Morgunblaðið - 03.11.1987, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. NÓVEMBER 1987
DÆMDUR ÚR LEIK
Helgi Bjömsson, Guðmundur Ólafsson, Harald G. Haralds og Inga Hildur Haraldsdóttir í hlutverk-
um sinum.
Lelklist
Hávar Sigurjónsson
Leikfélag Reykjavíkur:
Hremming
Höfundur: Barrie Keefe
Leikstjóri: Karl Ágúst Úlfsson
Leikendur: Helgi Björnsson,
Inga Hildur Haraldsdóttir,
Guðmundur Ólafsson, Harald
G. Haralds
Leikmynd: Vignir Jóhannsson
Lýsing: Lárus Björnsson
Tónlist: Kjartan Ólafsson
Söngtextar: Karl Ágúst Úlfsson
Þjóðfélag sem dæmir hluta
þegna sinna ur leik fyrirfram,
þjóðfélag sem skilur ekki þarfír
einstaklingsins, þjóðfélag sem
byggir á lífsviðhorfum og gildis-
mati sem aðeins á við hina betur
settu, Þjóðféiag sem hefur sundr-
að hinum verr settu þannig að
þeir vita ekki hvemig, hvers
vegna né til hvers þeir eiga að
rétta hlut sinn, þjóðfélag sem elur
á miskunnarlausri samkeppni,
þjóðfélag sem veldur slíkri ör-
væntingu meðal stórs hluta ungs
fólks að ekkert er þess virði að
lifa fyrir það, þjóðfélag sem svar-
ar slíkri örvæntingu með fagurg-
ala og ofbeldi og snýr sér undan
á meðan; þannig þjóðfélag er
ómannlegt og grimmt.
Þessi er þjóðfélagslýsing enska
höfundarins Barrie Keefe í leikrit-
inu Hremming sem LR frum-
sýndi í Iðnó sl. sunnudagskvöld.
Keefe þessi er þekktur höfundur
í heimalandi sínu, hefur verið af-
kastamikiil sl. 15—20 ár og
tvímælalaust meðal hinna bestu
enskra höfunda sem fram hafa
komið eftir 1970.
Fyrir þá sem til þekkja á Eret-
landi er lýsing Keefes raunsönn
og ýkjulaus en engu að síður ógn-
vekjandi. Keefe er mikið niðri fyrir
og boðskapur hans er kröftugur
en styrkur þessa ieikrits felst í
þeim aga sem hann beygir boð-
skap sinn undir og hversu eðlilega
hann skilar sér í gegnum persónur
og atburðarás verksins.
Leikritið segir frá 16 ára pilti
sem heldur tveimur kennara sinna
og skólastjóra í gíslingu án þess
að vita hvers vegna og til hvers.
Hann er að hætta í skólanum með
umsögnina: Hæfíleikalaus, latur,
námsárangur enginn, ístöðulaus
o.s.frv. í bresku samhengi, þar
sem um 3 milljónir ganga atvinnu-
lausar, jafngildir slík umsögn út
í lífíð fyrir ungan pilt nánast
útskúfun. Örvænting hans
frammi fyrir þessum framtíðar-
horfum leiðir hann til örþrifaráða
og það er sorglegra en tárum taki
þegar slíkri örvæntingu er mætt
með rökum sem hvetja hann fyrst
og fremst til umhugsunar um af-
leiðingamar á framtíð hans. Það
verður spennandi að sjá hvort
verk þetta fær hljómgrunn meðal
íslenskra unglinga.
Helgi Bjömsson nær sér vel á
strik sem pilturinn og sýnir á eftir-
minnilegan hátt örvæntingu hans,
vonleysi og ekki síst stefnulausa
ofbeldiskennd hans sem er kveikj-
an að atburðarás verksins. Að
óreyndu hefði maður haldið að
yngri leikari kæmist nær kjaman-
um í hlutverki þessa 16 ára pilts
en Helgi sýnir hér betri, sannari
og áreynslulausari leik en oft áð-
ur.
