Morgunblaðið - 30.08.1986, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. ÁGÚST 1986
+
„Allt annað verður að víkja áður
en kynbótahrossum verður fækkað“
- segir Sveinn Guðmundsson um fækkun hrossa á Landsmótum
Hestar
Valdimar Kristinsson
Það hefur sjálfsagt ekki farið
framhjá neinum sem fylgst hefur
með fréttum og skrifum eftir
Landsmótið á Gaddstaðaflötum í
sumar að nafn Sveins Guðmunds-
sonar á Sauðárkróki hefur oft
borið á góma og þá vegna góðrar
frammistöðu hrossa hans í kyn-
bótasýningu mótsins. Reyndar er
þetta ekki nein nýlunda fyrir
Svein því hann hefur verið með
hross í verðlaunasætum á öllum
Landsmótum sem haldin hafa
verið. Árangur af raektunarstarfi
Sveins kemur víða fram og má
þar nefna að af þeim tuttugu
gæðingum sem kepptu til úrslita
í gæðingakeppnum Landsmóts-
ins voru átta hestar undan
hestum eða út af hestum í annan
lið frá Sveini sem er athygliverð-
ur árangur og reyndar merkilegt
hvað ræktunarstarf hans hefur
skilað miklu því hrossaeigu
Sveins og fjölskyldu hans er um
eða innan við 30 hross. Er þar
greinilega meira höfðað til gæð-
anna en fjöldans.
Á ferð blaðamanns í SkagaQörð
var Sveinn tekinn tali og spurður
um eitt og annað tengt hrossarækt-
inni. En fyrst barst talið að
Landsmótinu og sagði Sveinn að
sér hefði fundist stóðhestarnir sem
þarna komu fram áberandi góðir
þó honum væri málið skylt. Taldi
hann að yngri hestarnir hefðu ekki
síður gefið góð fyrirheit.
„Meðal hryssanna voru góðir
toppar og held ég að öllum verði
Krafla 5649 ógleymanleg sem hana
sáu. Við svo sem þekktum hana
hérna heima og vissum hvað í henni
bjó. Krafla hefur fegurðina fram
yífir margar aðrar og svo er hún
hörkuviljug," sagði Sveinn þegar
talið barst að hryssunum. Þá taldi
hann að sýning ræktunarbúanna
hefði mátt fá meiri tíma því hún
væri sá þáttur þessara stóru móta
sem fólk vildi kannski síst missa
af og veitir mesta eftirtekt.
Morgunblaðid/Valdimar Kristinsson
Sveinn Guðniundsson hefur svo
sannarlega ástæðu til að brosa
eftir góða sigra á Landsmótinu

1 ■■

Það hallar að hausti:
Opið
í Mjóddinni
frá kl. 10-16
í dag
í Austurstræti
frá 9 -13
slægður,
nýgenginn
Allar stærðir
AÐEIM5
Afbragðsgott verð!
Lambakjöt af
nýslátruðu —
Besta verðið
.00 I ' borginni:
" ^akjöt
1 "1 skrokkum
AÐEINS
179
pr. kav
Hvalkjöt - ÓDÝRT!
...og ýmsir spennandi réttir
tilbúnir á pönnuna!
AUSTURSTRÆT117
STÓRMARKAÐUR MJÓDDINNI
En talandi um lítinn tíma þá var
það skoðun margra mótsgesta að
kynbótasýningin á sunnudag hafi
verið naumt skammtaður tími og
ekki hefði verið gott að fylgjast
með þeim hrossum sem þar komu
fram. Mikil umræða hefur verið um
það hvort fækka beri hrossum á
Landsmótum og var m.a. gerð til-
raun til þess fyrir þetta Landsmót
og var Sveinn spurður álits á því
hvort æskilegt væri að fækka?
„Mitt álit varðandi fækkun er það
að allt annað verði að víkja áður
en farið er að fækka kynbótahross-
unum því ef áfram heldur sem
horfir held ég að breiddin hljóti að
aukast í góðum kynbótahrossum.
