Morgunblaðið - 03.01.1986, Blaðsíða 23

Morgunblaðið - 03.01.1986, Blaðsíða 23
23 MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 3. JANÚAR1986 Hver treystir sér til þess að tjá betur löngunina, þrá til vinar, en Magnús Ásgeirsson gerir í þýðingu sinni á ljóðinu Þrá eftir Richarda Huch?: Tilaðverahjáþér allt vildi ég bera, föðurlaus, vinalaus, félaus að vera. Mig langar til þín, eins og lækinn til stranda, eins og svöluna á haustin til suðrænna landa, — eins og íslending dreymi undir erlendum hlyni ummjallhvítajökla í mánaskini----. Hér eru dregnar fram líkingar er höfða til alls sem okkur er kærast og við vitum fegurst og best. Það er skírskotað til föður- ástar, eðlislögmála og átthaga- tryggðar. Og allt stefnir þetta að einu marki. Eða hlustum á vísu Sigurðar Ólafssonar í Katadal á Vatnsnesi er hann kveður til konu sinnar, Þorbjargar Halldórsdótt- ur, þar sem hún situr dæmd í rasphúsinu í Kaupmannahöfn: Þó að kali heitan hver, hylji dali jökull ber, steinar tali og allt hvað er, aldrei skal éggleyma þér. I þeim örlagabyljum sem gengið höfðu yfir Katadalsheimilið varð að taka sterkt til orða. Og þrátt fyrir útskúfun og smán gat Þor- björg mætt aftur sveitungum sín- um með reistu höfði er hún sneri þangað aftur. Uppi í hlíðinni fyrir ofan Ing- ólfsbæ reis bærinn Grjóti byggður í landi Reykjavíkur. Nafnið hljóm- ar dálítið framandi fyrir okkur nútímamenn. Við erum vanari að tala um grjót eða nota það í sam- setningum eins og Grjótagata og Grjótaþorp. En Ingólfi var þetta eðliiegt. Þá hefur grjótið staðið upp úr grónu mýrlendinu í kring. Lengra til suðurs, vestan tjarnar- innar, voru melar. Ingólfur hefur talað um að ganga á grjóti, velta grjóti, hlaða úr grjóti. Hann hefur gengið að störfum uppi í grjóti í hlíðinni. Orðmyndin Grjóti hefur oftast verið notuð í þágufalli í daglegu tali og því eðlilegt að festa þá mynd orðsins við bæinn, gera hana að nafni. Vesturgata hét áður Hlíðarhúsastígur og þar stóðu Hlíðarhús byggð úr nærtæku efni, torfi og grjóti. Þegar farið var að byggja tví- eða þrílyft hús niðri í kvosinni minnkaði þessi hæðar- munur í landslaginu. Þar sem áður hafði verið hlíð varð nú aðeins brött brekka og auknar fjarlægðir milli húsa gerðu kröfu til áttamið- ana. Austurstræti varð til og Hlíð- arhúsastíg var breytt í Vesturgötu til samræmis. Svo komu Norður- stígur og Suðurgata. Og þar sem áður hafði verið hlíð kom nú Brattagata upp að görðunum fyrir ofan byggðina. Þar heitir nú Garðastræti. Sumir, sem ekki þekkja til atvinnusögu Reykjavík- ur, telja götuna kennda við land- könnuðinn Garðar Svavarsson. Það er rangt mál og villandi. Garðar Svavarsson kom ekki að landi hér og hann hafði engin áhrif á málþróun Reykvíkinga. Tungan er vaxin upp af því grasi sem við göngum á. Tærust og best er hún í eðlilegu sambandi við uppruna okkar og sögu. Stundum þurfum við eflaust að grípa til erlendra tökuorða til þess að tjá nýja hluti og tækni. Og vissulega er menning okkar að verulegu leyti alþjóðleg. En erlendu áhrifin lögum við og mótum eftir aöstæðum og þörfum hér heima, við endursköpum. í því er sérstæð þjóðmenning okkar fólgin. Og það er einmitt eftir því upprunalega og sérstaka sem leit- að er á fjölskrúðugum markaði þjóðanna. í iðnaði og verslun byggist árangur okkar á framtaki, hugviti og aldalangri hefð. Við getum aldrei komist lengra en verkkunnátta okkar og þroski nær. Leið slíkrar endursköpunar liggur um færiband hins talaða orðs. Þar er uppspretta tækni og þekkingar, það er menntun. Og þótt við vild- um kasta frá okkur þeim erfiðleik- um sem sjálfstæð þjóð á við að glíma og tækjum