Inga Hildur Haraldsdóttir leik-
ur hér sitt fyrsta hlutverk með
Leikfélagi Reykjavíkur. Leikur
hennar einkennist af áberandi
öryggi og slær tæpast falska nótu.
Ung kennslukona með öll réttu
sjónarmiðin, upptekin af sjálfri
sér, mannúð hennar og samkennd
nær aðeins að þeim mörkum sem
ógna ekki öryggi hennar sjálfrar.
Leikur Ingu Hildar nær undir yfír-
borðið og fær mann til að hugsa.
Harald G. Haralds leikur íþrót-
takennara, ofbeldishneigðan,
grimman. Hann er böðullinn í
þessu verki og það skortir þó
nokkuð á að Harald sé sannfær-
andi í þessu hlutverki. Af Ton
stafar ekki sú ógn sem verður að
vera til staðar svo hlutföll verks-
ins raskist ekki. Á köflum er
Harald aðeins hávaðasamur og
erfítt að taka grimmd og mis-
kunnarleysi persónunnar alvar-
lega.
Guðmundur Ólafsson leikur
skólastjórann, að mörgu leyti
gamalkunna persónu frá hendi
Guðmundar, viðutan, vesældar-
lega og að sjálfsögðu hlægilega.
Guðmundur gerir þetta vel og
fagmannlega og kaflinn þar sem
skólastjórinn lofar öllu fögru og
samþykkir allt er tvímælalaust
besti og jafnframt fyndnasti hluti
sýningarinnar.
Karl Ágúst Úlfsson fer ein-
kennilegar leiðir í leikstjóm sinni
og er engu líkara en honum sé í
mun að bera klæði á vopn Kee-
fes. Öll umgjörð sýningarinnar
virðist beinast í þá átt. Lýsing
Lárusar Bjömssonar er falleg,
tónlist Kjartans Ólafssonar ljúf
sem beint af vinsældalista, og
leikmjmd Vignis Jóhannssonar
stílfærð og smart. Karl staðsetur
leikara sína vandræðalaust en
hraði verksins er misjafn og á
fmmsýningu náði hann sér ekki
á eðlilegt flug fyrr en í atriðinu
sem áður var nefnt. Ofbeldisatriði
eru tilgerðarleg og lokaatriðið
verður aðeins bergmál af sjálfu
sér vegna vandræðalegrar „leik-
húslegrar" útfærslu við undirleik
mjúkrar popptónlistar Kjartans.
Það skortir þó nokkuð á að hrá
harkan og grimmdin skili sér til
fulls í þessari sýningu.
Engu að síður, Karl Ágúst hef-
ur verið á réttri leið þegar hann
tók ástfóstri við þetta verk og
þýðing hans er ágætlega eðlileg.
Það er verulegur fengur að þessu
verki upp á íslenskt leiksvið, þó
enn meiri fengur væri að íslensku
verki sem tæki á okkar samfélagi
af sömu hörku og skarpskyggni.
Þá væri a.m.k. ekki hægt að
skjóta sér undan ábyrgðinni og
dæma af vandlætingu yfír vonsku
manna í útlandinu.
Mmníngatónleikar
Tónllst
JónÁsgeirsson
Kór Langholtskirkju minntist
þriggja látinna félaga með tónleik-
um á „allra sálna messu“, 1.
nóvember, og flutti þrjár mótettur
eftir J.S. Bach. í formála efnisskrár
um kantötumar, sem Bjami Gunn-
arsson ritar, en hann er einn af
félögunum í kómum, kallar hann
„basso continue" fylgibassa. Þetta
er stórgott nafn á þesu fyrirbæri
og leggur undirritaður til að það
verði notað framvegis og þakkar
Bjama fyrir tiltækið. Fyrsta mótett-
an var Komm, du siisse Todes-
stunde, nr. 161, sem er í flokki með
svo nefndum Weimar (1715) kant-
ötum við texta eftir Salomo Franck
(1659—1725), en hann var eitt
helsta trúarskáldið við Weimar-
hirðina. Á þessum tíma kemur Bach
sér upp nokkrum gerðum af kantöt-
um, formgerðum er hann notaði
einnig í Leipzig-kantötunum. Fyrri
hluti kantötunnar em tvær aríur
og tónlesþættir sem Hrönn Hafliða-
dóttir og Gunnar Guðbjömsson
fluttu ágætlega og var ekki annað
að heyra en Gunnar sem enn er í
námi eigi að geta orðið feikna góð-
ur Bach-söngvari. Verkið endaði á
kórþætti og sálmi sem kórinn flutti
frábærlega vel.
