Morgunblaðið - 23.01.1987, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. JANÚAR 1987
29
Eiður Guðnason, þingrnaður Alþýðuflokksins, kvaðst ekki verja
embættismenn sem hlýddu ekki lögum og fyrirmælum yfirboðara
sinna. En í þessum efnum væri viða pottur brotinn hjá ríkisstofnun-
um.
væri erfitt að svara foreldrum bama
úti á landi með þessum hætti. Þeir
spyrðu með rétti, hvort sín böm
ættu ekki sama rétt og önnur. Þessi
mál þyrfti að skýra betur en gert
hefði verið og því hefðu allir þing-
menn Alþýðuflokksins beðið um
formlega skýrslu frá ráðherra um
þau á Alþingi.
Eiður Guðnason kvaðst ekki ætla
að verja þá embættismenn, sem
ekki hlýddu lögum og fyrirmælum
yfirmanna sinna. En í þessu efni
væri víða pottur brotinn og í því
sambandi nefndi hann, að yfirmað-
ur innlendrar dagskrárgerðar ríkis-
sjónvarps hefði farið býsna frílega
fram úr fjárhagsáætlun. Sá maður
heyrði ekkert síður undir mennta-
málaráðherra en Sturla Kristjáns-
son og þar væri um stærri upphæðir
að ræða. Ef ástæða væri til að reka
Sturlu þá væri ástæða til að láta
hið sama gilda um aðra embættis-
menn í hans sporum. í því sambandi
nefndi hann fyrrnefndan dagskrár-
stjcra.
Stefán Valgeirsson (F.-Ne.)
sagði, að þingmenn hefðu rætt
þetta mál í um sex klukkustundir
og væru litlu nær. Stór orð hefðu
fallið, sem vart væru sæmandi virð-
ingu Alþingis. Ráðherra hefði í dag
stigið eitt spor í rétta átt með því
að óska eftir þriggja mánaða laun-
um handa fræðslustjóranum brott-
rekna. Með því væri hann að
viðurkenna, að hann hefði ekki átt
að láta brottvísunina taka sam-
stundis gildi, heldur fara þá leið sem
venjulega væri farin í svona tilvik-
um og lög gerðu ráð fyrir. í
framhaldi af þessu ætti ráðherra
að skipa nefnd til að rannsaka allt
málið.
Stefán kvaðst kveðja sér hljóðs
vegna þess, að ófremdarástand
væri í kjördæmi sínu og það bitn-
aði á bömum. Varla væri um annað
talað en fræðslustjóramálið. Kenn-
arar væru annars hugar og stress-
aðir í kennslustundum og segja
mætti að allt skólahald í kjördæm-
inu væri í molum.
I„Fullt traust“ til
Sturlu 1984
Steingrímur J. Sigfússon
(Abl.-Ne.) minnti á, að á þriðjudag-
inn hefði hann lagt tíu skrifaðar
spumingar um málið fyrir ráðherra.
Þeim hefði ekki verið svarað. Þing-
maðurinn ijallaði um mun á sér-
kennslu í Reykjavík og í kjördæmi
sínu og taldi á það hallað.
Þingmaðurinn sagði, að það væri
furðulegt að heyra ráðherra hvetja
til þess að honum yrði stefnt í þessu
máli. Lögin gerðu ráð fyrir því, að
fjármálaráðherra væri stefnt í
slíkum tilvikum, svo menntamála-
ráðherra gæti þess vegna verið að
laxveiðum í Hrútafjarðará meðan
málið væri dómtekið.
Þingmaðurinn kvað fleiri en ráð-
herra geta dregið fram gömul bréf
og skírskotaði með þeim orðum til
upplesturs Sverris Hermannssonar
við umræðumar á þriðjudaginn.
