Morgunblaðið - 15.02.1986, Page 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR15. FEBRÚAR1986
Runólfur Þórðarson verkfr. Jón Múll Árnason
Norræna húsið:
Fyrirlestur um íslenska
píanóleikara ogjass
Um helgina verða haldnir fyrirlestrar í tengslum við sýninguna
„Tónlist á íslandi" sem nú stendur yfir í Norræna húsinu. Runólfur
Þórðarson verkfræðingur fjaliar um islenska píanóleikara sem leikið
hafa inn á hljómplötur laugardaginn 15. janúar og Jón Múli Araason
um jassinn á íslandi sunnudaginn 16. janúar. Fyrirlestrarair hefjast
kl. 17:00 báða dagana.
„Þetta verður sögulegt yfírlit
yfir hljómplötur, sem til eru með
íslenskum píanóleikurum frá upp-
hafi til dagsins í dag,“ sagði Runólf-
ur. „Eg mun einskorða mig við
klassíska tónlist og einleik eða tví-
leik, allt frá Sveinbimi Sveinbjöms-
syni tónskáldi, sem varð fýrstur
íslendinga til að leika inn á hljóm-
plötu og það eigin verk, árið 1925.
Hljómplatan er tekin upp í Kaup-
mannahöfn á vegum Hljóðfærahúss
Reylqavíkur. Ég mun eftir því sem
við á reyna að gefa dæmi af hljóm-
plötum um leik allra þessara tíu
einleikara sem ég fjalla um og þá
ef til vill fleiri en eitt frá hveijum
manni."
Á sýningunni í kjallara Norræna
hússins er rakin saga tónlistar á
íslandi, frá því sögur hófust fram
til dagsins í dag. Þar má sjá langa
röð ljósmynda, sem tengjast þessari
sögu, handrit, bækur og nótur, auk
ýmissa elstu hljóðfæra landsins.
Neyðarbfllinn
eftir Hrólf Jónsson
Tilefni þessarar greinar eru þau
blaðaskrif er farið hafa fram á síð-
um Morgunblaðsins og hófust með
frétt blaðsins um að ákveðið tiltekið
tæki hefði ekki verið til staðar er
neyðarbfll fór í útkall. Það mál var
þegar leyst milli Borgarspítala og
slökwiliðs áður en blaðaskrif hófust
og hefði því ekki þurft að verða
tileftú þeirra.
Óskar Einarsson læknir ritaði
grein í tilefni þessa þann 6. feb. sem
aftur varð tilefni greinar Armanns
Péturssonar formanns Brunavarða-
félags Reykjavíkur. Vegna greinar
Armanns vil ég að eftirfarandi komi
fram: Greinin er skrifuð án samráðs
við stjóm Brunavarðafélagsins og
því á ábyrgð hans eins. Það skýtur
því nokkuð skökku við er hann
leggur til að menn ræði málin. Hún
túlkar ekki sjónarmið slökkviliðs
Reykjavíkur á nokkum hátt né
heldur þeirra 24 brunavarða er
vinna á neyðarbfl og ég lýsi yfír
fullum stuðningi við störf Óskars
Einarssonar umsjónarlæknis á
neyðarbfl svo og annarra er á bíln-
um vinna. Ég tel einnig rétt að það
komi fram að Óskar hefur unnið
fómfúst starf hvað varðar kennslu
og skipulagsmál í tengslum við
neyðarbfl.
Sjúkraflutningar í Reykjavík
hafa tekið stakkaskiptum á undan-
fömum þremur árum. Breytingam-
ar hófust með tilkomu reksturs
neyðarbfls. Síðan hefur mikið vatn
mnnið til sjávar. Tólf brunaverðir
hafa lokið prófí frá Borgarspítala í
neyðarflutningum og aðrir tólf sitja
nú samskonar námskeið. Nám-
skeiðið felst í 50 fyrirlestmm 500
viðvemstundum á slysadeild og
minnst 150 útkölium með neyðarbíl.
Þeir sem námskeiðin sitja hafa allir
stundað sjúkraflutninga um árabil.
Framkvæmd neyðarflutninga utan
rekstartíma neyðarbfls hefur
breyst. Meðal annars fara nú 3
sjúkraflutningamenn í flutning í
stað tveggja áður og búnaður bíl-
anna hefur batnað. í þeim er að
minnsta kosti alltaf einn er lokið
hefur framhaldsnámskeiði. Læknar
og hjúkmnarfræðingar era reynsl-
unni nkari.
