Morgunblaðið - 20.06.1987, Síða 42

42
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. JÚNÍ 1987
Ostafondue með
grænmetl o.fl.
Ostafondue er „toppurinn" á ostaréttum og er orðið mjög vinsælt um allan hinn
vestræna heim. Þessi aðferð við að borða ost hefur þekkst allt frá 17. öld, en
varð fyrst vinsæl þegar bókin The Philosophy og Taste (heimspeki bragðlauk-
anna) kom út árið 1824 í Frakklandi, þar sem hinn frægi franski sælkeri Brillat-
Savarin kom með uppskrift af fondue eftir svissneskan vin sinn. En í Sviss er
fondue upprunnið — þaðan sem heimsins bestu ostar koma. En hægt er að búa
til fleiri tegundir af fondue en ostafondue og hafa ýmislegt annað en brauð til
að dýfa í. I fýrstu matreiðslubók minni, „220 gómsætir sjávarréttir", er uppskrift
af fiskifondue þar sem fiskinum er dýft í feiti. í næstu bók minni,
„220 ljúffengir lambakjötsréttir", er kjötfondue, þar sem kjötinu er
bæði dýft í feiti og kjötsoð, og í þriðju bók minni, „220 gómsætir
ávaxta- og beijaréttir", er uppskrift af súkkulaðifondue, þar sem
ávöxtum er dýft í heitt súkkulaði, en sú aðferð gæti einmitt verið
komin frá Sviss eins og ostafondue, þar sem Svisslendingar eru
heimsfrægir fyrir súkkulaði ekki síður en osta.
J
En nú eru hér tvær uppskriftir af ostafondue, sem hægt er að
dýfa fersku grænmeti í, bæði því sem við kaupum í búðum, ræktum
eða tínum villt úti í náttúrunni. Núna um hásumarið er svo mikið
grænmeti allt í kringum okkur. Þegar meira er haft við, er gaman
að skera grænmetið allavega til og láta það vefja sig í ísvatni, en
raunar er slíkt óþarfi. Grænmeti er alltaf fallegt eins og það kemur
fyrir. Mjög gaman er að borða ostafondue með grænmeti og fleiru
úti, t.d. á Jónsmessunótt. Þá er best að nota gastæki og bræða
ostinn á því eða bræða hann inni ef hægt er og flytja síðan út á
sprittlogann, allt eftir því sem verkast vill. Sá ostur sem hentar best
í fondue hér hjá okkur er sérstakur fondueostur, sem fæst í V2 kg
pakkningum. Erlendis eru það Emmentaler- og Giyére-ostar sem
notaðir eru, en þeir eru ekki framleiddir hér. Síðan setjum við þurrt
hvítvín út í, og loks örlítið kirsch, kirsubeijabrennivín, sem er hið
eiginlega þjóðarvín Svisslendinga. Það fæst með eimingu geijaðra
kirsubeija. Best er að búa fondue-ið til í öðrum potti en fonduepott-
inum og hella því í hann þegar það er tilbúið.
Ostafondue
handa börnum
1 pk fondueostur (500 g),
1 hvítlauksgeiri,
V2 tsk. sinnep
V4 tsk. papríkuduft,
1 msk. maizenamjöl,
4 dl eplasafí.
1. Rífíð ostinn.
2. Takið 1 dl af eplasafanum frá.
3. Setjið 3 dl af eplasafa í pott,
setjið síðan ostinn út í og hrærið
í þar til þetta sýður.
4. Hrærið 1 dl af eplasafa út með
maizenamjölinu, setjið sinnep og
papríkuduft út í. Hrærið þetta
varlega út í pottinn og hrærið vel
í á meðan. Hrærið í þar til þykkn-
ar.
5. Afhýðið hvítlauksgeirann, ske-
rið hann síðan í sundur og nuddið
fonduepottinn að innan með hon-
um.
6. Hellið ostamassanum í fondue-
pottinn, kveikið undir honum og
berið fram.
Tilskornar radísur
Skerið lauf og rótina af radís-
unum.
2. Skerið grunna skurði í radís-
urnar eins og sýnt er á meðfylgj-
andi mynd. Rennið síðan hníftium
undir flipann og losið örlítið frá.
3. Setjið radísurnar í ísvatn í 3—5
klst. Geymið skálina í kæliskáp.
Tilskornir sellerí-
stönglar
1. Þvoið sellerístönglana og skerið
skemmdir af, ef einhveijar eru.
Skerið síðan í 8—10 sm langa
bita. Skerið síðan rifur í báða
enda, nokkuð djúpt en þó ekki
alveg í gegn. Gætið þess að skera
ekki alveg í gegn.
