Morgunblaðið - 27.08.1986, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. ÁGÚST 1986
39
Þórður Guðmann
Þórðarson — Minning
Fæddur 17.júní 1914
Dáinn 19. ágúst 1986
Þótt vió vitum öll að kallið gctur
komið á hverri stundu stiindum við
jafnan ráðþrota við skyndilegt frá-
fall vina og vandamanna jafnvel
þótt ungdómurinn sé að baki. Við
vissum að vísu að mágur minn,
Þórður Guðmann Þórðarson fyrr-
'crnndi bifroiðastjóri, hafði átt við
Fæddur 17. mars 1900
Dáinn 12. ágúst 1986
Oft hafði ég heyrt Einars Magn-
ússonar getið áður en ég Ieit hann.
Svo er mál með vexti, að tengda-
móðir mín sál., Kristín Gunnlaugs-
dóttir (1892—1983), átti heima í
Miðfelii í Hrunamannahreppi sem 8
ára barn er Einar fæddist þar. Hún
mundi vel eftir því þegar hann
fæddist, þessi sonur Magnúsar Ein-
arssonar bónda í Miðfelli og Sigi'íð-
ar Halldórsdóttur, konu hans. Einar
var Árnesingur í báðar ættir, en
fyrst og fremst Hreppamaður." Fyr-
ir honum átti ekki að liggja að
klæðast prestshempu, eins og hann
lærði til, heldur varð hann einhver
mesti stórkennari þessa lands, ef
svo má að orði komast. Tæpa hálfa
öld kenndi hann við Menntaskólann
í Reykjavík, var þar af rektor þess-
arar öldnu menntastofnunar síðustu
fimm embættisár sín.
Hvers vegna skrifa ég nokkur
kveðjuorð við burtför Einars Magn-
ússonar rektors? Ekki er það vegna
náinna kynna, því að ég talaði sjald-
an við hann. Eitt atvik eða orðræða,
nema hvort tveggja sé, veidur því
að ég kýs að kveðja þennan heiðurs-
mann.
Það var í desember 1986. Eg
hafði lokið stúdentsprófi utanskóla
við MR haustið á undan. Nú skrifar
Einar mér bréf og segir að skírtein-
ið sé tilbúið og hann geti afhent
mér það. Eg átti heima úti á landi
(í Þykkvabæ) þegar þetta var. Einn
kaldan desemberdag brá ég mér
síðan í bæinn og lagði leið mína
upp í menntaskóla. Einar tók mér
ljúfmannlega. Ég sat inni í skrif-
stofu hans og ræddi nokkuð við
hann. Ég spyr rektor um skírteinið,
nú sé ég kominn til að sækja það.
Jú, það var í lagi. En áður en úr
því gæti orðið að hann afhenti þetta
merka plagg yrði ég að svara fjór-
vanheilsu að stríða frá því að hann
gekkst undir læknisaðgerð á sjúkra-
húsi í lok síðasta árs, en eigi að
síðui- kom fráfall hans öllum á
óvait, en hann lést í Borgarspítalan-
um 19. þessa mánaðar.
Þórður var fæddur þ. 17. júní
1914 í Beijaneskoti, Austur-Eyja-
fjallahreppi. Foreldrar hans voru
hjónin Katrín Guðmundsdóttir og
Þórður Stefánsson síðar formaður
um spurningum. Þær voru þessar:
Hvaða ár fæddist Einar Magnús-
son, hvaða mánaðardag, hvenær
lauk hann stúdentsprófi og guð-
fræðiprófi? Þetta var nú dálítið próf.
En spurningunum svarði ég víst
rétt. Þá var ekki eftir neinu að bíða
— og þó. Ég skyldi ganga með Ein-
ari út í hátíðarsal. Klæddur kulda-
úlpu tók ég við skírteininu úr hendi
rektors er kom sér fyrir í ræðustól
skólans. Mér er til efs að nokkur
athöfn af svipuðum toga hafi snort-
ið mig dýpra. Einar kunni þá list
að gera stund sem þessa ógleyman-
lega og áhrifaríka.
Margir minnast Einars Magnús-
sonar sem kennara. Ég minnist
hans að vísu ekki sem slíks. Hann
er í huga mínum eftirminnilegui'
maður og stutt kynni okkar geym-
ast í þakklátum huga.
Ættingjum hans votta ég samúð
við fráfall hans.
Auðunn Bragi Sveinsson
og útgerðarmaður í Vestmánnaeyj-
um, en þaú voru bæði ættuð frá
Austur-Eyjafjiillum. Var Þórður
elstur tólf barna þeirra. Á þessum
árum voru miklir uppgangstímai' í
Vestmannaeyjum sem og í flestum
bæjum við sjávarsíðuna. Vélbátaút-
gerð var hafin og tækniöld gengin
í garð. Mikill fjöldi fólks flutti bú-
ferlum út í Eyjar og í þeim hópi
voru hjóni í Beijaneskoti. Settust
þau að í Vestmannaeyjum árið 1919
og þar ólst Þórður upp í stórum
systkinahópi á mannmörgu sjó-
mannsheimili.
Fædd 5. mars 1886
Dáin 12. ágúst 1986
Mig langar að minnast góðrar
konu, sem lést 12. ágúst sl., á 101.
aldursári.
Sigríður Ólafsdóttir fæddist 5.
mars 1886 í Stíghúsi á Eyrar-
bakka. Foreldrar hennar voru
Ingibjörg Pálsdóttir og Ólafur
Bjamason trésmiður.
16. júní 1905 giftist Sigríður Sig-
urði Guðmundssyni bóksala
Guðmundssonar, prúðum, góðum
og fallegum gáfumanni. Hann var
sparisjóðsstjóri og síðar lengi
starfsmaður Landsbankans á Sel-
fossi.