Það getur verið að það komi
almenningi spánskt fyrir sjónir að
sjúkraflutningar séu í hendi slökkvi-
„Eg- lýsi yfir fullum
stuðningi við störf
Oskars Einarssonar
umsjónarlæknis á neyð-
arbíl svo o g annarra er
á bílnum vinna.“
liðs Reylqavíkur og nú undnafarin
ár í samstarfí við Borgarspítala.
Fyrir því liggja hins vegar góð og
gild rök. Það sparar bæði mannafla
og fé að sinna tveimur áhættuþátt-
um á einni og sömu stofnuninni.
Það yrði dýr stofnun, í ekki stærri
borg en Reykjavik er, sem eingöngu
ætti að sinna sjúkraflutningum, að
geta sent út sex sjúkrabfla án
nokkurs fyrirvara, eins og slökkvilið
Reykjavíkur er fært um í dag.
Vegna þess að sjúkraflutningar
hafa verið gerðir út um árabil frá
Slökkvistöð búa starfsmenn hennar
yfír margháttaðri reynslu. Það er
því rökrétt þróun að mínu mati að
byggja ofan á þá reynslu með
aukinni menntun sjúkraflutninga-
manna.
Þáð sem fyrst og fremst hefur
háð rekstri neyðarbfls, er að ekki
liggur fyrir skýr stefna um það
hvenær og hvemig hann skuli rek-
inn né heldur um réttinda- og
menntunarmál sjúkraflutninga-
manna. Það er hins vegar hvorki á
valdi stjómenda slökkviliðs né
Borgarspítala að taka ákvarðanir
um þau mál. Það er hins vegar
biýn nauðsyn. Á meðan stjómvöld
heilbrigðismála og Reykjavíkur em
að móta þá stefnu endanlega hlýtur
neyðarbfll að vera rekinn áfram.
Hann hefur tvímælalaust sannað
gildi sitt, bæði sem lífgjafí og
kennslu- og þjálfunartæki. Þó svo
menn greini á um stefnu, þá er það
ljóst að allir þeir sem vinna að
sjúkraflutningum hvort heldur það
er á neyðarbíl eða öðram sjúkrabfl-
um vinna fyrst og fremst með því
hugarfari að lífí og heilsu almenn-
ings sé sem best borgið. Ég lýsi
því ekki einungis yfír stuðningi við
þá er vinna á neyðarbfl heldur alla
þá er vinna við sjúkraflutninga í
Reykjavík.
Megi þessi mál þróast sem far-
sælast í framtíðinni.
Höfundur er varaslökkviliðsstjórí
XII. Reykjavíkurskákmótið:
Curt Hansen efstur
eftir þriár umferðir
Skák
Bragi Kristjánsson
ÞEGAR þessar linur eru ritaðar
er lokið 3 umferðum á XII.
Rey kj avíkurmótinu á Hótel Loft-
leiðum. Teflt er eftir svokölluðu
Monrad-kerfi, þannig að í hverri
umferð tefla saman skákmenn,
sem hafa jafn marga vinninga.
Sterkustu skákmenn mótsins eru
þvf að raða sér í efstu sætin og
baráttan eykst eftir því, sem
þeir tefla meira innbyrðis.
