöldin olli, var ekki um
annað að ræða, en fara til Amer-
íku. Þangað sigldi ég með Detti-
fossi um haustið. Enn höfðu ekki
orðið skaðar á íslenskum milli-
landaskipum af völdum stríðsins,
en eigi að síður var þetta áhættu-
söm för. Við sigldum í skipalest og
ekki mátti sjást Ijós í neinu skipi
um nætur. Ferðin tók 30 daga.
Ýmsir íslendingar lögðu þá leið
sína vestur um haf og því var
þarna dálítið samfélag um borð.
Klefafélagar mínir voru þeir
Sveinn Elíasson síðar bankastjóri
á Hvolsvelli og bræðurnir Jóhann-
es og Bjarni, synir Bjarna Ás-
geirssonar. Ýmislegt var gert til
þess að stytta sér stundir við á
langri ferð og m.a. gáfum við út
blað, sem nefndist Flugfiskurinn.
Lengi höfðum við samband við Is-
land í gegnum útvarp, en síðasta
sunnudaginn í hafi var það sam-
band rofnað. Þá var talið sjálfsagt
að haa guðsþjónustu um borð. Þar
sem ég var nýbakaður guðfræð-
ingur, þótti ekki annað koma til
greina, en ég tæki að mér að ann-
ast helgistund. Taldi ég mig ekki
geta skorast undan því. Söfnuðust
nú allir upp á dekk, því úti var
bliðskaparveður. Þar var sunginn
sálmur, en síðan las ég upp úr
Bibliunni og flutti bæn. Þetta var
fyrsta guðsþjónustan, sem ég ann-
aðist. Þrátt fyrir mótbyr í upphafi
ferðar komumst við öll heilu og
höldnu í áfangastað. Skömmu síð-
ar fórst Goðafoss og einnig Detti-
foss í kafbátaárásum.
VII
Nám við tvo háskóla
Þetta haust hóf ég nám í guð-
fræði við Mt. Airy Seminary í
Philadelphia og lauk þaðan prófi
næsta vor 1945 sem Master of
Sacred Theology (S.T.M.). í þess-
um skóla var ég samtíða Vestur-
íslendingnum séra Eric Sigmar,
sem ýmsum er að góðu kunnur
hér. Sumarið 1945 starfaði ég sem
aðstoðarprestur á meðal Vestur-
íslendinga og leysti þá séra Valdi-'
mar J. Eylands af, er hann tók sér
frí. Þetta sumar skfrði ég fyrsta
barnið, þótt ég hefði ekki enn hlot-
ið prestvígslu, en sem kunnugt er
eru viðhorfin önnur vestan hafs
þar sem starfið er frjálst og óháð.
Um haustið hélt ég vestur á
strönd og settist í Stanford-
háskóla í Kaliforníu þar sem ég
var hálfan vetur. Lagði ég þar
stund á blaðamennsku, ensku og
guðfræði. Hafði faðir minn heim-
sótt þennan skóla áður og leist svo
vel á hann, að hann hvatti mig
mjög til að fara þangað. Þetta var
mjög glæsilegur skóli í fögru um-
hverfi. Ég man að yfir dyrum
blaðamennskudeildar stóð skráð:
„Get it first, but first get it right".
Þess er hollt að minnast á fjöl-
miðlaöld. Herbergisfélagi minn
var læknanemi frá Hawaii, mjög
geðfelldur maður. Hann kenndi
mér á ritvél og hefur sú kunnátta
komið að góðu haldi síðan. Síðar
reyndi ég að hafa samband við
þennan ágæta dreng, en það bar
engan árangur. í skólanum hlaut
ég m.a. bíblíufræðslu hjá prófess-
or, sem var kvekari og hét True
Blood. Hann var með afbrigðum
greindur maður og gegn og margt
af honum að læra.
Um jólaleytið kvaddi ég þennan
ágæta skóla og hélt norður til
Seattle til séra Haraldar Sigmar,
bróður séra Erics. Þar dvaldi ég í
góðu yfirlæti um hátíðarnar.