Hann kvaðst hafa undir höndum
persónulegt bréf til Sturlu frá
menntamálaráðuneytinu frá því 27.
júní 1984, þar sem orðrétt segði
að ráðuneytið bæri „fullt traust til
yðar sem fræðslustjóri." Þegar
þetta var skrifað hefði Ragnhildur
Helgadóttir verið menntamálaráð-
herra. Til þessa bréfs hefði verið
vitnað, þegar ráðuneytið sendi
Sturlu persónulegt bréf á ný af
öðru tilefni 14. mars s.l., í ráð-
herratíð Sverris Hermannssonar. í
ljósi þessarar traustsyfirlýsingar
frá 1984 væri undarlegt að heyra
ávirðingar frá 1980 nú lesnar upp.
Loks gerði þingmaðurinn saman-
burð úr Ríkisreikingi á útgjöldum
ráðuneyta með tilliti til heimildar á
fjárlögum og heimilaðra aukafjár-
vitinga. Kom þar fram, að stundum
er verulegur munur á heimiluðum
útgjöldum og endanlegum reikn-
ingi.
IBrottvikning’ á
rökum reist
Birgir ísleifur Gunnarsson
(S.-Rvk.) kvaðst hafa fylgst mjög
gaumgæfilega með umræðum um
þetta mál. Hvað málsmeðferð varði
megi gagnrýna, að ráðherra hafi
ekki undirbúið eftirleik málsins -
upplýsingagjöf - nægjanlega, sem
hugsanlega hefði dregið úr fjöl-
miðlafárinu. Brottvikningin sjálf
sýnist hinsvegar á rökum reist.
Bæði ráðuneyti og ríkisstofnanir
hafa farið fram úr fjárlagafjárveit-
ingum og fengið aukafjárveitingar.
I langflestum tilfellum stafí um-
frameyðsla af kauphækkunum á
fjárlagaárinu, sem ekki vóru fyrir
séðar eða tekið tillit til við út-
gjaldaáætlun. Það er rangt að bera
umframeyðslu af þessum toga, eins
og hér hefur verið gert, saman við
eyðsluákvarðanir aðila, sem teknar
eru í trássi við fjárlög, og þvert á
fyrirmæli fjárveitingavaldsins, lög-
gjafans, og framkvæmdavaldsins,
ráðuneytisms.
Birgir ísleifur vitnaði til 67.
greinar grunnskólalaga, 4. máls-
greinar, en þar væri skýrt tekið
fram, að áætlanir í skólaumdæmum
skuli hveiju sinni miða við það fjár-
magn, sem til viðkomandi starfs-
þáttar er ráðstafað í fjárlögum. Sú
afstaða, að ijárlög skipti ekki máli
né fyrirmæli þings eða ráðuneyta,
embættismenn geti einfaldlega
gengið fram að eigin geðþótta,
þvert á þingræðið og stjórnkerfið,
gengur ekki. Og það er ekkert skjól
í þeirri staðhæfmgu að fjárlög séu
„vitlaus“, sem einfaldlega þýðir að
Alþingi, sem lögin setur sé það vit-
laust, að ganga verði þvert á
fyrirmæli þess í viðkomandi löggjöf.
Þetta mál snýst ekki um sér-
kennslu né skólapólitík, heldur það,
hvort embættismenn geti gengið
þvert á Qárlagaákvæði og fyrir-
mæli viðkomandi ráðuneytis. Þetta
er einfaldlega spuring um hvort lög
eigi að ríkja í landinu.
Guðrún Helgadóttir (Abl.-
Rvk.) sagði að enginn ágreiningur
væri í Alþýðubandalaginu um
stefnu í sérkennslumálum né
fræðslumálum yfirhöfuð. Þeir, sem
væru andvígir stjórnarstefnunni í
þessum efnum, fengju aðstöðu til
þess að vori - í kosningum - að
styðja þá sem stuðla vilja að breyt-
ingum til hins betra.
Embættismenn eigi hinsvegar
ekki að vinna störf sín í trássi við
lög eða stjórnvöld né byggja afstöðu
í embættisbréfum á því að fjárlög
séu það vitlaus, að það eigi ekki
að fara eftir þeim. Guðrún sagði
efnislega að hvaða ráðherra sem
væri hefði, við þessar aðstæður,
krafizt breytinga. Betra hefði hins-
vegar verið að leysa fræðslustjó-
rann frá starfi um stundarsakir og
láta á reyna, hvort ekki hafi verið
hægt að ná samkomulagi í þá veru,
að hann lyti lögum í þessu efni.