2. Setjið í ísvatn í 3—5 klst. Geym-
ið skálina í kæliskáp. Athugið að
ekkert annað grænmeti má vera
með selleríi. Það smitar bragðinu
sé það gert.
Ostafondue handa
fullorðnum
1 pk. fondueostur (500 g),
200 g óðalsostur,
1 hvítlauksgeiri,
V8 tsk. múskat,
nýmalaður hvítur pipar,
2 msk. maizenamjöl,
1 flaska þurrt hvítvín,
2 msk. kirsch (kirsubeija-
brennivín).
1. Rífið ostinn, setjið í pott ásamt
pela af hvítvíni.
2. Setjið múskat og pipar út í og
hrærið þar til þetta er orðið jafnt.
Hafið ekki mjög háan hita. Hitið
að suðu.
3. Hrærið maizenamjölið út með
1 dl af hvítvíni, setjið út í og hræ-
rið mjög vel í þar til þetta er jafnt.
4. Hellið því sem eftir er af hvít-
víninu út í og hitið vel, en sjóðið
ekki.
6. Nuddið fonduepottinn að innan
með sundurskomum hvítlauks-
geiranum. Hellið síðan því sem er
í pottinum í fonduepottinn.
6. Setjið kirsch út í.
7. Kveikið undir pottinum og be-
rið fram.
Gulrótarrúllur
1. Afhýðið gulrætumar, notið
frekar stórar gulrætur.
2. Skerið langar, örþunnar sneiðar
með kartöfluhníf.
3. VeQið sneiðahiar upp, stingið
tannstöngli í þær.
4. Setjið rúllumar í ísvatn í 3—5
klst.
5. Takið rúllumar úr vatninu, fjar-
lægið tannstönglana, en rúllumar
haldast saman. Þær hafa stífnað
í vatninu.
Kínahreðkur
1. Afhýðið kínahreðkumar.
2. Skerið ræmu í kring um hreðk-
una. Reynið að hafa hana mjög
langa. Leggið í ísvatn í 3—5 klst.
3. Takið hreðkuna í bita, u.þ.b.
10—15 sm langa.
4. Skerið utan af öðrum enda bit-
anna þannig að þeir verði mjórri
í annan endann.
5. Skerið upp í mjóa endann með
beittum hníf.
6. Setjið hreðkumar í ísvatn í 3—5
klst. og látið stífna.
Sveppir
Veljið frekar smáa sveppi.
1. Þerrið sveppina vel með eldhús-
pappír. (Þvoið ekki.)
2. Skerið neðan af þeim ef það
er nauðsynlegt.
3. Ef sveppimir em stórir, er betra
að skera þá í tvennt.
Gúrkur
Notið rifflað jám, sem ætlað
er til að skera grænmeti.
1. Skerið gúrkuna í 10 sm bita.
2. Skerið langsum nokkra stafi
úr bitunum.
Athugið: ef þið eigið ekki svona
jám, er hægt að skera gúrkuna
í beina stafí. Þetta jám fæst í
flestum búsáhaldaverslunum og
er mjög ódýrt.
Tómatar
Veljið fasta, meðalstóra tóm-
ata.
Skerið tómatana í báta.
Fenníka
Flettið fenníkunni í sundur í rif
eða báta, eins og liggur í henni.
Ef rifin eru stór, er betra að skera
þau í sundur langsum.
Rófur
1. Þvoið rófumar, notið ekki
mjög stórar rófur.
2. Afhýðið rófumar, skerið síðan
í mjög þunnar sneiðar.
3. Setjið í ísvatn og látið stífna í
3—5 klst.
Hægt er að stinga tannstöngli
í rófusneiðamar á tveimur stöð-
um, þannig að þær myndi eins
konar báta og láta þær stífna í
ísvatni. Taka síðan tannstönglana
úr.
Beikon
Kaupið beikonbita.
1. Skerið beikonið í teninga á
stærð við sykurmola.
2. Setjið feiti í pott og hitið.
3. Djúpsteikið beikonbitana í feit-
inni.
Skinka
Kaupið skinkubita. Skerið
skinkuna í teninga á stærð við
sykurmola.
Franskbrauð
Kaupið þétt formbrauð eða
samlokubrauð. Skerið brauðið í
teninga, 5 sm á kant.
Hvönn
Notið unga, mjóa leggi.
2. Afhýðið leggina.
3. Skerið leggina í 6 sm búta.
Súrur
Notið eingöngu blöð af Ólafss-
úm eða túnsúm. Þvoið blöðin vel.
Leggið þau bleyti í skál. Þræðið
nokkur blöð saman upp á pinna
og dýfið í fondue-ið.
Fíflablöð
Notið eingöngu ung blöð helst
af fífli, sem ekki er farinn að
blómstra.
Þræðið nokkur blöð saman upp
á pinna og dýfið í ostafondue-ið.