Þau koma ekki fram nema fjórða
hvert ár á þessum stóru mótum en
geldingamir eru jú sí og æ í sviðs-
ljósinu. Stundum sömu hestarnir
oft á ári hverju og er ég því algjör-
lega mótfallinn því að skerða hlut
kynbótasýningar á Landsmótum.
Ég tel eðlilegt að við höldum okkur
við svipaðan fjölda og verið hefur.“
Þá var Sveinn spurður hvort ekki
væri tímabært að setja reglur um
það hvemig dómnefnd bregðist við
þegar hross sem náð hafa góðri
einkunn í forskoðun standi ekki
undir þeim þegar þau kæmu fyrir
dóm á mótsstað. Þetta hefur komið
fyrir á mótum fyrri ára og gerðist
einmitt á Landsmótinu í sumar.
„Það er greinilega þörf á reglum
um þetta og ég held að eitthvað
hafi verið unnið að því að móta
vinnureglur fyrir dómnefndir þó
þær séu kannski ekki fullmótaðar
á þessari stundu. Mín skoðun er sú
að þegar kynbótahross hefur fengið
dóm í forskoðun sem byggður er á
rökum og þó svo eitthvað kunni að
breytast í millitíðinni og hrossið
komi ekki eins vel fyrir á mótinu
megi ekki breyta einkunn. Hrossið
er búið að sýna að það hefur þessa
ákveðnu hæfileika og getu til að
standa undir þeim einkunnum og
þá verður að nota einhvetja aðra
aðferð við röðun á mótinu. Ég er
ekki alveg búinn að mynda mér
skoðun á því hvernig eigi að standa
að hlutunum en þó er ég með það
á hreinu að ekki má lækka ein-
kunn.“
Telur þú að til greina kæmi að
hrossin yrðu lækkuð í einkunn á
sjálfu mótinu en síðan þegar dómar
yrðu birtir opinberlega í tímaritum
og ættbók og eins þegar einkunn
yrði notuð í tölvuvinnslu stæði hærri
einkunnin?
„Mér finnst mjög erfitt að segja
til um það þessari stundu en þetta
er ákveðið vandamál sem oft kemur
upp og við höfum besta dæmið um
þetta frá síðasta landsmóti en þar
voru hross sem komu ekki eins vel
fyrir á mótinu og þau höfðu gert í
forskoðun. Það eru mörg dæmi
þess að dómarar hafi bent mönnum,
sem lent hafa í því að vera með
hross sem einhverra hluta vegna
eru ekki í góðu formi á mótsstað,
á að draga hrossin til baka og
mæta ekki með þau á sjálfa sýning-
una. Sýningarnefnd Búnaðarfélags-
ins verður að finna einhveija lausn
á þessu vandamáli."
Ýmsir hafa sett fram þá skoðun
að dómar á sjálfum mótunum séu
óþarfir þar sem á undan sé gengin
forskoðun og reynslan hafi sýnt að
litlu sem engu er breytt þegar
hrossin komi í dóm á mótsstað?
„Því er til að svara að það bæt-
ast nýir menn í dómnefndina sem
ekki voru með í forskoðun. Einnig
er þetta fyrirkomulag til að stað-
festa fyrri dóma og gefa þá jafn-
framt hrossunum kost á að bæta
sig. I dómum á mótsstað hafa dóm-
arar einnig betri aðstöðu til að bera
hrossin saman sem á mótið hafa
verið valin og ná meiri jafnvægi í
dómana.“
Á næsta ári verður að öllum
líkindum breytt tilhögun afkvæma-
dóma þannig að stuðst verður við
kynbótaeinkunn sem fæst með
tölvuvinnslu þegar hross verða valin
til afkvæmasýningar á mótum og
var Sveinn spurður álits á þessu
nýja fyrirkomulagi.
