Morgunblaðið - 04.10.1987, Síða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 4. OKTÓBER 1987
/ storminum
blöðin stefndu hátt
til stjarnanna
langt út í heiðið blátt.
- En vindurínn fer
■ og allt þetta er
- sem óðast að setjast
- á jörðina á ný.
Og fátt segir sagan afþví.
Þannig kemst Gunnar Dal
að orði í ljóði sínu um Lista-
hátíð í Borgarljóðum. Skýtur
upp í hugann nú, þegar Bók-
menntahátíð er farin að sjatna
í blöðum. Dulítið er það nú dap-
urlegt ef það sem síðast sest á
jörðina á ný af þessari frábæru
og fjölbreyttu hátíð verða snúð-
ug ummæli hins íslenska full-
trúa rithöfunda, Guðbergs
Bergssonar - þ.e. í hugum
þeirra sem ekki mættu í krás-
imar. Líklega af því að svo vildi
til að þetta varð brotið úr mynd-
inni allri, sem varpað var út um
sjónvarpsskerminn til allra
landsmanna.
Svona getur skoðanamyndun
orðið skondin, þegar haft er í
heiðri orðtak okkar fjölmiðla-
fólks: almenningur á rétt á að
vita. Verður einhvers konar
„uppákoma": Áhugakonu vest-
ur á ísafírði þykir súrt í brotið
að verða af bókmenntakrásun-
um á rifhöfundaþingi, hringir í
sjónvarpið og mælist til að fá
varpað út til landbyggðafólks
fleiru en snöggsoðnu flugvalla-
svari frægra rithöfunda. Og fær
fleiri til liðsinnis. Fréttamaður
bregður skjótt við og heldur upp
í Norræna hús með upptökulið
síðdegis næsta dag. Lendir á
uppákomu Guðbergs Bergsson-
ar, þar sem hann segir gestum
að snauta heim til sín úr því
þeir geti ekki tjáð sig á is-
lensku. íslenskur almenningur
vinni allt að 16 stundum á sólar-
hring og megi ekkert vera að
því að sinna bókmenntum -
enda skilji hann ekki önnur mál
en íslensku.
Nú til dags þurfa rithöfundar
- og almenningur - ekkert að
tvínóna við að tala og skrifa
frjálslega um kynlíf, sem lengi
var bannvara og þá um leið
merki um dyrfsku og kjark til
að hneyksla. Miklu auðveldara
fyrir alla að tala og skrifa um
kynlíf sitt en þjóðfélagsstétt.
Reynið bara að biðja einhvem
um að skipa sér sess í sam-
félaginu og hann fer vísast
undan í flæmingi. Er þá ekki
öruggasta, ja nánast einasta
leiðin til að hneyksla og halda
athyglinni, að setja sig og aðra
í einhveija tilbúna eða raun-
verulega stétt.
Nú vildi svo til að þetta
síðdegi sat í salnum fjölbreytt
lið úr öllum stéttum. Hvað vildi
almúginn á íslandi upp á dekk,
hann skyldi ekki tungumálið
sem menntaðir rithöfundar
töluðu, þá væntanlega hvorki
íslenski fulltrúinn eða þeir sem
allan tímann höfðu íslenska
túlka við hendina til að ekkert
færi milli mála. Kannski gutlar
nú eitthvað á fólki í dönsku
eftir 5-6 ár og 4 ár í ensku í
skyldunámi í grunnskóla? Til
hvers eru íslendingar með
heimsmet í hlutfalli mála-
kennslu í skólum , ef ekki til
að veita almenningi möguleika
á að kynnast svolítið við menn-
ingu umheimsins? Samkvæmt
viðtali í blaði, sem datt inn um
bréfalúguna mína, fannst Guð-
bergi rithöfundar á borð við
hann sjálfan ekkert hafa heldur
að sækja til rithöfunda sem
hæst ber í fjölmörgum löndum,
kynntist þeim þegar eftir 1960
á ferðum sínum í útlöndum.
Eina nýja væri sovéski höfund-
urinn. Ekki þyrfti að vera að
fá Isabellu Allende til að halda
fyrirlestur um Suður-Amerí-
skar bókmenntir hér, Islending-
ar þekki orðið það vel
suðuramerískar bókmenntir.
Það var og! Skáldkonan sem
hafði lagt í langa ferð til að
sækja okkur heim, var líka
ákaflega leið yfír þessari árás
í Norræna húsinu, sem henni
fannst sem hnefahögg í andlitið
í annars stórkostlegri heim-
sókn.
Kvöldið eftir þessa uppá-
komu var fullt hús að venju í
Gamla bíói til að hlusta á upp-
lestra gestanna. Ekki voru allir
Islendingar að vinna eftir
klukkan 8.30 það kvöldið og
nægilega áhugasamir og
óhræddir til að bera sig eftir
krásunum. Varð ekki betur séð
en þarna væri fólk úr öllum
áttum og starfsgreinum, er tóku
fagnandi upplestri Karls-Eriks
Bergmans frá Alandseyjum á
sænsku, Andre Bitovs frá Sov-
étríkjunum með þýðandann
Áma Bergmann við hlið er las
upp á íslensku verk hans, Ala-
in-Robbe Grillet frá Frakklandi
með túlk og íslenska þýðingu á
sínu verki lesið af leikkonunni
Guðrúnu Gísladóttur og þýsku
skáldkonuna Luise Rinser frá
Þýskalandi með íslenska þýð-
ingu á sínu verki, lesið af
leikkonunni Bríet Héðinsdóttur.
