Morgunblaðið - 03.02.1987, Qupperneq 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. FEBRUAR 1987
Bretland:
Iraskir herfangar ílran
Fréttir bárust af hörðum bardögum í gær syðst á landamærum íraks og írans, þar sem íranir
hófu mikla sókn snemma í síðasta mánuði. Fullyrtu írakar, að þeir hefðu brotið á bak aftur sókn
Irana í grennd við borgina Basra og fellt eigi færri en 80.000 íranska hermenn í bardögunum
þar. Ekkert lát er heldur á loftárásum striðsaðila. Þannig gerðu íraskar herþotur harðar loftárásir
á ýmsar borgir í íran í gær. Héldu íranir því fram, að 68 skólasúlkur hefðu beðið bana í loftárás
íraka a borgina Mianeh. Þessi mynd var tekin fyrir skömmu af 2000 íröskum herföngum bak við
gaddavír í fangabúðum í Suðvestur-íran.
Lögreglan leggur
hald á gögn hjá BBC
St. Andrews, frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
Rannsóknarlögreglan lagði um helgina hald á gögn hjá BBC-sjón-
varpinu í Glasgow i húsrannsókn, sem stóð í 28 klukkustundir.
Gögnin höfðu verið notuð til að undirbúa þáttaröð hjá BBC- sjón-
varpinu, sem nefnist „Secret Society".
Þessar aðgerðir koma í beinu varlega aðgerð að ræða, að BBC
Vopnasala Bandaríkjastjórnar til íran:
Reagan forseti skrifaði
minnisgreinar um málið
Washington, Jerúsalem, New York, AP, Reuter.
RONALD REAGAN Bandaríkja-
forseti skrifaði hjá sér minnisat-
riði um vopnasölu stjórnarinnar
til íran, að því er sagði í frétt
dagblaðsins The Washington
Post á sunnudag. Talsmaður
Hvíta hússins hefur staðfest frétt
þessa, en nefndarmenn sem
rannsaka vopnasöluna á vegum
öldungadeildar Bandaríkjaþings
hafa enn ekki ákveðið hvort far-
ið verði fram á að Reagan láti
minnisgreinar sínar af hendi.
í frétt dagblaðsins var því spáð
að forsetinn og embættismenn
myndu berjast gegn því að minnis-
atriðin yrðu gerð opinber. Minnti
blaðið á hve erfiðlega rannsóknar-
nefndum gekk að fá upplýsingar
frá Richard Nixon Bandaríkjafor-
seta er Watergate-málið komst í
hámæli á sínum tíma. Donald Reg-
an, yfírmaður starfsliðs Hvíta
hússins, mun hafa sagt rannsóknar-
nefnd öldungadeildarinnar frá
minnisgreinunum í síðasta mánuði
er hann svaraði spumingum nefnd-
armanna.
Þá skýrði dagblaðið The New
York Times frá því um helgina að
embættismönnum í vamarmála-
ráðuneytinu hefði verið fullkunnugt
um að vopnasalar hefðu reynt að
flytja vopn fyrir rúman einn millj-
arð Bandaríkjadala til Iran. Hafði
blaðið eftir einum vopnasalanna að
embættismennimir hefðu vitað af
þessu fyrir rúmu ári. Sagði í frétt-
inni að mun fleiri hergögn hefðu
verið send til Iran en Bandaríkja-
stjóm hefur viðurkennt. Á meðal
hergagnanna vora bandarískar or-
ustuþotur og flugskeyti en ekki er
vitað hvort þau komust öll til skila.
Flutningar þessir vora ekki stöðvað-
ir, þótt óleyfilegir væra, sökum
þess að með þessu vonuðust emb-
ættismennirnir til að afla leynilegra
upplýsinga m.a. um sovéska skrið-
dreka sem íranir höfðu náð af
írökum. Vopnasalan átti sér stað
um það leyti er stjóm Reagans for-
seta átti í samningaviðræðum um
sölu á vopnum til Iran.