„Ég veit ekki annað en stefnt sé
að þessum breytingum og held ég
að ekki hafi sést nein ljón á vegin-
um sem gætu komið í veg fyrir að
þær nái fram að ganga. Ég held
að reynslan ein skeri úr um ágæti
þessa fyrirkomulags en þessir vísu
menn sem að því standa telja þetta
það réttasta sem hægt er að fá og
ég segi fyrir mig að ég ber órofa
traust til Þorvaldar Árnasonar sem
er frumkvöðullinn að þessu. Hann
er búinn að sanna það og sýna að
hann er geysilega fær á sínu sviði.
Mér finnst ekki annað koma til
Elín Vigfúsdóttir
á Laxamýri — Minning
Fædd 29. september 1891
Dáin 22. ágúst 1986
Að kvöldi dags 22. ágúst sl. barst
okkur andlátsfrétt Elínar Vigfús-
dóttur, húsfreyju á Laxamýri, en
hún hafði látist þá um kvöldið á
95. aldursári. Hún fæddist á Vatn-
senda í Skorradal, dóttir hjónanna
Vigfúsar Péturssonar og Sigríðar
Narfadóttur, sem bjuggu þar.
Elín Vigfúsdóttir var glæsileg
kona, sem aflaði sér góðrar mennt-
unar miðað við þann tíma og
tíðaranda. Árið 1921 giftist hún
Jóni H. Þorbergssyni, bændahöfð-
ingja, hugsjónamanni, sem vildi
landi og þjóð allt það besta sem til
framfara mátti teljast.
Elín Vigfúsdóttir stýrði húsum á
tveimur vildisjörðum, Bessastöðum
og Laxamýri. Hún hefur örugglega
átt mikinn þátt í hinni merku bú-
sögu þeirra hjóna. En þess ber að
geta að þrátt fyrir stórt heimili gaf
hún sér tíma til að leika á þá hörpu
sem henni var gefin, enda vitnar
Ijóðabók hennar, sem ber nafnið
Fagnafundur, hversu létt hún átti
með að leika á ljóðhörpu sína og
verður að teljast lífsafrek að geta
sætt stórbrotna skáldhneigð við
skyldustörf heimilis sem krafðist
svo mikils.
Ég hygg að það sé ekki ofmælt
að jafnlyndi hennar og þolgæði,
ásamt óvenju skörpum gáfum og
ást á öllu sem lifir, hafi verið sterk-
ust einkenni hennar.
Að endingu vil ég þakka henni
góð kynni og bið guð að blessa
hana og ættmenni hennar.
Albert Ríkarðsson
í dag kveðjum við frú Elínu Vig-
fúsdóttur á Laxamýri, en hún lézt
í hárri elli 22. ágúst síðastliðinn.
Ekki fer hjá því, að ijölmargar end-
urminningar leiti á hugann, enda
var frú Élín mikil sæmdarkona til
orðs og æðis. Hún giftist Jóni Þor-
bergssyni 8. júlí 1921 og bjuggu
þau í farsælu hjónabandi hartnær
60 ár, en Jón lézt 5. janúar 1979.
Jón var landskunnur atorkumaður
að hveiju sem hann gekk, stór í
sniðum og fjölhæfur og bjó m.a. á
tveimur mestu höfuðbólum lands-
ins, Bessastöðum á Álftanesi
1917—1928 og síðan á Laxamýri.
Elínu og Jóni varð auðið sex baraa:
Sigríður er elzt, fædd 1922, gift
Jóhannesi Gíslasyni, búsett í
Reykjavík. Þóra, fædd 1925, gift
Páli Flygenring, ráðuneytisstjóra,
Reykjavík. Hallgrímur, fæddur
1927, sundlaugarstjóri í Reykjavík,
kvæntur Þórunni Franzdóttur. Vig-
fús Bjarni, fæddur 1929, bóndi á
Laxamýri, kvæntur Sigríði Atla-
dóttur. Björn Gunnar, fæddur 1932,
framkvæmdastjóri Norðurlax hf. á
Laxamýri, kvæntur Kristjönu Þórð-
ardóttur. Þorbergur Helgi, tvíbura-
bróðir Björns Gunnars, var