Það, sem vakti sérstaka athygli
mína vestan hafs, var hið blóm-
lega kirkjulíf. Átti ég þess kost að
koma víða meðan ég var í Mt. Airy
Seminary, því rektorinn, dr. Hoh,
og fleiri kennarar fóru oft út á
meðal safnaðanna og tóku þá
stúdenta með sér. Það snart mig
sérstaklega, hversu þátttaka safn-
aðarins var mikil i guðsþjónust-
unni. Allir voru samtaka í svörum
og almennum safnaðarsöng. Hér
heima hafði ég vanist því, að
menn sætu aðgerðarlausir eins og
á sinfóníutónleikum eða fyrir-
lestrum, en þarna skipti það öllu
máli að vera virkur þátttakandi og
guðsþjónustuan var með ólíkt létt-
ari blæ. Á sunnudagskvöldum
komu hópar ungs fólks saman á
vegum kirkjunnar, svonefndir
Luther-league-hópar. Kynni af
þeim urðu mér síðar kveikjan að
uppbyggingu æskulýðsstarfs á
Akureyri.
VIII
Til Akureyrar
í upphafi árs 1946 hélt ég heim
og var nú fljótari í ferðum, en á
leiðinni utan, því ég fékk far með
herflugvél. Þegar heim kom réðst
ég til starfa við Kirkjublaðið, sem
þá kom út undir ritstjórn föður
míns og séra Sveins Víkings bisk-
upsritara. Sá ég um fréttir og um-
brot blaðsins. Við þetta vann ég
þar til í febrúar 1947. Um það leyti
□

Útgáfa nýrra og eldri
ljóðabóka
Almenna bókafélagið er um þessar
mundir að stofna nýjan bókaklúbb
sem eingöngu mun gefa út Ijóða-
baekur - nýjar og eldri - og bækur
um ljóðlist. Einnig mun klúbburinn
gefa út plötur og snældur með upp-
lestri ljóða - og þá einkum höfund-
anna sjálfra. Nafn klúbbsins er
LJÓÐAKLÚBBUR AB.
Tilgangurinn að efla
íslenska ljóðlist
Tilgangur Ljóðaklúbbsins er að efla
íslenska ljóðlist með því að örva
ljóðalestur og áhuga á ljóðlist meðal
landsmanna, og að gefa klúbb-
félögum færi á að eignast vandaðar
ljóðabækur, bæði að innihaldi og
útliti, fyrir eins lágt verð og framast
er kostur.
Engin kvöð fylgir
þátttöku
Félagsmaður Ljóðaklúbbsins getur
hver sá orðið sem þess óskar. Enginn
kvöð um kaup ákveðins fjölda bóka
fylgir aðild að Ljóðaklúbbnum.
Innbundnar og
áritaðar bækur
Allar bækur Ljóðaklúbbsins verða
innbundnar og með sérstöku ein-
kennf klúbbsins. Þær verða árit-
aðar af höfundi eða umsjónar-
LJÓÐA-
KLÚBBUR
AB
Austurstræti 18
Pósthólf 340
121 Reykjavík
________________________
“I
manni verksins ef þess er kostur.
Gert er ráð fyrir að gefnar verði út
4 bækur á ári, en sú tala kynni að
breytast og yrði í því efni höfð hlið-
sjón af vilja félagsmanna. Við þessa
tölu mun bætast plötu- og snælduút-
gáfa.
Bókin send heim ef
ekki er afþakkað
Sala bókanna fer þannig fram að
félagsmenn fá sent heim bréf þar
sem greint verður frá næstu bók
klúbbsins. Félagsmaður þarf þá að
gera skrifstofu klúbbsins viðvart -
bréflega eða símleiðis - ef hann óskar
ekki eftir að fá bókina. Geri hann
ekki viðvart verður bókin send
honum ásamt gíróseðli.
umsóknarspjald
’MiS!
liHA svo á að samkomulag
frests, er Uhð> svo a hafi teW.
um kaup vrðkomanm
ÍS,mtrMbSmérásam»gtró-
Stofnfélagar
Þeir sem gerast vilja stofnfélagar
Ljóðaklúbbsins eru beðnir að fylla út
meðfylgjandi eyðublað og senda
okkur eða hafa samband við okkur á
annan hátt. Áríðandi er að nafn-
númer væntanlegs félagsmanns fylgi
tilkynningu um þátttöku.
Utanáskrift Ljóðaklúbbsins:
Ljóðaklúbbur AB Austurstræti 18
Pósthólf 340 121 Reykjavík
i Fyrsta ljóðabókin
'. Fyrsta bók Ljóðaklúbbsins verður
_ \ HÖLMGÖNGULJÓÐ eftir Matthías
” — — Johannessen. Bókin er mjögaukin og
breytt frá fyrri útgáfu og með
skýringum skáldsins við ljóðin
£