upp mál og hætti erlendra stórvelda stoðaði það ekki neitt. Það er aðeins í séreðlinu sem gildi okkar er fólgið, það er í rituð- um bókmenntaarfi okkar, þjóð- tungu og verkþekkingu. Öngvegissúlur Ingólfs voru reistar undir hlíðarfætinum sín hvoru megin við tignarsæti hús- bóndans í miðjum skála. Út frá þeim var heimamönnum raðað eftir hlutverkum hvers og eins. Þegar gesti bar að garði var þeim vísað til sætis andspænis öndvegi. Þar máttu gestirnir glöggt sjá hvaða mann húsbóndinn hafði að geyma, virðingu heimamanna, hefðir þeirra og trú. í því fólst nokkur samjöfnuður við gestina og kappdrykkjan var öðrum þræði metingur við þá um úthald og þrek. Götuslóðinn sem Ingólfur lagði niður í Grófina var síðar nefndur Klúbbgata og nú Aðalstræti. Það er réttnefni. Aðalstræti mun, enn um langa framtíð, verða kjarni Reykjavíkurborgar. Og til höfuð- borgar leggja margir gestir leið. Þar skal þjóðtunga okkar sitja í öndvegi og rísa hæst. Látum hana bera vitni um úthald okkar og þrek. Leyfum skáldmiði okkar að fljóta þar um borð og bekki, og stöndum uppréttir þótt aðrar tungur falli undir borð. Höfundur er kennari í Hreragerði THOMAS STAUDT Samkvæmis- kennir jazzballet og discodansa. Stórkostlegur dansari, Þýskalandsmeistari 1984 og 1985 ídiscodansi. dansarnir Innritun daglega ísímum 20345, 74444 og 38126 kl. 13 til 18. Kennsla hefst 8. janúar Keflavík Suðurnes sími 8248 kf. 18-21. Hlutdeild sjúklinga hækkar: Sérfræðiþjónusta hækkar í 325 krónur HEILBRIGÐIS- og tryggingaráð- herra, Ragnhildur Hclgadóttir, hefur gefið út reglugerð um hækkun á greiðslum sjúklinga í lækniskostnaði og tók hún gildi 1. janúar. Síðast voru gjaldskrár hækkaðar þann 1. desember 1984, og mun hækkunin nema að meðaltali um 20%, en kaupgjald á árinu hefur hækkað um 36%. Fyrir almenna læknishjálp, við- tal á læknisstofu greiðir sjúkling- ur 100 krónur, en var 75 krónur. Læknisvitjun, þar með tiltalinn ferðakostnaður hækkar úr 140 krónum í 180 krónur. Hlutdeild sjúklinga í lyfjakostnaði verður eftirfarandi: af innlendum sériyfj- um greiða sjúklingar 180 krónur, en greiddu fyrir 120. Af erlendum sérlyfjum greiða sjúklingar 310 krónur, en greiddu 240 krónur. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða 70 krónur af innlendum sérlyfjum og 110 krónur af erlendum lyfjum, en greiddu áður 50 krónur og 100 krónur. Frá 1. janúar kostar koma til sérfræðings 325 krónur, hækkar úr 270 krónum. Rannsókn hjá rann- sóknastofu eða sérfræðingi kostar frá 1. janúar 325, hækkar úr 270. Röntgengreining einnig 325 krón- ur. Elli- og örorkulífeyrisþegar greiða 130 krónur í hvert skipti í fyrstu 12 skiptin 'arlega, en síðan ekkert. Þeir greiddu áður 100 krón- ur. Aldrei má krefja sjúkling um nema eina greiðslu fyrir hverja komu og skiptir ekki máli hve margar tegundir rannsóknar til viðbótar viðtali um er að ræða. Fyrir hvern sjúkraflutning á sjúkrahús eða frá sjúkrahúsi greiðir sjúklingur 1100 krónur, en greiddi áður 700 krónur. Sjúkra- flutningar hækka í fyrsta sinn í 2lA ár. Um ferðakostnað sjúklinga gilda eftirfarandi reglur um end- urgreiðslur sjúkrasamlaga: Fram- vísa ber læknisvottorði fyrir hverja ferð. Ef önnur ferð hefur verð farin endurgreiðir sjúkra- samlag fyrstu ferð að frádregnum þúsund krónum og síðari ferðir að frádregnum 500 krónum fyrir hverja ferð miðað við venjulegt áætlunarfargjald. Samsvarandi hlutdeild sjúklings var 800 krónur og 400 krónur. Stáliö í keöjunum hefur allt aöra eiginleil venjulegt snjókeöjustál. Sérstök hitameöferö heröir ekki ein borö keöjanna, heldur gefur líka þolir
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.