Morgunblaðið - 24.05.1986, Side 28

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. MAÍ1986
Pltrgw Útgefandi Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aöstoðarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 450 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 40 kr. eintakiö.
Flokkar
Urvinnsla gagna úr könnun
þeirri, sem Félagsvísinda-
stofnun Háskólans gerði fyrir
Morgunblaðið á dögunum, hefur
leitt ýmislegt forvitnilegt í ljós. í
því viðfangi er ástæða til að nefna
þá niðurstöðu, að Sjálfstæðis-
flokkurinn virðist vera höfuð-
flokkur verkafólks, iðnaðarmanna
og skrifstofufólks. Um 39% verka-
fólks fylgja flokknum að máli, en
samanlagt fylgi Alþýðuflokks og
Alþýðubandalags meðal verka-
fólks er um 33%. Sá áróður, sem
hefur verið mjög áberandi, að
þessir tveir flokkar séu sérstakir
„verkalýðsflokkar" reynist því
marklaus með öllu í ljósi könnun-
arinnar. Sömu sögu er að segja
af stuðningi iðnaðarmanna við
flokkana. Um 42% þeirra kjósa
Sjálfstæðisflokkinn, en um 32%
fylgja Alþýðuflokknum og Al-
þýðubandalaginu.
Það er einnig vert eftirtektar,
að um 44% skrifstofufólks hyggst
kjósa Sjálfstæðisflokkinn, en
samanlagt fylgi Alþýðuflokks,
Alþýðubandalags, Framsóknar-
flokks og Bandalags jafnaðar-
manna meðal skrifstofufólks er
mun minna. Meðal sérfræðinga,
stjómenda og atvinnurekenda er
fylgi Sjálfstæðisflokksins síðan
langtum meira en meðalfylgi
flokksins.
Áberandi er, hversu stór hópur
fólks er starfar við kennslu og
heilbrigðisþjónustu fylgir Alþýðu-
bandalaginu að málum. Um 33%
þessara starfsstétta ætla að veita
flokknum stuðning í næstu þing-
kosningum og er stuðningur við
Alþýðubandalagið hvergi meiri
meðal atvinnustétta. Hafí Al-
þýðubandalagið einhvem tíma
verið flokkur verkafólks er það
liðin tíð. Nú er Alþýðubandalagið
augljóslega sá flokkur, sem mest
höfðar til opinberra starfsmanna
og þá einkum fyrmefndra þjón-
ustustétta. Að sama skapi er
stuðningur þess við Sjálfstæðis-
flokkinn lítilí eða um 20%, sem
er lægra hlutfail en smáflokkur
eins og Kvennalistinn fær. Þetta
hlýtur að vera sjálfstæðismönnum
mikið áhyggjuefni og full ástæða
til að íhuga hvaða ástæður þama
liggja að baki. Ráðherrar flokks-
ins fara með ráðuneyti heilbrigðis-
og menntamála í ríkisstjóminni,
en sú spuming vaknar hvort
og stéttir
stefna flokksins á þessum mikil-
vægu sviðum sé ef til vill ekki
nógu skýr eða nægilega vel kynnt.
Höfðar hún kannski ekki til þessa
fólks? Eða er ástæðan fyrst og
fremst sú, að kennarar og hjúkr-
unarfólk, sem fyrr á ámm bjuggu
við þokkaleg launakjör, hafa færst
aftur úr í launum og trúa því að
Alþýðubandalagið geti í rauninni
breytt einhveiju þar um? Hvaða
skýringar sem menn hafa, er það
augljóslega áríðandi að ræða
þessar staðreyndir. Því fyrr, sem
opinská umræða hefst, því betra.
Samkvæmt könnun Félagsvís-
indastofnunar sækir Kvennalist-
inn fylgi sitt einkum til opinberra
starfsmanna, og þá sérstaklega
kennara og hjúkmnarfólks eins
og Alþýðubandalagið. Stefnumál
Kvennalistans virðast hins vegar
ekki höfða til láglaunakvenna, og
er það í samræmi við þær niður-
stöður sem Morgunblaðið las út úr
síðustu könnun Hagvangs.
Ef litið er til annarra flokka
virðist Alþýðuflokkurinn hafa
áþekkt fylgi meðal flestra starfs-
stétta. Stuðningur sjómanna við
flokkinn er þó meiri en annarra
starfsstétta, eða 31,6%, sem er
litlu minna en fylgi sjómanna við
Sjálfstæðisflokkinn. Hafa ber þó
í huga, að sjómenn vom ekki
margir í úrtakinu, sem könnunin
tók til. Framsóknarflokkurinn
stendur hlutfallslega langbest að
vígi meðal bænda. Fylgi flokksins
meðal skrifstofufólks og þeirra,
sem starfa við kennslu og heil-
brigðisþjónustu, er mjög lítið.
Fylgismenn Bandalags jafnaðar-
manna em fáir í öllum starfsstétt-
um, enda bendir flest til þess að
dagar flokksins séu senn taldir.
