Morgunblaðið - 03.01.1987, Qupperneq 60

60
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 1987
jjhiarm sagbi', „Gler er b&sti uinuir
karimanna.""
við hvort annað
sem jafningja.
TM Reg. U.S. Pat. Ott.-all rlghts reserved
© 1986 Los Angeles Times Syndicate
Ég vil fá skýringu strax, Hvað get ég gert fyrir
en ekki á morgun. frúna næstu daga?
HÖGNI HREKKVÍSI
// SVAKAF/NT FfSOP’OBAÐ-
Hvort er hagkvæmara að fjölga
húsum eða fækka þingmönmim?
-Hugleiðing um húsnæðismál Alþingis
Bréfritari telur 42 þingmanna löggjafaþing geta þjónað þjóðinni
jafnvel og 63 manna þing.
Þá er þinghlé hafið, eftir anna-
sama daga og nætur. Pjárlög
afgreidd með meiri tekjuhalla en
þekktst hefur á síðustu áratugum.
Sá liður, sem mér finnst að fresta
hefði mátt að þessu sinni, að
minnsta kosti um eitt ár er 12 miilj-
óna framlag til þess að hanna nýtt
alþingishús. Vitað er að mikil óán-
ægja er bæði meðal þingmanna og
almennings um ,þá teikningu að
þinghúsi, sem verðlaunuð heftr ve-
rið og einnig um staðsetningu.
Minna má á hvað menn voru reikul-
ir í ráði um lóð undir alþingishús
1880. Áform um að byggja það á
Amarhóli náði ekki fram að ganga
aðallega vegna þess að Magnús
landshöfðingi átti sitt slægjuland á
Amarhólstúni. Síðan var byijað að
undirbúa gmnn þess neðst við
Laugaveg norðanverðan og flytja
byggingarefni á staðinn. Síðan var
framkvæmdum hætt þar og keyptur
kálgarður af Halldóri Kr. Friðriks-
syni alþm.
Sami hringlandahátturinn hefur
svo endurtekið sig í sambandi við
opinberar byggingar undanfama
áratugi, t.d. Þjóðleikhúsið, Háskól-
ann, Ráðhús Reykjavíkur og síðast
en ekki síst Seðlabankann, sem
teikna þurfti þrisvar. Virðist því
full ástæða til að hafa alla aðgát
við undirbúning nýrrar þinghúss-
byggingar. Svo ætti að taka tillit
til þess að þingkosningar em á
næsta leiti, sem munu hafa í för
með sér miklar breytingar þingliðs
og gæti þá myndast nýtt viðhorf
til málsins.
Og hvað er þá að segja um núver-
andi húsakost Alþingis? Alþingis-
húsið, sem byggt var 1881, er 5.956
m 3 og rúmaði vandræðalaust þing-
haldið framundir miðja þessa öld
og vom þó uppá síðkastið 42 þing-
menn. Þar að auki hýsti það
Háskóla íslands í tæp 30 ár. Frá
1911 til 1940.
Á fjórða áratugnum fjölgaði
þingmönnum nokkuð, þegar upp-
bótarþingmenn komu til sögunnar
og síðan enn meir og hafa verið
hin síðustu ár 60 og verða eftir
næstu kosningar 63. En hvað hefur
húsakostur Alþingis aukist á þess-
um ámm frá því að Háskólinn flutti
1940?
Eftirtaldar húseignir hafa verið
keyptar og notaðar í þágu þing-
manna:
Templarasund 5 3.190 m3
Vonarstræti 12 2.359 m3
Kirkjustræti 8 1.551 m3
Skólabrú 2 1.068 m3
8.168 m3alls.
Þannig hefur húsakostur Al-
þingis meir en tvöfaldast frá 1940
og er nú samtals 14.124 m3 og
hefur þá hver núverandi þingmaður
rúmlega 235 m3 í sinn hlut og mun
mörgum þykja það ærið athafna-
svæði.
Á síðari ámm hefir því oft verið
hreyft utan þings, að þingmenn
væm óþarflega margir. En þeir
sjálfir hafa verið einráðir um fjölg-
un sína og til skamms tíma
skammtað sér laun og hlunnindi og
þá ekki skort samstöðuna.
Ég tel að nú ætti að taka þessi
mál til rækilegrar athugunar og í
stað þess að færa út kvíarnar, með
því að fara að byggja nýja þinghöll
fyrir milljarða, að fækka heldur í
hjörðinni t.d. um þriðjung og hafa
þingmenn 42, sem lengi reyndist
vel. Þrátt fyrir það yrðum við með
ijölmennasta þinghald allra Norður-
landa miðað við fólksfjölda.
En óhugsandi er að koma fram
slíkum umbótum i stjómkerfinu
nema með þjóðaratkvæðagreiðslu.