Yitzhak Rabin, vamarmálaráð-
herra ísrael, neitaði því á sunnudag
að ísraelar hefðu flutt fjármuni og
vopn til Contra-skæruliða í Nic-
aragua. Sagði hann stjómina hafa
hafnað beiðni þessa efnis frá hátt-
settum embættismanni í Þjóðarör-
yggisráði Bandaríkjanna. Talið er
að Rabin hafi átt við Oliver North
ofursta, sem var vikið úr starfi
vegna vopnasölunnar. í skýrslu
rannsóknamefndar öldungadeildar-
innar, sem birt var í síðustu viku,
sagði að Rabin hefði lagt til að
hagnaður af vopnasölunni rynni til
Contra-skæraliða. Talsmaður Isra-
elsstjórnar endurtók í gær fyrri
fullyrðingar stjómvalda um að þeim
hefði ekki verið kunnungt um að
skæruliðar hefðu verið studdir með
þessum hætti. Dagblaðið Maariv,
sem gefið er út í Israel, hafði um
helgina eftir ónefndum ísraelskum
embættismanni að vopnasending
frá ísraelum til írana hefði verið
afturkölluð er uppvíst varð um
vopnasölu Bandaríkjamanna þang-
að. Sagði í frétt blaðsins að sovéskir
rifflar, sem Israelar hefðu komist
yfir, hefðu verið komnir um borð í
skip en því hefði verið snúið aftur
til hafnar. Talsmaður stjómarinnar
hefur vísað þessum áökunum á bug.
framhaldi af aðgerðum lögreglunn-
ar gegn Duncan Campell, blaða-
manni á New Statesman, sem
undirbjó þátt fyrir BBC um Silicon-
njósnahnöttinn. Þessum aðgerðum
hefur verið mótmælt víða í landinu.
Lögreglan hóf húsleitina á laug-
ardag í krafti heimildar, sem gefin
var út á grandvelli laga um ríkis-
leyndarmál frá 1911. BBC ákvað
að krefjast úrskurðar dómstóls um
lögmæti heimildarinnar þar sem
hún væri svo rúm að ekki væri
hægt að framfylgja henni. Réttur
í Glasgow féllast á rök BBC og
ákvað að heimildin skyldi dregin til
baka. Lögreglan fékk þá nýja hús-
leitarheimild, en hún reyndist
gagnslaus því hún var gefin út á
rangt heimilisfang. Þriðja heimildin
dugði lögreglunni og lagði hún hald
á gögn fyrir alla þættina sex í þátta-
röðinni „Secret Society“ sem fjallaði
um starfsemi leyniþjónustunnar í
Bretlandi.
Lögfræðingar BBC töldu að hús-
leitarheimild lögreglunnar næði
einungis til efnis, sem notað hefði
verið til að vinna þáttinn um Silic-
on- njósnahnöttinn. Rétturinn í
Glasgow féllst á að fyrsta heimildin
hefði verið of rúm en tvær þær
seinni stóðust kröfur réttarins. Lög-
reglan fékk heimild til að rannsaka
efni vegna allra þáttanna og fór á
brott með tvo bílfarma.
Duncan Campell, sem kom þess-
um aðgerðum af stað með því að
birta efnið úr þætti sínum í New
Statesman í síðastliðinni viku, sagði
að þessar aðgerðir væra „fáránleg
tilraun" lögreglunnar til að koma í
veg fyrir að efni þáttanna yrði opin-
bert, því að það væri þegar orðið
það. Gerald Kaufman, talsmaður
Verkamannaflokksins í innanríkis-
málum, sagði að þessar aðgerðir
lögreglunnar væra árás á þegnrétt-
indi. David Owen, leiðtogi Banda-
lags fijálslyndra ogjafnaðarmanna,
sagði að sumir hlutir yrðu að vera
leynilegir. En hér væri um svo al-
ætti að láta reyna á það eins og
mögulegt væri hvort hún stæðist
fyrir lögum. Ríkinu væri ekki heim-
ilt að r’aðast inn á skrifstofur og
taka það sem því lysti. Ríkið yrði
að vera ábyrgt gagnvart lögum.
Ihaldsmenn svöraðu Owen og sögðu
að þessi ummæli væra þáttur í
stjórnmálabaráttu hans en vörðuðu
ekki kjarna málsins. Hann væri sá
að hér væri um lögregluaðgerð að
ræða því væri hún ekki af pólitísk-
um toga spunnin.
„Höfuðsynd
að drepa kú
'U
Nýju Delhi. AP.
UM EITT þúsund vestur-þýskar
kýr sleppa við að lenda í slátur-
húsinu, en verða þess i stað
fluttar til Indlands, þar sem kýr
eru heilagar og í hávegum hafð-
ar sem móðurtákn samkvæmt
hindúadómi.