Þegar skoðanakannanir um
stjómmál em birtar í fjölmiðlum
vekur það eðlilega mesta athygli,
hvert fylgi einstakra flokka er og
þeim tölum er mest hampað.
Ýmisleg sundurgreining niður-
staðna er á hinn bóginn ekki síður
áhugaverð, svo sem hér hefur
verið rakið, og getur m.a. varpað
nýju ljósi á eitt og annað í þjóðlíf-
inu, sem menn hafa e.t.v. hugboð
um, en ekki vissu fyrir. Skoðana-
kannanir skipta því máli og því
vandaðri sem þær em, því lær-
dómsríkari og markverðari em
þær.
Sakharov
Andrei Sakharov, hinn hug-
rakki andófsmaður í Sovét-
ríkjunum, varð 65 ára sl. miðviku-
dag. Af því tilefni bámst sov-
éskum stjómvöldum kröfur víða
að úr heiminum um að láta hann
lausan, m.a. frá ríkisstjóm Vest-
ur-Þýskalands, hópi breskra þing-
manna úr öllum flokkum og frá
Amnesty Intemational. í Frakk-
landi lögðu helstu mannréttinda-
samtök landsins til, að afmælis-
dagur Sakharovs, 21. maí, yrði
gerður að sérstökuni árlegum
mannréttindadegi, er bæri nafn
hans. Ástæða er til að taka undir
dagurinn
þessa tillögu. Barátta Sakharovs
og konu hans, Yelenu Bonner,
fyrir frelsi einstaklingsins og
almennum mannréttindum í Sov-
étríkjunum verðskuldar stuðning
allra siðaðra manna. Framkoma
Sovétstjómarinnar við Sakharov,
einn snjallasta vísindamann Sov-
étríkjanna, er hneisa. En Sak-
harov er sannarlega ekki einn um
að sæta kúgun í ríki sósíalismans
og dagur Sakharovs verður tilefni
til að minna á örlög þessa fólks
og gæta þess, að hinn fijálsi heim-
ur gleymi ekki veröldinni handan
gaddavírsgirðinganna.
Umsjónarmaður Gísli Jónsson 338. þáttur
Áralöng barátta hefur verið
háð í þáttum þessum gegn
staglstíl. Heldur sýnist hún
hafa borið lítinn árangur, því
að dæmi í lesendabréfum, þar
sem vont mál er tíundað, em
rík af stagli. Staglstíllinn var
hér einhvem tímann uppnefnd-
ur Fróðárselur. Var það vegna
þess, að í Fróðámndmm, sem
lýst er í Eyrbyggju, lyftist sels-
hausinn fýrst í stað þeim mun
ofar sem hann var oftar barinn
niður.
★
Ingólfur Gunnarsson á Ak-
ureyri skrifar mér bréf, þar
sem hann tínir einmitt til dæmi
af staglinu í blöðum, jafnvel í
forystugreinum og aðsendum
fræðigreinum. í forystugrein
í Degi var staglast svo á orðinu
sveit, að til stíllýta kom, en úr
fræðigrein í lesbók þessa blaðs
hafði Ingólfur t.d. þetta: „Um
það þarf líklega ekki að munn-
höggvast um.“
En Ingólfí lá margt annað á
hjarta, og fylgdu bréfí hans
vísur nokkrar. Tvær þeirra birti
ég hér. Föður Ingólfs, Gunnari
Sigfússyni frá Helgastöðum í
Eyjafírði, leiddist vísan um
haustið, þessi alkunna sem
hefst á orðunum: Sumri hallar,
hausta fer. Gunnar kvað (fer-
skeytla hringhend):
Vetri hallar, vorafer.
Vaknið, snjallirýtar.
Burt úr §alli flýta sér
fannirmjallahvítar.
Betur að þær gerðu það nú, en
svo langar okkur Ingólf til þess
að vita hver muni hafa ort þennan
alþekkta húsgang (líkist frárím-
uðu, frumhendu stuðlafalli):
Æijæja, oft ég hlæ í huga
að vinnumannamyndunum
og minum hrífutindunum.
★
í síðasta þætti varð það óhapp
í prentun, að orðmyndin sævar-
djúpanna skiptist skakkt milli
lína: sævardjú-panna. Þama var
náttúrlega engin panna á ferðinni.
Því miður færast vitleysur af
þessu tagi í vöxt. í fréttayfírliti
sjónvarps 16. þ.m. kom á skerm-
inn „starfs-emi“ í staðinn fyrir
starf-semi. Þetta nafnorð er
dregið af lýsingarorðinu starf-
samur (stofnsamsetning af
starf), ekki starfs-amur.
En úr því að ég minnist hér á
sjónvarpið þetta kvöld, verð ég
einnig að fetta fíngur út í það
málfar, þegar talað var í fréttum
um „tólf vörur“. Vara er þess
konar safnheiti, að jafnvel í fleir-
tölunni, vörur, á þvílík tölusetn-
ing ekki við. Skylt er að geta
þess, að í síðari fréttum kvöldsins
var þetta kirfílega lagfært og
talað um tólf vörutegundir.