Önnur kantatan er nr. 8, Liebst-
er Gott, werd ich sterben (1724)
og talin samin í Leipzig. Verk þetta
hefst og lýkur á kór en þar í millum
em tvær aríur fyrir tenór og bassa
og tveir tónlesþættir fyrir alt og
sópran. Eins og í fyrra verkinu söng
Gunnar Guðbjömsson tenóraríuna
en Kristinn Sigmundsson bassaarí-
una með miklum glæsibrag. Tónles-
þættimir vom fluttir af Hrönn
Hafliðadóttur (alt) og Signýju Sæ-
mundsdóttur (sópran) er stóðu vel
fyrir sínu. Það breytti svo sem ekki
mjög miklu þó verkið væri sungið
á íslensku, því nokkuð vantaði á
þá skerpu í framburði að hlustendur
gætu fylgst með samspili texta og
tónlistar eingöngu með því að
hlusta. Þama er um tæknilegt
vandamál að ræða sem vert er að
íslenskir söngvarar gaumgæfi ræki-
lega. Tónunin má ekki vera svo
algjör að bæði sérhljóðamir greinist
ekki í sundur og skerpa samhljóð-
anna erlatist.
Síðasta kantatan var svo Actus
Tragicus nr. 106, sem talin er sam-
in um 1708 er Bach starfaði í
Muhlhausen og mjög líklega vegna
dauða móðurfrænda hans, Tobiasar
Lammerhirt. Þessi Tobias arfleiddi
Bach af 50 gyllinum, sem var dálag-
leg upphæð og auðveldaði Bach að
fá samþykki frændfólks síns til að
ganga að eiga Maríu Barböru. Þetta
er sérlega heilsteypt verk, þar sem
ofíð er saman kór og einsöngs-
þáttum, sálmsteíjum bætt inn í
viðhafnarlegan tónvefnaðinn og
verkinu lokað með „bravúra“-kór-
þætti, sem að formi til nálgast að
vera tvöföld fúga. Þetta glæsilega
verk var mjög vel flutt bæði af
hljómsvejtinni, kómum og ein-
söngvurunum, undir öruggri stjóm
Jóns Stefánssonar. í heild vom
þetta afbragðsgóðir tónleikar og
ekki síst ánægjulegir fyrir þá sök
að áheyrendur, bókstaflega talað,
troðfylltu kirkjuna.
Iðnaðarhúsnæði í Kópavogi til sölu
í þessu húsnæði, sem er í byggingu, er til sölu 1200 fm jarðhæð. Auðvelt
er að skipta húsnæðinu í minni einingar. Minnsta eining er 117 fm. Hús-
næðið selst tilbúið undir tréverk, fullbúið að utan með grófjafnaðri lóð.
Upplýsingar hjá:
Víkur hf., byggingadeild,
símar: 641277 og 46328.
Einbhús — Mosfellsbæ
Til sölu er mjög fallegt 140 fm einbhús á einni hæð
ásamt 35 fm bílsk. Óvenjufallegur garður. Verð 7,5 millj.
Agnar Gústafsson, hrl.,
Eiríksgötu 4. Símar: 12600 og 21750.
Brautarás - raðhús
Vorum að fá í einkasölu skemmtilegt tveggja hæða
raðhús við Brautarás. Á neðri hæð eru samliggjandi
stofur með arni, eldhús með borðkrók, þvottaherbergi
og snyrting. Á efri hæð eru 5 svefnherbergi, rúmgott
hol og baðherbergi. Stórar svalir. Tvöfaldur bílskúr.
Ákveðin sala.
EIGNASALAIM
REYKJAVIK
Ingólfsstræti 8
Sími 19540 og 19191
Magnús Einarsson.
Heimasími 77780 (Eggert).