Fullvíst má þó telja, að næði slík
atkvæðagreiðsla fram að ganga
yrði yfirgnæfandi meirihluti fyrir
því að fækka þingmönnum.
Athugum nú til samanburðar
hvemig háttað hefur verið stjóm
Reylq'avíkur á þessari öld.
Árið 1908 voru í fyrsta sinn allir
bæjarfulltrúar, 15 að tölu, kosnir í
einu lagi. Þá vom bæjarbúar um 9
þúsund.
Þegar svonefndir vinstri flokkar
náðu meirihlutavaldi í borgarstjóm
Reykjavíkur 1978 töldu þeir tíma-
bært að fjölga borgarfulltrúum þi
sem íbúatala hafði nífaldast frá
1908. Samþykktu þeir að auka tölu
borgarfulltrúa í 21.
Var svo kosinn sá fjöldi borgar-
fulltrúa 1982. Við þá kosningu fékk
sá flokkur er lengst hefir verið við
völd í borginni meirihluta og eitt
af hans fyrstu verkum var að sam-
þykkja tillögu um að fækka aftur
bæjarfulltrúum í 15. Og við það
situr.
Trúlega myndi löggjafarþing
með 42 þingmönnum nýtast þjóð-
inni jafnvel og með 63 eða fleirum
og spara ríkinu stórfé í launum og
öðmm kostnaði og gera byggingu
nýrrar þinghallar óþarfa fyrst um
sinn.
Reykjavík, 22. des. 1986,
Siguijón Sigurbjömsson
Víkverji skrifar
Em þau ekki farin að láta hálf
ankannalega í eyrum öll þessi
„undirboð“ sem sífellt er verið að
klifa á í hvert sinn sem við megum
láta í minni pokann í samkeppninni
um erlendu markaðina? Þannig er
það segin saga að Norðmenn „und-
irbjóða" okkur á þeim fáu skreiðar-
mörkuðum sem einhver slægur er
í, og í hvert sinn sem við fömm af
stað með blessaða sfldina okkar em
þessir skrattakollar aftur komnir á
vettvang með alla vasa fulla af
„undirboðum".
Nú syrtir enn í álinn og Danir
em líka teknir til við þessa þokka-
legu iðju. I úrvarpsfrétt um
hörmungar Steinullarverksmiðj-
unnar, sem þegar þetta er skrifað
vantar litlar 400 milljónir til þess
að hjara, var danskt fyrirtæki búið
að bola okkur útaf steinullarmark-
aðinum í heimalandi sínu með einu
af þessum forkastanlegu „undirboð-
um“ og gerði sig líklegt til þess að
leika sama leikinn í Færeyjum.
Fyrr má nú vera frekjan.
Hinsvegar bregður svo við að
þegar við höfum betur í hinum
miskunnarlausa slag um markað-
ina, heitir það aldrei að við höfum
lagst svo lágt að vera með „undir-
boð“, það er að segja boðið vömna
vð vægara verði en keppinautamir.
Þá emm við bara svona slyngir
sölumenn og höfum haft betur í
samkeppninni.
Það heitir til dæmis aldrei undir-
boð í fjölmiðlum hér heima þegar
við eram að koma brotabroti af
kjötflallinu okkar í útlendinginn
með því að afhenda honum vömna
fyrir nánast ekki neitt í skjóli niður-
greiðslna og ríkisstyrkja. Engum
dettur í hug að amast við því; við
emm bara að beita öllum brögðum
til að kafna ekki undir fjallinu. En
látum aumingja Norðmanninn grípa
til sömu ráða til þess að létta undir
með sjávarútvegi sínum og þá náum
við varla uppí nefið á okkur, svo
hneykslaðir emm við.
Svo að aftur sé vikið að vanda
Steinullarverksmiðjunnar er
það naumast einleikið hvað ríkið
er seinheppið í ijárfestingum sínum
þegar það þykist vera að efla iðnað-
inn í landinu, auka fjölbreytnina,
eins og það heitir líka. Víkveiji veit
ekki betur en að þessi forsjón okkar
sé til dæmis að reyna að losa sig
við einar þrjár graskögglaverk-
smiðjur, sem em náttúrlega líka á
hvínandi kúpunni.
Ríkissjóður rr.un eiga 40% í stein-
ullarævintýrinu. Séður kaupsýslu-
maður, sem færði þetta í tal við
Víkvetja, þóttist samt vita um eina
blessun sem fylgdi þessum árviss-
um glappaskotum.
Menn gátu haft þau að leiðar-
ljósi, vildi hann meina, eða aðvör-
unarljósi þó kannski öllu fremur.
„Það er góð regla,“ sagði hann, „að
fjárfesta aldrei í fyrirtæki þar sem
ríkið er meðeigandi. Þá má nánast
ganga út frá því sem vísu að það
sé sjálfdautt."
XXX
XXX