Um vanhugsaða germynd í
þolmyndar (eða miðmyndar) stað
leyfí ég mér að vitna í 334. þátt,
þar sem ég gerði þessu efni nokk-
ur skil. Því miður má enn sjá í
blöðum og heyra í fréttum að
þetta eða hitt „byggi" á einhveiju
í stað þess að það byggist eða
sé byggt. Af sama tagi er sú
málvilla sem margsinnis mátti
heyra í sjónvarpsfréttum 6. þ.m.
Fréttamaður staglaðist á því, í
ýmsum tilbrigðum, að hraðfrysti-
hús lokaði og fékk viðmælanda
sinn til að tala á sama veg. Auðvit-
að hefur þetta hraðfrystihús aldrei
lokað einu né neinu og mun ekki
gera. Það hefur ekki hæfíleika til
þess, getur ekki verið gerandi
verknaðar, heldur er og verður
þolandi.
Við vonum að húsinu verði
ekki lokað eða það lokist ekki.
En ef svo illa tækist til, verður
það væntanlega opnað aftur, en
margumtalað hraðfrystihús opn-
ar aldrei neitt, fremur en aðrir
dauðir hlutir.
Góðu fréttimar eru aftur þær,
að „Forvamir hefíast heirna".
★
Frá „dyggum lesanda Mbl.“ fæ
ég svohljóðandi bréf með bestu
kveðjum:
„Mér hefur alltaf skilist að ís-
lenska orðið „iðnaður" þýddi að
breyta hráefni í fullunna vöru,
t.d. að breyta mjólk í mat og ull
í fat. Þar af leiðandi hefur mér
fundist orðið „ferðamannaiðnað-
ur“ vera orðskrípi sem losna þyrfti
við úr íslensku máli. Kanntu ekki
einhver ráð til þess?“
Efni þessa bréfs er réttmætt.
í Orðabók Menningarsjóðs er
iðnaður skilgreint: „1) Skipulögð
(vélvædd) framleiðsla vamings úr
hráefnum, 2) handiðn (lögvemd-
uð).“
Ráð til þess að losna við orðið
„ferðamannaiðnaður" em víst
engin til nema fínna önnur betri
í staðinn. Nokkrum sinnum hefur
um þetta verið fjallað hér í þættin-
um, og hafa komið fram þessar
uppástungur að minnsta kosti:
ferðaútvegur, ferðingur, ferð-
ingar (kvk.flt.), ferðun, farand-
ur og ferðaþjónusta. Að svo
komnu mæli ég með síðasta orð-
inu, ferðaþjónusta, um þá at-
vinnu sem menn gera sér af því
að stússast við ferðamenn og sjá
fyrir margvíslegum þörfum
þeirra. Hvað segir „dyggur les-
andi Mbl“. um það? Gott þætti
mér að hann og aðrir bréfritarar
segðu hveiju sinni til nafns. Ef
þeir óska þess, að nöfn þeirra
birtist ekki, þá verður við því
orðið.
★
Klykkjum svo út með nýlegri
flensuvísu eftir Baldvin Ringsted
á Akureyri:
Úr nefínu stöðugt steypist flóð,
streymirlíkaúraugum.
Af ásjónu lýsir geislaglóð,
greypt er hún rosabaugum.
Eftir mig liggur slefuslóð
sleiktan af fársins draugum.
Ekki er haussins heilsa góð,
hann er farinn á taugum.
Húsavíkurkórinn í söngf ör
til Noregs og Svíþjóðar
Húsavík.
Húsavíkurkórinn, sem skipaður er söngfólki úr Kirkjukór
Tónlistarskólans, er að hefja söngför til Noregs og Svíþjóðar
og verður um hálfan mánuð í ferðinni. Kórfélagar eru rúm-
lega 40 en með mökum er hópurinn um 70 Húsvíkingar, sem
ganga um norska og sænska grund á næstunni. Kórstjóri er
Ulrik Ólason, undirleikari Ragnar L. Þorgrímsson, og farar-
stjóri séra Björn H. Jónsson, sóknarprestur.
Kórinn hélt samsöng í Húsa- hefur æft mjög vel í vetur og
víkurkirkju á annan hvítasunnu- slík markmið að keppa að, sem
dag við góða aðsókn og undir- þessi ferð, eykur mjög vetrar-
tektir og voru honum þar færðar starfíð og gerir það fjölbreytt-
óskir um fararheiíl. Kórinn ara og skemmtilegra.
Á söngskránni eru 20 lög
fjölbreytt að efnisvali, íslenzk
og norsk þjóðlög svo og kórar
úr óperum.
Húsavíkurkórinn ætlar að
lofa íbúum sunnan jökla að
heyra til sín og syngja í Reykja-
vík í Bústaðakirkju næstkom-
andi mánudag, 26. maí, kl.
20.00 en að morgni næsta dags
flýgur kórinn út.
Fréttaritari.