Emmættismönnum ber að fara lög-
um, jafnvel þó að fjárlög eigi í hlut,
sagði þingmaðurinn.
Jóhanna Sigurðardóttir (A.-
Rvk.) sagði m.a. að afstaða ráð-
herra væru að hluta til reist á
greinargerð fjármálaskrifstofu
menntamálaráðuneytisins. (Hér
kallaði ráðherra fram í: Þú ættir
að tala við flokksbróður þinn, Örlyg
Geirsson - en hann er yfirmaður
skrifstofunnar). Ástæða er til
rannsaka, sagði þingmaðurinn efn-
islega, hve traust sú skýrsla er í
raun - og hvort rétt hafi verið að
þessari brottvikningu staðið. Enn-
fremur, hvort skrifa eigi meinta
sambúðarerfíðleika alfarið á reikn-
ing fræðslustjórans.
ILítill ávinningnr
af brottrekstri?
Jón Baldvin Hannibalsson (A.-
Rvk.) sagðist ekki leggja dóm á
gjörðir fræðslustjórans á þessu
stigi. Hinsvegar væri eðilegt að
spyrja, hver hefði orðið árangurinn
af brottrekstri framkvæmdastjóra
Lánasjóðs námsmanna og fræðslu-
stjórans í Norðurlandsumdæmi
eystra. Stjómarflokkamir stæðu í
deilum um það, hvemig eigi að
standa að Lánasjóðsmálinu og mál
væm öll í hnút í viðkomandi skóla-
umdæmi. Hvað hefur unnizt? Jón
Baldvin sagðist hinsvegar ekki slá
skildi fyrir embættismenn, sem fari
ekki að lögum.
Kristín Halldórsdóttir (Kl,-
Rn.) vakti athygli á því að ráðherra
hefði ekki svarað spumingu sínum,
þessefnis, hvað hafí leitt til þess
að aðalskrifstofa menntamálaráðu-
neytisins hafi farið 7,9 m.kr. fram
úr fjárlögum, sem sjá mætti á lista
yfir aukafjárveitingar. Talað væri
um „greiðsluerfiðleika“ í skýringu,
en gera þyrfti betri grein fyrir
málinu.
Svavar Gestsson (Abl.-Rvk.)
veittist harðlega að menntamála-
ráðherra fyrir ofríki, hroka og
ruddaskap, sem hann hafi sýnt í
öllu þessu máli. Hann hafí t.a.m.
kallað alþýðubandalagsfólk hyski.
Það orð væri raunar hól í munni
ráðherrans.
Svavar sagði að sérfræðingar í
skólakerfinu megi eiga von á góðu,
eða hitt þó heldur, ef Sverrir Her-
mannsson yrði áfram húsbóndi í
menntamálaráðuneytinu.
Hann lauk ræðu sinn með því
að lýsa því yfir að óhjákvæmilegt
væri að taka frekar á þessu máli á
Alþingi. „Það er ekki hægt að láta
hér staðar numið," sagði þingmað-
urinn.
Með þeim orðum lauk umræðun-
um og var klukkan þá að ganga
átta.
Menntamálaráðherra fundar með fræðslustjórum:
Eng'in hætta á að aðrir
taki upp vinnubrögð Sturlu
Fræðslustjórar ganga af
fundi menntamálaráðherra
í gærmorgun.
Morgu nblaðið/Þorkell
- sagði Sverrir Hermannsson eftir fundinn
SVERRIR Hermannsson menntamálaráðherra segist hafa
gengið úr skugga um að engin hætta sé á að aðrir fræðslu-
stjórar landsins, „taki upp svipuð vinnubrögð og Sturla
Kristjánsson," eins og ráðherra orðaði það, en hann boðaði
fræðslustjóra til fundar við sig s.l. miðvikudag.
