Morgunblaðið - 22.11.1987, Blaðsíða 48

Morgunblaðið - 22.11.1987, Blaðsíða 48
48 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. NÓVEMBER 1987 MUNCH OG LJÓSMYNDIN verkun áhrifa á báða bóga og geta má þess, að áhugi og rannsóknir Strindbergs á ljósmyndatækninni var af mun eldri toga en Munchs, sem í raun afneitaði henni í upp- hafi ferils síns. En það er löng og mjög áhugaverð saga að segja frá öllu því, sem þessir snillingar bröll- uðu hver um sig og í sameiningu á þessum árum, og víst er það, að hugmyndaauðgi þeirra og uppátæki >standa ekki ( neinu að baki hinu ferskasta og framsæknasta á tutt- ugustu öldinni. Hins vegar er ekki mögulegt í þessu samhengi að fjalla um annan þeirra án þess að geta hins og úti- lokað er að nefna ljósmyndir Munchs án þess að geta um víðtæk áhrif Strindbergs á hann á því sviði. Þá mun Strindberg vafalítið hafa komið Munch á sporið um sértæka notkun ljósmynda í málverki og þannig er auðsær skyldleikinn á sjálfsmjmd Strindbergs tekin í Gersau haustið 1886 og hinni frægu sjálfsmynd Munchs frá 1895. Strindberg hafði látið prenta mynd- ina á nafnspjald sitt í Berlín 1890 og hefur trúlega gengið með það í vasanum, er hann hitti Munch. Það var öðru fremur hin sálræna túlkun og barátta innri afla, sem þeir voru uppteknir af — hér kveiktu þeir hver í öðrum og þannig segir Strindberg í bréfi til þáverandi heit- meyjar sinnar, Frida Uhl, um hið bláhjúpaða málverk Munehs af Dagny Juel, sem hann sá verða til á vinnustofu hans, að það túlkaði „frekar andlega en líkamlega töfra“. Þegar Röngten kynnti gegnum- lýsingartæknina, í grein sinni „Um nýja tegund af geislum" árið 1896 og fjallaði um svonefnda x-geisla, þá hélt Strindberg því staðfastlega fram, að hann hefði uppgötvað þetta miklu fyrr með sínum „dimmu ljósgeislum"! Með röntgengeislun- um var mögulegt að taka myndir í gegnum tréborð og þessi aðferð við að ljósmynda hluti varð hið nýja æði á mörkuðum og tívolíum þeirra tíma. Hinir mjúku röngtengeislar, er gengu í gegnum tréð, skildu eft- ir för af samsetningu þess, árhringj- um og kvistum, og það var einmitt hér, sem Munch fékk trúlega hug- myndina að þeirri sérstöku aðferð, sem hann notaði í tréristum sínum. Þá voru á þessum árum gefnar út ýmsar bækur ljósmyndatilrauna, sem áttu að sýna árur mannsins eða dýrslegt, líkamlegt segulmagn. Af þessu má ljóslega ráða, hve nátengdar núlistir eru jafnan sam- tíðinni, en þær draga til sín afl og næringu frá því helsta, sem er á baugi í nánasta umhverfi hverju sinni — standi þær undir nafni. Af framanskráðu má ráða hve mikilvæg viðbót bók Ame Eggum er til greiningar listar Edvards Munch, og hún er fjársjóður af fróð- leik um listamanninn sjálfan og tímana, sem hann lifði á — fróð- leik, sem ekki hefur legið á lausu áður. Hún varpar skýru ljósi á sálræna notkun ljósmyndatækninnar, sem er svo miklu dýpri og sannari þeirri yfírborðslegu flatneskju, sem notk- un ljósmyndarinnar var áður og varð seinna í myndlistinni, annars vegar blóðlausar stælingar en hins vegar frásögn og fréttamennska án tengsla við innri lífæðir. — Og um leið kynnir bókin, af fullu afli, nýja hlið á list Munchs og gerir hana jarðtengdari og skilj- anlegri en um leið ennþá meira heillandi og magnaðri... Enginn, sem lætur sig nokkru varða list þessa mikla, norska mál- ara og norræna list yfirleitt, getur verið án þessarar bókar. Birting afmælis- og minningargreina Morgunblaðið tekur afmælis- og minningargreinar til birting- ar endurgjaldslaust. Tekið er við greinum á ritstjóm blaðsins á 2. hæð í Aðalstræti 6, Reykjavík og á skrifstofu blaðsins í Hafn- arstræti 85, Akureyri. Athygli skal á því vakin, að greinar verða að berast með góðum fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í miðvikudagsblaði að berast síðdegis á mánudegi og hliðstætt er með greinar aðra daga. í minningargreinum skal hinn látni ekki ávarpaður. Ekki eru tek- in til birtingar frumort ljóð um hinn látna. Leyfilegt er að birta ljóð eftir þekkt skáld, 1—3 erindi og skal þá höfundar getið. Sama gildir ef sálmur er birtur. Meginregla er sú, að minningargreinar birtist undir fullu nafni höfundar. ~ O u Ástkær móðir okkar, tengdamóöir og amma, REGÍNA SIGRÍÐUR GUÐMUNDSDÓTTIR, er lést í Vancouver, Kanada, þann 11. september 1987, verður jarðsungin frá Fossvogskirkju þriðjudaginn 24. nóvember kl. 13.30. Þeir, sem vildu minnast hinnar látnu, er bent á Hjartavernd. Sigríður Brynjólfsson, Geir Jón Geirsson, Erna Geirsdóttir, Karólfna Mackenzie, Helgi Geirsson, Helga Irvine, Sesselja Molesky Regfna Helgason, tengdabörn og barnabörn. er álitlqsur Ustinn Menning og listir skipa veglegan sess í dagskrá Sjónvarpsins í vetur. Þar ber hæst nýjan þátt: Gleraugað á mánudögum, þar sem fjallað er um menningarmál. Tilbury, mynd Viðars Víkingssonar eftir sögu Þórarins Eldjárns, er á dagskrá um jólin. Að auki: Merkir samtímamenn, viðtalsþættir á mánudögum. Matarlyst, nýir þættir í umsjón Sigmars B. Haukssonar og Bryndísar Jónsdóttur á föstudögum. Hér nefnum við aðeins hið innlenda, en utan úr heimi er einnig von á afbragðsefni. Og mundu að síðdegis á sunnudögum geturðu gengið að góðu efni vísu, svo sem tónlistarþáttum og sígildum kvikmyndum. Fylgstu með Sjónvarpinu - og njóttu vel. !
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.