Talsmaður vestur-þýska sendi-
ráðsins í Nýju Delhi segir, að fyrstu
kýrnar séu þegar komnar flugleiðis
til Indlands og þeim hafi verið kom-
ið fyrir á ríkismjólkurbúum og
bæjum í nágrenni Bombay og í
héraðinu Tamil Nadu á Suður-
Indlandi. Evrópsku kýmar era
miklu nythærri en hinar indversku.
Það hefur komið miklu róti á
hugi manna í Indlandi að frétta,
að evrópskar kýr verði að láta lífið
vegna offramleiðslu og verðfalls á
mjólkurafurðum í Evrópubanda-
lagslöndunum. Hanchi Mutt, einn
af fjóram æðstuprestum hindúa,
hefur nýlega gengist fyrir stofnun
nýrra samtaka, sem hlotið hafa
heitið „Frelsum kýmar“.
„Að drepa kú er engu minni höf-
uðsynd en að vega móður sína,“
sagði Mutt, þegar hann mælti fyrir
fjársöfnun til Indlands-flutninga á
EB-kúm, sem era í lífshættu í
heimahögum.
Stjórnarskrárkosningar á Filippseyjum::
Lýðræði endurreist
og völd forsetans skert
Manila, Reuter.
HINNI nýju stjórnarskrá, sem
lögð var fyrir almenning á
Filippseyjum í gær, er ætlað að
endurreisa lýðræði þar. Síðustu
tvo áratugi hefur landinu ýmist
verið stjórnað í krafti herlaga
eða einræðis.
Allir þeir sem orðnir era fullra
átján ára vora spurðir eftirfarandi
spurningar: „Samþykkir þú hina
nýju stjómarskrá Filippseyja, sem
stjómarskrámefndin heftir sett
saman?" Nýju stjórnarskránni hefur
verið dréift í milljónum eintaka til
þess að gefa almenningi kost á að
gera sér grein fyrir um hvað er
kosið. Þetta er 80 síðna rit, sem
er ritað á flóknu lagamáli, og hafa
margir fullyrt að að afar fáir kjós-
endur hafí kynnt sér innihald þess.
Ef stjómarskráin verður sam-
þykkt verða þingkosningar í maí
og kosið verður til sveitarstjóma í
ágústmánuði. Stjómmálaflokkum
verður heimilt að bjóða fram í kosn-
ingunum. Þá verða völd forsetans
veralega skert, einkum hvað varðar
framkvæmdavaldið en Ferdinand
Marcos, fyrram forseti, var einmitt
sakaður um valdniðslu í skjóli þess.
í stjórnarskránni er einnig tekið
tillit til krafna sem hin ýmsu mann-
réttindasamtök á Filippseyjum hafa
sett fram. Verða þeir sem era hand-
teknir framvegis leiddir fyrir
dómara strax og auðið er. Þeir sem
sakaðir era um innrás, byltingartil-
raunir eða annað það sem ógnar
almannaheill verða þó undanskildir
þessu ákvæði. Þá verða menn fram-
vegis látnir lausir gegn tryggingu.
Auk þessa er kveðið á um að herlög
megi aðeins gilda í 60 daga að til-
skildu samþykki þingsins og
hæstiréttar. Þá er tekið fram að
forsetinn megi ekki setja herlög líkt
og Marcos gerði en hann ríkti í
skjóli þeirra frá 1972 til 1981.
í stjórnarskránni er Filippseying-
um heitið sjálfstæðri stefnu í
utanríkismálum. Eyjamar vora ný-
lenda Spánveija í tæpar fjórar aldir
auk þess sem Bandaríkjamenn og
Japanir réðu um tíma yfír eyja-
skeggjum. Þá er einnig kveðið á
um að Filippseyjar skuli vera
Katólskar nunnur greiða atkvæði í Manila í gær.
Keuter
„lausar við kjamorkuvopn“ en
ákvæði þetta er ekki skýrt nánar.
Bandaríkjamenn hafa reist tvær
hérstöðvar á Filippseyjum.
Forsetinn verður kjörinn til sex
ára og má hann einungis sitja að
völdum eitt kjörtímabil. Næsti for-
seti verður kjörinn árið 1992.
Öldungadeildarþingmenn mega
sitja tvö kjörtímabil og þeir sem
veljast í fulltrúadeildina þijú.