„Ég vildi vita í fyrsta lagi
hvort nokkur hætta væri á því að
einn góðan veðurdag tækju
fræðslustjórar uppá því að hafa
fjárlög eða fyrirmæli ráðuneytis-
ins að engu. Þeir kváðu ekki hættu
á því. Ég vildi í öðru lagi fá að
vita hvort ég gæti að óvörum átt
á hættu að vakna við það að þess-
ir starfsmenn menntamálaráðu-
neytins hefðu ákveðið að slíta
starfssambandi við ráðuneytið.
Því töldu þeir ekki hættu á. Ég
spurði af því gefnu tilefni að þrátt
fyrir það sem upplýst hefur verið
um hegðun, framferði og viðhorf
Sturlu Kristjánssonar fóru þeir
það samt fram á það í bréfí til
mín að ég setti hann aftur inn í
embætti. Þetta þurfti ég að ganga
úr skugga um og er nú sannfærð-
ur um að engin hætta er á að
þeir takj upp svipuð vinnubrögð
og Sturla, en en það var afar
mikilvægt fyrir mig að eyða þeirri
tortryggni sem upp gæti komið
þess vegna,“ sagði Sverrir Her-
mannson þegar Morgunblaðið
spurði hann um ástæðuna fyrir
fundi hans með fræðslustjórum.
Bréfíð sem ráðherra talar um
er ályktun sem Pélag fræðslu-
stjóra samþykkti á fundi í
Reykjavík á mánudaginn. Þar er
vísað til laga um réttindi og skyld-
ur opinberra starfsmanna og
mótmælt fyrirvaralausri brott-
vikningu Sturlu Kristjánssonar
fræðslustjóra í Norðurlandsum-
dæmi eystra, sem er talin gróf
árás á rétt og atvinnuöryggi
starfsmanna ríkisins. Jafnframt
er vísað til bréfs fræðslustjóra frá
26. ágúst 1986 og ítrekuð þau rök
sem þar koma fram að Sturla
Kristjánsson hafi í engu brotið
trúnað við yfírboðara sína. „Vænt-
ir fundurinn þess að Sturlu
Kristjánssyni verði veitt staðan
að nýju,“ segir síðan orðrétt í
ályktuninni.
Undir ályktunina skrifa Pétur
Hinsvegar sagði hann að fræðslu-
stjórar hefðu ekki hugleitt frekari
aðgerðir, hvað þá uppsagnir og
engir frekari fundir væru fyrir-
hugaðir um þetta mál af þeirra
hálfu.
Bandalag kennara á Norðurlandi eystra:
Ekkert sem réttlætir brottreksturinn
STJÓRN Bandalags kennara á
Norðurlandi eystra (BKNE) kom
saman til fundar þann 21. janúar
sl. og ályktaði þá m.a. um
fræðslustjóramálið. Ályktunin er
svohljóðandi:
„Stjóm Bandlags kennara á
Norðurlandi eystra mótmælir harð-
lega þeim persónulegu árásum á
einstaka skólamennn, sem mennta-
málaráherra hélt uppií þingræðu á
Alþingi þann 20.01.1987.
Einnig mótmælir stjórnin harð-
lega þeirri málsmeðferð ráðherra
að tala með lítilsvirðingu um það
fólk, sem fremst stendur í þessari
baráttu norðan heiða.
Stj’omin vill taka fram að þetta
mál er algjörlega óflokkspólitfskt
af okkar hálfu.
Við lítum svo á, að í ræðu ráð-
herra fyrmefndan dag, hafi ekkert
það komið fram sem réttlætt geti
brottrekstur fræðslustjóra 13.01.
1987. Stendur því ályktun okkar,
sem samþykkt var ásamt skóla-
stjórnendum 14.janúarsl. óhögguð.
Ennfremur lýsum við furðu okkar
á ummælum menntamálaráðherra
um starfsfólk fræðsluskrifstofu
Norðurlands eystra í nefndri þing-
ræðu. Af því tilefni lýsum við
óskomðu trausti okkar á starfsfólk
fræðsluskrifstofunnar og störf þess
á hennar vegum.“