Höfundamir kynntu sig, lásu
kafla og svo verk þeirra lesin í
íslenskri þýðingu. Virtist koma
vel til skila - þar til kom að
íslenska rithöftmdinum Guð-
bergi Bergssyni, hann gaf frat
í áheyrendur sem komnir vora
þangað samkvæmt auglýstri
dagskrá. Var einfaldlega ekki
mættur. Skjóta upp kollinum
orð Walts Whitmans: „ Til að
fá fram mikil skáld verða að
vera fyrir hendi góðir áheyrend-
ur“.
Upplestur var fyrram þjóð-
arí-
þrótt Islendinga. Nýlega var í 1
viðtali sagt frá því hvemig
Æðeyjarsystkinin létu alltaf
lesa upphátt milli gegninga
síðdegis framhaldssögur á sínu
fjölmenna heimili við Isafjarðar-
djúp. Að lesa sumar bækur
upphátt og saman er önnur
upplifun en einn og í hljóði.
Gerpla þar dæmi gerð. Enn
gefa líka önnum kafnir menn
sér tíma til að lesa vikulega
saman upphátt bækur. Þeir
hafa gert það í 36 ár í klúbbnum
Skallagrími Ámi Bjömsson
læknir, Bent Scheving-Thor-
steinsson hagfræðingur, Bjöm
Th. Bjömsson listfræðingur,
Jóhannes Nordal bankastjóri,
Jónas Kristjánsson, forstöðu-
maður Amastofnunar, Halldór
S. Rafnar framkvæmdastjóri
Blindrafélagsins, Páll Líndal
lögfræðingur, Sveinn K. Sveins-
son verkfræðingur og Ólafur
Stefánsson ráðunautur.
Nú þegar fjölmiðlafári er að
linna erlendis virðist þessi íþrótt
vera aftur að vakna. Sífellt
meira gefíð út af upplestram á
góðum bókum á böndum. Kvik-
myndaleikkonan fræga Kat-
hrene Deneuve las í fyrra inn
á myndband úr verkum frönsku
skáldkonunnar Margaretu
Dumas, sem er ekkert sérlega
auðmelt. í viðtali í sjónvarpinu
var hún spurð hvers vegna hún,
fræg hátelq'umanneskja, væri
að hafa fyrir þessu. Hún kvaðst
taka það að sér til að lesa upp-
hátt. Til að festa sér og öðram
í minni og halda lengur í efnið
en hún á að venjast - í kvik-
myndunum, þar sem því brygði
fyrir og væri svo horfið.
■ NOV E L L
Microtölvan hf. hefur hafið sölu á NOVELL
netbúnaði.
Netbúnaður frá NOVELL skiptist í miðstöðvar,
tengikort og hugbúnað.
Hægt er að kaupa einungis hugbúnað og
tengikort en nota að ööru leyti þann búnað sem
lotendur eiga fyrir þ.e. AT tölvur sem miðstöð
)g PC/AT tölvur sem útstöðvar.
JOVELL er leiðandi sem stærsti framleiðandi
etbúnaðar á sviði smærri tölva.
MICROTÖLVAN
Síðumúla 8 - 108 Reykjavík - Sími 688944

Blaðburóarfólk óskast!
35408
I 83Ö33 |
SELTJNES VESTURBÆR
Nesvegur 40-82 o.fl Tjarnargata 3-40
Selbrauto.fi. Tjarnargata 39-
Kópavogur Aragata
Bræðratunga Einarsneso.fi. Ægisíða 44-78
AUSTURBÆR ÚTHVERFI
Ingólfsstræti Básendi
Grettisgata 2-36 Ártúnshöfði
- iðnaðarhverfi Birkihlíð
Efstasund 60-98

Bandaríkin;
Reagan
næði ekki
kosningu
Washington, Reuter.
SAMKVÆMT skoðanakönnun
myndi Ronald Reagan forseti
ekki ná kjöri færi hann fram í
þriðja sinn.
Aðeins 36% þeirra sem spurðir
voru sögðu að þeir hefðu kosið for-
setann ef hann hefði getað farið
fram á næsta ári, en það má hann
ekki lögum samkvæmt. 55% sögðu
að þeir hefðu ekki stutt hann. Fjórð-
ungur þeirra sem ekki hefðu stutt
forsetann sögðu að aldurinn skipti
mestu um að þeir vildu Reagan
ekki sem forseta næsta kjörtímabil.
Bandaríkjamenn eru ekki vissir
hvort þeir vilja að næsti forseti
haldi stefnu Reagans. 43% vilja
breytingar frá stefnu Reagans, 42%
viíja halda óbreyttri stefnu en 7%
geta ekki gert upp við sig hvort
þeir vilja. 8% aðspurðra vilja sitt
lítið af hvoru.