Efstur eftir 3 umferðir er danski
stórmeistarinn, Curt Hansen, með
3 vinninga. í næstu sætum koma
margir meistarar jafnir með 2 V2
vinning hver, þeirra á meðal Jó-
hann Hjartarson, stórmeistari, og
Jón L. Amason, alþjóðlegur meist-
ari. I þeim hópi em einnig tveir
þekktustu skákmenn mótsins,
Mikhail Tal og Bent Larsen, og
sömu vinningatölu hefur stórmeist-
arinn, Predrag Nikolic, efnilegasti
skákmaður Júgóslava. íslensku
stórmeistaramir, Helgi Ólafsson,
Guðmundur Siguijónsson og Mar-
geir Pétursson hafa 2 vinninga
hver. Alþjóðlegu meistaramir, Karl
Þorsteins, Sævar Bjamason og
Haukur Antantýsson hafa staðið i
ströngu, Karl hefur 2 v., Sævar
1 V2 og Haukur 1.
Aðrir íslenskir keppendur hafa
átt erfítt uppdráttar, ef undan er
skildir Björgvin Jónsson frá Kefla-
vík 0g Ásgeir Þór Ámason. Björg-
vin hefur 2 vinninga í skákum við
stórmeistarana, Geller og Alburt,
og alþjóðlega meistarann Yijöla,
sterkasta skákmann Finna. Glæsi-
leg byijun, sem okkar sterkustu
meistarar gætu verið fullsæmdir
af. Ásgeir hefur 1 V* v. úr skákum
við stórmeistarana Kogan og de-
Firmian, og skákmeistara Holl-
ands, alþjóðlega meistarann Paul
van der Sterren. Ef Björgvin og
Ásgeir tefla af jafnmikilli hörku í
framhaldi mótsins eins og hingað
til, verður útkoman góð, enda
skortir þá ekki hæfíleika til tafliðk-
unar.
Um aðra keppendur er það heist
að segja, að gamla kempan Samuel
Reshevsky hefur byijað illa, enda
em 74 ár nokkuð hár aldur til að
tefla í sterku skákmóti.
Nokkrir ungir og efnilegir skák-
menn fá nú í fyrsta skipti tækifæri
til að tefla í sterku alþjóðlegu skák-
móti. Þeirra á meðal em tveir 13
ára drengir, Þröstur Ámason,
skákmeistari Reykjavíkur, og
Hannes Hlífar Stefánsson. Þessir
stórmeistarar framtíðarinnar hafa
að vonum átt erfitt uppdráttar,
enda er þátttaka í móti sem þessu
gífúrleg þolraun. Ungu skákmenn-
imir þurfa ekki að örvænta, þótt
vinningamir verði ekki margir að
þessu sinni. Þeir öðlast mikilvæga
reynslu í mótinu, sem verður þeim
gott veganesti á grýttum vegi
skáklistarinnar.
2. umferð:
Hvítt: Davíð Ólafsson
Svart: Mikhail Tal
Sikileyjarvöm
1. e4 - c5, 2. Rf3 - d6, 3. d4 -
cxd4, 4. Rxd4 - Rf6, 5. Rc3 -
a6, 6. Bg5 - Rc6, 7. Dd2 - e6,
8. 0-0-0 - h6, 9. Bh4 - Rxe4,
10. Df4 — Rg5,11. Dg3 —
Drottningin stendur illa á g3,
en Davíð þekkir sennilega ekki
þetta afbrigði, því það var í tísku
löngu áður en hann fæddist! Best
er talið að leika 11. De3.
11. - Rxd4, 12. Hxd4 - Db6,
13. Hd2 —
Til greina kom að leika 13. Hg4
og fóma síðan á g5 við tækifæri.
13. - Rh7, 14. Bd3 - g5, 15.
Bxh7 — gxh4,16. Dg4?! —
Davíð er ekkert hræddur viðand-
stæðinginn, sjálfan leikfléttusnill-
inginn, Mikhail Tal. Til greina kom
16. Dd3 - d5, 17. Hel - Be7,
18. f4 með flókinni stöðu.
16. - Hxh7, 17. Re4 - Dd8, 18.
Hxd6 —
Önnur tilraun til að halda sókn-
inni gangandi er 18. Hel með hót-
uninni 19. Df5 o.s.frv.
18. — Bxd6,19. Hdl —
a b c d • l g h
Davíð hefur Ifklega ofmetið
sóknarfæri sín í þessari stöðu.
Hann hefur fómað heilum hrók,
og það reynist of mikið.
19. - Kf8, 20. Hxd6 - De7, 21.
Ddl - f5, 22. Hd8+ - Kg7, 23.
Rd6 —
Skemmtilegur leikur, en eftir
svar Tals kemur upp tapað endatafl
fyrir hvítan. Lokin þarfnast ekki
skýringa.
23. - Hh8!, 24. Rxf5+ - exf5,
25. Dd4+ - Df6, 26. Dxf6+ -
Kxf6, 27. Hxh8 og svartur vann
nokkmm leikjum síðar.
Eftirfarandi staða kom upp í 2.
umferð í skák Hannesar Hlífars
við Hilmar Karlsson, fyrrverandi
íslandsmeistara:
Hvítt: Hannes
Svart: Hilmar
Hilmar fer nú í mannakaup:
10. — Rxe4, 11. Rxe4 — Bxh4,
12. Rxd6 - exd4,13. Hfel - Be7
Hvítur hótaði 14. He8 ásamt 15.