Þau höfðu eignast 2 böm þegar
Sigurður veiktist af berklum, sem
þá hetjuðu á landsmenn. Hann fór
til Danmerkur á heilsuhæli og fékk
bata og náði 98 ára aldri. Alls eign-
uðust þau hjón 10 böm, sem urðu
hraust myndarfólk. Það sem mig
langar að minnast á, er hversu
Strax og hann hafði aldur til fór
hann að vinna við útveg föður síns
og búskap því að faðir hans átti
jafnan bæði kýr og kindur. Þórður
var einn af fyrstu r.emendunum í
Unglingaskóla Vestmannaeyja.
Hugur hans mun hafa staðið til
frekara náms en á þessum tíma
heyrði það til undantekninga að
ungir piltar úr Eyjum gengju
menntaveginn. Allir urðu að vinna
undir eins og þeir komust á legg
og augu flestra unglinga læindust
að sjónum. Þórður minntist oft á
það að hann hafði viljað vera um
kyrrt í Vestmannaeyjum og eignast
sinn eigin bát eins og svo margir
ungir menn gerðu bæði fyrr og
síðar. Eins og svo oft í lífi okkar
gripu örlögin hér inn í líf hans, því
að á besta aldri veiktist hann af
berklum. Dvaldi hann mörg ár á
Vífilsstaðahæli og þótt hann ynni
bug á sjúkdómnum gekk hann aldr-
ei heill til skógar eftir þessi veikindi.
Á Vífilsstöðum mun hann hafa
byijað að tefla skák en skákin átti
hug hans allan enda varð hann
góður skákmaður. Er hann útskrif-
aðist af Vífilsstaðahæli settist hann
að í Reykjavík og átti þar heima
upp frá því að undanskildum stutt-
um tíma, sem hann bjó í Kópavogi.
Eftir að Þórður flutti til Reykja-
víkur hóf hann leigubílaakstur hjá
bifreiðastöðinni Hreyfli og varð það
hans ævistarf meðan heilsan leyfði.
Eins og áður segir var hann góður
skákmaður og lengi vel einn af
bestu skákmönnum Hreyfils. Keppti
mikil gæfa það var Sigurði að vera
kvæntur slíkri myndarkonu sem
Sign'ður var. Hún sá alltaf um að
Sigurður hefði næði og frið til
hvíldar. Þar heyrðist aldrei rifrildi
eða nöldur, þrátt fyrir að börnin
væru mörg. Mættu margar ungar
konur nú til dags læra að skapa
friðsæl heimili fyrir maka sína og
börn.
Ég veit að tengdamóðir mín
(mágkona Sigríðar) þakkaði henni
meðal annars þá heilsu sem Sigurð-
ur fékk. Hún fékk líka að njóta
hjúkrunar hennar er hún veiktist
af smitandi sjúkdómi og Sigríður
tók hana á sitt stóra barnaheimili,
lét hana hafa sér herbergi og hjúkr-
aði henni sjálf í margar vikur. En
Sigríður var hreinleg og enginn
smitaðist. Slíkt gera ekki nema
rausnarkonur. Sigríður var líka
glaðsinna og skemmtileg, en alltaf
dömuleg og háttvís. Hún var gest-
risin, hjá henni mætti maður ávallt
hlýju viðmóti.
hann nokkmm sinnum með skák-
sveit Hreyfils á skákmótum við
mjög góðan orðstír erlendis.
Þórður kvæntist ekki en sambýl-
iskona hans um 15 ára skeið var
Kristjana Gunnarsdóttir, mæt
stúlka úr Reykjavík. Er þau voru
rétt að ljúka byggingu reisulegs
íbúðarhúss í Kópavogi andaðist
Kristjana árið 1965, langt um aldur
fram, og varð það Þórði þungt áfall
því að með þeim höfðu verið miklir
kærleikar.
Þórður var mikill hagleiksmaður.
Hann var sérlega góður smiður og
einkar vandvirkur. Var stundum
hent gaman að þessu innan fjöl-
skyldunnar ög hann kallaður „milli-
metramaðurinn“. Þótt hann hafi
aldrei lærí trésmíðar var aðdáunar-
vert að sjá hversu vandaðir smíðis-
gripir hans voru. Auk taflmennsk-
unnar átti Þórður sér ýmis önnur
tómstundastörf eins og t.d. fn'-
merkjasöfnun og bókband en á því
sviði var hann einnig snillingur ekki
síður en við smíðar. Þórður var
víðlesinn og kunni glögg skil á hin-
um ólíklegustu málum og var oft
gaman að spjalla við hann um
landsins gagn og nauðsynjar.
Þar sem skákin var honum svo
hugleikin getum við kvatt hann með
þeim orðum að nú hafi hann tapað
þeirri skák sem við öll hljótum að
tapa að lokum. Við kveðjum Þórð
með söknuði, þökkum honum sam-
fylgdina ogóskum honum blessunar
Guðs.
Theodór S. Georgsson
En Sigríður var ekki ein með sín
verk. Hjá henni var alla tíð systir
hennar, sómakonan Ása, sem fóstr-
aði börnin. Og enn heldur nokkuð
af fjölskyldunni áfram að búa sam-
an í sátt og samlyndi, það er fagurt
fordæmi til afkomenda, sem eru
orðnir 105 að tölu.
Blessuð sé minning merkrar
konu.
Anna Helgadóttir
Einar Magnússon
rektor — Kveðja
Sigríður Ölafs-
dóttir — Minning
st- og vetrarlistinn
Ir/mtínn
BMI
HÓLSHRAUNI 2
OG SIÐUMULA
OPIO KL. 1 -6
VERÐ KR.190 - SEM END
PONTUN