Bxf7 — o.s.frv.
14. Rxf7 —
Hannes leggur óhikað til atlögu.
Þessi fóm leiðir þó aðeins til jafn-
teflis gegn bestu vöm.
14. — Hxf7,15. Hxe7 —
Til greina kom að fara ekki
svona geyst í sakimar, heldur leika
15. Dxd4. Svartur á í því tilviki
mörg óleyst vandamál.
15. - Dxe7,16. Hel - Df6
Ef til vill var 16. — Df8 enn
betri leikur,
17. He8 — Kh7?
Eftir 17. — Rf8 leysist skákin
upp í jafntefli: 18. Re5 — Be6, 19.
Bxe6 — Hxe8, 20. Bxf7 — Kh8,
21. Bxe8 — Dxe5, 22. Bf7 o.s.frv.
18. Dd3-g6
Svartur tapar drottningunni eftir
18. - Dg6,19. Hh8 - o.s.frv.
19. Bxf7 - Dxf7?, 20. Rg5 -
og svartur gafst upp, því hann
verður mát eftir 20. — hxg5, 21.
Dh3 — Kg7, 22. Dh8.
Bandariski milljónamæringur-
inn, Karl Burger, gerði okkur ís-
lendingum ljótan grikk, þegar hann
vann Margeir Pétursson, stórmeist-
ara í 1. umferð. í annarri umferð
náði Jón L. fram hefndum fyrir
Margeir á sögulegan hátt:
Hvítt: Jón L.
Svart: Burger.
Báðir keppendur vom komnir í
tímahrak og Jón L. á í vök að
veijast. Síðasti Ieikur hvíts var 37.
He2 og framhaidið varð:
37. — Ddl, 38. Hel
Dd2,39. He2 — Dg5
Keppendur vom búnir að missa
tölu á leikjunum, þegar hér var
komið. Burger vill ekki þráleika til
jafnteflis, þvi Jón á bæði verri stöðu
ogverri tíma.
40. Hf2 - Hd2, 41. Bf4 - Hxf2,
42. Dxf 2 — Bxg2 — ??
Ofsjónir í tímahraki. Burger
heldur sig vera að vinna peð, en
tapar manni og skákinni.
43. Kh2 - Dh5,44. Kxg2
Rd7, 45. Df3 - Dh8, 46. Da8 -
Rf8,47. Dxa6 — Dh5
og nú féll klukka Jóns. Þegar
Burger hafði sannfærst um, að 45
leikja markinu væri náð, gafst hann
upp.
Hollandsmeistarinn van der
Sterren fékk á sig banvæna send-
ingu í skákinni við júgóslavneska
stórmeistarann, Predrag Nikolic í
2. umferð.
Hvítur svaraði síðast 16. — Dh6
með 17. f4, og hver trúir þvf, að
hvítur geti ekki komist hjá að tapa
hrók fyrir biskup?
17. - b5H, 18. Bd3 - e4, 19. Bc2
- b4, 20. Ra4 - Ba6!, 21. Dd2
Hvíta drottningin er bundin við
að valda h2, og hvítur tapar því
skiptamun og skákinni 12 leikjum
síðar.
Húsnæðisvandamál Alþýðuleikhússins
leyst á kostnað myndlistarmanna
Stjóm og sýninganeftid Félags
íslenskra myndlistarmanna hafa
sent frá sér ályktun þar sem „harð-
lega er átalin ákvörðun stjómar
Kjarvalsstaða að leysa húsnæðis-
vandamál Alþýðuleikhússins mán-
uðum saman á kostnað myndlistar-
manna". I ályktuninni segir að fjöldi
umsókna um sýningahald liggi fyrir
stjóm Kjarvalsstaða, en séu óleys-
anlegar við núverandi aðstæður.
Stjóm og sýninganefnd FÍM hafa
ennfremur sent frá sér frétta-
tilkynningu þar sem lýst er ánægju
með þá tillögu stjómar Kjarvals-
staða að leiga verði felld niður hjá
myndlistarmönnum, en þess í stað
verði tekinn sameiginlegur, hófleg-
ur aðgangseyrir fyrir alla gesti
hússins.